محسن افشارچی، استاندار زنجان 28 اسفندماه 1402 در شورای اداری استان زنجان به تعیین تکلیف پسماند روی اشاره کرد و گفت: اولین چک فروش این پسماند هفته گذشته در استان وصول شد و از سال 1403 نیز قدم های بیشتری در راستای ارزش افزایی پسماند روی بر می داریم.

طی برگزاری آخرین جلسه مزایده (25 مردادماه 1402) و پس از تائید پاکات «ب» و بازگشایی پاکات «ج» برنده مزایده مدیریت برداشت و فروش پسماند های شهرک تخصصی روی زنجان مشخص شد.

بنا بر اعلام مسئولین اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان؛ اسناد مزایده مدیریت برداشت و فروش پسماندهای شهرک تخصصی روی زنجان در ۲۲ اسفند سال ۱۴۰۱ بارگذاری و طی این مدت به منظور ایجاد فرصت مناسب و یکسان برای کلیه متقاضیان جهت شرکت در چند مرحله تمدید شد.

 پس از برگزاری جلسات متعدد کمیته فنی ، بررسی اسناد ارائه شده و بازگشایی پاکات «الف» و «ب» در این جلسه پاکات «ب» تائید و با بازگشایی پاکات «ج»، شرکت بهارستان کیش با احراز کلیه شرایط، به عنوان برنده این مزایده مشخص گردید.

گفته می‌شود؛ این پروژه بزرگ در کشور به عنوان تجاری سازی پژوهشی مطرح است و پس از انجام طرح های مختلف پژوهشی توسط اساتید علمی دانشگاه ها ، عملیات تجاری سازی این پژوهش در دستور کار است.

هر چند مسئولان دولتی بر صحت و سلامت برگزاری مزایده 10 میلیون تن پسماند روی تاکید می‌کنند اما منتقدان همچنان اصرار دارند که این مزایده بدون آنکه شروع شود تمام شده و حالا اتفاقات دیگری در حال وقوع است.

اندرحکایات برداشت و فروش 10 میلیون تن پسماند روی در زنجان

اما محمدحسین فغفوری، رئیس اداره بهداشت، ایمنی و محیط زیست اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان در گفت‌وگو با صدای زنجان شبهات وارده به برگزاری مزایده و روند اجرای پروژه را صراحتا رد کرده و یادآور می‌شود: در ابتدا «شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران IMPASCO » به عنوان متولی انتخاب شد، حتی این شرکت اقدامات مربوط به مطالعه مدیریت برداشت و فروش کیک‌های روی در انجام داد. اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان نیز در این پروژه مسئولیت نظارت را بر عهده داشت. 2 دانشگاه از جمله دانشگاه زنجان و دانشگاه امیرکبیر طی قراردادی موظف به انجام خدمات مطالعه شدند تا داشتن توجیه اقتصادیِ برداشت و فروش پسماندهای روی را بررسی کنند که البته 1.5 تا 2 سال به طول انجامید.

این مسئول ادامه می‌دهد: همانطور که گفته شد شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران قرار بود در بازه زمانی 3 ماهه؛ نتایج مطالعات را اعلام کند اما پروژه مطالعاتی به حدود 1.5 سال به طول انجامید. با توجه به حساسیت موضوع و لزوم تعیین تکلیف مدیریت پسماندهای روی در اسرع وقت؛ با پیگیری استاندار زنجان و اداره کل صمت استان زنجان از طریق وزارت صمت؛ در سال 1401 و تغییر دولت؛ پروژه تعیین تکلیف 10 میلیون تن پسماند روی که پیش از این در ذیل شورای عالی معادن (انتخاب شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران IMPASCO به عنوان متولی) صورت می‌گرفت به شورای عالی استان زنجان تفویض شود. بر این اساس اداره کل صمت استان زنجان مسئولیت یافت تا مدیریت برداشت و فروش کیک‌های روی را پیگیری کند.

