معاون شرکت آب و فاضلاب استان: : وضعیت آبی تابستان امسال را نمی‌توانیم پیش‌بینی کنیم اما احتمال جیره‌بندی با توجه به آمارهای فعلی را می‌دهیم/ کارشناس: به موضوع « اقتصاد آب» توجه نکردیم، برخی از سدها را هم به حوضچه تبخیر تبدیل کردیم!/ مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان: در مطالعات اولیه کلیه سدها موضوع تبخیر در کنار آورد رودخانه محاسبه و لحاظ می‌شود
پایگاه خبری صدای
زنجان- مسئولان شرکت آب و فاضلاب استان زنجان، سال 1400 را سال کم‌آب
اعلام کرده و از چالش کم‌آبی در برخی روستاهای استان زنجان به ویژه خدابنده و
ماهنشان و احتمال جیره‌بندی در 122 روستای دارای مشکل کم‌آبی خبر می‌دهند.
بر اساس گزارش‌های وزارت نیرو، زنجان در
دسته استان‌های مواجه با تنش آبی شدید قرار گرفته است. در سال آبی جاری به رغم پیش‌بینی
بارش‌های نرمال، هم در فصل پاییز و هم در زمستان میزان بارش‌ها کم و پوشش برفی
استان در حد صفر بود.
همین چند وقت پیش بود که علیرضا جزء‍قاسمی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان
زنجان اعلام کرد که روزهای کم آبی را پیش رو داریم. منابع تامین آب برخی
روستاها در استان زنجان چشمه و قنات است که متاثر از بارش های سالانه بوده و با
توجه به کاهش بارش ها در صورت عدم کاهش مصرف، با چالش‌های جدی در این زمینه مواجه
خواهیم شد.
به دلیل وابستگی بیش از 75 درصدی تامین
آب شرب و بهداشت شهرها و روستاهای استان زنجان به منابع زیرزمینی و تاثیرپذیری این
منابع از شرایط اقلیمی و نزولات جوی و کاهش 32 درصدی بارش‌های استان نسبت به
بلندمدت و کاهش 49 درصدی بارش نسبت به مدت مشابه سال قبل، در فصول گرم پیش رو
تامین آب شرب و بهداشت به خصوص در مناطق روستایی به شدت دچار چالش خواهد شد.
البته علی‌محمد
نادرخانی، معاون بهره برداری و توسعه شرکت آب و
فاضلاب استان زنجان در گفت‌وگو با صدای زنجان عنوان می‌کند: با توجه به شرایط موجود پیش‌بینی‌های
لازم برای تقویت زیرساخت‌های تامین و آبرسانی در شهرهای استان انجام شده و تنها در
خصوص آبرسانی در برخی روستاهای استان نگرانی داریم.
نادرخانی با بیان
اینکه در حال حاضر 122 روستای استان زنجان با مشکل کم‌آبی مواجه‌اند، هر گونه
اقدام در شرایط کم‌آبی را منوط به وضعیت بارش‌های تابستان دانسته و می‌گوید: ما
منتظر تابستان هستیم تا ببینیم وضعیت چه می‌شود!
معاون بهره برداری و توسعه
شرکت آب و فاضلاب استان زنجان در خصوص احتمال جیره‌بندی آب در 122
روستای استان زنجان عنوان می‌کند: وضعیت آبی تابستان امسال را نمی‌توانیم پیش‌بینی
کنیم اما احتمال جیره‌بندی با توجه به آمارهای فعلی را می‌دهیم. لازم به ذکر است
که همه ساله در فصل تابستان در روستاهایی که تامین آب از محل چشمه، قنات و چاه
دستی است، سطح آب کاهش می‌یابد در نتیجه برای کنترل مصرف آب، این روستاها در طول
روز 12 الی 15 ساعت ( کمتر یا بیشتر) می‌توانند برداشت داشته باشند.
احتمال آبرسانی با
تانکر به برخی روستاها؟
نادرخانی در مورد
احتمال آبرسانی با تانکر به برخی از روستاهای استان زنجان به ویژه روستاهای
ماهنشان و خدابنده در صورت تداوم کاهش بارش‌ها و بی‌توجهی به الگوی بهینه مصرف می‌گوید:
روستایی که با مشکل کم‌آبی مواجه باشد و در طول روز حداقل 2 الی 3 ساعت فرصت لازم
برای برداشت آب داشته باشند، داریم. روستایی نداریم که آب نداشته باشد و ما اقدام
به آبرسانی با تانکر کنیم، مگر اینکه در روستایی چشمه (تنها منبع تامین آب) خشک
شود و ما مجبور به آبرسانی کنیم. چنین موردی فعلا نداریم تا ببینیم چه اتفاقی می‌افتد!
