زهره میرعیسی خانی - این روزها بازار دارویی ایران به دلیل تحریم‌های یک جانبه آمریکا روزهای سختی را سپری می‌کند. کمبود و گران شدن بسیاری از داروها و امکانات پزشکی و درمانی برای بیماران خاص و سخت‌علاج در استان‌های کشور بیشتر از پایتخت خود را نشان می‌دهد به طوری که دسترسی به این داروها در شهرستان‌ها سخت‌تر از تهران است چون هزینه آنها برای افراد با دهک پایین بیش از حد بالاست.

قیمت داروهای وارداتی در ایران همزمان با تحریم‌های یک جانبه آمریکا به شدت افزایش یافته است به طوری که سعید نمکی، وزیر بهداشت، چندی پیش به رسانه‌ها گفته بود: «کاهش بودجه به دلیل افت شدید صادرات نفت تاثیر زیادی بر وزارتخانه او داشته و این ادعای آمریکایی‌ها که می‌گویند دارو و تجهیزات پزشکی در معرض تحریم‌ها نیستند یک دروغ بزرگ و فاحش است.»

در این خصوص گلزار باباخانی، کارشناس امور بیماران انجمن خیریه بیماران کلیوی با اشاره به اینکه در حال حاضر مشکل آن‌چنانی در زمینه تامین دارو در استان وجود ندارد؛ منتهی تعداد محدودی دارو در اختیار بیمار قرار می‌گیرد، گفت: بیمار مجبور می‌شود که هر ماه برای تامین دارو به داروخانه مراجعه کند و همین مسئله موجب شده است که بیمار از نظر روحی و روانی هم خسته شود چرا که مدام مجبور است در مطب پزشک باشد و پله‌های مراکز درمانی را بالا و پایین برود.

وی ادامه داد: کمبود دارو در استان وجود دارد اما با سهمیه‌بندی دارو توانستند این مشکل را برطرف کنند، اما به دلیل اینکه دارو به میزان کمی در اختیار بیماران قرار می‌گیرد این مسئله برای برخی از بیماران ما اذیت‌کننده است و بیماری که از مناطق دور برای تامین دارو می‌آیند، باید هر ماه پروسه تامین دارو را طی کند که این خود آزار‌دهنده است.

باباخانی با اشاره به اینکه 90 درصد داروهای تهیه شده نیز ایرانی هستند، اظهار کرد: با توجه به اینکه داروهای خارجی در بازار وجود ندارند برخی از بیماران که به داروهای ایرانی واکنش نشان می‌دهند؛ مجبور می‌شوند خود را با شرایط تطبیق بدهند و خود این مسئله که این دارو تا چه میزان روند درمان بیماران پیوندی را تضعیف می‌کند در پروسه بلندمدت مشخص می‌شود که باید پزشکان این مسئله را بررسی کند.

کارشناس امور بیماران انجمن خیریه بیماران کلیوی افزود: نزدیک 700 بیمار پیوندی و بالای 350 بیمار دیالیزی مصرف‌کننده دارو هستند و بیماران مراقبتی هم جای خود دارد .

وی افزود: هزینه داروی این بیماران افزایش یافته است و با توجه به اینکه این بیماران جزو اقشار آسیب‌پذیر جامعه محسوب می‌شوند از همین رو اگر انجمن در تهیه دارو به این بیماران کمک نکند، بسیاری از بیماران توانایی  تهیه دارو را ندارند و مشکل دیگری که وجود دارد حذف برخی از داروها از لیست بیمه است نظیر کلسیم که زمانی تحت پوشش بیمه بود ولی در حال حاضر از لیست داروهای تحت پوشش بیمه حذف شده است و یک بیمار تنها برای تهیه کلسیم خود ماهیانه 70 تا 80 هزار تومان هزینه می‌کند که این در کنار  سایر اقلام دارویی است.

وی افزود: در کنار این مسائل گاها شاهد هستیم که این مشکلات منجر به مشکلات اجتماعی می‌شود و شوهری که همسرش دچار بیماری است از تامین هزینه دارو و دوندگی‌هایی که برای تامین دارو بیمار باید انجام دهد، خسته می‌شود و همین مسئله زندگی بیمار را تحت شعاع قرار می‌دهد.

در ادامه مهدی بیگدلی، رئیس انجمن داروسازان زنجان نیز با  اشاره به اینکه در خصوص داروی بیماران خاص و شیمی درمانی، متاسفانه در بحث تحریم دارویی علیرغم آن چیزی که عنوان می‌شود ما تحریم دارویی نداریم مشاهده می‌شود که فشار‌هایی در این زمینه وارد می‌شود و حداقل در بحث ارز و انتقال دارو کشور به مشکل برخورده است، گفت: این مسئله مختص امروز یا یکسال پیش نیست و از سال 1391 که تحریم‌ها شروع شد ما این مشکل را در مورد داروهای خارجی داشتیم.

