پایگاه خبری صدای زنجان- یک نویسنده اظهار کرد: افراد با خواندن آثار و داستان‌های تاریخی به اطلاعات آن دوره، هرچند سطحی در خصوص این وقایع دست پیدا می‌کنند.

«محمد علی‌خامه‌پرست» در نشستی که توسط حوزه هنری انقلاب اسلامی زنجان به مناسبت گرامی‌داشت ایام دهه فجر و با موضوع «جستار مضامین روایی و داستانی در وقایع انقلاب» برگزار شده بود، با اشاره به اینکه داستان‌نویسان در هر جامعه‌ای به ویژه در جامعه‌ای که در آن هیچ اتفاقی نمی‌افتد و هیچ انقلابی و تحولات اجتماعی کوچک و بزرگی رخ نمی‌دهد و زندگی مردم روال طبیعی خود را دارد، از زندگی عادی مردم بن‌مایه‌ها و دستاوردهایی را استخراج می‌کنند و داستان‌هایی می‌سازند که بازنمایی زندگی افراد در آن زمانه است، گفت: یکی از داستان‌نویسان جوان در کانادا اخیرا جایزه‌ای را برای مجموعه داستان کوتاهش گرفت که زندگی این نویسنده در شمال کانادا و در جایی است که چند دهکده کوچک در کنار هم قرار دارند و اکثر ایام سال در آنجا در این منطقه سرما و یخبندان بیداد می‌کند و ارتباط و تعامل اجتماعی آدم‌ها در آن در حداقل وضعیت قرار دارد. طبیعی است که در چنین شرایطی، غالب افراد احساس کنند که در این محیط هیچ داستانی نباید اتفاق بیفتد با این وجود «آلیس مونرو» از چنین شرایطی داستان‌هایی را خلق کرده است که به واسطه این داستان‌ها لقب «ملکه داستان‌کوتاه» را از آن خود کرده است.

نویسندگان از بزنگاه‌های اجتماعی و تاریخی برای نوشتن بن‌مایه می‌گیرند

وی با اشاره به اینکه در نقطه مقابل این جامعه، ما با جوامعی درگیر هستیم که با تحولات اجتماعی بزرگی نظیر انقلاب و جنگ رو به رو هستند که کشمکش‌ها و اصطکاک بین آدم‌ها در این شرایط افزایش می‌یابد، گفت: نظیر این اتفاقات در سال 57 در انقلاب اسلامی ایران اتفاق افتاد و شاهد هستیم که تقابل با انسان‌ها در این اتفاق بسیار شدید بود یعنی یک جریانی به صورت علنی وجود داشت که جریان حاکمیت جامعه بود و در مقابل آن مردمی که در مقابله با حاکمیت ایستاده بودند.

نویسنده کتاب «ماه عسل در تیمارستان» با اشاره به اینکه از این قبیل اتفاقات در بزنگاه‌های اجتماعی و تاریخی فراوان است، اظهار کرد: در چنین شرایطی است که یک نویسنده می‌تواند بن‌مایه‌های زیادی را برای نوشتن پیدا کند. به طوری که کسی که بتواند یک روز یا یک هفته از این وقایع را تجربه کند، می‌تواند تا سال‌ها مضمون و درونمایه برای نوشتن داشته باشد و از هر زاویه این تحولات اجتماعی می‌تواند یک ماجرای طولانی را به وجود بیاورد.

افراد با خواندن آثار و داستان‌های تاریخی به اطلاعات آن دوره هرچند سطحی در خصوص این وقایع دست پیدا می‌کنند

وی در پاسخ به این سوال که «چرا افراد داستان می‌خوانند»، اظهار کرد: وقتی داستانی به روایت وقایع تاریخی گذشته می‌پردازد، افراد با خواندن این داستان، به وقایع و اتفاقی که در آن دوره تاریخی رخ داده است، می‌توانند دست پیدا کنند و در خصوص این وقایع اطلاعاتی هر چند سطحی به دست آورند.

به گفته این نویسنده برای تامین اطلاعات برای نوشتن اثری، نویسنده باید به مستندهای موجود، روزنامه‌ها، فیلم‌ها و عکس‌ها مراجعه ‌کند و با بهره‌گیری از کتاب‌های جامعه‌شناسی، مردم‌شناسی و فلسفه و سیاست و غیره اثری را خلق کند که اطلاعات دقیقی در مورد وقایع تاریخی مد نظر نویسنده داشته باشد.

