لیلا محمدی- طرح اصلاح خطوط حمل‌ونقل درون‌شهری صبح روز چهارشنبه، 5 تیرماه سال جاری بدون اطلاع‌رسانی گسترده در زنجان کلید خورد، این پروژه از همان ابتدا مورد اقبال عموم قرار نگرفت و مردم در اعتراض به تعویض اتوبوس‌ها و عدم اطلاع از مسیرها و نرخ اتوبوس‌ها یا از پرداخت کرایه‌ امتناع کردند و یا با نارضایتی و از روی ناچاری ترجیح دادند حداقل همان روز را با اتوبوس به مقصد برسند. البته بیش‌تر مسافران نیز ترجیح دادند تاکسی را جایگزین اتوبوس کنند چرا که هم معطلی و هدررفت در وقت در ایستگاه را ندارد، نه دغدغه تعویض اتوبوس و هم اینکه کرایه تاکسی دیگر با اتوبوس تفاوت آنچنانی ندارد.

حدود 17 ماه قبل حمیدرضا حمیدی، عضو شورای شهر زنجان در قالب مقاله‌ای، ایده اجرای طرح اصلاح خطوط حمل‌ونقل شهری را با پرداختن به کلیات اعم از حذف پایانه مرکزی و تعریف 3 پایانه و 2 مسیر مطرح کرد که پس از آن مشاور با ورود به جزئیات، اجرای پروژه را در دست گرفت.

با وجود گذشت یک هفته از اجرای پروژه اصلاح خطوط ویژه مردم از ناهماهنگی‌های به وجود آمده در سیستم حمل‌ونقل شهری شکایت دارند حتی پس از اعمال طرح یک هفته‌ای (9 تا 15 تیر) معافیت پرداخت کرایه اتوبوس‌های درون‌شهری با هدف جبران کرایه‌های مازاد اخذ شده توسط رانندگان!

مسئولان مدیریت شهری که بدون اطلاع قبلی پروژه مهم اصلاح الگوی تردد در هسته مرکزی شهر را در دستور کار قرار داده‌اند پس از اجرا تازه یادشان افتاده که باید قبل از اجرا نظر مردم و گروه‌های مردم‌نهاد را جلب می‌کردند، یکی از کسبه خیابان سعدی ضمن انتقاد از به هم ریختن وضعیت خطوط حمل و نقل با اجرای طرح خطوط ویژه در زنجان می‌گوید: همه مردم در تعجب‌اند مجموعه مدیریت شهری پس از آغاز اجرای طرح با تشکل‌ها و گروه‌های مختلف مردمی جلسه برگزار می‌کند که برای این طرح سراپا اشکالش حامی پیدا کند. سؤالم اینجاست چرا قبل از اجرای پروژه همین مردم به یادتان نیفتادند؟ این در حالی است که مشاور شورا در کمیسیون حمل‌ونقل، ترافیک و خدمات شهری تاکید می‌کند که اجرای طرح با موافقت کسبه و مسئولان ذیربط شهری و استانی بوده است.

اوایل سال جاری بود که طرح اصلاح خطوط حمل و نقل ترافیکی از سوی شهرداری زنجان در دستور کار قرار گرفت، مسئولان در نخستین گام پایانه مرکزی شهر را به سه نقطه انتقال دادند اما کسبه که به دلیل عدم اطلاع‌رسانی‌ها کاملا اتفاقی و پس از نهایی شدن اجرای طرح از برنامه مسئولان شهری باخبر شده بودند با ذکر دلایلی که به ظاهر منطقی بود اعلام کردند که وجود اشکالاتی در این پروژه هرگز نمی‌تواند در کیفی‌سازی حمل و نقل عمومی، کاهش هزینه‌ سفرهای درون‌شهری و تشویق مردم برای استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی تاثیر داشته و از حجم تردد خودروهای شخصی در شهر بکاهد.

عدم وجود ظرفیت کافی در خیابان سعدی برای عبور خودروهایی حمل‌ونقل عمومی (به صورت حرکت همزمان رفت و برگشت) و خودروهای شخصی، یکسان نبودن عرض خیابان و امکان ایجاد گره‌های ترافیکی و عدم توجه به وجود بیش از 800 فروشگاه و ساختمان پزشکان متعدد در این نقطه از شهر و تاثیر آن‌ها در افزایش ترافیک به دلیل حجم بالای مراجعه‌کنندگان از جمله دلایلی است که موضعی بودن پروژه را بر همگان ثابت می‌کند.

