پایگاه خبری صدای زنجان نیوز/ لیلا محمدی: فیلم ورود تعداد قابل توجهی از کارگران افغانی به زنجان در فضای مجازی واکنش‌های متعددی در بین شهروندان زنجانی داشته است. از چند ماه پیش نیز مردم در رسانه‌های استان نسبت به اشتغال غیرقانونی افغانی‌ها در واحدهای تولیدی ابراز نگرانی کرده و ان را به منزله آجر کردن نان کارگر زنجانی که در ماه حقوق ناچیز 8 الی 9 میلیون تومانی دریافت می‌کند، دانسته‌اند.

بر اساس بخشنامه‌های وزارت کشور هرگونه به کارگیری یا اشتغال به کار مستقل اتباع افغان در کل استان زنجان ممنوع است و دستگاه‌های اجرایی استان باید در زمان انعقاد قرارداد اجرای هرگونه پروژه، موضوع ممنوعیت به‌کارگیری اتباع افغان را به‌عنوان یکی از مفاد قرارداد ثبت و در زمان اجرا پیگیری کنند.

از چند ماه پیش، گزارش‌های مردمی از اشتغال غیرقانونی کارگران افغانی و حتی پاکستانی در واحدهای تولیدی عموما کشاورزی و صنعتی حکایت دارد که در آن شهوروندان زنجانی خواستار پیگیری موضوع از سوی دستگاه‌های نظارتی و البته متولیان کار هستند.

از چند روز پیش فیلم حضور گروهی افغانی‌ها در زنجان برای اشتغال در واحدهای تولیدی استان که در فضای مجازی منتشر شده است همچنان دست به دست می‌شود که البته واکنش‌های متفاوتی در بین کاربران داشته است.

نگران از دست رفتن فرصت‌های شغلی هستیم

امیر که با مدرک لیسانس در خط تولید یکی از واحدهای تولیدی استان با حقوق کمتر از 10 میلیون تومان شاغل است به صدای زنجان گفت: اتباع غیر مجاز افغانی باید اخراج شوند چرا که هر نوع اشتغال غیرقانونی مساوی با ایجاد مشکلت امنیتیف اجتماعی، فرهنگی و حتی بهداشتی است. با اشتغال اتباع خارجی که به دنبال نان هستند به هیچ وجه مشکلی ندارم اما بهتر نیست اول برای جوانان خودمان اشتغال زایی کنیم و دستمزدهایشان را به اندازه کاری که می‌کنند، پرداخت کنیم؟ من که هنوز نتوانسته‌ام دستمزد 2 رقمی داشته باشم!

او افزود: بهتر است تبعه خارجی که برای اشتغال وارد کشور می‌شود در وهله نخست غربالگری شود تا سرمایه،متخصص و فرد فنی وارد مملکت شود. خوشحال بودیم که واحدها به چرخه تولید برمی‌گردند و وضعیت حوزه کار بهبود می‌یابد، اما ظاهرا در تعدادی از این واحدها اتباع افغانی‌ شاغل می‌شوند! آن هم غیرمجاز که مشخص است مهارتی ندارند و آمده‌اند تا با دستمزد پائین کار کنند و نان کارگران زنجانی را به تدریج آجر کنند.

«بر اساس اعلام روابط عمومی اداره کار، تعاون و رفاه اجتماعی استان به صدای زنجان، در شش ماهه نخست سال جاری، 385 نفر شاغلین غیر مجاز در سطح استان توسط گشت مشترک و نیروی انتظامی شناسایی شده اند. اطلاع رسانی قانون منع حضور اتباع افعانی در سطح استان از طریق فرمانداری‌های شهرستان‌ها انجام شده است همچنین گشتهای مشترک با همکاری نیروی انتظامی و فرمانداری درجهت شناسایی اتباع خارجی غیر مجاز در سطح استان و اطلاع رسانی به شرکتها و واحدهای تولیدی درخصوص حضور اتباع افغانی انجام می‌شود.»

** احتمال می‌دهیم عدم برخورد جدی با ورود غیرقانونی تبعه افغان به کشور رنگ و بوی سیاسی داشته باشد!

اما اصغر نجاری، دبیر اجرایی خانه کارگر استان زنجان در گفت‌وگو با صدای زنجان از اداره کار استان می‌خواهد تا به عنوان متولی کار، بازرسان خود را به صورت منظم به واحدهای تولیدی اعزام کند تا میزان نگرانی کارگران کاهش یابد.

