پایگاه خبری صدای زنجان- زهره میرعیسی‌ خانی/ سه ماه از فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی در ایران می‌گذرد و در این مدت بار‌ها کارشناسان و فعالان اقتصادی و حتی برخی از نمایندگان مجلس، نسبت به وضعیت کسب‌وکارهای خرد و کلان هشدار داده‌اند.

ازجمله در ماه گذشته که رئیس اتاق ایران در خصوص بیش از ۴۰۰ هزار کسب‌وکاری صحبت کرد که با محدودیت‌های فضای ارتباطی کشور در حال نابود شدن هستند و در این میآن‌همچنین ۹ میلیون نفر وضع معیشتشان درخطر قرار دارد. افزون بر این در هفته سوم مهرماه سازمان نظام صنفی رایانه‌ای، بر اساس نظرسنجی که انجام داده بود، از کاهش ۵۰ تا ۷۵ درصدی فروش خبر داد. مطابق این نظرسنجی، ۲۵ درصد روزانه ۵۰ تا ۶۰ میلیون تومان خسارت برآورد کرده‌اند. همچنین ۲۱ درصد بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان و ۲۶ درصد بالای صد میلیون تومان تخمین زده‌اند.

بیدی مدرس دانشگاه و مدیر استارتاپ اجتماعی کارزار در گفتگو با رسانه‌ها در خصوص آسیب‌های واردشده بر کسب‌وکارها به دنبال فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی، عنوان کرده است که «تقریباً به نقطه‌ای رسیده‌ایم که می‌توانیم به‌طورقطع بگوییم بخش عمده‌ای از کسب‌وکارها صدمات جدی دیده‌اند. آماری منتشرشده از وب‌سایت «جاب ویژین» که بین هشت هزار نفر توزیع کرده بودند، نشان می‌دهد که در ماه‌های اخیر، از هر چهار نفر، یک نفر شغلش را ازدست‌داده بود و یک نفر شغلش تحت تأثیر فیلترینگ قرارگرفته بود. این نشان می‌دهد که مشکلات به وجود آمده تا چه حد است، اما جدا از این تأثیر منفی که فیلترینگ روی کسب‌وکارهای اینترنتی گذاشته، که بسیاری از آن‌ها را به ورشکستگی یا تعدیل‌های فراگیر رسانده است، کسب‌وکارهای غیر اینترنتی هم لطمه جدی دیده‌اند.»

بیدی همچنین در مورد خطر مهاجرت استارتاپ‌ها و فعالان حوزه فناوری اطلاعات، گفت: «در حوزه منابع انسانی هم بزرگ‌ترین آسیب به فعالان حوزه IT، خصوصاً در بخش دیجیتال مارکتینگ وارد شد و عملاً دیگر تخصصشان به هیچ کاری نمی‌آید چراکه تمام ابزار‌های رایج، حتی گوگل ادز، مسدود شده و با این شرایط طبیعتاً تخصصشان در ایران اصلاً کاربرد ندارد.»

مدیرعامل پلتفرم کارزار افزود: «طبیعی است در چنین شرایطی، از فعالان و متخصصان حوزه دیجیتال مارکتینگ گرفته تا سطح مدیریتی استارتاپ‌ها ترجیح دهند در کشور دیگری به دنبال ادامه زندگی خود باشند. امروز با پدیده مهاجرت استارتاپ‌ها و پدیده دنبال کار گشتن مدیرعاملان مواجه هستیم که به شکل فراگیری دارد اتفاق می‌افتد.»

کسب‌وکارهای بدون آمار زنجان

باوجوداینکه هیچ آماری درزمینهٔ تعداد کسب‌وکارهای اینترنتی در استان زنجان و میزان خسارت واردشده به آن‌ها در این مدت آن‌ها وجود ندارد، باید عنوان کرد که مسلماً استان زنجان نیز از این قاعده مستثنا نیست و بسیاری از کسب‌وکارهایی که بر بستر پلتفرم‌هایی چون اینستاگرام فعالیت داشتند، با محدودیت‌های اخیر که در سطح کشور افتاد، فعالیت خود را متوقف کرده‌اند و بسیاری از شاغلین این عرصه به جمع خیل عظیم بیکاران کشور افزوده شدند.