معاون بهره برداری و توسعه
شرکت آب و فاضلاب استان زنجان با بیان اینکه به ازای هر نفر 500
لیتر شبانه‌روز تولید اب داریم، اضافه می‌کند که عمده روستاهای استان زنجان آب
مصرفی دارند و این شرکت نیز همواره به صورت مداوم و پایدار اقدامات مربوط به تامین
آب را انجام می‌دهد.
نادرخانی معتقد است: مصرف
بالا، انشعابات غیرمجاز و ابیاری باغچه داخل حیاط با آب شرب در کنار کاهش بارش‌ها
دست به دست هم داده‌اند تا برداشت آب در طول روز محدود شود.
معاون بهره برداری و توسعه
شرکت آب و فاضلاب استان زنجان می‌گوید: کاهش بارش‌ها و تداوم
خشکسالی‌ها در خشک شدن تدریجی قنات، چشمه و چاه دستی مؤثر است اما در مناطقی که
منبع آب مصرفی ساکنان، چاه عمیق است نمی‌تواند تاثیر آنی داشته باشد.
عوامل مؤثر در چالش آب
این مسئول امیدوار است
با ارتقای سطح آگاهی مردم و رعایت الگوی مصرف و اهمیت صرف‌جویی در بین خانوارهای
شهری و روستایی، زیاده‌روی در مصرف آب صورت نگیرد.
برخی از مسئولان و صاحبنظران معتقدند که اصلاح
فرهنگ مصرف تنها راه برون رفت از شرایط فعلی در روستاها بوده و وقت آن فرا
رسیده است تا روستائیان مصارف غیر ضرور همچون مصرف آب شرب برای آبیاری باغ و
باغچه و احشام را متوقف کنند.
برخی‌ها هم بر این باورند که، کاهش بارش
در مشکل کمبود آب قطعا تاثیرگذار است اما نباید نقش پررنگ انشعابات غیرمجاز در
روستاهای مناطق استان به ویژه خدابنده و ماهنشان را نادیده گرفت!
در سال قبل، ۱۹۸۰ رشته انشعاب غیر مجاز در
استان زنجان شناسایی شده است. مسئولان شرکت آب و فاضلاب استان می‌گویند: در
شهرستان‌های خدابنده و ماهنشان احساس خطر برای تامین آب وجود دارد که مدیریت
تقاضا، تشدید برخورد با انشعابات غیرمجاز و همکاری مردم در مصرف بهینه آب تنها راه
مدیریت این شرایط است.
کشاورز بزهکار اجتماعی نیست! دستورالعمل‌ها
ناکارآمد بوده است
اما محمود نوری، کارشناس ارشد کشاورزی می‌گوید:
اینکه در مصرف بهینه آب باید فرهنگ‌سازی صورت گیرد شکی نیست اما به نظرم قبل از
اینکه انشعاب غیرمجاز را «بزه اجتماعی» تلقی کرده و با کشاورز برخورد شود بهتر
نیست ببینیم که آیا کشاورز به خاطر زیاده‌طلبی دست به این کار زده یا از سر
ناچاری؟
نوری با تاکید بر اینکه «دستورالعمل‌ها
ناکارآمد بوده است» برخورد قانونی با کشاورزی که از سر ناچاری و بی‌اطلاعی دست به
انشعاب غیرمجاز زده را برای همه‌گیر کردن رعایت الگوی مصرف به هیچ عنوان مؤثر نمی‌داند.
اهمیت پرداختن به موضوع «اقتصاد آب»
مدیریت اقتصادی منابع آب، یکی از چالش‌هایی
است که در سال‌های اخیر به میزان زیادی با ان روبه رو بوده است. «محمود نوری»،
کارشناس‌ارشد کشاورزی با تاکید بر لزوم کنترل نوین بخش کشاورزی و نحوه بهره‌برداری
از منابع آبی می‌گوید: در سده‌های قبل به علت وفور منابع آب، نسبت به تقاضا و
فقدان فشار جمعیتی و سایر تقاضاهای مربوط به حوزه آب عاملی شد تا در دید عامه مردم
و حتی بیشتر مسئولان در جایگاه کالای کم‌ارزش و رایگان شناخته شود اما بعد از قرن
20 پس از رشد سریع جمعیت و توسعه اقتصادی و ارتقا سطح استانداردهای زندگی اهمیت
استفاده از منابع آبی در کانون توجهات قرار گرفت.