اما سرپرست حوزه ترافیک و حمل ‌و نقل شهرداری زنجان با بیان اینکه مشاوران ما طبق روال قانونی انتخاب می‌شوند اعتقاد دارد در مطالعات جامع ترافیک انجام شده، مطالعات ترافیک کل شهر دیده شده است.

مسئولان جهت اجرای پروژه‌های ترافیک و حمل ‌و نقل شهری در سال 90 قراردادی را با شرکت «مهندسان مشاور طرح هفتم» منعقد کردند که خروجی آن این بود که یکی از راهکارهای مدیریت ترافیک در هسته مرکزی و کل شهر و تقویت ناوگان عمومی در قالب خطوط انبوه و ویژه بود. در ذیل مطالعات جامع ترافیک باید مطالعات تفضیلی بابت اتوبوسرانی و حمل‌ونقل عمومی و ترافیک هسته مرکزی انجام می‌شد که این کار با شرکت مهندسان مشاور دارای گرید ترافیکی داشت انجام گرفت.

مردم می‌گویند هر پروژه‌ای قبل از اینکه رنگ و بوی اجرایی شدن بگیرد باید نواقص آن شناسایی و پس از رفع ایرادات در دستور کار قرار گیرد، آنان می‌گویند این پروژه تک گزینه‌ای است و شهرداری گزینه جایگزین برای آن ندارد که اگر طرح فعلی موفق نشد، گزینه دوم را اجرایی کند، به همین دلیل اصرار دارد تا پروژه را به هر قیمتی شده اجرایی کند.

به گفته سمانه شاددل نتایج مطالعات گروه مهندسان مشاور جهت اجرایی شده طرح خطوط ویژه اتوبوس‌های درون‌شهری برای بررسی بیش‌تر به شورای شهر ارسال شد و پس از ارائه مصوبه مربوطه در شورای ترافیک استان مطرح و مورد موافقت نهایی قرار گرفت.

پروژه نیازمند بلوغ است

شاددل برخلاف همه که بر موقتی بودن و قابلیت اجرایی نداشتن پروژه تأکید دارند، می‌گوید: منظور از موقتی بودن طرح هرگز این نیست که این پروژه یا می‌شود یا نمی‌شود. معتقدیم این پروژه نیازمند بلوغ است.

وی با تاکید بر اینکه پروژه باید انعطاف‌پذیر باشد، می‎افزاید: شاید در جریان اجرای پروژه‌ها بر ما عیان شود که روال را تغییر دهیم که این مستلزم رصد دائمی پروژه‌هاست.

سرپرست حوزه ترافیک و حمل ‌و نقل شهرداری زنجان با بیان اینکه نمی‌توانیم بگوئیم 100 درصد پروژه همین است که در شهر شاهد آن هستیم این اطمینان را به شهروندان می‌دهد که مسئولان مدیریت شهری سعی‌ کرده‌اند تمامی مؤلفه‌ها را در راستای خدمت به مردم، کاهش ترافیک و ایجاد رضایتمندی در بین عموم مردم را در دل پروژه جای دهند.

این مسئول با بیان اینکه مطالعات تیم مدیریت شهری در اجرا شدن پروژه اصلاح خطوط حمل‌ونقل مدیریت شهری زنجان جامع و کامل بود به پیشنهادات مشاور و ارائه 9 سناریو برای اجرای پروژه اشاره می‌کند و می‌گوید: طرح فعلی که در شهر اجرا می‌شود از میان 9 پیشنهاد ارائه شده مشاور انتخاب شد.

جالب اینجاست ایرادهای جزئی طرح از جمله تعبیه ایستگاه‌های اتوبوس درست در وسط خیابان که امنیت مسافران به هنگام پیاده شدن را تامین نمی‌کند، قبل از اجرای طرح حتی به چشم مهندسان فنی پروژه نیامده است.

شاددل در این رابطه عنوان می‌کند: اتفاقا این مورد از نگاه تیم مدیرتی شهری پنهان نمانده و جزیره امن با استقرار استوانه‌ها و خط‌کشی‌های انجام شده از محل عبور خودروهای عبوری خیابان جدا شده است و مسافران در سکوهای تعبیه شده بتنی پیاده می‌شوند. البته این سازه‌ها با نرده‌گذاری، جانمایی رمپ‌های ویژه معلولان به مرور تکمیل‌تر می‌شوند.

