پایگاه خبری صدای زنجان- صاحب‌نظران و کارشناسان با بیان اینکه تعدادی از مدیران تصور می‌کنند از پشت میز می‌توان بخش کشاورزی را هدایت کرد، با پذیرش تاثیرپذیری تولید این بخش از شرایط آب و هوایی معتقدند: آمارهای استخراجی این بخش نمی‌تواند دقیق و کارشناسی‌شده باشد از این رو از سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی می‌خواهند تا قبل از ارسال این آمار به وزارتخانه متبوع، مراحل راستی‌آزمایی صورت گیرد.

کشاورزی در زنجان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و بنا به اظهارات مسئولان سازمان جهاد کشاورزی استان، این بخش بیش از ۳۳ درصد سهم اشتغال استان را به خود اختصاص داده است در حالی که میانگین سهم اشتغال کشوری در این بخش ۱۸ درصد است.

امروزه، آمار در همه‌ عرصه‌های علمی برای دستیابی به نتایج ملموس و قابل اعتماد، به کار می رود و به ندرت می توان بدون کاربرد داده‌پردازی‌های آماری اقدام به تفسیر و تحلیل نتایج حاصل از پژوهش‌های علمی کرد. اما، چالش اصلی در این زمینه، شیوه کاربرد بهینه آمار در پژوهش‌ها می‌تواند باشد که پژوهش‌های کشاورزی نیز از این قاعده مستثنی نیستند.

علی خانمحمدی، مدیرعامل مجمع ملی خبرگان کشاورزی در گفت‌وگو با صدای زنجان اعتقاد دارد  در کشور در تمامی زمینه‌ها، آمار یا بر اساس داده‌های نادرست بوده یا به‌روز نیستند چرا که مجریان یا گروهی که این امر به آن‌ها واگذار شده، استخراج آمار را صرفا منبع اشتغال دانسته و کاری به صحت و درستی آن ندارند.

مدیرعامل مجمع ملی خبرگان کشاورزی با تاکید بر اینکه آمارها باید دقیق و کارشناسی‌شده باشد تا بر اساس آن برنامه‌ریزی صحیح صورت گرفته و ریل‌گذاری‌ها جهت تحقق اهداف انجام شود، می‌گوید: مدیر برای برنامه‌ریزی باید به آمار صحیح و درست دسترسی داشته باشد، در استخراج آمارها تمامی وزارتخانه‌ها و ادارات تابعه در استان‌ها باید استخراج آمارهایشان یکدست و هدفمند باشد.

سرگردانی

خانمحمدی با اشاره به عدم هم‌خوانی آمارهای وزارتخانه‌ها و نهادهای مربوطه کشور اضافه می‌کند: به طور مثال آمارهای مربوط به تغذیه و نیاز حوزه غذایی جمعیت 80 میلیون نفری ایران که توسط وزارتخانه بهداشت، جهاد کشاورزی و مرکز پژوهش‌های مجلس استخراج شده با یکدیگر هم‌خوانی ندارد. مشخص است با این آمارها نمی‌توان برنامه‌ریزی درستی کرد!

مدیرعامل مجمع ملی خبرگان کشاورزی با تاکید بر اینکه مرغ (گوشت سفید) یا سایر اقلام ضروری خانوارها، دلار و سکه نیست که بگوییم چون در حال نوسان هستند، نرخ آن را نمی‌توانیم بگوییم یا برنامه‌ریزی درستی نمی‌توانیم برای آن داشته باشیم، عنوان می‌کند: وقتی آماری نباشد، هم تولیدکننده و هم مصرف‌کننده سرگردان می‌شوند، همانند همین روزهایی که الان در آن قرار داریم. مدیران ما برنامه ندارند و همیشه در نوسانات آماری زندگی می‌کنند، به نظرم این چنین مدیران در وهله نخست به وجدان‌های خودشان بدهکارند!

