دومین کتاب از سری کتاب‌های زنجان‌شناسی که حاوی ۲۳ قصه از قصه‌های محلی و اصیل زنجان است، توسط انتشارات آیدین خزر منتشر شد. این دومین کتاب از سری کتاب‌های زنجان‌شناسی بوده که حاوی ۲۳ قصه از قصه‌های محلی و اصیل زنجان است.

محمد علی‌بیانی نویسنده و فعال حوزه کتاب و ویراستار فارسی و ترکی کتاب زنجان‌شناسی در این زمینه در گفت‌و‌گو با صدای زنجان با اشاره به اینکه نخسستین کتاب از سری کتاب‌های زنجان‌شناسی با عنوان «زنده باد زنجان» یا همان «یاشا زنجان» توسط علی اولی تالیف شده است، اظهار کرد: این کتاب در مورد ضرب‌المثل‌ها و تکه کلام‌های منطقه زنجان به چاپ رسیده است و در قالب یک هزار ضرب‌المثل و تکه کلام همراه با مفهموم و ترجمه آن منتشر شده است.

فعال حوزه کتاب و ویراستار فارسی و ترکی کتاب زنجان‌شناسی با اشاره به اینکه در ادامه کتاب یاشا زنجان، مشاهیر فرهنگی، هنری اجتماعی معرفی شده است، اضافه کرد: در این کتاب نام محلات قدیمی زنجان نیز لیست شده است.

وی با اشاره به اینکه این کتاب در اسفندماه 1402 منتشر شد، اضافه کرد: سری دوم کتاب زنجان‌شناسی نیز در فروردین ماه 1403 به چاپ رسیده است.

علی‌بیانی با اشاره به اینکه سری دوم کتاب زنجان‌شناسی، دارای قصه‌هایی از زنجان است که با عنوان «زنجاندان ناغیلار» منتشر شده است، عنوان کرد: این کتاب سه زبانه و به زبان محلی، فارسی و انگلیسی است.

فعال حوزه کتاب و ویراستار فارسی و ترکی کتاب زنجان‌شناسی با اشاره به اینکه این کتاب شامل قصه‌های دست اول از راویان میانسال و کهنسال روستاهای چیلاندار، حسن ابدال، اردین و سایان زنجان است، عنوان کرد: اصل قصه‌های این مجموعه به زبان ترکی بوده که به فارسی و انگلیسی هم ترجمه شده است.

وی با اشاره به اینکه گردآوری و ترجمه فارسی این کتاب توسط فاطمه غلامی‌فرد و علی کریمی (یاور) انجام شده است، اضافه کرد: مهناز خان‌احمدی انتخاب قصه‌ها را برعهده داشته است.

علی‌بیانی با اشاره به اینکه ترجمه انگلیسی این کتاب توسط مجتبی پویا به تعداد۲۰ قصه) و امیر رضا کریمی (۳ قصه) انجام شده است، اضافه کرد: مجتبی پویا ویراستاری انگلیسی این کتاب را انجام داده است.

فعال حوزه کتاب و ویراستار فارسی و ترکی کتاب زنجان‌شناسی با اشاره به اینکه طراحی جلد کتاب توسط سمیرا ابراهیمی انجام شده است، اضافه کرد: بنده نیز ویراستاری ترکی و فارسی این کتاب را انجام داده‌ام.

وی با اشاره به اینکه تعداد صفحات این کتاب ۱۹۸ صفحه است، اضافه کرد: این کتاب در قطع وزیری منتشر شده است.

علی‌بیانی با اشاره به اینکه کتاب قصه‌های زنجان مجموعه خواهد شد، عنوان کرد: این اولین جلد بوده و قرار است جلد 2 و 3 آن نیز نگارش شده و به مرور منتشر شود.

نویسنده زنجانی در ادامه با اشاره به اهمیت قصه‌های محلی، قصه‌های محلی را نشانه‌ای از تاریخ و گذشته مردم خواند و تاکید کرد: با مطالعه این قصه‌ها نحوه زندگی، آرزوها، محرومیت‌ها و تخیلات انسان به نمایش گذاشته می‌شود، تصریح کرد: در حقیقت فرهنگ هر منطقه در دل این داستان‌ها مخفی شده است.

وی با اشاره به اینکه این قصه‌ها گذشته انسان‌ها و نحوه زندگی، تفکر و رویاپردازی آنها را به نمایش می‌گذارد، بیان کرد: این داستان‌ها صرفا برای وقت پرکنی، تفریح و سرگرمی نبوده و به نحوی مردم‌شناسی و قوم‌شناسی است و در دل این داستان‌ها نحوه زندگی مردم در گذشته قابل کشف است.

علی‌بیانی خاطر نشان کرد: در دل این قصه‌ها در عین نشان دادن تاریخ گذشته، برخی مسائل اخلاقی و انسانی آموزش داده می‌شود.

فعال حوزه کتاب و ویراستار فارسی و ترکی کتاب زنجان‌شناسی با اشاره به اینکه بیشترین مخاطبان این قبیل داستان‌ها کودکان، نوجوانان و جوانان هستند که از طریق مطالعه این کتاب‌ها تجربه گذشته به آنها انتقال داده می‌شود، اضافه کرد: همچنین ضمن انتقال تجربیات گذشته، این قشر اخلاق، مدارا و روابط اجتماعی را در دل داستان می‌آموزند.

