امسال نیز همانند سال گذشته رویداد هنری «مشق‌های ناتمام» با حضور شاهدان، مسئولان و جمعی از دانش‌آموزان زنجان برگزار و شاهدان این حادثه دلخراش به بازخوانی و روایت تاریخی از این جنایت پرداختند. رویداد هنری «مشق‌های ناتمام» که توسط حوزه هنری استان زنجان برگزار می‌شود بار دیگر دانش‌آموزان آن دوران را دور خود جمع کرد تا حواث و رخدادهای آن روز تلخ را بازخوانی کنند.

در ابتدای این مراسم امیر نعمتی رئیس حوزه هنری استان زنجان با اشاره به اینکه هدف از برگزاری این رویداد هنری بازخوانی جنایات روی داده در هشت سال دفاع مقدس است، اظهار کرد: تلاش شده با برگزاری این مراسم یاد و خاطره شهدای بمباران شهر زنجان به ویژه دانش‌آموزان کوچه بینش گرامی داشته شود.

وی با اشاره به اینکه بسیاری از اهالی زنجان خاطرات مدرسه بینش و حال و هوای این کوچه را به یاد دارند، گفت: همه خاطرات این کوچه به صدای خنده و شادی دانش‌آموزانی که برای رفتن به کلاس درس ذوق داشتند ختم می‌شود.

رئیس حوزه هنری استان زنجان با اشاره به اینکه البته همه این خاطرات به قبل از بمباران این کوچه بازمی‌گردد، اضافه کرد: روزی که این حادثه روی داد پر از تصاویر و صحنه‌های دلخراش از مرگ دانش‌آموزانی بود که چون گل‌های لاله به خاک و خون کشیده شده بودند.

وی با اشاره به اینکه در روز دوم بهمن 1365 جنگنده‌های عراقی با پرواز در آسمان شهر اقدام به بمباران مناطق مسکونی زنجان کردند، اضافه کرد: برخلاف همیشه، با خاموش شدن صدای آژیر خطر آرامش به شهر زنجان بازنگشت چون خیلی از مردم شهر برای پیدا کردن فرزندان خود و یا اطلاع از جزئیات اتفاق روی داده خود را به کوچه بینش رسانده بودند.

نعمتی با بیان اینکه این حادثه به حدی دلخراش بود که هنوز از خاطر شاهدان آن پاک نشده است،  بیان کرد: زمان بمباران تغییر شیفت دو مدرسه بود و برای همین دانش‌آموزان زیادی در این جنایت شهید و یا کشته شدند.

رئیس حوزه هنری استان زنجان با اشاره به اینکه کوچه بینش بخشی از تاریخ شفاهی شهر زنجان است، گفت: برای پاسداشت این تاریخ تلاش شود.

وی پیشنهاد تبدیل کوچه بینش به کوچه موزه را داد و گفت: باید المان و نمادی از این حادثه تلخ تاریخی در شهر وجود داشته باشد و آماده هستیم در صورت تایید این پیشنهاد نسبت به تهیه محتوا و برگزاری برنامه متناسب با موزه را انجام دهیم.

رئیس حوزه هنری استان زنجان با اشاره به اینکه باید دانش‌آموزان امروز و افرادی که از این کوچه گذر می‌کنند بدانند روز بهمن ماه ساعت 12 و 30 دقیقه چه اتفاقی در آن کوچه افتاد، گفت: امیدواریم تا سال آینده نسبت به تحقق این پیشنهاد و بهره‌برداری از این موزه اقدام شود.

 اجساد شهدا و مصدومان کوچه بینش بر روی زمین، وضعیت دلخراشی را رقم زده بود

در ادامه این برنامه مهدی یعقوبی از فعالان هنری استان زنجان که یکی از شاهدان عینی بمباران مدرسه کوچه بینش زنجان توسط جنگنده‌های عراقی در دوم بهمن سال ۶۵ است به خاطره گویی پرداخت و گفت: من در آن روز ساعت ۱۲ ظهر در بلوار کوچه‌مشکی(چهارراه اول) بودم، در این هنگام یک هواپیمای خاکستری رنگ را در آسمان دیدم، چون در ارتفاع پایین بود فکر کردم هواپیمای ایرانی است چون تا آن روز هیچ سابقه بمبارانی در زنجان وجود نداشت.

این شاهد عینی با بیان اینکه اینکه ناگهان صدای وحشتناکی شنیدم و گرد و خاک زیادی بلند شد، ادامه داد: هواپیمای دومی را هم مشاهده کردم و بلافاصله پناه گرفتم که ترکش‌های بمب به من نخورد.

وی با بیان اینکه ارتفاع هواپیما به قدری پایین بود که خلبان جنگی عراق به وضوح دیده می‌شد، گفت: پس از بمباران بلافاصله به سمت کوچه بینش که مح بمباران بود رفتم، وقتی به سرکوچه رسیدم غوغایی در کوچه بود، به مدرسه رسیدم بوی خاصی در آن منطقه به مشام می رسید انگار ناشی از سوختن اجساد دانش‌آموزان بود.