ناظر کیست؟

خانمحمدی با بیان اینکه از برنامه اول توسعه تا الان که در حال تهیه برنامه هفتم توسعه هستیم، نتوانسته‌ایم به آمارهای درستی دست یابیم، تصریح می‌کند: در این مدت کسی نیامده بگوید چرا نتوانسته‌ایم به اهداف توسعه‌ای‌مان برسیم و علت را ریشه‌یابی کند. واقعیت این است مدیران و متولیان امر صرفا برای دریافت حقوق مدیریتی و ارائه گزارش پرمغز که مبتنی بر صداقت نیست در جلسات نسبت به ارائه آمار اقدام می‌کند. در بسیاری از این موارد مدیر از کارشناس مربوطه درخواست می‌کند تا برای حضورش در یک جلسه‌ای آمارهای مربوطه را استخراج و در اسرع وقت در اختیارش قرار دهد، کارمند مربوطه هم نسبت به استخراج آمار اقدام می‌کند، حتی مدیر نمی‌پرسد منبع این آمارها از کجاست؟ از قبل این آمارها در اداره بود یا در این چند وقتی که مهلت داشته، اطلاعات را گردآوری کرده است. مدیر این سؤالات را نمی‌پرسد چون صرفا به دنبال آمار و ارائه ان در جلسه و در حضور مدیران ارشد است تا حرفی برای سخنرانی داشته باشد!

خانمحمدی آمار درست و دقیق را پایه مدیریت و تصمیم‌گیری منطقی دانسته و معتقد است: اگر این مهم جدی گرفته نشود قطعا منجر به شکست اهداف مدیریتی و از بین رفتن هزینه‌ها خواهد شد.

سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان آمارهای بخش کشاورزی را کنترل کند

مدیرعامل مجمع ملی خبرگان کشاورزی با تاکید بر لزوم کنترل آمارهای مربوط به حوزه کشاورزی از سوی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان قبل از ارسال آن به وزارتخانه جهاد کشاورزی می‌گوید: کسی نیست آمارهای استخراجی جهاد کشاورزی را کنترل کند. برخی از آمارها (بخش کشاورزی و سایر حوزه‌ها) صرفا برای خودنمایی تهیه می‌شود. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی باید صحت آمارها را بررسی و پس از تائید اجازه ارسال آن را به وزارتخانه متبوع دهد.

خانمحمدی خطاب به مدیران و دست‌اندرکاران بخش کشاورزی می‌گوید: باور کنید اگر بگویید منابع نداشتیم تا کار محول شده یا برنامه مدنظر را انجام دهیم بهتر از آن است که آمارها به وزارتخانه رفته و خدایی ناکرده وزیر زیر سؤال برود. به نظر سازمان مدیریت برنامه‌ریزی باید نقش گلوگاه را داشته و تمامی آمارها را مورد بررسی قرار دهد تا از صحت ان اطمینان یابد.

عده‌ای، عوامانه حرف می‌زنند

جواد تاراسی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان در واکنش در گفت‌وگو با صدای زنجان می‌گوید: در ابتدا باید بگویم در بخش کشاورزی، متولی تولید، وزارتخانه جهاد کشاورزی است و این مجموعه در حوزه بازار محصولات کشاورزی هیچ مسئولیتی ندارد. سیاست‌گذار در ابتدای تنظیم چارت این وزارتخانه باید زیرساخت‌های حوزه بازار را در وزارتخانه ایجاد می‌کرد تا بخش بازار توام با بخش تولید حرکت کرده و رشد می‌یافت. در این زمینه زیرساخت‌ها اشتباه بوده و به شخصه آن را قبول ندارم.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان که معتقد است هر گونه اظهارنظر در رابطه با آمارسازی در بخش کشاورزی «عوامانه» است، اضافه می‌کند: بعضی وقت‌ها آمار زیاد اصلا مزیت محسوب نمی‌شود. مثلا وقتی حرف از توسعه بخش کشاورزی به میان می‌آید بالا بودن سطح زیرکشت قطعا نمی‌تواند حاکی از توسعه‌یافتگی باشد.

