پایگاه خبری صدای زنجان نیوز/ زهره میرعیسی‌خانی: علیرغم گردشگری بودن روستای شیلاندر اما این روستا به‌نوعی خالی از سکنه بوده و تنها چند خانواده در این روستا ساکن هستند. با این وجود کارشناسان معتقدند که برای ورود به بحث گردشگری این روستا، باید در ابتدا این روستا احیا شود و شرایط برای بازگشت روستاییان به آن فراهم شود تا در گام بعدی بتوان به موضوع گردشگری آن ورود داشت.

شیلاندر به عنوان روستایی که همواره از سوی میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی به عنوان روستای هدف گردشگری معرفی می‌شود و تبلیغات زیادی در زمینه گردشگری آن صورت می‌گیرد، روستایی خالی از سکنه است.

این روستا که یکی از روستاهای معروف به جهت معماری خاص و بافت پلکانی خود است، متاسفانه امروز برخلاف تبلیغات گسترده ، چندان گردشگری محسوب نمی‌شود و لزوم ورود متولیان امر به این موضوع اهمیت پیدا می‌کند، چرا که زمانی می‌توان از یک روستا به عنوان هدف گردشگری نام برد که خالی از سکنه نباشد.

موضوعی که برخی از منتقدان به آن اشاره دارند و اذعان می‌کنند، چرا یک روستای تقریبا خالی از سکنه بعنوان روستای هدف گردشگری مطرح می شود؟ و اگر این روستا قابلیت های ذکر شده توسط متولیان امر را دارد، چرا مسئولان برای احیای این روستا و بازگشت روستائیان ورود نمی کنند؟

این روستا که از توابع بخش مرکزی شهرستان زنجان است و در فاصله ۳۰ کیلومتری شمال غربی استان زنجان (۱۵ کیلومتری روستای تهم) واقع‌شده به جهت خانه‌های پلکانی و همچنین طبیعت بکر و زیبای خود شناخته ‌می‌شود، اما متاسفانه برخلاف سال‌های دور، همه اهالی آن به شهر مهاجرت کرده‌اند. براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت این روستا ۱۴۴ نفر (۳۴خانوار) زندگی می‌کردند، اما متاسفانه اکنون تنها چند خانواده در این روستا زندگی می‌کنند که همین امر مانع از ارائه خدمات به گردشگران می‌شود.

**برای ورود به بحث احیای شیلاندر، بودجه‌ای از سوی فرمانداری به بنیاد مسکن اختصاص‌یافته است

خبرنگار صدای زنجان برای پیگیری این موضوع با سید سعید صفوی، مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری استان زنجان تماس گرفت و این مسؤل پاسخ دادن به این سؤال را منوط به پیگیری این مسئله از بنیاد مسکن و امور روستایی و شوراهای استانداری زنجان دانست که در ادامه وجیه‌الله بیگدلی، مدیرکل امور روستایی و شوراهای استانداری زنجان در گفت‌و‌گو با صدای زنجان پاسخگویی به این سؤال خارج از حیطه اختیارات خود دانست و گفت پیگیری این مسئله با توجه به اینکه این روستا دهیار ندارد، باید از فرمانداری و بخشداری باشد.

اما جواد حسنلوفرد، بخشدار مرکزی زنجان در این زمینه در گفت‌وگو با صدای زنجان عنوان کرد که این روستا به جهت تعداد کم  ساکنین خود دهیاری ندارد. از همین رو اعتبار آن از طریق اعتبار روستاهای فاقد دهیار اختصاص می‌یابد.

وی ادامه داد: اعتباری که به روستاهای فاقد دهیاری اختصاص می‌یابد به این شکل است که یک مبلغ مشخصی به ازای نفرات آن روستا در نظر گرفته می‌شود و به روستا اختصاص می‌یابد. آماری که از اهالی این روستا نیز در دسترس است مربوط به سال 85 است و در حال حاضر تعداد کم اهالی باعث می‌شود که این مبلغ جوابگوی نیاز آن‌ها نباشد.

به گفته این مسؤل، با این وجود ما برای این روستا بودجه‎ای در نظر گرفتیم و بنیاد مسکن تقبل کرده است که یک مبلغی را دریافت کند و کارهایی را در این زمینه شروع کند. ولی به صورت رسمی و براساس قوانین موجود نمی‌توان بودجه‌ای برای احیای این روستا در نظر گرفت. ضمن اینکه خود بنیاد مسکن هم در این زمینه علاقه دارد که به این موضوع ورود کند چرا که این روستا یک روستای گردشگری است.

