پایگاه خبری صدای زنجان- لیلا محمدی/ باوجود اشکال در نظام توزیع کشور، سند الگوی کشت 13 محصول کشاورزی استان زنجان با حضور معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و سایر مسئولان ملی و استانی در مرکز تحقیقات کشاورزی استان زنجان رونمایی شد!

سید مجتبی خیام نکویی، معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی چهارشنبه (25 آبان ماه 1401) در نشست خبری با اصحاب رسانه استان زنجان که در سالن اجتماعات مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان برگزار شد «افتتاح دهکده (پردیس) فناوری و نوآوری کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان» و «رونمایی از سند الگوی کشت در استان زنجان» را دو رویداد مهم در بخش کشاورزی دانست و ابراز امیدواری کرد تا این دو موضوع، نقطه عطفی در دانش‌بنیان کردن کشاورزی زنجان باشد.

معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در ابتدا در پاسخ به سؤال صدای زنجان مبنی بر «با توجه به اینکه همه‌ساله کشاورزان استان زنجان در بحث پرورش اغلب محصولات ازجمله گوجه‌فرنگی با مشکل مواجه و به دلیل اینکه هزینه‌های آن‌ها بیشتر از درآمدشان است، متضرر می‌شوند آیا طرح الگوی کشت که آئین رونمایی از آن در زنجان برگزار شد، موفق خواهد بود»، اظهار کرد: حداقل 43 سال بعد از انقلاب و 8 سال قبل از انقلاب که درمجموع 51 سال را شامل می‌شود، ما منتظر تهیه و تدوین و ابلاغ سند الگوی کشت به‌صورت فراگیر به‌طوری‌که دربرگیرنده همه استان‌های کشور شود، بودیم که این اتفاق برای اولین بار (نزدیک به 2 ماه) رخ داد و فاز نخست آن وارد فاز اجرا شد.

خیام نکویی یکی از مهم‌ترین مشخصه‌های الگوی کشت را «طراحی تولید متناسب با نیاز محصولات مختلف به‌ویژه محصولات استراتژیک» اعلام کرد و افزود: متأسفانه در محصولات استراتژیک که بخشی از آن مربوط به خوراک دام و طیور و دانه‌های روغنی است و سالانه 10 تا 20 میلیارد دلار از ارز به خارج از کشور هدایت می‌رود درحالی‌که پتانسیل‌هایی در داخل کشور داریم که اجازه ندهد این ارز از کشور خارج شود!

این مسئول بابیان اینکه انتظار می‌رود با طرح الگوی کشت، بتوانیم تحولی در افزایش تولید به‌ویژه در محصولات استراتژیک با افزایش ضریب و نفوذ دانش و فناوری در بخش کشاورزی را شاهد باشیم، اذعان کرد که کشور هیچ‌گاه به‌تناسب نیاز نسبت به کشت سبزی، صیفی، گوجه‌فرنگی و سیب‌زمینی و محصولات موردنیاز اقدام نکرده است.

معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی عنوان کرد: معتقدیم مشکلات کشاورزی در سال اول اجرای طرح الگوی کشت حل نمی‌شود و ما برای ایجاد مطلوبیت در کشت‌های مهم و استراتژیک باید کشت‌ها را «جذاب» و «اقتصادی» کنیم! لازم تحقق آن «حمایت مالی» است.

وی بابیان اینکه طبیعتاً به علت اجرای این طرح در سال اول، بودجه مربوطه در اعتبارات دولت لحاظ نشد، ادامه داد: طبق پیش‌بینی‌هایی که انجام دادیم برای اجرای هدفمند طرح الگوی کشت 35 همت اعتبار نیاز است.

این مسئول «تمرکز روی تولید محصولات استراتژیک» که نیاز اصلی مردم است را از اهداف و اولویت‌های مهم در طرح الگوی کشت اعلام کرد و گفت: در این طرح 15 محصول که 90 درصد محصولات زیر کشت ما را شامل می‌رود، متمرکزشده‌ایم! در استان زنجان 13 محصول از این 15 محصول در استان زنجان است که بر اساس هدف‌گذاری صورت گرفته روی آن‌ها متمرکزشده‌ایم! اگر تمرکز خوبی روی استان زنجان شود حتی با محدود کردن سطح زیر کشت آبی، شاهد افزایش تولید نسبت به شرایط موجود و رعایت الگوی مصرف آب و صرفه‌جویی آن خواهیم بود!