بااین‌وجود هیچ مسئول و سازمان دولتی به حمایت از این کسب‌وکارها نپرداخت و تنها اشاره‌ای که در استان زنجان به این کسب‌وکارها شده، عذرخواهی استاندار زنجان دریکی از جلسات شورای اداری استان بوده درحالی‌که بسیاری از افرادی که در فضای مجازی کسب‌وکار آبرومندانه‌ای داشتند، از زنان سرپرست خانوار و کسانی بودند که باوجود داشتن مهارت و محصول قابل‌ارائه، به دلیل نداشتن سرمایه کافی برای اختیار کردن واحد صنفی، به فضای مجازی پناه برده بودند.

فعالیت‌های خود را در صفحه کاری خود متوقف کرده‌ام

در این زمینه «خمسه»، یکی از دارندگان کسب‌وکارهای اینترنتی در گفت‌وگو با صدای زنجان با اشاره به اینکه فعالیت خود را در فضای مجازی قطع کرده است و دیگر در فضای مجازی فعالیتی ندارد، اظهار کرد: باوجوداینکه صفحه خود را در اینستاگرام نبسته‌ام ولی فعالیت خود را کلاً در آن متوقف کردم چراکه روحیه‌ای برای ادامه این کار نداشتم و هم اینکه با فیلترینگ بازدیدها بسیار کاهش‌یافته بود و صحبت‌هایی نیز در مورد اینترنت طبقاتی و اینترنت ملی هست که باعث از بین رفتن انگیزه می‌شود.

وی با اشاره به اینکه کار را کنار گذاشته‌ایم تا ببینیم در آینده چه طور می‌شود، ادامه داد: تنها من نیستم که در صفحه‌ام فعالیت ندارم و اکثر پیج‌های مجازی چه کوچک و چه بزرگ فعالیت‌هایشان را کاهش و یا متوقف کرده‌اند.

این فعال حوزه کسب‌وکار اینترنتی بابیان اینکه بالغ‌بر 8 سال برای ایجاد و تقویت صفحه مجازی خود تلاش کرده است، اذعان کرد: رقم دقیق درآمد خود را نمی‌توانم اعلام کنم؛ اما می‌توانم عنوان کنم که تعطیل شدن این صفحه باعث بیکاری دو ادمین صفحه اینستاگرام شد که از این طریق ارتزاق داشتند.

خمسه با اشاره به اینکه تا ماه گذشته امیدهایی در این زمینه وجود داشت اما با این وضعیت تصور نمی‌کنم که اتفاقی بیفتد و مشکلی حل شود، اظهار کرد: بسیاری از افراد این سؤال را از من می‌پرسند که آیا پلتفرم‌های داخلی می‌توانند جایگزین پلتفرم‌های خارجی شوند و مشابه آن عمل کنند؟ مسئله اصلی این است که صفحه من 100 هزار نفر دنبال کننده داشت که دریکی دوروزه صفحه را دنبال نکرده بودند و طی سالیان سال به پیج اضافه‌شده بودند و جذب کردن این تعداد از افراد بالغ‌بر 8 سال زمان برده بود. آن‌هم در پلتفرمی که هوش مصنوعی آن بسیار قوی‌تر از پلتفرم‌های داخلی است و سرمایه بیشتری به آن اختصاص‌یافته است.

وی ادامه داد: پلتفرم‌های داخلی اغلب کپی شده از پلتفرم‌های خارجی هستند و ازنظر فنی بسیار زمان نیاز است تا پلتفرم‌های داخلی به شبکه اجتماعی مثل اینستاگرام برسند و از همین رو احتمال اینکه بتوانیم روزی پلتفرم‌های داخلی را جایگزین این پلتفرم کنیم، پایین است!

