«مهدی محمدی» دارای مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد رشته مهندسی کشاورزی، کارشناسی ارشد رشته مدیریت اجرایی و دکترای مدیریت است.

محمدی متولد 1352 و زاده تهران است که با سابقه 15 سال در عرصه‌های علمی و پژوهشی، 120 مقاله با مضامین و موضوعات مختلف را تهیه و منتشر کرده است.

نویسنده هدف از تالیف این کتاب را این چنین بیان می‌کند: «زادگاه و زادبوم آبا و اجدادی بنده طارم است و از گذشته و پیوسته از نعمت‌ها و محصول‌های آن منطقه، بهره‌مند شده و می‌شوم و همواره خود را مدیون این سرزمین می‌دانم لذا هر کجا که باشم، موظف هستم تا به عنوان فرزند کوچک سرزمین طارم برای آبادانی، پیشرفت، توسعه و اعتلای آن بکوشم و در حد توانم برای معرفی و شناخته شدن آن منطقه گام بردارم به همین دلیل این کتاب را به نگارش درآوردم.» بنا به گفته محمدی هر چه قدر نویسندگان آثاری را با هدف شناساندن مناطق مختلف کشور به مخاطبان خود به ویژه نوجوانان و جوانان به رشته تحریر دربیاورند، باعث می‌شود صنعت گردشگری رونق و آن منطقه توسعه پیدا کند.

این استاد دانشگاه در گفت‌وگو با صدای زنجان می‌گوید: پدر و مادرم اصالتا اهل «درام» شهرستان طارم استان زنجان هستند که حدود 60 سال پیش، به تهران مهاجرت کرده‌اند، من با وجود اینکه صحبت کردن به زبان مادری‌ام برایم دشوار است اما عشق به سرزمین مادری‌ام سبب شده تا در کنار فعالیت در رشته تخصصی‌ام، در خصوص میراث فرهنگی مرتبط با تمدن و مشخصا نقوش کتیبه‌های سنگی حاشیه رودخانه قزل اوزن و میراث طبیعی طارم به صورت میدانی، تحقیقات انجام داده و ان را به صورت مکتوب گردآوری کنم.

به گفته محمدی؛ کتاب سرزمین طارم ۶ سال به طول انجامیده است. وی خاطر نشان کرده که برای تکمیل مطالب و تهیه این کتاب علاوه بر بازدید میدانی و مطالعات کتابخانه‌ای، از آرشیو علمی سازمان‌های تخصصی تهران از جمله سازمان نقشه‌برداری کشور، سازمان برنامه و بودجه، سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلّح، نهاد کتابخانه ملی و غیره بهره‌مند شده است.

کتاب «سرزمين طارم، آنا يوردوم طارم» دانشنامه جامع سرزمین طارم است و تصویر گسترده‌ای از منظومه فرهنگی، تاریخی و جغرافیایی از لوشان تا خلخال است که بیش از 500 سال پیشینه فرهنگی و اشتراکات تاریخی را بیان می‌کند.

نویسنده در فصل نخست این کتاب به معرفی سرزمین طارم و تاریخچه آن پرداخته است. از مهم‌ترین عناوین این فصل می‌توان به طارم، ریشه‌شناسی و وجه تسمیه آن، نگرشی بر تاریخ معاصر سرزمین طارم، برگی از وقایع جنبش جنگل در سرزمین طارم، برگی از وقایع فرقه دموکرات آذربایجان در سرزمین طارم اشاره کرد.

نگاهی به ویژگی‌های فرهنگی سرزمین طارم عنوان فصل دوم کتاب حاضر است. نویسنده در این فصل به موضوعاتی همچون آیین‌های نوروزی در سرزمین طارم، آیین شب چهارشنبه سوری، مراسم عزاداری در ماه‌های محرم و صفر، آهنگ‌های موسیقی، داستان‌های عامیانه در این شهر، هنر، برخی از سرگرمی‌های قدیمی در سررزمین طارم و غیره پرداخته است. نویسنده برای پاسخ به سوالات خود در این فصل به گفت‌وگو با افراد پیشکسوت محلی و ریش سفیدان پرداخته است.

 جغرافیای طبیعی و زمین‌شناسی طارم

چینه‌شناسی تخصصی سرزمین طارم عنوان فصل سوم این کتاب است موضوعاتی همچون چینه‌نگاری، پالئوزوئیک، مزوزوئیک، سنوزوئیک، ماگماتیسم، زمین‌شناسی ساختمانی، اقتصادی و کانی‌سازی فلزی و غیرفلزی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. نویسنده در این فصل مشخصات معادن و کانسنگ‌های سرزمین طارم را به تفکیک میزان موجودی تخمینی با جزییات لازم در این کتاب درج کرده است.

