پایگاه خبری صدای زنجان- طبق آماری که رئیس سازمان نظام پزشکی کشور اعلام کرده است، در سال 99، 972 نفر به دلیل سو مصرف موادمخدر فوت کردند که نسبت به سال 98، 6/10 درصد افزایش داشته است. در همین سال 212 نفر به واسطه سوءاستفاده مواد محرک فوت کرده‌اند که نسبت به سال 98، آمار 4/2 درصد بیشتر شده است.

بر اثر مرگ‌های ناشی از داروهای مخدر در سال 99، 2055 نفر فوت کرده‌اند که این آمار نیز 7/7 درصد افزایش داشته است. 1393 نفر از مصرف همزمان چند داروی مخدر فوت کرده‌اند که این آمار 9/9 درصد بیشتر از سال 98 است. در مجموع مرگ‌های ناشی از مصرف مواد مخدر در معنای عام در سال 99 تعداد 4637 نفر است که نسبت به سال 94، 6/3 درصد افزایش پیدا کرده است.

دلایل زیادی برای افزایش آمار معتادان در کشور وجود دارد از جمله بی‌خانمانی، رها کردن خانواده، از دست دادن شغل، سابقه جرم و نبود شرایط بازتوانی برای بازگشت به جامعه، عدم اطلاع از عوارض مصرف، ناامیدی و نااطمینانی نسبت به آینده، برخی اختلالات روانی و... این‌ها بخشی از دلایل هستند.

طبیعتا معتادین از تمام اقشار جامعه هستند، اما موضوع گسترش اعتیاد در محیط‌های کارگری که توسط دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر چندی پیش بیان شد از آن دسته موضوعات مهمی است که نمی‌توان به سادگی از کنارش گذشت.

براساس پژوهشی که سال ۸۶ در این حوزه انجام شد مشخص شد ۳۳ تا ۳۴ درصد معتادان از جامعه کارگری هستند. ۱۶ درصد کارگران معتاد را کارگران ساده و حدود ۱۹ درصد را کارگران ماهر تشکیل می‌دادند و کشاورزان معتاد حدود ۳ درصد جمعیت معتادان و ۱۲ درصد را نیز رانندگان درون شهری و برون‌شهری بودند. همچنین بر اساس پژوهش دیگری که در سال 97 انجام شد ۲۳ درصد کارگران مصرف‌کننده مواد را کارگران ساده و حدود ۱۴ درصد را کارگر ماهر تشکیل می‌دادند. مشاغلی مانند کشاورزی بدون تغییر حدود ۳ درصد اعلام شد، اما آمار رانندگان معتاد به ۹ درصد کاهش یافته بود.

محققان معتقدند که 2 مساله به شدت احتمال اعتیاد را افزایش می‌دهد یکی فشار فیزیکی و دیگری فشار روانی، به این معنا که کارگران برخی مشاغل به صورت توامان در معرض ۲ خطر قرار دارند یعنی هم فعالیت جسمی شدید دارد و هم اینکه شرایط شغل به صورتی است که فرد استرس زیادی را تحمل می‌کند. و علت‌های زیادی برای آن وجود دارد: بیدار ماندن از شب تا صبح، اضافه کاری برای رفع نیازها، رها شدن لحظه‌ای از فشارهای استرس زا و.... مصرف مواد در کارگران باعث دوپینگ برای انجام کار بیشتر است و اینکه سختی کار را برای آن‌ها کمتر جلوه می‌دهد. کارگران از تریاک برای تسکین درد و از شیشه برای کار بیشتر استفاده می‌کنند اما به تدریج تاثیرگذاری مواد در فرد کمتر می‌شود و کارگر توانایی خود را برای کار کردن از دست می‌دهد

آمار رسمی در زمینه اعتیاد قشر کارگری استان در دست نیست

 در این زمینه اصغر نجاری، دبیر اجرایی خانه کارگر استان زنجان با بیان اینکه آمار رسمی در زمینه اعتیاد قشر کارگری استان در دسترس خانه کارگر استان نیست، اظهار کرد: اما آمار اعتیاد در قشر کارگر به ویژه در کارگرانی که در شهرک‌های صنعتی هستند به مراتب بالاتر از نواحی دیگر است.

وی با بیان اینکه برخی از عوامل موثر افزایش اعتیاد در قشر کارگری استان افزود: شاید بتوان قرار گرفتن شهرک مسکونی در جوار کارگاه‌های صنعتی و یا نامناسب بودن فضای این شهرک‌های مسکونی را از عوامل موثر افزایش اعتیاد در این قشر دانست به طوری که کارگر 8 ساعت در کارگاه صنعتی کار می‌کند و سپس پس از 8 ساعت به اتاق خود در شهرک‌های مسکونی می‌رود و با همکاران خود که عموما مجرد هستند، به صورت تفریحی شروع به مصرف مواد مخدر می‌کنند.

این مسئول افزود: سختی کار در برخی از کارگاه نیز می تواند عاملی برای افزایش اعتیاد در این قشر باشد به طوری که وقتی کار به مراتب سخت‌تر است افراد به سمت مواد مخدر گرایش بیشتری دارند چرا که به این طریق یک میزان به لحاظ روانی خود را اغنا می‌کنند که من می‌توانم این کار را بکنم.

