شهروندان: سراهای بازار زنجان، میراثی تاریخی که تبدیل به انباری شده است./ صنعتگران: فروش کمتر مانع از ورود غرفه داران به دل این سراها می‌شود./ عضو هیئت مدیره بازار: مشکلات حقوقی و نبود زیرساخت‌های لازم مانع از ورود اداره میراث فرهنگی به این موضوع می‌شود/ یک کارشناس: نباید از میراث فرهنگی انتظار زیادی داشت، تا زمانی که مردم و سرمایه‌داران به مسئله توسعه گردشگری ورود نکنند، مشکلات پابرجا است./ مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان: برنامه‌هایی برای توسعه بازار و استفاده از این سراها داریم!
پایگاه
خبری صدای زنجان نیوز/ زهره
میرعیسی خانی: سراهای بازار زنجان از دیدنی‌های این بازار تاریخی است که مغفول مانده
است و چندان توجهی به آن نمی‌شود. اگرچه هر از گاهی مسؤلان استانی به موضوع
ساماندهی این سراها ورود کرده و تلاش دارند از پتانسیل این بناهای تاریخی در راستای
توسعه گردشگری بازار استان بهره ببرند، اما شاهد هستیم که این اتفاق نمی‌افتد.
برخی مسبب عدم توجه به این سراها را، نبود برنامه‌ریزی درست
مسؤلان شهری و عدم توجه آنها به این ظرفیت‌های تاریخی که می‌توانند نقش مهمی در
توسعه بازار داشته باشند، می‌دانند و انگشت اتهام خود را به سمت میراث فرهنگی
نشانه می‌گیرند.
هر چند کم کاری‌هایی از سوی این اداره کل دیده می‌شود، اما بازار
و سراهای آن با چالش خصوصی‌بودن و عدم ورود صاحبان ملک به موضوع بازسازی و مرمت آن
روبه‌رو است.
طبق قانون میراث‌فرهنگی موظف است در بازسازی و مرمت بناهای
تاریخی بالغ بر 50 درصد هزینه‌ها را پرداخت کند. اما متأسفانه عدم انگیزه صاحبان
ملک در این منطقه باعث می‌شود که دستان میراث‌فرهنگی خالی مانده و غرفه‌های این
سراها مکانی برای انباری وسایل مازاد مغازه‌های دور و اطراف باشد.
از سویی برخی معقتدند که میراث فرهنگی با خرید این سراها می‌تواند
گام بزرگی در توسعه بازار شهر بردارد که کارشناسان این امر را نشدنی می‌دانند،
چنان که در پروژه کف‌سازی بازار میراث فرهنگی نتوانست آورده‌ای داشته باشد و ساماندهی
این موضوع را شهرداری به عهده گرفت.
**سراهای بازار به حال خود رها شده‌اند
در این زمینه یک شهروند در گفت‌و‌گو با صدای زنجان با بیان
اینکه سراهای موجود در دل بازار تبدیل به یک انبار بزرگ شده‌اند، اظهار کرد: این
سراها که ظرفیت بالایی برای جذب گردشگر دارد، اکنون نه مکانی برای خرید کالا و
وسایل موردنیاز مردم هستند و نه تلاشی برای تبدیل آنها به مکان‌های گردشگری می‌شود.
وی ادامه داد: میراث‌فرهنگی این مکان‌ها را به حال خود رها
کرده است و هیچ تلاشی برای احیای آن نمی‌کند. اگر این سراها جاذبه داشته باشند، قطعاً
هم مکانی برای جذب گردشگران خواهند بود و هم در درآمدزایی نقشی خواهند داشت. میراث
می‌تواند با همکاری بخش خصوصی در این زمینه گام‌هایی بردارد. اینکه در بطن بازار جاذبه‌هایی
وجود داشته باشد، خود مسئله‌ای است.
**فروش بازاریان در این سراها کاهش می‌یابد
«محمدی»؛ صنعتگر حرفه مس در این زمینه به صدای زنجان گفت: یکی
از مشکلات بازار زنجان باز نبودن بازار در ایام تعطیل است که وقتی با مسؤلان سخن می‌گوییم؛
اذعان دارند که نمی‌توانند بازاریان را مجبور به باز کردن مغازه‌هایشان کنند. این در
حالی است که اگر از ظرفیت این سراها استفاده شود می‌توانند گام‌هایی برای ایجاد بازارچه‌های
مختص میراث‌فرهنگی استفاده کرد و یا از ظرفیت این سراها برای راه‌اندازی بازارچه صنایع‌دستی
که سالیان سال در موردش حرف می‌زنند، بهره برد.