محمدی به عنوان پژوهشگر اجتماعی- فرهنگی در فصل چهارم کتاب سرزمین طارم به جغرافیای طبیعی و زمین‌شناسی طارم پرداخته است. از جمله عناوین مهم این فصل می‌توان کشف گونه جدید فسیلی در طارم، ساختار زمین‌شناسی شهرستان طارم، ویژگی‌های آب و هوایی شهرستان طارم، ویژگی‌های و خصوصیات خاک‌ها در شهرستان طارم، سوانح طبیعی، توصیف برخی از پدیده‌های زمین‌شناسی در سرزمین طارم و... را نام برد.

همان‌گونه که مشاهده شد نویسنده در چهار فصل نخست کتاب به وصف مشخصات جغرافیایی و مختصات تمام محل‌ها، دهستان‌ها، آبادی‌ها و حتی محوطه‌های تاریخی و واجد ارزش فرهنگی طارم پرداخته است.

محمدی می‌گوید: بر اساس مقالات چاپ شده توسط اساتید برجسته و تحقیقات شخصی صورت گرفته؛ تمدن طارم به بیش از 4 هزار سال قبل و عصر آهن برمی‌گردد.

هنر آشیقی

آشنایی با زبان و ادبیات ترکی آذربایجانی عنوان فصل پنجم کتاب حاضر است. در این فصل هشت لهجه زبان ترکی آذربایجانی معرفی می‌شود. ادبیات شفاهی و کتبی در این سرزمین و معرفی برخی از ادیبان برجسته ترکی آذربایجان از دیگر مباحثی است که نویسنده مورد مداقه قرار داده است.

فصل ششم کتاب سرزمین طارم به آشنایی با قومیت‌های تات و کُردی کُرمانجی در سرزمین طارم اختصاص دارد. نویسنده در این فصل به معرفی روستاهای تات‌نشین و قدمت تاریخی آنها پرداخته است.

تذکره ۲۵۰ شخصیت برجسته طارم

محمدی به عنوان پژوهشگر به صدای زنجان می‌گوید: قدمت موسيقی آشيقی به 7 هزار سال ميرسد و اين موسيقی در سرزمين طارم قدمت ديرينه دارد.

آشيقی به معناي بيان آهنگين ِ سخنان نغز و پندآموز است. ستون اصلی آشيقی، داستان سرايی است و مفاهيم اجتماعی، اخلاقی، عرفانی و دنيوی از اين طريق به مردم منتقل مي‌شود. آشيقی، مقوله های اجتماعی را به صورت جهان شمول پنداشته و مرزهای رايج كشورها و اقوام را درمی‌نوردد.

به طور مرسوم هر دست آشيق از سه نفر در قالب آشيق(نوازنده ساز، موسوم به قوپوز)، نوازنده بالابان و همچنين نوازنده قاوال(نوعي دَف) تشكيل شده است. شمار قابل توجهي هاوا(آهنگ آشيقی) وجود دارد كه مضمون آن، عمدتاً نقل‌ها و افسانه‌هاي آشيقي با عناوين: طاهرميرزا، شيرين بيرجک، كلبی، بهرام، گول خندان و غیره از مهمترين آهنگهای آشيقی خلخال-طارم: شكسته، شيروان شكسته سی، دوبيتی، طارمی، وليجانی، گوللوقافيه، ساری توپاق، زارنجی(پاييزه) قابل ذكر هستند.

از جمله هنرمندان صاحب نام موسيقی آشيقی سرزمين طارم، می‌توان استاد ده‌ده آشيق مسلم عسگری بادامستانی، مرحوم آشيق سهراب عسگری، مرحوم آشيق انعام اله نشاطی، مرحم آشيق قوت پايدار، مرحوم استاد آشيق صفر اسلامی، استاد آشيق سواد عزيزی، استاد آشيق بيژن اسلامی و استاد آشيق ارژنگ اسلامی را برشمرد.

به گفته محمدی؛ موسيقی بومي سرزمين طارم از گنجينه موسيقی فولكلوريک و كلاسيک آذربايجان تأثير گرفته است. پيوستگی فرهنگی و قومی مردم منظومه سرزميني طارم(شهرستان خلخال، شهرستان طارم و بخش طارم سفلی) با ساير مردم با زبان تركي آذربايجانی از يک سو و ارتباط آن با مناطق كردنشين و گيلک نشين و تهران از سويی ديگر زمينه شكل گيری نوعی از  موسيقی محلی ويژه را فراهم آورده كه به موسيقی طارمی معروف است.