وی در پاسخ به اینکه «آیا مایل است که به سراغ پلتفرم‌های داخلی و ادامه کسب‌وکار خود در این پلتفرم برود؟» اظهار کرد: این‌طور که حدس زده می‌شود داستان فیلترینگ باقی خواهد ماند اما موضوعی که وجود دارد، این است که آیا پلتفرم‌های داخلی به لحاظ فنی این قابلیت را دارند تا جایگزین پلتفرم‌های خارجی شوند؟ من منکر این نیستم که می‌توان از پلتفرم‌های داخلی بهره برد و شاید خود من هم روزی از همین پلتفرم‌ها استفاده کنم اما هنوز با آن نقطه‌ای که مدنظر مردم است فاصله بسیار دارد. بنابراین فعلاً فعالیت‌های خود را متوقف کرده‌ام تا ببینیم که چه اتفاقی در آینده می‌افتد!

هیچ پلتفرمی نمی‌تواند جایگزین اینستاگرام شود

 در ادامه «نیتی»، یکی دیگر از فعالان زنجانی حوزه کسب‌وکارهای مجازی در بستر اینستاگرام افزود: صفحه خود را از سال 94 راه‌اندازی کردم که در ابتدا فعالیتم در تلگرام بود اما زمانی که تلگرام را فیلتر کردند به اینستاگرام مهاجرت کردم. بنا بود به فعالیت‌ها و کسب‌وکارهایی که در فضای تلگرام فعالیت دارند، مجوز بدهند که به‌صورت ناگهانی آن را فیلتر کردند. همچنین وقتی فعالان این عرصه به سمت اینستاگرام رفتند و در این پلتفرم فعالیت خود را شروع کردند دوباره مسئولین تصمیم به فیلتر کردن این فضا گرفتند.

وی ادامه داد: متأسفانه چندان امیدی به بهبود فضا نداریم و در حال حاضر مانده‌ایم که چه‌کار کنیم! بااین‌وجود حاضر نیستیم که به پیام‌رسان‌های داخلی کوچ کنیم چراکه خیل جمعیت را پوشش نمی‌دهند و بایستی دید که دولت در این زمینه چه برنامه‌ای دارد. در حقیقت هیچ پلتفرمی نمی‌تواند جایگزین اینستاگرام شود و اینستاگرام نرم‌افزاری بود که اکثر اقشار را در خود جای‌داده بود و متأسفانه با این مصاحبه‌هایی که مسئولین انجام می‌دهند، تصورم بر این است که اینستاگرام هم برای همیشه فیلتر شود.

امنیت ملی را به دست آوردیم اما امنیت مشاغل بسیاری را از دست دادیم

افشین آشوری، رئیس کمیسیون بلاک چین و رمز ارز سازمان نظام صنفی رایانه‌ای نیز در گفتگو با صدای زنجان  بابیان اینکه کسب‌وکارهای اینترنتی داریم که در بسترهای وب‌سایت هست و همچنان کار خود را بدون هیچ مشکلی ادامه می‌دهند، اظهار کرد: اما مشکلی که وجود دارد این است که ورود به برخی از سایت‌ها با اینترنت خارج از کشور میسر نیست و این سایت‌ها تنها توسط اینترنت داخلی پشتیبانی می‌شوند که جوابگوی ملت ایران نیست و مثالش هم «دی جی کالا» و امثال آن است.

وی ادامه داد: همچنین یک سری از کسب‌وکارها در کنار سایت خود، اپلیکشن‌هایی نیز دارند که روی موبایل‌ها نصب می‌شود مثل «دیوار» و «شیپور» و خود «دیجی کالا» که اپلیکیشن‌های کسب‌وکار هستند و مشابه فروشگاه‌های اینترنتی عمل می‌کنند یا «اسنپ» و «تپسی» که کسب‌وکارهای حمل‌ونقلی هستند و بر پایه اپلیکیشن فعالیت دارند.

این فعال اقتصادی خاطرنشان کرد: این میان کسب‌وکارهای دیگری نیز داشتیم که در فضای پلتفرم‌ها فعال بودند و در بستر این پلتفرم‌ها نظیر «اینستاگرام» و یا «تلگرام» که اکثر مردم در آن عضویت داشتند، فعالیت می‌کردند. بستر پلتفرم درواقع مشابه خیابانی بود که کسب‌وکارهای مختلف در آن فروشگاه داشتند و یا بساط کرده بودند و فالورهای آن در این بستر تردد داشتند. به هر طریق عنوان شد که این کسب‌وکارها فضای کسب‌وکاری خود را در بستر غیرقانونی ایجاد کرده‌اند و این خیابان و یا گذر بسته شد.