وی ادامه داد: دولت می‌تواند این غرفه‌ها را از بخش خصوصی و
مالکان آن خریداری کند و با مرمت آن برای خود درآمدزایی کند. با فروش یا اجاره‌دادن
این غرفه‌ها بخشی از سرمایه‌گذاری روی این پروژه نیز به دست خواهد آمد و هم
بازارچه‌های محلی در دل بازار برای فروش صنایع‌دستی فراهم می‌شوند.
به گفته محمدی، سرای ملک با وجود اینکه بازسازی شده است؛ اما
متأسفانه چندان مورد توجه قرار نگرفته است. دو کارگاه در این سرا فعالیت دارند و
از سایر غرفه‌های این سرا به‌عنوان انباری بهره برده می‌شود. صاحبان کسب حاضر
نیستند به این سراها نقل‌مکان کنند چرا که معتقدند که فروششان در این غرفه‌ها کمتر
خواهد بود و حاضر هم نیستند که کارگاه خود را به اینجا بیاورند؛ چون در این صورت
باید برای دو جا (کارگاه و مغازه) هزینه کنند. این کار نیاز به تبلیغات دارد تا
ضمن اینکه این سرا شناخته می‌شود، فرصت فروش بیشتر غرفه‌داران فراهم شود.
**مشکلات حقوقی و زیرساختی مانع از ورود میراث
فرهنگی برای ساماندهی این سراها می‌شود
«سید محمد علویون»، عضو هیئت‌مدیره بازار زنجان با اشاره به
اینکه سراهای بازار سرمایه بزرگی در بازار زنجان هستند که متأسفانه نادیده گرفته می‌شوند،
اظهار کرد: بازار زنجان جزو معدود بازارهایی است که بیشترین میزان سراها را دارد. برخی
از مسؤلان در بازدید از این سراها عنوان کردند که این میزان سرا در بطن هیچ بازاری
در کشور وجود ندارد؛ منتهی این سراها رها شده هستند و کسی به فکر ساماندهی آنها نیست.
وی با بیان اینکه برخی از این سراها در طول زمان از بین رفته‌اند،
اظهار کرد: پیش از این شاید بالغ بر 30 سرا در سطح استان وجود داشت که متأسفانه
بخشی از آنها از بین رفته و امروز تنها نزدیک
به 20 سرا در دل بازار باقی‌مانده است.
این مسؤل ادامه داد: مشکلات موجود در خصوص ساماندهی این سراها
مربوط به مباحث حقوقی است. مالکان این سراها شخصی است و برخی از حجره‌ها سرقفلی دارند.
علویون خاطرنشان کرد: بحث عمومی ساماندهی این سراها وظیفه میراث‌فرهنگی،
گردشگری و صنایع‌دستی است. ضمن اینکه اگر صاحبان ملک در این زمینه همکاری داشته
باشند بالغ بر 50 درصد از هزینه ساماندهی این سراها را میراث پرداخت می‌کند. این قانون
خوبی است که باید اجرایی شود؛ اما متأسفانه زیرساخت‌های آن فراهم نیست.
به گفته عضو هیئت مدیره بازار زنجان؛ صاحبان سراها باید خود
پیگیر این ماجرا باشند. متأسفانه از هر دو طرف (صاحبان ملک و میراث فرهنگی) کوتاهی‌هایی
وجود دارد. میراث بایستی در این زمینه طرح‌هایی داشته باشد و ارائه بدهد. هم صاحبان
ملک را آگاه کند و به دنبال ساماندهی این سراها باشد.
علویون با بیان اینکه ما در بسیاری از موارد به موضوع ورود داشته‌ایم؛
اما متأسفانه به دلیل مشکلات زیرساختی (یک سرا بالغ بر 20 مالک دارد) نتوانستیم راه
به جایی ببریم. در وهله نخست باید زیرساخت‌های این سراها مهیا شود تا کار درست پیش
برود.
وی با بیان اینکه پیش از این میراث برای ساماندهی سرای ملک
بالغ بر یک میلیارد هزینه‌کرد ولی خروجی به دست نیاورد، افزود: کارها باید اصولی و
روشمند انجام شود، در غیر این صورت مشکلی حل نخواهد شد. نمونه موفق این موضوع سرای
«ناصری» است که به همت آقای حکمی مغازه‌ها خریداری شدند و سپس با همکاری میراث‌فرهنگی
مرمت شدند.