یعقوبی با اشاره به اینکه اجساد شهدا و مصدومان بر روی زمین، وضعیت دلخراشی را رقم زده بود که نمی‌توان آن را توصیف کرد، افزود: جمعیت زیادی در مدرسه جمع شده بودند که یکی فریاد زد متفرق شوید چون ممکن است هواپیماها دوباره برگردند و بمباران کنند.

این شهروند زنجانی تصریح کرد: این اتفاق عجیب نبود چون پیش از این هواپیمایی عراقی، اینگونه ترفندها را در ایلام و میانه انجام داده بودند.

این شاهد عینی با بیان اینکه در بیرون از مدرسه خانواده‌های نگران تجمع کرده بودند، تصریح کرد: آن روز صحنه‌های دردناکی رقم خورد که فراموش شدنی نیست.

اکرم، دانش‌آموزی که هیچگاه پیدا نشد

رضا معجونی مسئول عملیات امداد سال ۶۵ دیگر خاطره‌گوی این مراسم بود که با اشاره به فعالیت ۱۹ ساله خود در مسئولی عملیات کل کشور بوده و در این مدت صحنه‌های دلخراشی را در جنگ تحمیلی شاهد بوده است که داستان کوچه بینش زنجان از جمله آنها است، خاطر نشان کرد: شاید این حادثه یکی از تلخ‌ترین آنها باشد.

وی با بیان اینکه زمانی که بمباران شروع شد در پایگاه عملیاتی فعالیت داشتم و از بی‌سیم می‌شنیدم شهرهای دیگر مورد هجوم ددمنشانه نیروهای بعث قرار گرفته است و زنجان نیز در امان نیست، همزمان اعلام شد چند شهر توسط نیروهای بعثی عراق مورد هدف قرار گرفته است، گفت: این احتمال وجود داشت زنجان نیز مورد هدف دشمنان قرار گیرد؛ در آن لحظه، یک هواپیمای معمولی سفید ۲ نفره از بالای سر ما رد شد و یک دفعه ۲ هواپیمای جنگی به بالای سر ما رسید و سپس صدای مهیبی پیچید.

معجونی با بیان اینکه نیروهای عراقی ۲ منطقه شهر زنجان یکی منطقه بعثت و دیگری کوچه بینش را هدف قرار دادند، افزود: آن زمان با چهار تیم از امدادگران به سمت کوچه بینش رهسپار شدیم و وقتی به محل رسیدیم اولین مدرسه ای که وارد شدیم پسرانه بود، و وقتی وارد کلاس شدم با دیدن صحنه‌ها شوک عصبی به او دست داد.

مسئول عملیات امداد سال ۶۵  صحنه های دلخراشی در برابر دیدگانمان هویدا شد و برخی‌ها تکه تکه یا مجروح شده بودند، گفت: هویت برخی اجساد قابل تشخیص نبود و در طرف دیگر مدرسه دخترانه قرار داشت، نیروهای امدادگر رسیدند و جست و جو کردیم و مصدومان را به بیمارستان شفیعیه سابق انتقال دادیم.

وی با بیان اینکه دنبال یک دانش‌آموز بود که می‌گفتند پیدا نشده به مدت ۲ روز حتی شب‌ها جست و جو کردیم، گفت: اما اثری از او پیدا نشد با خود می گفتیم شاید مدرسه نیامده، اما آمده بود، متاسفانه در نهایت اطلاع دادند، این دانش آموز بر اثر ترکش بمب تکه تکه شده بود و از طرفی هجوم مردم هم مشکل‌ساز بود.

در یک قدمی مرگ، تنها با رفتن برای خرید از دکه زنده  ماندم

فرهاد تفویضی دیگر شاهد این حادثه  با بیان اینکه دوم بهمن سال ۶۵ یک روز آفتابی بود با چند نفر از دوستانم در سر کوچه بینش پیاده شدیم، اضافه کرد: یکی از بچه‌ها می‌خواست از دکه خرید کند من از او فاصله گرفتم که صدای غرشی را شنیدم و وقتی پشت سر خود را نگاه کردم دیدم ۲ هواپیما در ارتفاع بسیار پایین حرکت می‌کنند.

وی با بیان اینکه با بمباران هواپیماها دوستم که با هم از مینی‌بوس پیاده شده بودیم شهید شد، گفت: ۶ عدد کیف در مدرسه جا مانده بود که یکی از کیف‌ها متعلق به دانش‌آموز همسایه ما بود، وقتی به منزل رسیدم متوجه شدم همان دوست همسایه‌ام شهید شده است.