وی با اشاره به نامطلوب بودن شرایط کار و کارگری در استان و وضعیت دستمزدها عنوان کرد: با توجه به اینکه ظاهرا اقدام قابل توجهی (آگاهانه یا ناآگاهانه) برای جلوگیری از اتباع بیگانه طبق قوانین جاری صورت نمی‌گیرد احتمال می‌دهیم این مهم رنگ و بوی سیاسی داشته باشد و ما متاسفیم در این بین، وزارت کار که باید حامی کارگر باشد، تا به امروز کاری نکرده و نمایندگان مردم استان زنجان در مجلس هم سکوت کرده‌‌اند. ورود کارگران افغانی به استان زنجان قطعا ویرانگر خواهد بود و مسئولان بهتر است برای جلوگیری از تبعات آن اقدامی مثمرثمر انجام دهند.

نجاری افزود: طبق قانون حتی فعالیت قانونی اتباع افغانی در بخشی از کشور از جمله استان زنجان ممنوع است و ما انتظار داریم متولیان بگویند برای این بی‌قاتونی چه خواهند کرد. زندگی و وضعیت معیشت کارگران استان زنجان مگر خوب شده که کسی با ورود بی حساب و کتاب اتباع افغانی کاری ندارد؟ با ورود افغانی‌ها به واحدهای تولیدی شاهد از بین رفتن تدریجی فرصت‌های شغلی برای کارگران داخلی از جمله زنجانی‌ها می‌شویم، تصور کنید با این وضعیت، انگار نان حاصل از تلاش کارگر زنجانی را قبل از اینکه به دهانش برسد، آجر می‌کنیم!

اغلب افغانی‌های وارد شده به زنجان، اخراج شدند

برای مقابله با به‌کارگیری اتباع افغان در واحدهای صنفی و صنعتی استان، دستگاه‌های مختلفی نظیر نیروی انتظامی وظایفی بر عهده دارد که مرکزیت آن بر عهده وزارت کشور و اداره اتباع خارجی استانداری زنجان است.

باقر سپهری، مدیرکل دفتر امور امنیتی،انتظامی و اتباع استانداری زنجان در گفت‌وگو با صدای زنجان از دستگیری و اخراج اغلب اتباع افغانی که به صورت غیرقانونی وارد زنجان شده بود خبر داد و بدون اشاره به تعداد تبعه افغانی وارد شده به زنجان گفت: در سطح کشور برخی با محوریت خاصی، اقداماتی علیه افغانی‌ها انجام می‌گیرد که قصد دارند با تحریک مردم، روابط بین دو کشور را زیر سؤال ببرند. البته تاکید می‌کنیم در استان زنجان طبق قانون، ورود تبعه افغان ممنوع است. با توجه به حضور جهشی تبعه افغان در کشور، این حضور در استان زنجان آنچنان نیست و این حضور در استان بعد از تشدید ناملایمات در افغانستان آنچنان بالا نبود اما باز هم همین میزان برای استان زنجان بالا می‌دانیم و دستورات موکد صریحی از حدود 2 ماه قبل به فرمانداری‌ها، بخشداری‌ها و دهیاری‌ها صادر شده است و در صورت عدم همکاری با وزارت کشور، برخورد با آن‌ها طبق قانون صورت خواهد گرفت.

سپهری از تخلف 2 دستگاه اجرایی استان در بکارگیری نیروهای افغانی خبر داد و افزود: ابلاغیه‌های لازم به این 2 دستگاه دولتی صادر شده و تاکید کرده‌ایم در فرآیند اجرایی خود، پیمانکاران را موظف به اجرای قانون کرده و از تبعه خارجی استفاده نکنند.

اتباع غیر قانونی باید به کشور خود بازگردانده شوند

احمد وحیدی وزیر کشور، در حاشیه جلسه 5 مهرماه 1402 هیات دولت، با اشاره به بحث مهاجرین گفت: موضوع مهاجرین و اتباع خارجی مسئله قابل توجهی است که در دستور کار جدی دستگاه زیربط وجود دارد، آنچه که در رسانه‌ها درباره عدد مهاجرین بیان می‌شود به نوعی اظهارات غیر کارشناسی و ساختگی است و هیچ مرجع رسمی این عدد را تایید نمی‌کند.

وی افزود: نسبت به ساماندهی اتباع خارجی اقدام خواهد شد. اتباع غیر قانونی باید به کشور خود بازگردانده شوند و کسانی که مجوز حضور دارند باید ساماندهی شوند.

