الهام احمدی: «فک پلمب و از سرگیری عملیات بازسازی و تعمیرات خانه حکیمیان از امروز» آخرین اظهارات مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان در زمینه چالش‌های چند روز گذشته این نهاد با شهرداری درباره پلمب اثر ملی خانه حکیمیان بود که گفته شده روند این عملیات تا پایان تابستان امسال به اتمام می‌رسد.
سه روز پیش بود که گزارشی با عنوان «روایت یک ناهماهنگی» در روزنامه صدای زنجان به چاپ رسید و در آن، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بر فک پلمب خانه حکیمیان به عنوان یکی از آثار ملی به ثبت رسیده که به دلیل تعمیرات و بازسازی بدون دریافت مجوز از شهرداری توسط این نهاد پلمب بود، اشاره داشت و در آن رحمتی بر منتفی بودن اخذ مجوز از شهرداری اشاره کرد.
پس از انتشار این گزارش، یکی از رسانه‌های استان به نقل از مسئولان مرتبط به وجود مشکلات در مسیر فک پلمب اشاره کرده و همچنان از پلمب بودن خانه حکیمیان خبر دادند.
رفتار خودسرانه میراث
در این بین شهرداری بر ضرورت دریافت مجوز از سوی میراث فرهنگی برای انجام هرگونه تعمیرات و بازسازی در خانه حکیمیان اصرار داشت و خود را موظف می‌دانست که به محض اطلاع از ساخت و ساز غیرقانونی میراث فرهنگی از آن جلوگیری کند و این موضوع را نیز به این نهاد اطلاع داد. از همین رو اقدام به تعمیر و بازسازی خانه حکیمیان از سوی میراث فرهنگی را عملی خود سرانه دانست تا جایی که شهردار زنجان شهرداری را متولی کنترل ساخت و سازها و نگهداری بناها در سطح شهر عنوان کرده و معتقد است هر نهادی که بخواهد کار عمرانی در سطح شهر انجام دهد باید هماهنگی‌های لازم را با شهرداری داشته و مجوزهای مربوطه را اخذ کند.
مسیح‌اله معصومی بر یکسان اجرا شدن قانون برای همه تأکید کرده و گفته: چرا باید یک شهروند را وادار به دریافت مجوز کنیم اما یک نهاد با دارا بودن بودجه دولتی نباید مجوز لازم را دریافت کرده و
 از سوی دیگر خود را ملزم به دریافت این مجوز نداند. این کار درستی نیست.
غلامرضا داداشی، مسئول روابط عمومی شهرداری منطقه سه زنجان به مذاکره این دو نهاد پیش از ماه مبارک رمضان در زمینه دریافت مجوز برای انجام تعمیرات اشاره کرده و بر متقاعد شدن میراث فرهنگی برای اخذ مجوز خبر داده در حالی که برای انجام تعمیرات و بازسازی فعلی هیچ مجوزی دریافت نشده است. طبق طرح تفصیلی این ملک در طرح تعریض قرار داشته و به همین واسطه همسایه‌ها عقب‌نشینی کرده‌اند و تنها ساختمان خانه حکیمیان در وسط کوچه مانده و سبب نارضایتی ساکنان شده است و اهالی شاکی شدند.
در این میان میراث فرهنگی معتقد است قانون مرمت و بازسازی بناهای تاریخی مستثنی از قوانین شهرسازی و طرح‌های تفصیلی است به همین دلیل عقب‌نشینی مد نظر برای این اثر تاریخی صدق نمی‌کند.
تنها راهکار پایان تنش‌ها
اسماعیل دویران عضو کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر زنجان تنها راهکار پایان یافتن جدال بین میراث فرهنگی و شهرداری در گرفتن یا نگرفتن مجوز برای انجام تعمیرات و بازسازی خانه حکیمیان را خروج این میراث ملی از طرح تفصیلی می‌داند و در گفت‌وگو با روزنامه صدای زنجان عنوان می‌کند: این موضوع آن چنان که به نظر می‌رسد پیچیده و غیرقابل حل نیست چرا که میراث فرهنگی با ارائه درخواستی باید تقاضای خروج خانه حکیمیان به عنوان اثر ملی که در سال‌های گذشته به ثبت رسیده است را بدهد تا مشمول قوانین موجود در زمینه نوسازی ابنیه مسکونی در سطح شهر نشود.
استثنا قائل نشدن در قوانین و اجرای یکسان آن برای همه از جمله موارد تأکیدی این عضو شورای شهر زنجان بود که در تکمیل صحبت‌های خود تصریح کرد: به لحاظ قانونی میراث فرهنگی باید مجوز از شهرداری برای انجام تعمیرات و بازسازی اخذ کند چرا که قانون استثنایی قائل نشده و قوانین برای همه یکسان اجرایی می‌شود.
خروج از طرح تفصیلی با نظر کمیسیون ماده 5
به گفته دویران، خانه حکیمیان پس از تدوین طرح تفصیلی و قوانین مرتبط با آن، جزو آثار ملی به ثبت رسیده و از همین رو در صورتی که از طرح خارج نشود مشمول قوانین و مقررات عنوان شده در طرح تفصیلی می‌شود که باید از آن تمکین کند در غیر این صورت خروج از طرح الزاماً باید در کمیسیون ماده 5 انجام پذیرد.