داستان؛ درک روح زمانه است

این نویسنده با بیان اینکه «داستان؛ درک روح زمانه است»، خاطرنشان می‌کند: داستان گزارشی از ذهن افرادی در اختیار مخاطب قرار می‌دهد که آن دوره را تجربه کرده‌اند و با طرز تفکر و اندیشه و آرزوهای مردم آن دوره آشنایی داشته‌اند و در واقع با خواندن داستان ما می‌توانیم این روحیه را درک و استنباط کنیم.

خامه‌پرست با اشاره به اینکه اولین تظاهرات زنان در زنجان اتفاق افتاده است، افزود: عکس منحصر به فردی از تظاهرات این دوره وجود دارد که زنان را با چادرهای گل گلی به تصویر کشیده است و این عکس تنها مطلق به آن زمانه است و اکنون هیچ عکاسی نمی‌تواند، حتی با بازسازی این وقایع عکسی با چنین رخدادی را بگیرد چرا که این موقعیت از دست رفته است. هرچند به نظر می‌رسد این موضوع (از دست رفتن موقعیت) در داستان وجود ندارد ولی یک نویسنده نیز حتی با تجربه علنی این اتفاق به مرور از وقایع این رویدادها فاصله می‌گیرد و نمی‌تواند اتفاق را آن‌طور که وقتی هنوز تازه است روایت کند.

حوادث و رویدادهای تاریخ در پس‌زمینه داستان باشند

نویسنده کتاب «سیزده هزار گلوله» با اشاره به اینکه وقتی داستان‌نویس می‌خواهد به سراغ چنین موضوعی برود بایستی اصل ماجرا را در پس‌زمینه نگه دارد و برای خودش از شخصیت‌های و ماجراهای ساختگی ویترینی بسازد و به روایت این ماجرای ساختگی بپردازد و حادثه واقعی را در پس زمینه دنبال کند، گفت: خواننده با خواندن این اثر است که در پس زمینه حوادث را استنباط می‌کند و موقعیت را به شیوه آزاد درک می‌کند. آن زمان است که اثر شعاری و سفارشی نخواهد بود.

وی در این رابطه ادامه داد: سفارشی بودن بسیاری از این آثار به این ترتیب است، نویسندگان (غالبا نویسندگان جوان) اصل ماجرا را به عنوان ماجرای اصلی انتخاب می‌کنند و به بیان روایت‌های خود در مورد آن می‌پردازند در حالی که این موضوع بایستی در پس زمینه داستان قرار گیرد.

کتاب‌هایی که مبنای تاریخی دارند، می‌توانند گزارش خوبی از وقایع آن دوره به ما بدهند

این هنرمند با اشاره به اینکه کتاب‌هایی که مبنای تاریخی دارند، می‌توانند گزارش خوبی از وقایع آن دوره به ما بدهند، خاطرنشان کرد: بدون کتاب‌هایی که در مورد انقلاب و جنگ نوشته شده‌اند، ما درک درستی از موضوع انقلاب و جنگ (به جز عکس و مستنداتی که در این زمینه وجود دارند) نمی‌توانیم داشته باشیم؛ منتهی وقتی مستندات موجود (عکس و فیلم و روزنامه) را با داستان مقایسه کنیم، متوجه می‌شویم که داستان نوعی از اطلاعات را به در دسترس ما قرار می‌دهد که در واقع روح داستان (واقعیت درونی هسته‌ای که در درونمایه داستان‌ها وجود دارند) هستند ولی عکس‌ و فیلم تنها پوسته‌ای هستند که ما را با واقعیت بیرونی مواجه می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه نویسنده‌ای که تجربیات و شناخت کافی نسبت به دوره‌ای که در مورد آن می‌نویسد نداشته باشد، اثری شعاری خواهد نگاشت، گفت: بنابراین نویسنده‌ای که می‌خواهد در مورد اتفاقات و رویدادهایی نظیر انقلاب و جنگ بنویسد و در مورد آنها اطلاعات چندانی ندارد می‌تواند این موضوع را به حاشیه اثر خود بکشاند و در پس زمینه قرار دهد و در مورد موضوعی بنویسد که آن را به نوعی تجربه کرده است.

زهره میرعیسی خانی

انتهای پیام/