پایگاه خبری صدای زنجان- مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان ادعا می‌کند سال گذشته یک‌میلیون و 578 هزار دلار صادرات صنایع‌دستی از استان صورت گرفته است که بیشترین آن مربوط به مس، ملیله و چاقو و بخشی مربوط به انگشتر استان زنجان است و بخشی از صادرات صنایع‌دستی زنجان همچون مس و چاقو و انگشتر از مبادی گمرک انجام‌شده است و بخش قابل‌توجهی نیز به‌صورت چمدانی صادر گشته است.

سوال اینجاست که یک‌میلیون و 578 هزار دلار صادرات صنایع‌دستی از استان تا چه قدرواقعی است و آیا این میزان صادرات همه ظرفیت صنایع‌دستی استان است و می‌توان از آن به‌عنوان موفقیت یاد کرد؟

این سوال پاسخ‌های قابل تامل صنعت گران صنایع‌دستی در استان زنجان را به همراه دارد و هر یک به‌نوعی این آمار را غیرواقعی و به‌دوراز واقعیت می‌دانند. به‌طوری‌که یکی از هنرمندان و صنعتگران حوزه چاقو به صدای زنجان می‌گوید: صادرات چاقو در دوران کرونا متوقف‌شده و هر چیزی هم بوده به‌صورت پستی و تک‌محصولی انجام شد. چون اتحادیه به‌صورت رسمی نامه‌های مربوط به صادرات را به پست می‌زد، بنابراین نهایتاً می‌توان اذعان کرد بنا به آمار مربوط به اتحادیه هزار تا دو هزار دلار صادرات در حوزه چاقو صورت گرفته است.

این آمار در حوزه صنایع‌دستی دست‌نیافتنی است

وی با تکذیب آمار مربوط به صادرات صنایع‌دستی ارائه‌شده از سوی مدیرکل میراث فرهنگی، اظهار کرد: اصلا محاسبه این آمار در حیطه صنایع‌دستی در شرایطی کنونی که مشکلات زیادی حوزه صنایع‌دستی را تهدید می‌کند، رقم دست‌نیافتنی است و اگر یک‌میلیون دلار را با رقم 32 هزار تومان امروز حساب کنیم رقم باورنکردنی می‌شود که به عقیده بنده رسیدن به چنین رقمی نشدنی است.

این هنرمند بابیان اینکه باید دید در میان این صنایع‌دستی چه محصولاتی وجود داشته باشد، گفت: اگر فرش دستباف نیز در حیطه این صنایع‌دستی باشد آمار متفاوت از زمانی خواهد بود که تنها مس و ملیله و چاقو و انگشتر مدنظر است اما گویا آمار ارائه‌شده از سوی مدیرکل تنها منحصر به صنایع‌دستی مس و ملیله و چاقوسازی است. اگر بحث فرش را نیز به این مقوله اضافه کنیم باید در این زمینه تحقیق صورت بگیرد ولی در حوزه صنایع‌دستی مذکور ما نمی‌توانیم این آمار را قبول کنیم.

این هنرمند اظهار کرد: صادرات صنایع‌دستی بر اساس سیستم سفارش گیری است و مابقی تولیدات نیز بر اساس قریحه هنرمند تولید می‌شود. صادراتی که در این حوزه انجام می‌شود، بر اساس توانمندی خود افراد است. در بحث مالی نیز باید توجه داشت که یک بسته‌بندی که در حوزه صنایع‌دستی انجام می‌شود، سه تا چهار برابر یک بشکه نفت ارزآوری دارد و وقتی این ارز به استان وارد شود، می‌تواند دیگر بخش‌ها را نیز موردتوجه قرار دهد.

وی در خصوص ظرفیت صادرات چاقو افزود: پیش‌ازاین صادرات چاقو با مشکلاتی مواجه بود، به‌طوری‌که با طرح لایحه‌ای در مجلس، شوکی بر صادرات این هنر - صنعت وارد شد و به مدت دو سال متوالی بازارهای صادراتی از دست ایرانیان خارج شد و به دست رقیبان چینی و هندی افتاد. یک نوشتار، یک طرح، یک لایحه مجلس، نیاز به چکش‌کاری دارد و پیش از ورود هر طرح و لایحه‌ای باید همه جوانب بررسی شود؛ چراکه یک طرح به‌راحتی می‌تواند اشتغال ۱۵ هزار نفر را تحت تأثیر قرار دهد. در ارسال مرسولات پستی نیز مشکل وجود دارد و ارسال با محدودیت‌ها مواجه است که بروز و ظهور این مشکلات در بازه‌های زمانی مختلف می‌تواند نوسان در درآمد و ارزآوری صنایع‌دستی ایجاد کند.

وی با اشاره به ظرفیت‌های مغفول مانده صنایع‌دستی افزود: کارگاه صنایع‌دستی چاقوسازی، کم‌هزینه‌ترین کارگاهی است که یک جوان می‌تواند با حداقل سرمایه راه‌اندازی کند و این کارگاه توانایی ارتزاق بیش از یک خانواده را دارد، منتهی بایستی در این زمینه حتما علاقه‌مندان حمایت شوند.

باید منابع و استنادات این آمار ارائه شود

در ادامه یک هنرمند ملیله کار نیز با اشاره به اینکه این آمار در حالی داده می‌شود که در سال‌های گذشته ما درگیر کرونا بودیم و حتی در فروش محصولات صنایع‌دستی چندان فروشی نداشته‌ایم، گفت: باید از گمرک در این زمینه استعلام گرفت چراکه صادرات به معنای این است که محصولات به گمرک برده شده و اجازه خروج پیداکرده و مدارک گمرک باید در این خصوص قابل‌ارائه باشد.  درواقع ما نمی‌توانیم صادرات چمدانی و یا خرید مستقیم را جزو صادرات در نظر بگیریم و به آن تکیه کنیم.