این کارشناس توجه به «اقتصاد آب» و
تدوین برنامه‌هایی که قابلیت اجرایی دارد را بهترین روش اعلام کرده و می‌گوید: بخش
کشاورزی بابت جدایی از دانشگاه بزرگترین لطمه را دیده است. به نظرم مسئولان باید
پرداختن به موضوع اقتصاد آب را در اولویت قرار داده و اشتباهات گذشته در رابطه با
کنترل و فشار (شناسایی انشعابات غیرمجاز و برخورد قانونی با عاملان) را تکرار
نکنند.
کارشناسان و طرفداران برنامه «اقتصاد آب»
معتقدند در تخصیص کارایی نهاده از بعد اقتصادی، باید منفعت نهایی حاصل از نهاده در
بین تمامی بخش‌های استفاده کننده برابر باشد تا از این طریق رفاه جامعه حداکثر
شود.
**حوضچه تبخیری به نام «گلابر»؟
محمود نوری، کارشناس‌ارشد کشاورزی معتقد
است در شرایط که مسئولان نگران تشدید شرایط کم‌آبی در برخی نقاط استان هستند بهتر
است به اقتصاد آب توجه جدی داشته و برای استفاده برابر تمامی بخش‌های اقتصادی اعم
از صنعت، کشاورزی و غیره از منبع آبی سدها برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشند.
اسماعیل افشاری، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای
زنجان در پاسخ به این اظهارات می‌گوید: موضوع تخصیص آب به بخش‌های مختلف اقتصادی
در پروژه احداث سدها همواره مورد توجه شرکت آب منطقه‌ای زنجان بوده است. به طور
مثال سد گلابر با هدف تامین آب بخشی از نیازهای کشاورزی و صنعت منطقه احداث شده و علاوه
بر آن دارای ظرفیت گردشگری آبی است.
اما محمود نوری، کارشناس‌ارشد کشاورزی با
بیان اینکه در «سد گلابر» آب را حبس کرده‌ایم، می‌گوید: هر چه آب به این سد اضافه
می‌شود پس از مدتی تبخیر می‌شود، آیا بهتر نیست این آب برای بخش کشاورزی استفاده
گردد؟ به نظرم اگر آب به میزان کافی باشد، هیچ کشاورزی برای آبیاری اراضی دست به
اقدامات غیرمجاز نمی‌زند!
در مطالعات اولیه کلیه سدها موضوع تبخیر
در کنار آورد رودخانه محاسبه و لحاظ می‌شود
اسماعیل افشاری، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای
زنجان نیز پاسخ می‌دهد: در مطالعات اولیه کلیه سدها موضوع تبخیر در کنار آورد
رودخانه محاسبه و لحاظ می‌شود و وقوع آن در سدها امری طبیعی و اجتناب‌ناپذیر است.
افشاری با بیان اینکه در حال حاضر بخش
کشاورزی شهرستان ایجرود از این سد منتفع می‌شود، در واکنش به برخی منتقدان سد
گلابر که این سد را به حوضجه تبخیر تشبیه کرده که تا کنون بخش کشاورزی از این منبع
منتفع نشده است، تاکید می‌کند: برنامه‌ریزی تخصیص آب و تصمیم‌گیری نحوه رهاسازی آب
در ماه‌های مختلف تمامی سدهای کشور توسط وزارت نیرو انجام می‌شود. در اهداف و
برنامه‌ریزیث سد گلابر تامین نیاز آبی صنعت منطقه نیز در کنار بخش کشاورزی مورد
توجه قرار گرفته است و خط انتقال آب صنعت از این سد در دست اجرا است.
سد گلابر برای پوشش تمامی نیازهای بخش
کشاورزی منطقه کافی نیست
به گفته افشاری، در سال 99، بیش از 600
هکتار از اراضی شبکه آبیاری پائین دست سد گلابر به زیر کشت رفته است. در سال آبی
جاری تاکنون بارش کمتری نسبت به سال قبل اتفاق افتاده است و حجم آب کافی برای پوشش
تمامی نیازهای کشاوزی منطقه وجود ندارد. اگر شرایط جوی و آورد سد یاری کند و سطح
آب قابل توجهی در تراز بهره‌برداری سد باشد، برنامه‌ریزی برای کشت حدود 1500 هکتار
از اراضی پایاب سد انجام می‌گیرد.
اظهارات مسئولان و کارشناسان نشان می‌دهد
که آژیر خشکسالی خاموش نشده است و در صورت عدم برنامه‌ریزی دقیق از سوی مسئولان و
عدم توجه مردم به الگوی مصرف آب شاهد تشدید بحران آب در روزهای آتی خواهیم شد. 941
انتهای پیام/