واقعیت‌های رخ داده در جنگ به ویژه کوچه بینش باید تحلیل شود

علی اسماعیلی مدیرکل آموزش و پرورش استان زنجان نیز در این مراسم، گفت: متاسفانه آنگونه که باید و شاید نتوانسته جنایت بعثی‌ها علیه مدارس در کل کشور را ­­­­­­­­­­­­به عموم بشناسانیم، ادامه داد: حوزه هنری استان چهار سالی است شناساندن این واقعه را در دستور کار خود قرار داده است.

مدیرکل آموزش و پرورش استان زنجان با تاکید بر اینکه نسل کنونی باید از این واقعه آگاهی و اطلاع داشته باشد، افزود: دهه ۶۰ زمانی بود که جنگ بر اغلب شهرهای ایران حاکم شده و موجی از ناامنی و اضطراب ناشی از جنگ همه جا را فرا گرفته بود.

وی با بیان اینکه واقعیت‌های رخ داده در جنگ به ویژه کوچه بینش باید تحلیل شود تا بدانیم در تاریخ حق‌طلبی و حق‌خواهی ما چه رخ داده است، گفت: بازگویی این واقعه بیان تراژدی صرف نیست، در این رخداد غم‌انگیز کل دنیا سکوت اختیار کرد.

 کتاب «بچه‌های کوچه بینش» رونمایی شد

شایان ذکر است، حوزه هنری انقلاب اسلامی استان زنجان برای پنجمین سال متوالی نسبت به برگزاری رویداد هنری «مشق‌های ناتمام» اقدام کرده است که این مراسم به واقعه تلخ بمباران مدارس کوچه بینش در دوم بهمن 65 اختصاص دارد که امسال نیز مطابق هر سال با محتوای خاطره‌گویی، شعرخوانی و ... برگزار شد. همچنین رونمایی از آثار و تولیدات مکتوب حوزه هنری استان زنجان بخش ویژه این رویداد هنری خواهد بود.

کتاب «بچه‌های کوچه بینش» روایتِ داستانی خاطرات جمعی از دانش‌آموزان بمباران دوم بهمن سال 65، یکی از آثار مکتوب حوزه هنری انقلاب اسلامی استان زنجان است که در این رویداد هنری با حضور مسئولین استامی، راویان واقعه و نویسندگان رونمایی شد. این کتاب حاصل 500 ساعت‌ مصاحبه از شاهدان و راویان واقعه تلخ بمباران کوچه بینش است که به قلم جمعی از نویسندگان جوان استان نگارش و توسط زهره میرعیسی‌خانی گردآوری شده است.

دو کتاب مصور «عجیب مثل رفتار بچه‌ها» و « کلاغ‌های روسیاه » از دیگر آثار مکتوب حوزه هنری استان است که توسط دو هنرمند جوان مائده نجفلو و مینا جزئی تصویرگری شده است. مضامین این دو کتاب برگرفته از داستان‌های کتاب «بچه‌های کوچه بینش» است که متون داستانی این کتاب‌ها به ترتیب توسط لیلا دوستی‌فرد و مهسا سیفی نگارش شده است. از این دو اثر مکتوب نیز در رویداد هنری «مشق‌های ناتمام» رونمایی به عمل آمد. رونمایی از دو عنوان اثر کمیک‌موشن از داستان‌های واقعه بمباران مدرسه بینش از آثار دیگری است که در این مراسم نمایش و رونمایی شد. همچنین به همین مناسب مستند «بچه‌های کوچه بینش» به کارگردانی وحید انصاری و شبنم طارمی پخش نماهنگ «پروازفرشته‌ها» به کارگردان امیرحسین نور‌الله از شبکه اشراق زنجان پخش شد.

گفتنی است؛ ۳۲ سال قبل در بهمن‌ماه سال ۶۵، سالی که سال سرنوشت جنگ نام ‌گرفته بود، رژیم بعثی صدام، جنگ شهرها را شروع کرده بود و سهم شهر زنجان از این واقعه تلخ، ۴ نوبت بمباران مناطق غیرنظامی بود که به شهادت ۷۰ نفر منجر شد.

مدارسی و مناطقی که در بهمن ۶۵ در چهار نوبت بمباران شد: ۲ بهمن، ساعت ۱۲:۴۰ (زینبیه، مدرسه راهنمایی نواب صفوی و کوچه بینش، سیلاب، نبش خیابان جاوید)، ۸ بهمن، ساعت ۱۲:۱۰ (سرچاه، نصرالله خان، کوچه ولایی (سعدی وسط))، ۲۳ بهمن، ساعت ۱۲ (کوچمشکی، پشت خیابان بهار)، ۲۵ بهمن، ساعت ۱۲:۳۰ (دروازه رشت، چهارراه (جنب مخابرات))،که در جریان بمباران موشک‌های عراقی در ۲ بهمن ۶۵ در کوچه‌ بینش و محله‌ زینبیه و سرچشمه‌ زنجان، ۱۳ نفر از دانش‌آموزان پسرانه مدرسه‌ ۲۲ بهمن و دخترانه مدرسه‌ نواب صفوی سابق به شهادت رسیدند.