رئیس اداره بهداشت، ایمنی و محیط زیست اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان که معتقد است «فروش کیک‌های روی» به منزله «سرمایه‌گذاری برای استان زنجان» است، ادامه می‌دهد: همواره به عنوان ناظر تاکید کرده‌ایم که متولی برداشت و فروش کیک‌های روی؛ حداکثر توان خود را صرف کرده و عناصر ارزشمند را استحصال کند.

برخی از واحدهای روی زنجان می‌خواستند به صورت رایگان پسماندهای روی را تحویل بگیرند!

این مسئول تاکید می‌کند: اسناد مزایده که در سال 1401 آماده شد با تشکیل کارگروهی در اداره صمت استان زنجان و با حضور نماینده دیوان محاسبات، چکش‌کاری و به صورت دقیق بررسی و نهایتا فراخوان مزایده در سایت «ستاد ایران» بارگذاری شد.

به گفته «فغفوری»؛ اسناد مزایده 3 مرتبه به فاصله 2 ماه؛ در سایت ستاد ایران منتشر شده‌اند؛ مراجعات متعددی قبل و حین برگزاری فرآیند مزایده به اداره کل صمت استان زنجان شد چرا که مراجعین معتقد بودند شرایط مزایده؛ پیچیده و سخت است. البته شرایط برگزاری مزایده در چارچوب قانون و تاکسدات دستورالعمل‌های صادره صورت گفته بود.

رئیس اداره بهداشت، ایمنی و محیط زیست اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان در خصوص تعداد درخواست‌های صورت گرفته برای ورود به برداشت و فروش پسماندهای روی به صدای زنجان می‌گوید: 12 شرکت از استان زنجان و سایر استان‌های کشور؛ درخواست داده بودند که با توجه به در اختیار داشتن تکنولوژی لازم؛ قصد ورود به برداشت و فروش پسماندها را داشتند اما از سوی دیگر دولت تاکید کرده بود که این روند در قالب «مزایده» و نه ترک تشریفات؛ صورت گرفته و مراحل به پیمانکار واگذار شود، از این رو اقدامات برگزاری مزایده در دستور کار صمت استان زنجان قرار گرفت. 

 12 واحدی که بر سر مالکیت پسماند روی با دولت بحث داشتند؛ اصلا در مزایده شرکت نکردند

فغفوری اضاقه می‌کند: به فاصله 2 ماه؛ 3 مرتبه مزایده برگزار شد؛ بار نخست اسفندماه و اواخر 1401 در دستور کار قرار گرفت؛ بسیاری از واحدها اصرار بر تمدید زمان فراخوان داشتند و اداره صمت نیز این فرآیند را تمدید کرد اما از سوی دیگر فشارهایی از مجموعه قضایی بود که در راستای خدمت به عموم باید در اسرع وقت مزایده برگزار و تکلیف مشخص شود. با این وجود در مرحله نخست هیچ درخواستی ثبت نشد.

طبق اظهارات این مسئول؛ شرکت بهارستان کیش زیرمجموعه قرارگاه امام حسن مجتبی(ع)؛ تنها شرکت‌کننده بود که البته به علت ناقص بودن مدارک؛ رد شد اما در سومین مزایده برگزار شده؛ این شرکت با اصلاح مدارک؛ شرایطش را با چارچوب دستورالعمل وفق داد و توانست امتیاز لازم را کسب و برنده مزایده شود.