تاثیرپذیری بخش کشاورزی از شرایط آب و هوایی

تاراسی با بیان اینکه آمار زیربنای برنامه‌ریزی است، به برآوردهای بخش تولید این مجموعه اشاره کرده و می‌گوید: در برداشت محصول عوامل متعدد آب و هوایی، وضعیت منابع آبی و تغذیه‌ای دخیل است که می‌تواند در بخش تولید تاثیر مثبت و منفی داشته باشد. کارشناسان و دست‌اندرکاران سازمان جهاد کشاورزی نمی‌توانند رقم ثابتی را اعلام کنند.

طبق چارت تشکیلاتی، جهاد کشاورزی متولی تولید است نه بازار

این مسئول با بیان اینکه جهاد کشاورزی متخصص بخش تولید بوده و همواره تمامی تلاشش بهبود وضعیت در این حوزه بوده است، عنوان می‌کند: جهاد کشاورزی در حوزه بازار ضعیف است زیرا طبق چارت تشکیلاتی به این موضوع وارد نشده است، حدود 2 الی 3 سال حوزه بازار به این وزارتخانه واگذار شد اما به علت نبود زیرساخت و ابزار عملا نتوانستیم عملکرد مناسبی داشته باشیم. بارها گفته‌ایم که حضورمان در بخش بازار لازم است اما به دلیل نبود چارچوبی در تشکیلات وزارتخانه که به سیاست‌گذاران قبلی برمی‌گردد، استعدادها در وزارت جهاد کشاورزی ایجاد نشده است.

وزارت جهادکشاورزی برای حضور در بخش بازار در جلسات هیئت دولت چانه‌زنی کند

رسول بیات، دبیر اجرایی خانه کشاورز استان در گفت‌وگو با صدای زنجان در واکنش به این اظهارات در گفت‌وگو با صدای زنجان می‌گوید: این سخنان تا حدودی مورد قبول است. در حال حاضر در حوزه کشاورزی با تعدد تصمیم‌گیری‌ها مواجهیم که مشکل‌آفرین هم هست به نظرم باید متولی اصلی و تخصصی مشخص شود و سایر وزارتخانه از جمله صنعت، معدن و تجارت و حتی وزارت امور خارجه برای رونق کشاورزی در بخش تولید و صادرات وزارت جهاد کشاورزی را همراهی کنند. اما اینکه مسئولان با گفتن اینکه متولی بازار جهاد کشاورزی نیست بخواهند رونق و هدایت این بخش را از سر باز کنند را قبول ندارم. بالاخره جهاد کشاورزی مسئول و متولی تولید محصولات کشاورزی است و باید به نوعی در بازار نقش داشته باشد. اگر در این راستا مشکلی دارد از طریق دولت و برگزاری جلسه با مسئولان ارشد دولتی چانه‌زنی کند.

آمارسازی؟

بیات با بیان اینکه «آمارسازی» و موضوع «آمارزدگی برخی از مدیران» در تمامی بخش‌ها اعم از خدمات، صنعت، کشاورزی و غیره را از عوامل منفی تاثیرگذار در تصمیم‌گیری‌ها اعلام کرده و معتقد است این مسئله در بخش کشاورزی جدی است. با توجه به تعداد مراکز خدمات کشاورزی فعال در تمامی بخش‌ها، انتظار می‌رود تا آمارهای مربوطه دقیق و با کمترین خطا باشد. ضمن اینکه معتقدیم باید بخشی از آمارها باید راستی‌آزمایی و صحت‌سنجی شود.

دبیر اجرایی خانه کشاورز استان عنوان می‌کند: احساس اولیه من این است که آمار مدیران و متولیان جهاد کشاورزی دقیق نیست. شاید این مهم یک بحث کشوری است. شاید در برخی موارد گرفتار آمارزدگی شده‌ایم و با آمارسازی روزگار سپری می‌کنیم.

