جمعی از ساکنان روستای «سلطان‌آباد» بخش زنجانرود در اعتراض به نحوه بازیافت ضایعات یکی از واحدهای فعال در حوزه بازیافت ضایعات آهنی و اسقاط خودروهای فرسوده گلایه کرده و با استناد به نامه مرکز بهداشت این روستا می‌گوید: مردم روستای «سلطان‌آباد» و منطقه بابت دود غلیظ ناشی از فعالیت واحد مذکور دچار مشکل هستند و نمی‌دانند عاقبت سلامتی آن‌ها چه خواهد شد؟ اغلب ساکنان مبتلا به گلودرد هستند که مسئولان حوزه بهداشت منطقه نیز این مسئله را بی‌ارتباط با واحد فعال در جوار روستا نمی‌دانند.

وی با اشاره به اینکه گردوغبار ناشی از فعالیت واحد، بر روی محصولات و اجسام نظیر خودروها دارای رنگ‌های بنفش و قرمز هستند که باید منشا آن از سوی مسئولان ذیربط و کسانی که مجوز استقرار این واحد را داده‌اند یا به هر نحوی فعالیت این واحد را بلامانع دانسته‌اند، مشخص شود، می‌گوید: متاسفانه با وجود پیگیری حدود 7 ساله روستائیان و ساکنان منطقه، مسئولان دغدغه مردم را پیگیری نکرده‌اند، در اغلب مواقع این واحد پس از ساعت 16 و زمانی که وقت اداری پایان یافته فعالیت کرده و گردوغبار با رنگ‌های مختلف نیز بیشتر مربوط به همین ساعات می‌باشد.

واحد مربوطه در حدود ۷۰ کیلومتری جاده زنجان به میانه قرار دارد که بزرگترین کارخانه اسقاط خودروی صنعتی کشور است. گفته می‌شود؛ این واحد بدون تفکیک اولیه اقدام به اسقاط می‌کند و خردایش و فرآوری قراضه آهن مهم‌‌ترین فعالیت این شرکت محسوب می‌شود، همه خودروهای اسقاطی فوکا صنعت به مصرف مواد اولیه کارخانه فولاد‌سازی می‌رسد.

این شرکت در دهه فجر سال 1395 با حضور معاون وزیر صنایع افتتاح شده است، ۷۰ درصد سهام این شرکت متعلق به هلدینگ شولتز آلمان بوده و محصول خروجی آن بنام قراضه شریدر محصول خالص برای کارخانه‌های فولاد است.

هر چند ادعا می‌شود که شرکت با تفکیک انواع ضایعات شامل آهن، مس، برنج، آلومینیوم پلاستیک و غیره به عنوان صنعت سبز به محیط زیست کمک می‌کند ولی اهالی روستای سلطان آباد نظر دیگری داشته و مدعی‌اند فعالیت این کارخانه و پسماندهای آن بلای جان مزارع کشاورزی و سلامت اهالی این روستا و حتی دام‌هایشان شده است.

مشکلات بهداشتی مردم روستای «سلطان‌آباد» به دانشگاه علوم پزشکی زنجان ارتباطی ندارد؟

یکی از کارشناسان دانشگاه علوم پزشکی زنجان که نامش نزد صدای زنجان محفوظ است در اظهاراتی قابل تامل می‌گوید: برخی از مسئولان دانشگاه علوم پزشکی زنجان صراحتا اعلام کرده‌اند که موضوع مربوط به مشکلات اهالی روستای «سلطان‌آباد» زنجان در پی فعالیت واحد صنعتی فعال در حوزه بازیافت ضایعات ارتباطی به دانشگاه ندارد.

وی با بیان اینکه واحد بهداشت دانشگاه علوم پزشکی زنجان با رد یا تائید اداره محیط زیست در خصوص آلایندگی می‌تواند به موضوع ورود کند، مدعی است: اداره محیط زیست پس از آخرین بررسی، اعلام کرده که همه چیز تحت کنترل است و مشکلی در منطقه نیست! کارخانه مذکور خارج از شهر و مناطق مسکونی است و در خصوص آلایندگی دودکش‌های واحد و غیره نیز باید اداره محیط زیست اظهارنظر کند. واقعیت این است که در شهرهای بزرگ نظیر اصفهان و تهران، مرکز بهداشت می‌تواند به مباحث مربوط به آلایندگی و گردوغبار ورود کند اما متاسفانه به علت نبود تجهیزات، دانشگاه علوم پزشکی نمی‌تواند در این خصوص اطلاعاتی ارائه بدهد و باید منتظر پاسخ اداره محیط زیست بماند!