وی با بیان اینکه در برخی از کارگاه‌ها دوره پیشگیری از اعتیاد جهت آموزش کارگران در این زمینه برگزار می‌شود، افزود: در بخش صنعت و کارگاه‌های روی شاهد هستیم که دوره‌های پیشگیری از اعتیاد برگزار می‌شود و این اقدام قدم مثبتی برای کاهش اعتیاد در این قشر است و اگر همه شرکتها در این زمینه اقدام کنند مطمئنا به سلامت جامعه کمک خواهند کرد و این موضوع قطعا تبعات خود را خواهد گذاشت و به سمت جامعه سالم حرکت خواهیم کرد.

آمار نرخ اعتیاد در میان کارگران در سطح کشور بالا است و حدود 18.5 الی 24 درصد را شامل می‌شود

 در ادامه یوسف بیانلو، جامعه شناس، جمعیت شناس و فعال حوزه پیشگیری از مصرف مواد مخدر استان با اشاره به اینکه ستاد مواد مخدر هر سال در مورد آمار گروه‌های مختلف دچار اعتیاد، بررسی‌هایی انجام می‌دهد تا تغییرات گروه‌های مختلف اجتماعی را در زمینه اعتیاد رصد کند که طبق آخرین تغییراتی که در این زمینه رخ داده است متاسفانه نرخ شیوع اعتیاد در گروه کارگری جامعه بیشتر از همه گروه‌های اجتماعی بوده است.

وی با بیان اینکه اگر چه آمار نرخ اعتیاد در میان کارگران در سطح کشور بالا است و حدود 18.5 الی 24 درصد را شامل می‌شود، گفت: اما این آمار در استان زنجان به نسبت سایر استان‌ها این وضعیت بهتری دارد. ضمن اینکه اگر عنوان میشود که زنجان به نسبت کشور در نقطه پایین منجنی قرار داد منظور این نیست که اعتیاد قشر کارگری در این استان کمتر است چرا که این عدد، خود عدد بزرگی است و جمعیت بزرگی از اعتیاد جامعه را شامل می‌شود.

بیانلو در خصوص عواملی که از منظر جامعه شناسی می‌تواند در کم بودن این میزان در استان در مقایسه با استانهای دیگر مطرح کرد؛ اذعان کرد: بافت مذهبی و سنتی زنجان و همچنین صنعتی نبودن در آن معنای کلان محیط کارگری استان از عواملی است که می‌توان به صورت ضمنی در زمینه پایین بودن این آمار نسبت به سایر استان‌ها به آن اشاره کرد.

پایین بودن میزان اطلاعات، سختی و بالا بودن تایم کاری کارگران از دلایل عمده گرایش این قشر به مواد مخدر

این جامعه شناس با اشاره به عوامل تاثیرگذار در زمینه افزایش آمار مربوط به اعتیاد در قشر کارگری افزود: بر اساس تحقیقاتی که از گروه‌های کارگری درگیر اعتیاد در جامعه صورت گرفته است؛ چند عامل بیشتراز سایر عوامل در زمینه گرایش کارگران به اعتیاد موثر است و اینکه میزان آگاهی و دانش این گروه اجتماعی پایین‌تر از سایر گروه‌های اجتماعی است و پایین بودن سطح اطلاعات منجر به این گرایش بیشتر این قشر به اعتیاد میشود.

وی افزود: از دلایل مهم دیگر سختی کار بالای قشر کارگر است به طوری که  بالا بودن سختی کار این قشر موجب می‌شود گرایش این افراد به سمت اعتیاد می شود و بر اساس اطلاعات غلطی که برخی از افراد به این قشر می‌دهند، افراد برای کاهش فشار و خستگی کاری به سمت مصرف مواد مخدر می‌روند.

به گفته بیانلو شیفت‌های کاری شبانه و ساعتهای طولانی مدت کار نیز از عوامل دیگری است که در کنار فشار کاری می‌‍تواند باعث گرایش قشر کارگر جامعه به سمت اعتیاد شود. به طوری که ساعت کاری که برای این افراد در نظر گرفته می‌شود اگر خارج از توان افراد باشد منجر به این می شود که فرد به اعتیاد گرایش پیدا کند.

کارفرمایان در زمینه برگزاری کارگاه‌های پیشگیری از اعتیاد توجیه نیستند

این جامعه شناس با بیان اینکه بایستی این امار را کاهش و یا در بدترین حالت ثابت نگه داریم و مانع از افزایش آن شویم، اظهار کرد: طرحی با عنوان طرح «کاج» از سال 93 شروع شد و تاکید داشت که برنامه‌های پیشگیری از اعتیاد در محیط‌های کارگری بیشتر از گذشته شود. در سالهای اخیر نیز این طرح همچنان ادامه دارد. اما بحث این است که متاسفانه خود شرکت‌های صنعتی یک مقدار در این زمینه توجیه نیستند و به سختی حاضر هستند که در زمینه آموزش یک یا دو ساعته کارگران با مسئولین کنار بیایند و بیشتر به دنبال راندمان کاری خود هستند و از کار نیفتن خط کارخانه و تولید برای انها مهم‌تر است و بایستی در این‌زمینه یک میزان فرهنگسازی شود و کارفرمایان توجیه شوند.

انتهای پیا/

خبرنگار: زهره میرعیسی‌خانی