به گفته وزیر کشور، حدود ۵ میلیون اتباع افغانی در کشور حضور دارند و تعداد آنها در دست ارزیابی است. اتباع غیر قانونی باید به کشور خود بازگردانده شوند و کسانی که مجوز حضور دارند، ساماندهی شوند.

اغلب افغانی‌های وارد شده به زنجان، اخراج شدند

اما اظهارات باقر سپهری، مدیرکل دفتر امور امنیتی، انتظامی و اتباع استانداری زنجان ناشی از بی‌میلی زنجانی‌ها در پذیرش افغانی‌ها در واحدهای تولیدی و بازار کار استان زنجان است.

سپهری در گفت‌وگو با صدای زنجان با اشاره به راه‌اندازی سازمان ملی مهاجرت در کشور ابراز کرد: یکسری از این سیاست‌ها ساماندهی اتباع خارجی به ویژه تبعه افغان است. دفاتری برای ساماندهی تبعه خارجی در استان‌های مرزی در حدود 2 ماه پیش راه‌اندازی شده است و هر تبعه‌ای قصد ورود به ایران را داشته باشد، برای صدور کارت هوشمند شناسایی اتباع، موظف به انجام موارد خواسته شده (مباحث پزشکی، اطلاعات گذرنامه‌ای و غیره) بوده و پس از تکمیل فرآیند باید در استان‌های مشخص شده سکونت داشته باشند. تاکید می‌کنیم از دوستان خواهش کرده‌ایم زنجان به هیچ عنوان جزو این استان‌ها نیز نباشد.

مدیرکل دفتر امور امنیتی،انتظامی و اتباع استانداری زنجان با اذعان به بازدارنده نبودن قوانین مربوط به بکارگیری نیروهای خارجی غیرقانونی تاکید کرد: با این تفاسیر در برخورد با متخلفان جدی بوده و حتی پیشنهادات خود را به سازمان ملی مهاجرت داده‌ایم در قالب طرح به مجلس برود و قوانین مربوطه نیز اصلاح شود. برخی قوانین تیم‌های کشف مشترک برای شناسایی اتباع خارجی در استان زنجان راه‌اندازی شده است. کارفرمایان متخلف که تبعه خارجی را به کارگیری کرده‌اند.

سپهری تاکید کرد: شهروندان می‌توانند هر گونه گزارشات خود در خصوص اشتغال کارگران خارجی در واحدهای تولیدی را با 110 در میان گذاشته و اطمینان داشته باشند در اسرع وقت اقدامات لازم انجام خواهد گرفت.

** تبعه افغانی دارای مجوز در استان زنجان، اجازه فعالیت ندارد چه برسد به تبعه افغانی فاقد مجوز!

حجت‌الاسلام مهدی باقری، عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس و نماینده زنجان و طارم در مجلس در گفت‌وگو با صدای زنجان در خصوص ادعای سیاسی بودن عدم برخورد جدی با ورود تبعه افغانی به کشور از جمله استان زنجان و مصلحتی بودن آن عنوان کرد: ما به هیچ عنوان این ادعا را قبول نداریم. با توجه به ناامن شدن منطقه در چند سال اخیر، شاهد حضور برخی اتباع خارجی نظیر افغانستان و پاکستان هستیم و افغانی‌ها به علت فعالیت برخی از گروه‌های تندرو در افغانستان، به کشور ایران پناه آورده‌اند که البته باید این ورود قانونی و در چارچوب رعایت به ضوابط باشد.

عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس جلوگیری از قاچاق انسان از ایران به خارج و خارج به ایران را از حساسیت‌های مسئولان کشور از جمله کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس دانست و گفت: در سال‌های گذشته در استان‌های سیستان و بلوچستان و خراسان این موارد را با جدیت پیگیری کرده‌ایم.

باقری در خصوص گلایه شهروندان زنجانی از حضور پررنگ افغانی‌ها در تعدادی از واحدهای تولیدی زنجان عنوان کرد: تقاضای نیروی کار غیرایرانی برای واحدهایی که شغل سخت در مناطق سخت دارند از جمله موارد مهم مطرح در کشور است. این دسته از شغل‌ها برای جوانان تحصیلکرده و حتی طبقه کم توان علمی داخل کشور، نامطلوب است و فرصت‌های اشتغال مناسبی برای این افراد در کشور وجود دارد. با توجه به محدودیت‌ها، اشتغال غیرایرانی‌ها از جمله افغانی‌ها به علت مسائل امنیتی، موارد مربوط به فرصت‌های شغلی و غیره در برخی از استان‌ها از جمله زنجان ممنوع می‌باشد.