خیام نکویی در ادامه سؤالات صدای زنجان در رابطه با 13 محصول مشمول این طرح در استان زنجان را لوبیا، گندم، جو، نخود، سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی، کلزا، چغندرقند، پیاز، شلتوک، ذرت علوفه‌ای، ذرت دانه‌ای اعلام کرد.

به گفته معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، میزان آبی که در بخش کشاورزی استفاده می‌شود 72 میلیارد مترمکعب است که پیش‌بینی‌شده است با اجرای این طرح هرساله، 3 میلیارد مترمکعب آب کاهش‌یافته و این میزان در 4 سال نخست اجرای این طرح به 60 میلیارد مترمکعب کاهش یابد!

او «صرفه‌جویی ارزی» را یکی از اهداف تبیین شده در راستای اجرای طرح الگوی کشت اعلام کرد و گفت: در صورت اجرای مطلوب سند الگوی کشت در سال نخست، 2.2 میلیارد دلار برای کشور صرفه‌جویی ارزی خواهد داشت! ضمن اینکه در مسیر اجرای این طرح، استفاده از گیاهان کم آب‌بر به‌جای گیاهان پر آب‌بر از اهداف ماست!

اذعان به اشکال در نظام توزیع کشور!

خیام نکویی در بخش دیگری از اظهارات خود به سؤال مربوط به «مشکل بازاریابی کشاورزان برای فروش تولیدات خود» صدای زنجان پاسخ داد و گفت: نظام توزیع باید از بحث الگوی کشت مجزا شود! نظام توزیع ما در کشور دچار مشکل است! و ما بسیاری از اوقات مثل امروز در رابطه با این مهم دچار مشکل بوده و هستیم که ازنظر ما نظام توزیع کشور نیازمند اصلاح است!

این مسئول آمار پیش‌بینی‌شده سطح زیر کشت محصول گوجه‌فرنگی استان زنجان را 5 هزار و 400 هکتار عنوان کرد و گفت: ما نگران الگوی کشت نیستیم و در نظام توزیع مشکل‌داریم!

معاون وزیر جهاد کشاورزی در پاسخ به دیگر سؤال صدای زنجان مبنی بر اینکه «کشاورز به هر نحوی که شده نهاده‌های موردنیاز را برای کشت محصول تهیه می‌کند تا موقع برداشت محصول درآمدی عایدش شود! مشکل کشاورزان درست در بازار است، دقیقاً همان چیزی که شما به‌عنوان یکی از مسئولان وزارت جهاد کشاورزی هم اذعان دارید که نظام توزیع مشکل دارد و حتی چالش مذکور کشاورز را مرتبط با الگوی کشت تبیین شده نمی‌دانید! آیا با این برنامه انتظار دارید کشاورز مجموعه وزارتخانه را همراهی کند، ابراز کرد: این الگوی کشت با تمامی ظرفیت‌هایی که امکان همراهی دارند صحبت شده ازجمله وزارت نیرو که مهم‌ترین وزارتخانه محسوب می‌شود! خوشبختانه در مورد کلیات و جزئیات موارد اختلاف بین دو وزارتخانه توافق شد و سند الگوی کشت در شورای عالی آب با حضور رئیس‌جمهور به تصویب رسید! یعنی مراحل قانونی سند طی شده است و ابتکار عمل در اجرای کار است نه در محتوا چراکه کار علمی آن با حضور 70 متخصص دانشگاهی صورت گرفته است.

این مسئول خاطرنشان کرد: متولی تولید غذا فقط جهاد کشاورزی نیست! ازاین‌رو رئیس ستاد الگوی کشت کشور، معاون اول رئیس‌جمهور و در استان‌ها نیز ریاست این ستاد بر عهده استانداران گذاشته‌شده است.

70 درصد کشاورزان بی‌سواد مطلق‌اند یا کم‌سواد!