فغفوری در خصوص شائبه‌های مطرح شده در خصوص فرآیند مزایده به طوری که برخی این مورد را فریب بزرگ دانسته و تعدادی نیز معتقدند پازل‌ها به گونه‌ای چیده شدند که واحد خاص برنده مزایده شود به صدای زنجان می‌گوید: سال‌های سال است که پسماندها از سوی صنایع و واحدهای استان زنجان تولید و دپو شده است، طبیعتا باید فروش این پسماندها به نفع مردم بوده و عایدی برای استان داشته باشد از طرفی آنچه اهمیت دارد مسائل زیست محیطی و بهداشتی مردم است که برای اداره کل صمت استان و مسئولان ارشد استان اهمیت دارد. شرکت بهارستان کیش را نه می‌شناختیم و نه از شرکت‌هایی است که در استان زنجان مستقر بوده باشد. 25 سال است که سابقه فعالیت در اداره کل صمت استان زنجان را دارم و همواره سعی داشته‌ام در چارچوب وظایف و طبق مقررات فعالیت کنم. ما برای برگزاری قانونی این مزایده؛ از بزرگترین مجموعه‌ها و شرکت‌های استان زنجان دعوت کردیم اما در مزایده نخست هیچ شرکت‌کننده ای نداشتیم. تصور کنید این فرآیند در قالب «مزایده» که شرایط خود را دارد برگزار کردیم؛ اگر این روال را «با ترک تشریفات» برگزار می‌کردیم؛ چقدر شائبه درست می‌شد!

رئیس اداره بهداشت، ایمنی و محیط زیست اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان تکرار می‌کند: از واحدهای سرب و روی استان زنجان برای شرکت در مزایده دعوت شد، حتی 7 الی 8 واحد مستقر در شهرک تخصصی روی نیز قبل از برگزاری مزایده؛ به اداره کل صمت مراجعاتی داشتند. این واحدها اعتقاد داشتند که پسماندها «معضل» محسوب می‌شوند و دولت قبل و فعلی نیز بر لزوم تعیین تکلیف آن اصرار داشته و دارند و انتظار داشتند پسماندها را «رایگان» در اختیارشان قرار دهیم.

این مسئول در پاسخ به برخی دیدگاه‌ها که غیبت برخی از واحدهای بخش خصوصی که در ابتدا بر مالکیت پسماند روی با دولت بحث داشت و در نهایت پس از کش و قوس فراوان، با رای دستگاه قضا مالکیت آن به دولت واگذار شد، را طبیعی نمی‌دانند نیز عنوان می‌کند: اداره کل صمت استان زنجان، به 12 واحدی که قصد ورود به برداشت و فروش پسماندها را داشتند طی نامه ای برگزاری مزایده را اعلام نمود اما هیچ یک از واحدها تمایلی جهت حضور در مزایده نداشتند.

 شرکت «بهارستان کیش» در مزایده مربوط به پسماند روی در چارچوب قانون؛ برنده شد

فغفوری در پاسخ به اظهارات برخی از منتقدان که معتقدند مزایده بازیافت پسماند روی زنجان در فضای دربسته و با هدف برنده شدن شرکت مدنظر برگزار شد به صدای زنجان می‌گوید: این اظهارات منتقدان به هیچ عنوان وارد نیست، این مزایده برای نخستین بار در کشور برگزار می‌شد و به جهت بررسی و پیگیری فرآیند نیز پیچیده و در حد معما بود، از این رو مجریان تمامی تلاش خود را کردند که مسائل را به صورت فنی و تخصصی با در نظر گرفتن بهداشت و سلامت مردم پیش ببرند، تاکید می‌کنم در این زمینه، مجریان دغدغه فنی و تخصصی داشتند و به هیچ عنوان نگاه سیاسی در آن دخیل نبوده است. 

شرکت «بهارستان کیش» تا 15 اردیبهشت امسالطرح زیست محیطی ایمنی و بهداشت را ارائه می‌کند

رئیس اداره بهداشت، ایمنی و محیط زیست اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان یادآور می‌شود: شرکت بهارستان کیش به عنوان برنده مزایده؛ موظف شد تا 6 ماه بعد از تاریخ تفویض (15 آبان‌ماه 1402) یعنی 15 اردیبهشت‌ماه 1403 نسبت به طراحی سامانه فروش، ارائه طرح برداشت و استخراج و ارائه طرح زیست محیطی ایمنی و بهداشت اقدام کند.