وی بابیان اینکه من در طی سال گذشته چنین مبلغی که بیانگر این آمار باشد صادر نکرده‌ام و صادرات چندانی هم نداشته‌ام. درواقع هر ملیله‌کاری که ادعا کند در این سال صادراتی داشته است و ملیله صادر کرده است آمار اشتباه داده است.

این هنرمند بابیان اینکه من به این آمارها چندان اعتمادی ندارم، اظهار کرد: اگر می‌خواهیم در این زمینه ثابت کنیم چنین آماری امکان‌پذیر است میراث فرهنگی و اداره گمرک باید مستندات خود را ارائه بدهند.

در حوزه صادرات صنایع‌دستی متاسفانه آمار و ارقام دقیقی در دسترس نیست

 در این خصوص اما، مهدی رنگ رونا، رئیس اتحادیه صادرکنندگان زنجان گفت: در حوزه صادرات صنایع‌دستی متاسفانه آمار و ارقام دقیقی در دسترس نیست، دراین‌باره شاید بایستی آمار صادرات گمرک را احصا کنیم تا بتوانیم یک عدد دقیق و قابل استناد را در حوزه صادرات صنایع‌دستی استان به دست بیاوریم.

وی بابیان اینکه در حوزه صادرات صنایع‌دستی استان نیز نمی‌توان رقم دقیقی را مشخص کرد، اظهار کرد: ما نمی‌توانیم آماری در مورد اینکه کدام کالای صنایع‌دستی به کدام مقصد ارسال‌شده است را داشته باشیم و دلیل اصلی این امر این است که کالاهایی که فروش پیدا می‌کند و صادرات آن انجام می‌گیرد.

رنگ رونا خاطرنشان کرد: اکثرا صادراتی هم که وجود دارد در غالب خرید سوغات و از طریق مراجعه به صنعت‌کار ما اتفاق می‌افتد و به همین منظور خرید به‌صورت مستقیم و از طریق فروشندگان ما اتفاق می‌افتد و آمار غیررسمی است. آمار دیگری که در این زمینه می‌توان اذعان کرد آمار صادرات چمدانی است که در مورد این نوع از صادرات نیز ثبت و ضبط اساسی صورت نمی‌گیرد و از همین رو نمی‌توان آمار قابل اتکایی را اعلام کرد چراکه آمار موجود آمار غیررسمی هست و نمی‌توان گفت که این میزان صادرات داشته‌ایم.

رئیس اتحادیه صادرکنندگان زنجان در پاسخ به اینکه آیا آمار مربوط به صنایع‌دستی استان را آمار قابل قبولی می‌دانند، اظهار کرد: در مورد آماری هم مدیرکل میراث فرهنگی اعلام کردند قطعا ایشان مستندات و منابعی را برای این آمار در نظر گرفته‌اند و در این زمینه اظهارنظر می‌کنند و در مورد این آمار باید از خود ایشان سوال کرد.

وی در ادامه با اشاره به ظرفیت‌های حوزه صنایع‌دستی استان با اشاره به اینکه صنایع‌دستی  استان یکی از ظرفیت‌های مغفول مانده در حوزه صادرات است، اظهار کرد: استان زنجان در حوزه صنایع‌دستی ظرفیت‌های خوبی دارد و برخی از صنایع‌دستی آن نظیر چاقو و ملیله شهرت جهانی دارند. همچنین درزمینهٔ سنگ‌های تزئینی و انگشتر سازی مشهور هستیم و به‌تبع آن برخی از صاحبان صنایع‌دستی در استان صنایع‌دستی خود را در نمایشگاه‌های خارجی عرضه کردند و شرایط را برای شناساندن آن ایجاد کرده‌اند. بنابراین ما پتانسیلی را در استان زنجان داریم که مغفول مانده است.

رنگ رونا با اشاره به اینکه در کنار این صنایع‌دستی خود فرش دست‌بافت نیز جز صنایع‌دستی ما محسوب می‌شود؛ هرچند صادرات این محصول از گمرک زنجان صوت نمی‌گیرد، اذعان کرد: فرش دستباف ما به خارج از کشور صادر می‌شود و به نظر می‌رسد اگر برنامه‌ریزی خوبی در این زمینه صورت بگیرد و ظرفیت‌های استانی در این زمینه به کار گرفته شود و برای هنرمندان این عرصه که اغلب به‌صورت خانوادگی در این حوزه فعالیت دارند، تسهیلاتی فراهم شود تا که آنها را توانمند کنیم اتفاقات خوبی در این زمینه بیفتد.

وی یکی از مشکلات پیش روی صادرات صنایع‌دستی را بحث نقل‌وانتقالات مالی دانست و خاطرنشان کرد: صاحبان صنایع‌دستی برای تولید محصولات خود نیازمند یک بازاریابی و برنامه‌ریزی موثر هستند. ازآنجاکه در حیطه صنایع‌دستی می‌توان با سرمایه اندکی نیز ایجاد شغل کرد بنابراین اگر بتوانیم در این حیطه ورود کنیم گرایش به‌سوی تولید و صادرات صنایع دستی افزایش بدهیم. اما مشکلی که در این زمینه وجود دارد و باید به آن اندیشید بحث تبادلات و نقل‌وانتقال مالی است که باید در این زمینه اندیشیده شود.

انتهای پیام/

خبرنگار: زهره میر عیسی خانی