وی در پاسخ به سؤال صدای زنجان در خصوص تناقض‌گویی مسئولان بهداشتی استان زنجان و اینکه چرا با وجود تائید برخی از مشکلات 6 تا 7 ساله ناشی از فعالیت کارخانه مذکور از سوی فعالان بهداشتی در روستای «سلطان‌آباد» این موضوع جدی گرفته نمی‌شود، می‌گوید: برخی از مسئولان دانشگاه علوم پزشکی زنجان معتقدند که مسائل پیش آمده در روستای «سلطان‌آباد» به این دانشگاه ارتباطی ندارد! البته تا جایی که من اطلاع دارم حتی اداره محیط زیست نیز در این خصوص پرونده‌ای تشکیل نداده است.

نابودی تدریجی محصولات کشاورزی «سلطان‌آباد»

اهالی می‌گویند: پس از پودر شدن ضایعات مقداری سرب در پسماند می‌ماند که در هنگام آتش زدن دود ناشی از آن سبب ایجاد سرگیجه، اسهال و استفراغ در اهالی شده و سلامتی اهالی را مورد تهدید قرار داده است.

بنا بر ادعای «احمدی» ریزگرد حاصل از پسماند شرکت فوکا صنعت صبا بر روی محصولات کشاورزی مزارع همجوار آن قابل مشاهده بوده و سبب خشک شدن آن‌ها می‌شود تا جایی که در یکی از این سال‌ها به دلیل از بین رفتن محصولات تولیدی یکی از مزارع، شرکت مجبور به پرداخت خسارت به یکی از کشاورزان شد، امسال و سال‌های قبل و بعد نیز وضعیت همین است و کشاورزان شکایت کردند.

اهالی با بیان این‌که در آن زمان (قبل از سال 1395) زمین شرکت را که از زمین‌های درجه یک کشاورزی بوده از یک کشاورز به ارزش حدود ۵۰۰ میلیون تومان خریداری کردند، افزود: اهالی در آن زمان نمی‌دانستند چه شرکتی قرار است در این زمین احداث شود چرا که در صورت آگاهی اجازه استقرار آن را در وسط زمین‌های کشاورزی و باغ‌ها نمی‌دادند.

وی با اشاره به این‌که اهالی روستا زمانی که شرکت دستگاهی برای حفر گودال به منظور دفن پسماند آورده بودند مانع فعالیت آن شدند، عنوان می‌کند: زمین دفن پسماند را از ارگان مربوطه اجاره کردند در حالی که این زمین چراگاه دام‌های اهالی روستاست.

ارزش جان «انسان» از «آهوهای تحت نظارت اداره محیط زیست» کمتر است؟

به گفته این اهل روستای سلطان‌آباد محیط زیست اجازه استقرار این شرکت را در آن سوی رودخانه و مقابل روستا نداده چرا که محیط زیست معتقد است گرد حاصل از دود کارخانه بر گیاه گون نشسته و آهو با خوردن آن مسموم می‌شود، به این وضعیت چه باید گفت وقتی که جان یک حیوان وحشی باارزش‌تر از یک انسان شده است.

محمدرضا یافتیان، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان نیز در این خصوص می‌گوید: الزام قانونی داریم. فاصله از منابع آب سطحی، زیرزمینی و رودخانه‌های دائمی و فاصله واحدها از مناطق روستایی بر اساس استانداردهای اعلامی ادارات و ارگان‌های مختلف در نظر گرفته می‌شود. محیط زیست نیز مجوز مربوطه را با استناد به استعلام‌های مربوطه از ارگان‌های قانونی صادر کرده است. اگر غیر از این باشد، ارگان مربوطه باید به دستگاه‌های نظارتی پاسخ بدهند.

با کدام استدلال مجوز استقرار واحد بازیافت ضایعات آهنی و اسقاط خودروهای فرسوده آن هم در مجاورت زنجانرود صادر شده است؟

احمدی با اشاره به فاصله کمتر از 2 کیلومتر این شرکت با زنجانرود و سرازیر شدن شیرابه پسماندهای آن به این رودخانه می‌گوید: این بی‌تفاوتی مسئولان به طور یقین نه تنها در حال حاضر بلکه در آینده نیز مشکلاتی را برای سلامتی اهالی به بار می‌آورد چرا که این جمعیت بالای 200 خانواری روستای سلطان‌آباد همگی کشاورز و دام‌دار هستند.