دویران به پیگیری‌های خود در مورد ماجرای پلمب خانه حکیمیان توسط شهرداری اشاره می‌کند و به نقل از شهرداری منطقه 3 از شرح حال این اتفاق می‌گوید: به گفته شهردار منطقه 3 پیش از این دو بار در زمینه اخذ مجوز تعمیرات خانه حکیمیان اخطار داده شده است که اقدامی از سوی این نهاد صورت نگرفته است و در این بین از میراث فرهنگی به عنوان متولی اماکن تاریخی نیز خواسته شده تا مجوز لازم را از شهرداری دریافت کند ولی این امر تحقق پیدا نکرده و در نهایت به دلیل شکایت و پیگیری همسایگان، شهرداری اقدام به پلمب مکان کرده است.
پلمب حل و فصل شد
در حالی این مباحث مطرح است که یحیی رحمتی، مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان خبر از فک پلمب این خانه تاریخی در گفت‌وگو با صدای زنجان را می‌دهد و در پاسخ به سوالی از اقدام میراث فرهنگی برای اصلاح ضوابط و قوانین طرح تفصیلی برای این اثر تاریخی می‌گوید: رایزنی‌ها و نامه‌نگاری‌ها در این زمینه انجام شده و در حال حاضر پلمب خانه حکیمیان برداشته شده است.
رحمتی نیز بر این امر تأکید می‌کند که بناهایی که در زمان تدوین طرح تفصیلی جزو آثار ملی به شمار می‌رفت ضوابط خاصی برای آن‌ها در نظر گرفته شد ولی خانه حکیمیان در آن زمان جزو آثار ملی نبود و پس از تدوین طرح به ثبت رسیده است و از همین رو نیازمند اصلاح ضوابط در مورد این اثر است.
مدیرکل میراث فرهنگی در حالی به اصلاح ضوابط اشاره کرد که از سویی معتقد بود در قانون شهرداری‌ها می‌توان تعمیرات لازم را برای آثار تاریخی انجام داد و در قانون نیز صراحتاً قید شده که هر اثری در هر زمانی به ثبت برسد تمامی شرایط آثار و بناهای تاریخی مندرج در مورد آن نیز ساری و جاری است.
وی در ادامه یکی از خدمات طرح تفصیلی را حفظ بافت‌های باارزش و قدیمی و تاریخی بناها دانست و یادآور شد: ضوابط مندرج در طرح تفصیلی برای آثار و بناهای تاریخی مشخص شده و در مورد خانه حکیمیان نیز باید اصلاح شود چرا که در گذشته نیز همین موضوع در مورد بنای تاریخی رختشویخانه رخ داد که با اقدامات لازم موضوع برطرف شد.
از آنجایی که اختلاف نظرهای بین شهرداری و میراث فرهنگی در مورد پلمب خانه حکیمیان در چند روز گذشته مورد توجه رسانه‌های استان قرار گرفته و چالشی در این بین مطرح شده، رحمتی در پاسخ به سوالی در زمینه تحت تأثیر قرار گرفتن برنامه‌های مشترک دیگر مابین شهرداری و میراث فرهنگی همانند جشنواره آش که چند ماهی تا اجرای آن باقی نمانده است، ابراز کرد: همکاری میراث فرهنگی با شهرداری بر پایه مودت و دوستی است هر چند شاید در اجرا اختلاف‌ نظرهایی وجود داشته باشد ولی در مجموع همکاری تنگاتنگی بین این دو نهاد وجود دارد که جشنواره آش نیز یکی از آن‌هاست به طور یقین شهرداری به عنوان حامی اصلی جشنواره آش بوده و حساب ویژه‌ای برای حمایت شهرداری باز کرده‌ایم.
مهرداد سلطانی معاون عمرانی استاندار زنجان نیز در واکنش به پلمب خانه حکیمیان دلیل اصلی آن را ناهماهنگی بین دستگاه‌ها عنوان کرده است در حالی که مدیرکل میراث فرهنگی وجود ناهماهنگی در این بخش را قبول ندارد و در پاسخ به صدای زنجان آن را رد می‌کند.
گفتنی است آغاز عملیات اجرایی مرمت خانه تاریخی حکیمیان در 27 فروردین ماه سال گذشته با هدف تبدیل این بنا به موزه فرهنگ عامه آغاز شد.
سال گذشته بود که خانه تاریخی یک هزار و 200 متر مربعی حکیمیان زنجان در فهرست آثار ملی قرار گرفت، قدمت این اثر تاریخی به دوران مظفرالدین شاه قاجار مرتبط است و در کوچه شهدای زنجان (معروف به عباسیه) قرار دارد.
خانه تاریخی حکیمیان از دو بنا تشکیل شده که یکی از آن‌ها متعلق به دوره مظفرالدین شاه قاجار است و مساحتی بیش از ۹۰۰ متر دارد . بنای دیگر متعلق به اواخر دوره پهلوی اول و اویل پهلوی دوم است که بیش از ۲۰۰ متر مساحت دارد و مجموعاً مساحت این دو بنا ۱۲۰۰ متر می‌شود.
بنای خانه حکیمیان در دهه ۸۰ توسط سازمان مسکن و شهرسازی استان تملک شده و پس از رایزنی‌های صورت گرفته در سال ۹۴ به صورت ۱۰ ساله در اختیار اداره کل میراث فرهنگی زنجان قرار گرفت و در این بین اداره کل میراث فرهنگی هنگام تحویل بنا متعهد شد که علاوه بر حفاظت، مرمت و احیای بنا، کاربری ویژه شهری با موضوعیت گردشگری و جاذبه‌های تاریخی برای آن تعریف کند.