سرپرست حوزه ترافیک و حمل ‌و نقل شهرداری زنجان با اشاره به رفع شدن مشکل اتوبوس‌های درون‌شهری و عدم توقف آن‌ها در لابلای خودروهای عبوری با وجود ترافیک سنگین خیابان امام(ره) در راستای اجرای طرح اصلاح خطوط حمل‌ونقل شهری ابراز می‌کند: با این پروژه اتوبوس‌ها پر هستند و استقبال شهروندان نیز مطلوب بوده است.

رصد اتوبوس‌های درون‌شهری

با وجود اینکه کسبه از اجرای طرح اصلاح خطوط ویژه اتوبوس‌ها ناراضی هستند، مشاور کمیسیون حمل و نقل، ترافیک عمومی و خدمات شهری شورا در گفت‌وگو با صدای زنجان مدعی است این طرح مورد موافقت مدیران شهری و استانی و کسبه قرار گرفته است.

کریم جعفری با اشاره به قبول ایرادات موجود در پروژه و تاکید بر اصلاح نواقص، وضعیت اجرای طرح را قابل قبول می‌داند و می‌گوید: رانندگان اتوبوس‌ها باید نهایت همکاری را برای برگزاری مطلوب پروژه داشته باشند، شاید خود رانندگان در جریان نباشند اما در حال حاضر فعالیت اتوبوس‌ها در محورهای مربوط به خطوط ویژه رصد می‌شود.

عضو شورای شهر زنجان نیز با بیان اینکه پروژه اصلاح خطوط ویژه اتوبوس‌های درون‌شهری با هدف راحتی و سهولت تردد برای مسافران و کاهش ترافیک مرکز شهر در دستور کار مدیران شهری قرار گرفته است، اضافه می‌کند: در سیستم قبلی 146 اتوبوس فعال بودند که در راستای کاهش اجرای طرح اصلاح خطوط ویژه تعداد اتوبوس‌ها که در هسته مرکزی شهر فعالیت می‌کنند به 10 تا 11 دستگاه اتوبوس رسید. البته 35 دستگاه از 146 دستگاه اتوبوس نیز به منظور استفاده بهینه از ناوگان حمل‌ونقل به دلیل فرسودگی از رده خارج شدند.

نظم و سرعت، 2 مشخصه اجرای طرح

حمیدرضا حمیدی، «نظم» و «سرعت» را از ویژگی‌های اصلی طرح اصلاح خطوط ویژه اتوبوس‌های درون‌شهری اعلام می‌کند و می‌گوید: این سر و سامان بخشیدن به ناوگان حمل و نقل درون‌شهری برای مردم خوشایند است و قطعا در آینده با استقبال مردمی مواجه می‌شود.

حمیدی با تاکید بر اینکه طرح ترافیکی فعلی برای حصول نتیجه نیازمند زمان است، در پاسخ به سئوالی مبنی بر افزایش نرخ‌های اتوبوس با اجرای طرح خطوط ویژه اتوبوس‌ها و به صرفه نبودن رفت‌وآمدهای مردم با اتوبوس و ترجیح آنان به استفاده از تاکسی عنوان می‌کند: این افزایش کرایه‌ها در قبال افزایش 3 برابری قیمت همه چیز در کشور زیاد نیست.

وی علت اصلی سردرگمی مردم را ناشی از عدم اطلاع‌رسانی گسترده در بین شهروندان می‌داند و می‌گوید: مسئولان شهری قبل از اجرای طرح مکررا درخواست برگزاری سلسله نشست با موضوع بررسی نتیجه اجرای طرح ویژه خطوط حمل‌ونقل درون‌شهری کردند تا موضوع در پیش چشم شهروندان دنبال شود اما مسئولان صداوسیما به این پیگیری‌ها ترتیب اثر ندادند.

عضو شورای شهر زنجان با بیان اینکه پذیرش قبول در بین افراد میانسال به بالا دشوار است، می‌افزاید: مردم به دلیل تعویض اتوبوس‌ها برای رسیدن به مقصدشان ناراضی‌اند اما مردم باید تحمل کنند تا سیستم اصلاح شود.

حمیدی با بیان اینکه که طرح اصلاح خطوط ویژه اتوبوس‌ها کاملا علمی و منطقی است، می‌گوید: رانندگان و پلیس برای برگزاری مطلوب طرح باید تیم مدیریت شهری را همراهی کنند.