وی با بیان اینکه در حال حاضر در این روستا تنها 8 تا 9 خانوار ساکن هستند، گفت: اگر تعداد ساکنین این  روستابه 20 خانوار می‌رسید به آن‌ها دهیار تعلق می‌گرفت و شاید در این زمینه برخی از کارها با راحتی بیشتری صورت می‌گرفت. منتهی در حال حاضر از طریق فرمانداری مبلغی برای احیای این روستا در نظر گرفته‌شده است تا بنیاد مسکن کارهایی را در این زمینه شروع کند.

**باید طرح تحقیقاتی برای ورود به مسئله احیای روستای شیلاندر صورت بگیرد

این در حالی است که رضا خواجه‌ای، مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان زنجان در این زمینه در گفت‌وگو با صدای زنجان با اشاره به اینکه این روستا روستایی با قابلیت گردشگری است، اظهار کرد: برای این روستا به‌واسطه اینکه خالی از سکنه بوده است، تاکنون نتوانسته‌‌ایم کاری انجام بدهیم. ضمن اینکه  طرحی هم برای احیای آن تهیه نشده بود.

وی ادامه داد: اخیراً اما تعداد 5 تا 6 خانوار به‌صورت غیررسمی در این روستا سکونت دارند و از همین رو این امکان وجود دارد که یک کارهایی را انجام داد.

وی افزود: در این خصوص باید مطالعه تحقیقاتی داشته باشیم و اگر مطالعه تحقیقاتی جواب داد، قطعاً در این زمینه ورود خواهیم  داشت.

**احیای روستای شیلاندر نیازمند بازگشت مردم به این روستا است

اما «حسین خمسه‌ای» کارشناس اداره میراث فرهنگی و گردشگری وصنایع‌دستی در گفت‌و‌گو با صدای زنجان در رابطه با خالی از سکنه بودن این روستا، اظهار کرد: خالی از سکنه بودن این روستا هیچ ارتباطی با بحث گردشگری و اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع‌دستی ندارد، چه درگذشته و چه در حال!

وی با بیان اینکه نزدیک به شهر بودن این روستا عاملی برای مهاجرت و ورود روستاییان به داخل شهر شده است، اظهار کرد: روستاییان برای دسترسی به خدمات و امکانات بیشتربه شهر زنجان مهاجرت کردند، با وجود اینکه در این نقطه خدمات و امکانات دولتی آمده بود و برق و مخابرات وجود داشت اما راه دسترسی به شهر عاملی برای مهاجرت این گروه شده است.

به گفته این کارشناس، از 30 سال قبل در این منطقه افرادی مهاجرت را پیگیری کردند و راه سخت این روستا باعث شده است که جامعه محلی تمایلی نداشته باشند که در آنجا رفت‌وآمد داشته باشند. ما در «اورامانات کردستان» روستاهایی داریم که به لحاظ راه مشابه راه زنجان تا «شیلاندر»هستند ولی به لحاظ اینکه در این نقطه جمعیت مستقر هست توجیه اقتصادی ایجاد شده است و همچنان زندگی در این نقطه جریان دارد و گردشگری ادامه دارد. ولی روستای «شیلاندر» به لحاظ گردشگری برای طبیعت‌گران خاص ویژگی‌هایی دارد ولی برای عموم مردم این جذابیت، را ندارد!

وی افزود: با شرایط فعلی برای این روستا نمی‌توان مسیر دائمی تفریحی به‌ویژه در فصل زمستان ایجاد کرد. یعنی ما در بهترین حالت تنها 6 ماه می‌توانیم فصل گردشگری در این نقطه داشته باشیم. (آخر فروردین تا آخر مهرماه) و در فصل‌های دیگر به دلیل بارش برف و باران عملاً این کار امکان‌پذیر نیست.

** تسهیلات و حمایت‌های دولتی عاملی برای بازگرداندن اهالی

به گفته خمسه‌ای، وقتی در مورد گردشگری مکانی صحبت می‌کنیم، جریان داشتن زندگی در آن محل اهمیت پیدا می‌کند و امکان ارائه خدمات برای سفربه این نقطه باید وجود داشته باشد. در این صورت است که در جوامع محلی گردشگری شکل خواهد گرفت.

وی مشکلات معیشتی و معضلات دیگر را از عوامل دیگر مهاجرت اهالی از این روستا دانست و گفت: در روستای پلکانی «قوزلو» زندگی همچنان ادامه دارد. در حقیقت دور بودن از مناطق شهری، باعث شده است  مردم در این روستا بمانند و امرارمعاش کنند و از همین رو زندگی در آنجا تداوم‌یافته است. مردم در این منطقه کمتر به فکر مهاجرت هستند. ولی در روستاهایی که به شهر نزدیک‌تر هستند عامل نزدیکی به شهر بیشتر از عوامل دیگر در مهاجرت تأثیر می‌گذارد چرا که اگر راه شیلاندر آسفالت می‌شد، دسترسی از این راه آسفالت از شهر بیشتر از نیم ساعت نمی‌شد ولی آن راه کوهستانی باعث می‌شود که مهاجرت صورت بگیرد.