وی با اشاره به اینکه در حوزه فرهنگ، هنر، فولکور و آداب و رسوم محلی برنامه نداریم و این نبود برنامه هم در بین مردم یعنی تشکل‌ها و سمن‌ها و هم دولت مشاهده می‌شود، تصریح کرد: اگر کاری اتفاق می‌افتد کاملا فردی است برای نمونه افراد علاقه‌مند به صورت موردی اقدام می‌کنند و براساس ذوق و علاقه فردی مشغول به کار می‌شوند.

علاقه‌مندی مردم به کتاب‌های فرهنگی در کنار محدودیت‌ها

علی‌بیانی با اشاره به اینکه متاسفانه تیراژ کتاب‌های حوزه فولکور محدود است، بیان کرد: برای نمونه جمعیت شهر زنجان 500 هزار نفر است در حالی که این کتاب‌ها 500 نسخه یا در ایده‌آل ترین حالت یک هزار نسخه به چاپ می‌رسد.

این فعال حوزه کتاب در زنجان با اشاره به اینکه استاد ذبیح‌الله شاهمحمدی و فاطمه شاهمحمدی چند سال گذشته کتاب ضرب‌المثل‌های ترکی در گویش زنجانی را چاپ کردند، بیان کرد: این کتاب یک بار چاپ شده و علاقه‌مندان زیادی دارد ولی متاسفانه به چاپ دوم نرسید.

وی خاطر نشان کرد: در ابهر و قیدار هم اقداماتی انجام شده اما بسیار محدود است.

علی‌بیانی با اشاره به اینکه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان زنجان قصه‌های محلی زنجان را در زمان مدیریت محمد نقی صالحی در سه جلد به چاپ رساند که بنده توفیق داشته و در تدوین این کتاب حضور داشتم که اتفاق خوبی بود، اضافه کرد: داستان‌های این کتاب دوزبانه بوده و قرار بود جلد چهارم آن هم منتشر شود ولی این اتفاق نیفتاد و تنها سه جلد موجود است.

فعال حوزه کتاب و ویراستار فارسی و ترکی کتاب زنجان‌شناسی تصریح کرد: همه نسخه‌های این کتاب به فروش رسیده و استقبال از آن همچنان وجود دارد و علاقه‌مندان پیگیری این کتاب هستند.

وی با اشاره به اینکه اگر در حوزه انتشار کتاب‌های محلی اقدام شود استقبال از سوی مردم وجود دارد فقط باید کمی حمایت تشکیلاتی اتفاق بیفتد تا اتفاقات خوبی اتفاق بیفتد، بیان کرد: مؤسسات، سمن‌ها و انتشارات در این زمینه ورود کنند و دستگاه‌هایی چون کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، آموزش و پرورش استان و دانشگاه‌ها حمایت کنند تا تیراژ کتاب بالا رفته و نویسندگان دلگرم شوند تا این کار را ادامه دهند.

علی‌بیانی در پاسخ به سئوالی در مورد پراکنده کاری در حوزه فولکور توسط دستگاه‌های دولت و فرهنگی بیان کرد: دستگاه‌های فرهنگی پراکنده‌کاری ندارند چرا که در این حوزه برنامه‌ای ندارند که پراکنده باشد یا نه.

فعال حوزه کتاب و ویراستار فارسی و ترکی کتاب زنجان‌شناسی با اشاره به اینکه در تشکیلات دولتی برای فرهنگ و زبان محلی و فولکور و موسیقی برنامه رسمی و بخشنامه‌ای وجود ندارد، تصریح کرد: برنامه‌ها و اقدامات براساس ذوق و علاقه افراد اتفاق می‌افتد.

وی با اشاره به اینکه سلیقه فردی مدیران در پیش‌بینی برنامه‌ها تاثیرگذار است و موردی بوده و مانند ستاره‌ای که بیاید، بدرخشد و برود است، تصریح کرد: همین موضوع موجب شده این اقدامات تبدیل به یک اقدام سیستمی نمی‌شود.

علی‌بیانی با اشاره به اینکه برای نمونه برخی از اقدامات توسط میراث فرهنگی انجام می‌شود، ادامه داد: بیشتر این اقدامات، بدون برنامه و به صورت شانسی و سلیقه‌ای است.

فعال حوزه کتاب و ویراستار فارسی و ترکی کتاب زنجان‌شناسی با اشاره به اینکه در حوزه قصه و فولکور اقدامی از سوی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان زنجان ندیده‌ام مگر اینکه بگوییم ارشاد با خرید تعدادی از جلد کتاب های نویسندگان محلی به آنها کمک کرده است، بیان کرد: تنها موردی که نقش ارشاد را در این زمینه دیده‌ام انتشار کتاب ضرب‌المثل‌های زنجان نگارش شده توسط استاد شاهمحمدی و خانم شاهمحمدی بود که توسط ارشاد حمایت شده است.