این مسئول همچنین در خصوص نحوه توزیع ادوات کشاورزی بین کشاورزان که یکی از مؤلفه‌های مهم برای پیشبرد اهداف سند الگوی کشت است، ابراز کرد: غذای سالم باکیفیت مطلوب از اهداف و دغدغه‌های وزارت جهاد کشاورزی است! طبیعی است که برای ارزان شدن محصول نهایی باید هزینه‌های تولید کاهش یابد. متأسفانه قانون ارث سبب خرد شدن قطعات کشاورزی شده است که هزینه تولید را افزایش و به‌تدریج سبب تغییر کاربری اراضی کشاورزی شده است که در حوزه امنیت غذایی تأثیر منفی دارد.

معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی بابیان اینکه قانون را نمی‌شود تغییر داد اما در سطح کشور می‌شود کاری کرد، ابراز امیدواری کرد تا مجلس برای رفع این چالش مهم بخش کشاورزی مصوبه‌ای برای جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی ارائه کند.

وی در مورد جای داشتن «جایگاه تخصص» در بین کشاورزان و چگونگی ورود علم به عرصه‌های کشاورزی با توجه به اهداف سند الگوی کشت درحالی‌که رابطه بین دانشگاه و کشاورزی قابل محسوس نیست، هم افزود: معاونت آموزش و ترویج متشکل از محققان و مروجان، نکات علمی بخش کشاورزی به بهره‌برداران منتقل می‌دهند و این‌گونه نیست که رابطه‌ای بین متخصصان و کشاورزان در تولید محصول وجود نداشته باشد.

این مسئول تعداد بهره‌برداران کشور را 4 میلیون و 900 هزار نفر اعلام کرد و گفت: طبیعتاً انتقال‌یافته‌ها به این تعداد بهره‌بردار، نیازمند برنامه‌ریزی فراگیر است که این مشمولیت به‌طور شایسته صورت نمی‌‌گیرد.

او ادامه داد: حدود 70 درصد بهره‌برداران کشاورزی کشور یا بی‌سواد مطلق (35 درصد) هستند یا کم‌سواد (حدود 34 درصد)! فقط 4 درصد بهره‌برداران دارای تحصیلات تکمیلی هستند! با این اوصاف انتقال‌یافته‌ها و دانش به بی‌سوادان بسیار دشوار است! از سوی دیگر میانگین سنی بهره‌برداران بخش کشاورزی، 52.8 سال است! یعنی در حقیقت قسمت اعظمی از فعالیت‌ها را انجام داده و شاید تا 10 سال دیگر برای این بخش مفید نباشند! که برای این مهم راه‌حل ایجاد و بازگشایی هنرستان‌های کشاورزی دخترانه و پسرانه را برای حفظ کشاورزی آینده که نگرانش هستیم، در دستور کار قراردادیم.

غفلت از کشاورزی!

این مسئول بابیان اینکه امروز با افزایش جمعیت کشور به 85 میلیون نفر، میزان تولید در بخش کشاورزی به 135 میلیون تن رسیده است، تأکید کرد که قریب به نصف این افزایش تولید به دلیل ورود دانش و فناوری به حوزه کشاورزی رخ‌داده است.

رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با ابراز نگرانی از وضعیت ذخایر آبی در کشور گفت: باگذشت زمان منابع آبی کشور محدود و منابع پایه دچار مشکل می‌شود.

وی بابیان اینکه در طول 4 دهه گذشته در کشور اگرچه در نگاه کلان، کشاورزی موردتوجه بوده است، تصریح کرد: اما در برخی حوزه‌ها آن‌طور که باید به کشاورزی توجه جدی نشده است.

به گفته رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، در الگوی کشت تدوین و اجرای نظام کشت محصولات کشاورزی (زراعی و باغی) مبتنی بر شرایط اقلیمی، بهره‌برداری بهینه از آب، خاک و گیاه متناسب با ظرفیت‌ها و مزیت اقتصادی کشور با رعایت کلیه مسائل علمی، فنی و مدیریتی و ملاحظات زیست‌محیطی در راستای دستیابی به تأمین امنیت غذایی پایدار و اقتدار غذایی لحاظ شده است

این مسئول با تأکید بر اینکه افزایش ضریب نفوذ دانش با ارتقای عملکرد در هکتار و کاهش ضایعات، توسعه کشت در دیم‌زارهای کم بازده، توسعه کشت گیاهان علوفه‌ای کم آب‌بر، توسعه کشت دانه‌های روغنی و اصلاح کشت سبزی و صیفی از فضای باز به گلخانه نیز از مهم‌ترین رویکردها و ویژگی‌های ناظر بر تدوین الگوی کشت به شمار می‌رود، اضافه کرد: پیاده‌سازی نظام نوآوری در بخش کشاورزی نیازمند حضور سایر وزارتخانه‌ها، دستگاه‌ها و معاونت‌های اجرایی در کنار سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی است.