این مسئول با بیان اینکه طرح استخراجی در پروژه برداشت پسماندهای روی با خاک معدن متفاوت است، در خصوص محل در نظر گرفته شده برای دفن پسماندهای روی (بعد از استحصال عناصر ارزشمند) به صدای زنجان می‌گوید: این مزایده؛ برای نخستین بار در کشور صورت می‌گیرد از این رو تلاش کرده‌ایم از تمامی تجربیات و دانش‌های روز در حوزه مسائل زیست محیطی بهره ببریم که دشواری‌های خاص خود را دارد. برخی معتقدند محل انباشت پسماندها (بعد از استحصال عناصر ارزشمند) ایزوله بماند و جابجا نشود، از این رو حوضچه‌هایی برای جلوگیری از آلودگی آبهای سطحی در نظر گرفته شده است. محل مجاز نیز طبیعتا دارای لندفیل‌های مورد تائید اداره محیط زیست خواهد بود که یکی از آن‌ها «سردهات» است.

انتقال پسماندهای تولیدی شهرک تخصصی روی به «سردهات» طبق پروتکل 10 ساله

فغفوری در خصوص نگرانی‌ها از حمل پسماندهای انباشت شده جهت «استحصال عناصر ارزشمند» و همین طور «انتقال پسماندهای نهایی فاقد عناصر سنگین برای دفن» به صدای زنجان می‌گوید: انتقال پسماندها طبق قوانین جاری کشور صورت می‌گیرد. در حال حاضر پسماندهای تولیدی در شهرک تخصصی روی به منطقه «سردهات» منتقل می‌شوند، این پروسه با پروتکلی که 10 سال به طول خواهد انجامید، در حال اجراست. تاکید می‌کنیم هر گونه انتقال و فروش پسماند از طریق سامانه محیط زیست انجام می‌شود و واحدهای دارای مجوز بازیافت پسماند در این امر دخیل خواهند بود. 

این مسئول در مورد تعداد واحدهای دارای مجوز برای بازیافت پسماند نیز به صدای زنجان می‌گوید: 4 واحد مستقر در شهرک روی زنجان؛ دارای مجوز بازیافت هستند، هم اکنون پسماندهای خطرناکتری از روی نظیر پسماند ویژه؛ صنعتی و شیمیایی توسط واحدها و طبق پروتکل مورد تائید محیط زیست به سردهات زنجان و سایر استان‌های کشور نظیر البرز و اصفهان منتقل می‌شود و نگرانی وجود ندارد.

70 درصد عایدی حاصل از فروش پسماندهای روی 

متعلق به سرمایه گذار و 30 درصد نیز متعلق به دولت است

رئیس اداره بهداشت، ایمنی و محیط زیست اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان در خصوص برآوردهای صورت گرفته در انتفاع از فروش پسماندهای روی به نفع مردم و سرمایه‌گذاری که برنده مزایده شده است به صدای زنجان می‌گوید: طبق ضوابط مزایده قرار هست که 70 درصد عایدی متعلق به سرمایه گذار و 30 درصد نیز متعلق به دولت (صرف عایدی در اجرای پروژه‌های شهری و عمومی زنجان) شود. برآورد ما این است که سالانه حداقل 600 هزار تن پسماند به فروش برود که سهم دولت در حدود 200 الی 250 میلیارد تومان است.

فغفوری با اشاره به پیگیری‌های چندین ساله مسئولان اداره کل صمت برای تعیین تکلیف سریعتر پسماندهای روی انباشت شده به ارتفاع حدود 35 متر تاکید می‌کند: در این مدت سعی کرده‌ایم اقدامات‌مان اصولی و به نفع دولت و مردم باشد و در این زمینه از حق مردم و زنجانی‌ها دفاع کرده و می‌کنیم. بر نحوه حمل و بهسازی محل تاکید داریم و مردم مطمئن باشند در این زمینه از هیچ تلاش کوتاهی نخواهیم کرد.