**مالکیت خصوصی سراها اجازه دخالت مستقیم میراث
فرهنگی را در ساماندهی این سراها نمی‌دهد
در ادامه «سهند سعیدی»، رئیس هیئت‌مدیره تشکل حرفه‌ای
راهنمایان گردشگری استان زنجان در این زمینه با بیان اینکه کاربرد سراها در بازار
اغلب تجاری است، اظهار کرد: درگذشته یک سری از سراها محل عبور و مرور کاروان‌ها
بوده و یک دسته نیز محلی برای خرید و فروش!
وی ادامه داد: کاروان پس از ورود به شهر وارد این کاروان‌سراها
شده و اجناس خود را تخلیه می‌کردند و می‌فروختند. در واقع کاروان‌ها در این سراها
به کارهای تجاری می‌پرداختند.
سعیدی با اشاره به اینکه در تمام دوره‌های مختلف زمانی،
مدیران اداره میراث‌فرهنگی و گردشگری تلاش کردند که از ظرفیت این سراها استفاده کنند؛
اما متأسفانه این شرایط فراهم نیامد، افزود: میراث‌فرهنگی و گردشگری به دلیل
مالکیت خصوصی سراها اجازه دخالت مستقیم را در ساماندهی این سراها پیدا نمی‌کند. وقتی مالکیت خصوصی است، قطعاً وقتی میراث
بخواهد به آن موضوع ورود داشته باشد باید زمینه رضایت مالک را فراهم آورد.
وی ادامه داد: متأسفانه در هیچ دوره‌ای هم‌اندیشی بین میراث
و مالکین صورت نمی‌گیرد. میراث دستش بسته است و مالکین هم ظاهراً از وضعیت فعلی
راضی هستند، چرا که حرکتی به جهت ساماندهی این سراها از سمت آنها انجام نمی‌شود.
وی افزود: میراث‌فرهنگی سالیان سال است که در تلاش است که
این سراها را مرمت کند. برای مثال سرای ملک مرمت شد؛ اما در حال حاضر همین سرا هم که هزینه بالایی برای
مرمت آن صرف شده است، رها شده است. این سرا که بسیار زیبا است و پتانسیل بالایی هم
برای گردشگری دارد، هنوز نتوانسته است در بافت بازار جایگاه خود را پیدا کند.
سعیدی با اشاره به اینکه سرای «ناصری» را نیز خانواده «حکمی»
مرمت کردند، اظهار کرد: موزه‌ای در دل سرای ناصری راه‌اندازی شده است که تنها موزه
گیاهان دارویی ایران است که این موزه به همت خانواده حکمی راه‌اندازی شده است.
وی با بیان اینکه بسیاری ادعا دارند که میراث‌فرهنگی در این
زمینه کمک نمی‌کند، اظهار کرد: اما باید در نظر گرفت که در ساماندهی یک ملک خصوصی
میراث چطور ممکن است ورود کند؟ انتظارات از میراث‌فرهنگی در این زمینه بالا است.
وقتی صاحبان ملک در این زمینه کاری انجام نمی‌دهند، میراث چرا باید متهم شود که
کاری در این زمینه انجام نمی‌دهد؟ در ایران همه فکر می‌کنند که همه کارها را باید
بخش دولتی انجام بدهد درحالی‌که این طور نیست. بخش خصوصی باید یک حرکتی بکند و یک
مجوزهایی را از بخش دولتی بگیرد و تعاملاتی در این زمینه شکل گیرد.
وی با بیان اینکه در شهر زنجان متأسفانه لذت درآمد از طریق
صنعت توریسم چشیده نشده است، اظهار کرد: متأسفانه هیچ‌کسی نظری در رابطه با اینکه
چطور توریست می‌تواند از بازار زنجان خرید کند، ندارد. حتی به جرئت می‌توانم اذعان
کنم در مقیاس کشوری زنجان توریست ندیده است. میراث‌فرهنگی به شدت می‌خواهد اتفاقاتی
در این زمینه بیفتد؛ اما به جهت اینکه مردم با بخش خصوصی چندان همکاری ندارند، دل
به کار نمی‌دهند و این میسر نیست.
**مردم و بخش خصوصی باید به فکر توسعه گردشگری
باشند
سعیدی با بیان اینکه شهر یزد در زمینه صنعت گردشگری بالغ بر
15 سال کارکرده است تا به نقطه فعلی خود رسیده است، اظهار کرد: در زنجان اما هیچ
پروژه گردشگری توسط مردم و یا بازاریان اتفاق نیفتاده است. همه از اداره میراث‌فرهنگی
این انتظار را دارند که به این موضوعات ورود داشته باشد؛ اما یک اداره مگر چه‌قدر
توان ورود به این مسائل را دارد؟ وقتی مردم یک شهر نخواهند در این زمینه تغییری داشته
باشند زور این اداره به ساماندهی این وضعیت نمی‌رسد و قطعاً نمی‌تواند کاری از پیش
ببرد.