محمدرضا یافتیان، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان در گفت‌وگو با صدای زنجان با بیان اینکه تمامی فاصله‌ها بر اساس قوانین در نظر گرفته شده است، می‌گوید: تمامی مجوزهای صادره و استقرار و بهره‌برداری واحد به قبل از سال 1399 برمی‌گردد که قطعا ضوابط قانونی نیز رعایت شده است. حرائم جزو خطوط قرمز اداره محیط زیست است.

وی با بیان اینکه ضرکت مذکور دارای 3 بخش است: بخش «اسقاط خودرو» که فاقد آلایندگی است و مجوز استقرار و بهره‌برداری را نیز طبق قانون و استعلام از ادارات مربوطه اخذ کرده است. بر اساس برنامه طرح و توسعه کارخانه مذکور، «تولید هیدورکربن‌ها از ضایعات» و «دایکاست (ریخته‌گری) چدنی» -در کوره‌هایی که بهترین نوع کوره به لحاظ جلوگیری از آلایندگی است- اما با این حال در دو محصول آخر در مرحله استقرار است و هیچ مجوز بهره‌برداری ندارد و اگر در این دو حوزه فعالیت کند قطعا تخلف کرده است.

یافتیان از اعزام بازرسان محیط زیست به منطقه خبر داده و هر گونه اظهارنظر را منوط به محتوای گزارش بازرسان این اداره اعلام می‌کند.

گردو غبار قرمز و بنفش رنگی که هر بار با فعالیت‌های مخفیانه (حوالی عصر) واحد مذکور، بر روی محصولات و خودروها می‌نشیند، چیست؟

اما احمدی، نماینده روستائیان «سلطان‌آباد» زنجان از مسئولان ذیربط می‌پرسد: با چه منطقی اجازه فعالیت به کارخانه‌ای را داده‌اند که کل ضایعات بیمارستانی و عادی در این واحد بازیافت شود؟ به نظرم دیگر این پسماند عادی نیست و شاید ویژه محسوب شود. آیا از نظر کارشناسان، قانون دفع پسماند در این روستا اجرا می‌شود؟ در حدود 7 سال اخیر بارها به عناوین مختلف به ادارات مراجعه کرده‌ام اما برخی از مسئولان به جای حل موضوع، برایم مشکلاتی ایجاد کرده‌اند! حرف من این است چرا کسی نمی‌گوید، گردو غبار قرمز و بنفش رنگی که هر بار با فعالیت‌های مخفیانه (حوالی عصر) واحد مذکور، بر روی محصولات و خودروها می‌نشیند، چیست؟ اگر واقعا مشکلی ندارد چرا پس از انتشار شدید گردوغبار خروجی از این کارخانه؛ تعدادی از ساکنان به گلودرد و اسهال مبتلا می‌شوند؟

محمدرضا یافتیان، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان نیز در این خصوص می‌گوید: منتظر گزارش بازرسان هستیم و قبل از آن نمی‌توانیم قضاوتی داشته باشیم.

دفتر امور روستایی استانداری زنجان برای نخستین بار است که مشکلات روستائیان «سلطان‌آباد» را با جدیتی که نماینده روستائیان می‌گوید، می‌شنود!

وجیه‌الله بیگدلی، مدیرکل دفتر امور روستایی و شوراهای استانداری زنجان به عنوان ارگان بالادستی دهیاری‌ها بوده و به تبع آن مشکلات روستا و روستائیان «سلطان‌آباد» زنجان نیز باید به سمع و نظر این ارگان رسیده و مسئولان مربوطه نیز پیگیر ان باشند به صدای زنجان می‌گوید: برای اولین بار است که چنین مشکلی را با این جدیتی که شما (مشکلات اعلامی از سوی روستائیان به رسانه صدای زنجان) می‌گوئید، می‌شنوم، از نمایندگان روستائیان می‌خواهم تا مشروح مشکلات را به این اداره اطلاع دهند که صفر تا 100 موضوع را پیگیری و در عرض یک هفته نتیجه را اعلام کنم.

پیگیری‌های صدای زنجان جهت گفت‌وگو با مجید گلشنی، مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان میسر نشد.