 تذکره ۲۵۰ شخصیت برجسته

یکی از فصل‌های مهم این کتاب معرفی فهرست‌واری از چهره‌های ماندگار کهن دیار طارم است. نویسنده در این فصل تذکره ۲۵۰ شخصیت برجسته اعم از نام‌آوران، اعضای تیم‌های ملی و ورزشی، استادان به‌نام دانشگاه‌ها، متخصصان، شعرا و افراد شاخص دیگر را گردآوری کرده است. نویسنده هدف از معرفی این ۲۵۰ چهره ماندگار را این‌گونه بیان می‌کند: «چهره‌های ماندنی هر مرز و بوم چراغ‌های همیشه فروزانی هستند که پرتو هماره‌ی آنان گذشته را روشن کرده و مسیر پرماجرای آینده را هم نشان می‌دهد بر همین اساس در این کتاب بخش مهمی از تلاش این قلم به معرفی چهره‌های ماندگار جغرافیایی طارم اختصاص دارد تا سهم اندکی در تجدید مجد و عظمت این قطعه از خاک میهن را داشته باشد.» از جمله این چهره‌های ماندگار استاد الشعرا امیرخسرو دارایی برهان السلطنه، پروفسور منصور نیکخواه بهرامی، استاد سیدمصطفی موسوی و دکتر ظاهر فلاحی را نام برد.

نگاهی به برنامه توسعه و امور زیربنایی سرزمین طارم عنوان پایانی کتاب حاضر است. نویسنده در این فصل بیشتر به مباحث کشاورزی و ساخت و سازها در شهرستان طارم پرداخته است. سکونتگاه‌های روستایی شهرستان طارم، شکل و پراکنش زمین‌های کشاورزی در بخش مرکزی شهرستان طارم از جمله مباحث این فصل است.

زبان، قومیت و تاریخ در طارم

نویسنده فصل هفتم از کتاب را با عنوان «آشنایی با آثار تاریخی، میراث طبیعی و برخی نقاط گردشگری سرزمین طارم» نامگذاری کرده است و در این فصل مباحثی همچون ضرورت ثبت آثار تاریخی سرزمین طارم در فهرست آثار ملی، درختان کهنسال سرزمین طارم در زمره‌ میراث طبیعی ملی، سکه‌های مکشوفه در سرزمین طارم را مورد نظر قرار می‌دهد.

جغرافیای تاریخی و تقسیمات کشوری سرزمین طارم عنوان فصل هشتم از کتاب حاضر است. محمدی در این فصل به مباحثی همچون تاریخچه بخشداری طارم سفلی، موقعیت اداری-سیاسی شهرستان طارم و موضوعاتی از این قبیل می‌پردازد.

طارم؛ سرزمین چهارطاقی‌ها

مولف کتاب «سرزمين طارم، آنا يوردوم طارم» و از پژوهشگران زنجانی می‌گوید: در ایران بناهای مذهبی و آئینی بسیاری وجود دارد. نوعی معروفی از آن‌ها که مربوط به دین زرتشتی است، چهار طاقی نامیده می‌شود و شهر طارم سرزمین چهار طاقی‌ها در ایران است. این چهارطاقی‌ها با اسم‌های «الزین (الیز)»، «تشویر»، «گیلان کشه»، «گیلوان» و «پیرچم» شناخته می‌شود و آن طور که کارشناسان میراث فرهنگی اعلام کرده‌اند؛ طارم دارای 6 چهارطاقی است.

به گفته محمدی، طارم به علت داشتن بناهای بسیاری موسوم به آتشکده یا «چهار طاقی» شهرت بسیاری دارد. به طارم شهر آتشکده‌ها هم می‌گویند و کثرت آتشکده‌ها در شهر طارم نشان می‌دهد که جمعیت زرتشتی شهر در گذشته، قابل‌توجه بوده است.

طبق اظهارات این پژوهشگر؛ در شهرستان طارم چند بنای قدیمی چهار طاقی معروف به آتشکده وجود دارد که دیدن این بناهای زیبا خالی از لطف نیست. آتشکده‌های طارم به‌طور کلی از سنگ و ساروج با پلان چهار طاقی ساخته شده و پوشش آن‌ها گنبدی شکل است. چهار طاقی یا چهارتاقی، در معماری به کالبدی با زمینه چهارگوش و پوشش گنبدی، متشکل از چهار پایه و یک طاق گنبدی روی آن، با چهار ورودی طاق‌دار گفته می‌شود. به این نوع از بناها چهار طاقی را چهار در، چهار قاپو و چهار دروازه نیز گفته می‌شود.

گفتنی است بنا به اظهارات مولف کتاب «سرزمين طارم»، در فصل دهم «نگاهی به برنامه توسعه و آمایش سرزمین و ارائه 300 مورد راهکار جهت نیل به پیشرفت و توسعه منطقه طارم شده است.