وی با بیان اینکه در صورتی بازار ما رونق می‌گیرد که سراها
پر از جمعیت شوند، اظهار کرد: نهایت اتفاقی که می‌تواند در مورد این سراها در
زنجان بیفتد، مرمت آن است؛ اما وقتی سرای «ملک» مرمت شده و دیده نشده است، چرا باید
سراهای دیگر مرمت شود؟
رئیس هیئت مدیره تشکل حرفه‌ای راهنمایان گردشگری استان
زنجان، با اشاره به وجود مشکلات فرهنگی در خصوص توسعه گردشگری در زنجان، افزود: یکی
از مشکلات در این زمینه این است که نحوه کسب‌وکار بلد نیستیم، اجناس ما در بازار
اغلب گران هستند این در حالی است که در سایر نقاط کشور هزینه‌ها به‌مراتب پایین‌تر
است. در اصفهان مس زنجان ارزان‌تر از خود زنجان فروخته می‌شود و کسی به فکر توسعه کسب‌وکار
خود نیست! ما در انجمن حرفه‌ای راهنمایان گردشگری شروع کرده‌ایم تا جایی که ما
قدرتمان می‌رسد این مشکلات را برطرف کنیم.
وی با بیان اینکه امروز سیستم بازار فرق کرده است، تبلیغ
نکنید فروش ندارید، ادامه داد: یکی از این دسته مشکلات نبود تبلیغات است، میراث‌فرهنگی
در این زمینه نقشی ندارد و صاحبان کسب‌وکار باید در این زمینه دست به کار شوند و
محصولات خود را تبلیغ کنند. در این سراها می‌توان بازارچه‌های صنایع‌دستی راه
انداخت و بر روی آن تبلیغات انجام داد، اما متأسفانه سراها تبدیل به انباری شده‌اند.
باید روی این موضوع کار شود
سعیدی، خاطرنشان کرد: در زنجان مردم این انتظار را دارند که
بخش دولتی به همه مسائل ورود کند. این سراها را مرمت کند و سپس تبلیغات انجام بدهد
و صاحب کسب و کار منفعتش را ببرد، درحالی‌که در هیچ شهری در سطح کشور این اتفاق
نمی‌افتد. چگونه یک اداره می‌تواند به همه این موضوعات ورود کند؟ میراث‌فرهنگی کدام
یک از صنایع‌دستی زنجان را از مس گرفته تا ملیله باید تبلیغ کند؟ عنوان نمی‌کنم که
میراث‌فرهنگی در این زمینه هیچ وظیفه‌ای ندارد؛ منتهی مراتب بخش خصوصی و مردم نیز
باید به فکر توسعه گردشگری در سطح استان باشند.
** برنامه‌هایی برای ساماندهی این سراها داریم
در این زمینه «سید سعید صفوی»، مدیرکل میراث فرهنگی،
گردشگری و صنایع دستی استان زنجان در این زمینه در گفت‌و‌گو با صدای زنجان با
اشاره به اینکه این سراها در مالکیت بخش خصوصی است و متاسفانه میراث فرهنگی نمی‌تواند
در ساماندهی آنها چندان ورود کرد، اظهار کرد: عدم ورود و همکاری مالکان این سراها
موجب شده است تا این سراها بلاتکلیف باقی بمانند. هرچند در تلاش هستیم برنامه‌ریزی‌هایمان
به سمتی باشد تا بازاریان و سرمایه‌گذاران را جهت ساماندهی این سراها هدایت کنیم.
وی با بیان اینکه درصدد توسعه بازار هستیم و در این زمینه
تلاش‌هایی داشتیم، افزود: در این زمینه شهرداری به دنبال اتمام پروژه کف‌سازی
بازار است و حرکت‌هایی خوبی هم انجام داده است.
وی همچنین افزود: برنامه‌ریزی‌هایی نیز از سوی هیئت امنای
بازار اتفاق افتاده است که یک منبع مالی ایجاد شود تا به این طرق حرکت‌هایی برای
توسعه بازار داشته باشیم و مردم را به سمت بازار گرایش دهیم و موجبات رونق بازار
را فراهم آوریم.
انتهای
پیام/