وی با اذعان به اشتغال اتباع افغانی در برخی واحدها از جمله در بخش کشاورزی استان زنجان تاکید کرد: نیروی انتظامی و دستگاه‌های نظارتی به محض اطلاع از این بی‌قانونی ، پیگیری کرده و اقدامات مربوط به اخراج این افراد را در دستور کار قرار می‌دهند و در 3 سال گذشته که بنده در جریان هستم  این جدیت بیش از پیش در بین مدیران استان زنجان مشاهده شده است.

این نماینده مجلس یکی از آفات استفاده غیرقانونی از ابتاع خارجی را «نداشتن مهارت شغلی» دانست و گفت: اتباع خارجی دارای مجوز در کشور، دارای مهارت شغلی هستند و مشکلی هم در استفاده از فرصت شغلی ندارند، مشکل اتباع خارجی به افراد فاقد مجوز قانونی برای تردد در کشور برمی‌گردد که در صورت اشتغال آن‌ها در مناطق کشور تبعات مختلف سیاسی، اجتماعی و امنیتی و غیره خواهد داشت.

وی ادامه داد: عموم افرادی که دارای مجوز قانونی هم هستند موظف به فعالیت در استان‌های مورد تائید دستگاه‌های نظارتی هستند. تبعه افغانی دارای مجوز در برخی نقاط کشور از جمله استان زنجان، اجازه فعالیت ندارد چه برسد به افراد فاقد مجوز! با توجه به حضور داعش در برخی کشورهای همسایه، طبیعتا باید مسئولان ذیربط دولتی و کارفرمایان واحدها این مهم را مدنظر داشته باشند و در غیر این صورت هر گونه معاونت در اقدام غیرقانونی قطعا مشمول برخورد قانونی خواهد شد.

به گفته عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس، برخی از واحدهای تولیدی در استان، مطالبه صدور مجوز برای اشتغال کارگران غیرایرانی دارند. آن هم در برخی فصول که فرصت‌های شغلی زیاد استو کارگر ایرانی کم، مثل کار ساختمانی و کشاورزی. ما نیز به این موضوع اذعان داریم که در برخی نقاط و مشاغل و در برخی ایام  علیرغم اینکه فرصت شغلی برای کارگر ایرانی هست ، باز هم نیاز به کارگر داریم. از این رو اشتغال کارگر غیرایرانی در این واحدها که ثبات شغلی ندارند، مورد نیاز است، اما چون اشتغال در استان زنجان دارای محدودیت قانونی است، به کارگیری  کارگران غیر ایرانی در واحدهای تولیدی و مراکز دیگر داخل استان زنجان قابل قبول نیست چرا که مجوز استفاده از نیروی کار غیرایرانی نداریم.

نماینده زنجان و طارم در مجلس خطاب به کارفرمایان واحدهای تولیدی استان زنجان گفت: از نیروی داخلی ولو با هزینه بالا استفاده کنند چرا که تبعات استفاده از نیروهای کار خارجی و غیرقانونی بسیار بیشتر است.

باقری ادامه داد: در ایران روی مهاجرپذیری به درستی نتوانسته ایم برنامه‌ریزی‌کنیم. این بحث در سطح دنیا، یکی از فرصت‌های بزرگ توسعه است و در کشورهای مختلف از این مهاجران با توانمندی بالا و تخصص‌های مختلف در واحدهای تولیدی خود بهره می‌‌برند اما چون به این مهم در کشور ایران توجه لازم نشده، تبدیل به کشوری مهاجرپذیر بدون برنامه شده‌ایم. یعنی اطلاعی از تعداد مهاجران و سطح تخصص و مهارت آن‌ها نداریم و همین نبود بانک اطلاعاتی دقیق منجر به بروز برخی مشکلات ناشی از حضور مهاجران و پناهندگان به کشور شده‌ است.

به گفته «باقری»، از آنجایی که بخشی از این مشکلات به کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس برمی‌گردد، در مجلس از ابتدای مجلس یازدهم چندین طرح از سوی مجلس و همچنین لوایحی از سوی دولت مطرح و به صورت جدی در دستور کار قرار گرفته است.