آشوری بابیان اینکه چند روز پیش «ابوالحسن فیروزآبادی»، رئیس مرکز ملی فضای مجازی به  «متا» نامه نوشت که «متا» به نامه ایران جوابی نداد، اظهار کرد: پلتفرم‌هایی مثل «واتساپ» و «اینستاگرام» یک فضای بین‌المللی در اختیار ما بود که مثل چاقوی دو لبه عمل می‌کردند که هم می‌شد با آن شخصی را به قتل رساند و هم با آن جراحی انجام داد و شخصی را از مرگ نجات داد! منتهی ما فقط لبه منفی قضیه را دیدیم و این فضا را فرصتی برای اغتشاشگران در نظر گرفتیم که از این طریق به امنیت ملی آسیب می‌زنند. منتهی این مسئله را که افراد در این فضا برای خود کسب‌وکار ایجاد کرده بودند و از این طریق روزی حلال کسب می‌کردند را ندیدیم.

رئیس کمیسیون بلاک چین و رمز ارز سازمان نظام صنفی رایانه‌ای اظهار کرد: پس از پاسخ ندادن «متا» به نامه فیروزآبادی فضای ایجادشده بسیار غم‌انگیز شد، جوانی که تا دیروز در این فضا برای خود یک کسب‌وکار ایجاد کرده بود، کسب‌وکار خود را تعطیل کرد و خود به دنبال کار دیگری رفت و افرادی که از طریق همین جوان برایشان اشتغال ایجادشده بود، بیکار شدند.

وی بابیان اینکه هنوز آماری در مورد کسب‌وکارها این‌چنینی که در فضای پلتفرم‌ها ایجادشده‌اند، و خسارت فیلترینگ به آن‌ها وجود ندارد، گفت: آمارهای اداره کل پست و اپراتورهای تلفن همراه گویای این است که میزان ارسال مرسولات پستی و همچنین میزان استفاده از دیتاهای اینترنتی به‌شدت کاهش‌یافته است.

به گفته آشوری، منکر این نیستم که امنیت ملی مهم است، اما چرا بایستی نامه‌ای که به «متا» می‌فرستادیم در این زمان و پس از پشت سر گذاشتن این سری اتفاقات ارسال می‌شد و چرا نبایستی پیش‌ازاین اتفاقات این کار را می‌کردیم؟ چرا باید متا به ما پاسخ بدهد؟ کشور ما در ابعاد تبلیغاتی «متا» چه میزان تأثیرگذار است و چه میزان کسب‌وکارهای ما در مقایسه با سایر کشورها در این بستر قرار دارد.

ما دکترای نابودی کسب‌وکارها را داریم، بایستی قبل از این تصمیمات به کسب‌وکارها فرصت یک‌ساله‌ای را می‌دادیم تا حداقل از این پلتفرم‌ها به پلتفرم‌های داخلی مهاجرت کنند. ضمن اینکه به نظر می‌رسد برای بالا آوردن یک پلتفرم داخلی مثل روبیکا حداقل 3 سال زمان نیاز است. در برخی از موارد قیاس‌های نشدنی می‌کنیم و خود را با چین مقایسه می‌کنیم درحالی‌که جمعیت چین را نادیده می‌گیریم. ما ملت 80 میلیون نفری هستیم که جمعیت چین چند برابر ماست.

وی افزود: امنیت ملی را به دست آوردیم اما امنیت مشاغل بسیاری را از دست دادیم و کسی در این زمینه کاری برای این مشاغل کاری نمی‌کند. اگرچه امنیت ملی را می‌خواهیم و اغتشاشگران را نیز قبول نداریم اما این کسب‌وکارها را نابود کرده‌ایم. سازمان نظام صنفی، اتاق بازرگانی و اصناف  بایستی از این کسب‌وکارها حمایت می‌کردند؛ منتهی مراتب در بخش کسب‌وکارهای  اینترنتی مطالبه گری نداریم.

انتهای پیام/