**افتتاح دهکده (پردیس) فناوری و نوآوری کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان

به گزارش صدای زنجان، چهارشنبه (24 آبان ماه 1401) دهکده (پردیس) فناوری و نوآوری کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان واقع در مرکز تحقیقات کشاورزی استان زنجان در راستای زمینه‌سازی برای تحقق اقتصاد و دانش‌بنیان و توسعه زیست‌بوم‌های فناوری و نوآوری استان و هم‌زمان با سفر سید مجتبی خیام نکویی، معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و علی خیرالدین، معاون فناوری و نوآوری وزیر علوم، تحقیقات و فناوری به زنجان افتتاح و مورد بهره‌برداری قرار گرفت.

محققان این مرکز در گفت‌وگو با صدای زنجان با تعریف از «کشاورزی دانش‌بنیان» اعلام کردند که «عبور از کشاورزی سنتی به کشاورزی اقتصادی»، «تغییر نگرش تولیدکنندگان و سیاست‌گذاران»، «ارتقای دانش و مهارت کشاورزان و بهره‌برداران» و «عبور از کشاورزی منبع محور به کشاورزی دانش‌محور» معنای دقیق این مهم است که در صورت اجرای صحیح «افزایش سهم حوزه کشاورزی و منابع طبیعی در شرکت‌های دانش‌بنیان»، «ارتقای توان و تاب‌آوری کشور در کالاهای اساسی» و «افزایش بهره‌وری از طریق تولید دانش‌بنیان» و «توسعه زنجیره محصولات دانش‌بنیان» پیامد آن است.

بنا بر اظهارات کارشناسان مرکز تحقیقات کشاورزی استان زنجان، «شناخت ظرفیت‌ها و محدودیت‌های کاربرد نانو فناوری در سطح استان»، «تدوین اهداف و ترسیم نقشه راه برای توسعه نانو فناوری»، «آموزش نانو فناوری و کاربرد آن در کشاورزی»، «ترویج و توسعه کاربرد نانو مواد در کشاورزی» و «تدوین استانداردهای لازم برای تولید و کاربرد» ازجمله مأموریت‌های کمیته نانو فناوری کشاورزی استان زنجان است.

«4 آزمایشگاه دارای قابلیت اندازه‌گیری نانومقیاس»، «5 دانشگاه دارای بیش از 20 دانشجوی تحصیلات تکمیلی در حوزه نانو»، «38 پایان‌نامه هدایت‌شده و 43 مقاله پژوهشی چاپ‌شده»، «2 مرکز پژوهشی دارای بیش از 15 طرح پژوهشی خاتمه یافته در حوزه نانو فناوری» و «6 شرکت مستقر و فعال در حوزه تولید نانو محصولات» از ظرفیت‌های علمی و عملی استان زنجان برای پیشبرد اهداف تبیین‌شده است.

نادر عباسی، رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان در این رابطه بابیان اینکه امیدواریم این مرکز تبدیل به مأمنی برای صاحبان تفکر شود، «امنیت غذایی» را یکی از مأموریت‌های مهم محققان مرکز اعلام کرد و گفت: «استفاده از آب، خاک و محیط‌زیست» در کنار «حفظ تولید موجود» باید موردتوجه باشد که البته معتقدم محل تلاقی این دو موضوع مهم «ورود دانش به عرصه‌های تولید» است.

رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان همچنین به رونمایی از سند الگوی کشت در استان زنجان با حضور معاونین وزیر جهاد کشاورزی اشاره کرد و گفت: معتقدیم برای اجرای این برنامه خطیر باید تمامی مسئولان، سیاسیون، علما و اصحاب رسانه در کنار مجموعه جهاد کشاورزی باشند تا بتوان با کمترین خطا کار را به‌پیش ببریم.

انتهای پیام/