بیات با اشاره به تاثیرپذیری بخش کشاورزی از وضعیت آب و هوایی تصریح می‌کند: اگر بخش کشاورزی زنجان را مثال بزنیم به نظر می‌توانیم با همین شرایط آب و هوایی آمارهایمان را با کمترین خطا استخراج کنیم.

رعایت الگوی کشت؛ راهکاری برای استخراج آمار با خطای کم

دبیر اجرایی خانه کشاورز استان زنجان اجرای طرح رعایت الگوی کشت را یکی از گزینه‌های تاثیرگذار در استخراج آمارهای دقیق کشاورزی دانسته و می‌گوید: وقتی الگوی کشت نداشته باشیم، کشاورز هر محصولی که در آن سود داشته باشد را می‌کارد. در حال حاضر اطلاعی از کشت محصول مدنظر کشاورز وجود ندارد. در استان 100 هزار نفر به صورت مستقیم  غیرمستقیم در بخش کشاورزی فعالیت می‌کنند. سؤالم از مجموعه جهاد کشاورزی استان این است چرا نیازهای کشت را احصا نکردید؟ چرا کشاورزان از برنامه‌های مسئولان در حوزه کشاورزی بی‌خبرند؟ چرا جهاد کشاورزی از نوع و میزان تولیدات تا حدودی بی‌خبر است؟

بیات ادامه می‌دهد: به طور مثال همه ساله کشاورزان طارمی اقدام به کشت محصول سیر می‌کنند، فصل برداشت محصول با برداشت سیر در مغان استان اردبیل مصادف می‌شود. نتیجه آن فقط متضرر شدن کشاورز طارمی است. سؤالم اینجاست چرا جهاد کشاورزی میزان خسارت را پس از تولید احصا می‌کند؟ آیا بهتر نبود قبل از این اتفاق و برای حفظ سرمایه ملی اعم از آب، خاک و حتی هوا راهکارهای لازم برای جلوگیری از ضرر سیرکاران (و سایر محصولات مشابه) اتخاذ کند؟

بیات با بیان اینکه متاسفانه تعدادی از مدیران بخش کشاورزی را از پشت‌میز هدایت می‌کنند، تاکید می‌کند: مدیر و کارشناسی که به جای حضور در مزرعه و اراضی کشاورزی به پشت‌میزنشینی عادت کند وضعیت همین می‌شود که می‌بینید.

لزوم تقویت تشکل‌های صنفی

دبیر اجرایی خانه کشاورز استان زنجان تقویت تشکل‌های صنفی را گامی دیگر در مسیر بهبود شرایط کشاورزی و رسیدن به آمارهای دقیق و صحیح عنوان کرد و می‌گوید: تشکل‌های صنفی بخش کشاورزی یا ضعیف‌اند یا ضعیف نگه داشته‌شده‌اند، به نظرم ضروری است دولت برای تقویت این تشکل‌ها دست به کار شود.

جای خالی صنایع فرآوری

در استان سالانه 2.5 الی 3 میلیون تن انواع محصول کشاورزی تولید می‌شود اما بنا به اظهارات مسئولان مربوطه 25 الی 30 درصد این محصولات بنا به دلایلی مشمول دورریزی شده و از شبکه مصرف خارج می‌شود. دبیر اجرایی خانه کشاورز استان زنجان معتقد است: یکی از دلایل خطای آمارهای جهاد کشاورزی می‌تواند به این موضوع مربوط شود.

بیات استقرار صنایع فرآوری را یکی از راهکارهای مؤثر برای جلوگیری از دورریزی محصولات کشاورزی و حفظ منابع دانسته ابراز امیدواری می‌کند تا مسئولان امر به این مهم توجه ویژه‌ای داشته و نسبت به توسعه واحدهای ذیربط اقدام کنند.

لیلا محمدی

انتهای پیام/