این کارشناس با بیان اینکه عوامل دیگر نیز نظیر تغییر سبک زندگی مردم و یا کمبود امکانات در مهاجرت از این روستا نقش داشته است، افزود: باید تفاوتی بین مناطق شهری و روستایی به لحاظ حمایت‌های گردشگری وجود داشته باشد. برای اینکه اهالی روستا شیلاندر به روستا برگردند، با فرض اینکه علاقه افراد هم وجود داشته باشد باید یک سری حمایت‌های دولتی و ویژه صورت گیرد. کاری که برای این روستا انجام شد این بود که روستا به‌عنوان روستای هدف گردشگری معرفی و ثبت شد ولی این موضوع تا یک حدی می‌توانست به این روستا کمک کند اما وقتی جامعه روستایی در این روستا حاضر نباشند ما با مشکل روبه‌رو هستیم.

خمسه‌ای اظهار کرد: در حال حاضر تورهای گردشگری در این منطقه رفت‌وآمد دارند، اما این تورهای گردشگری کیفیت پایینی دارند و عموماً به شکل تورهای طبیعت‌گردی دوسه‌روزه برگزار می‌شوند. ضمن اینکه بیشتر سفرهای ما توسط خود مردم صورت می‌گیرد و توسط تورهای گردشگری نیستند و به همین دلیل ورود گردشگر در بخشی مثل شیلاندر، محدود اتفاق می‌افتد.

**گردشگری روستا متفاوت از سایر گردشگری‌ها است

وی با بیان اینکه طیف گردشگری هم که به این روستا می‌روند صرفاً به خاطر خود روستا نمی‌روند، اظهار کرد: این گردشگران ممکن است به خاطر طبیعت و حیات‌وحش این روستا به آن نقل‌مکان کنند. اما ما در بسیاری از جاها که زندگی همچنان تداوم داشته  باشدشاهد برگزاری رویدادهای مختلف و فروش محصولات محلی هستیم که این خود عاملی برای جذب گردشگر است.

این کارشناس با اشاره به اینکه غالباً سفر به روستا با دلیل خاصی دنبال نمی‌شود، اظهار کرد: شاید در سفر به مقصد گردشگری شهری به دنبال بازدید از مکان خاص باشیم اما در سفر روستا، آن را پیگیر نمی‌کنیم. بلکه فرهنگ و آداب‌ورسوم، رویدادهای خاص و خرید محصولات روستایی می‌توانند عاملی برای گردشگری رد این حوزه باشند.

وی خاطرنشان کرد: حمایت‌هایی مثل پرداخت تسهیلات بانکی می‌تواند زمینه‌ساز بازگشت اهالی به روستا و جان گرفتن آن باشد، و به دلیل نبود ساکنین از همین رو کسی نمی‌تواند از این خدمات بهره ببرد. درواقع باید افرادی در روستا ساکن شوند تا بتوانند از این امکانات بهره ببرد.

خمسه‌ای اظهار کرد: نکته دیگری که وجود دارد، این است که اساساً متولی گردشگری در این نقاط تنها میراث فرهنگی نیست، به‌هرحال مردم ساکن در این منطقه نیز در بحث گردشگری دخیل هستند چرا که گردشگر نیازمند دریافت خدمات از جوامع محلی است. براین اساس این منطقه نیازمند احداث یک هتل گردشگری است که دهیاری می‌توانست در این منطقه یک مجتمع گردشگری ایجاد کند اما به‌واسطه نبود سکنه این روستا حتی دهیاری ندارد.

وی با بیان اینکه در اطراف روستای شیلاندر کشاورزی و زندگی مردم ادامه دارد و حتی برخی از اهالی این روستا هم علاقه به بازگشت داشته‌اند، اظهار کرد: رسیدگی به این روستا که هدف گردشگری نیز هست باید به‌صورت ویژه‌تر دنبال شود. ضمن اینکه اگر ما بخواهیم از خود روستا در جذب گردشگر استفاده کنیم در وهله اول باید بافت پلکانی آن روستا حفظ شود و دستگاه‌های مختلفی باید به این موضوع ورود داشته باشند تا بتوانند این روستا را احیا کنند و مردم هم باید به این روستا بازگردند که پرداخت تسهیلات برای این موضوع می‌تواند مؤثر باشد.

این کارشناس در پاسخ به احتمال بازسازی این روستا با ورود بخش خصوصی عنوان کرد: بازسازی این روستا هزینه‌بر است و فکر نمی‌کنم بخش خصوصی هم از پس هزینه‌های احتمالی این موضوع بربیایند.

انتهای پیام/