وی با اشاره به اینکه برای تامین داروهای این بیماران وزارت بهداشت نیازمند یک بودجه بسیار کلان است، ادامه داد: دانشگاه علوم پزشکی به عنوان متولی تامین داروهای خاص و شیمی درمانی و پیوندی و ام.اس به دلیل اینکه نقدینگی زیادی ندارد در این زمینه دچار مشکل است و شرکت‌های توزیع‌کننده دارو هم که دارو را از شرکت‌های وارد کننده می‌گیرند، مجبورند با سیاست واردکننده پیش بروند و واردکننده هم به آنها اجبار می‌کند که دارویی را  که به شما داده می‌شود در بازه زمانی کوتاه و به صورت نقدی باید پرداخت کنند و دارویی مثل اوستین که داروی گران‌قیمتی است برای شرکت واردکننده و توزیع‌کننده نمی‌صرفد که پس از 9 ماه پولش را بگیرد  و می‌آید در واقع به دانشگاه‌های علوم پزشکی  و شرکت‌های تخصصی که داروها را توزیع می‌کنند به صورت نقدی عرضه می‌کند.

این مسئول با اشاره به اینکه متاسفانه داروخانه هلال احمر در استان زنجان فعال نیست، علیرغم اینکه این داروخانه‌ها در سایر استان‌ها فعال هستند و می‌تواند کمکی برای داروخانه‌های علوم پزشکی باشد، اظهار کرد: در حال حاضر داروخانه رجایی به تنهایی بار داروی بیماران خاص را به دوش می‌کشد و رقم بدهی که دارد، بسیار بالاست. به طور کلی مسائل اقتصادی است که در وهله اول باعث شده است که ما به مشکل برخوردیم ولی در کل وقتی یک دارویی در کشور پیدا نمی‌شود بحث واردات است که سابقا شرکت‌هایی که از خارج دارو می‌فرستادند، قبول می‌کردند این کار را انجام بدهند و چک فرستاده می‌شد ولی الان باید نقدا حساب شود که در این زمینه بانک‌های کشور نیز تحریم هستند و مشکل انتقال ارز در این زمینه وجود دارد و پس از واریز هزینه، چند ماه طول می‌کشد تا دارو انتقال پیدا کند و شرکت وارد‌کننده هم اعتبار بالایی ندارد که برای 6 ماه دارو را وارد کند و تا بیاید دارو را وارد و توزیع کند و بین دو توری که می‍‌‌خواهد وارد کند، یک فاصله‌ای وجود دارد که این باعث می‌شود در کشور در دوره‌‍‌های 20 روزه، یک دوره‌ای دارو کم و نایاب باشد.

بیگدلی در پاسخ به اینکه «برخی از بیماران داروهای خود را از ناصر خسرو تهران تهیه می‌کنند در حالی‌که این داروها گاها تاریخ مصرف گذشته و یا خراب هستند»، افزود: این داروها به تبع یا از طریق بیماران این داروها به ناصر خسرو منتقل می‌شود که یا بیماری پس از خرید دارو متاسفانه فوت کرده است و یا یک بیماری خدایی نکرده بخواهد از بیماری خود سوءاستفاده کند و می‌گیرد و یا دارو را منتقل می‌کند و یا از طریق مرزها این دارو وارد شده است و به قیمت کلانی درناصر خسرو به فروش می‌رود.

وی افزود: در حل حاضر مشکل تحریم‌ها و انتقال پول از طریق ایران به شرکت‌های تولید‌کننده خارجی است که ما نتوانستیم به موقع دارو را تامین و توزیع کنیم و در این شرایط استانی موفق خواهد بود که نقدینگی بسیار خوبی داشته و بتواند در این قضیه مدیریت خوبی داشته باشد و به تبع باید دانشگاه علوم پزشکی و معاونت غذا و دارو جوابگوی این قضیه باشند چرا  داروی خاص در استان کم است.

بیگدلی با اشاره به اینکه برخی از داروخانه‌های ما طلب بالایی را دارند، افزود: بیمه‌گر  در کشور ما، غالبا بالغ بر 10 ماه بدهکار است و دارویی که ما به صورت نقد خریداری می‌کنیم، هزینه‌اش بعد از 10 ماه پرداخت می‌شود. مشکل ما در کشور در این زمینه به سازمان بیمه‌گر برمی‌گردد. سازمان بیمه‌گر طبق قانون باید حداکثر پس از 60 روز کاری، 60 درصد هزینه را به صورت آنی پرداخت کند و 40 درصد باقیمانده را نهایت ظرف 2 ماه بپردازد در حالی که این طور نیست و سازمان‌های بیمه‌گر  در این زمینه همکاری نمی‌کنند‌. سازمان‌های بیمه‌گر الان برای بخش خصوصی از بهمن سال 97 به ما بدهکار است و بیمه سلامت با وجود اینکه سال 98 را به طور کلی به ما پرداخت کرده است، ولی از سال 97، 4 ماه بدهکار است  و به تبع در علوم پزشکی هم دانشگاه‌ها، باید خودشان را مدیریت کنند و یک بودجه خوبی داشته باشند که ما بودجه جداگانه در این زمینه نداریم و دانشگاه‌ها خودمحور هستند و باید از طریق برنامه‌هایشان این  هزینه‌ها را تامین کنیم که متاسفانه سازمان‌های بیمه‌گر در این زمینه کوتاهی می‌کنند. از همین رو شرکت‌های وارد‌کننده دارو چند میلیارد به شرکت‌های تولید‌کننده دارو بدهکار است چرا که سازمان بیمه‌گر میلیاردها به آنها بدهکار است.

وی با اشاره به اینکه  در سال 97 شوک بزرگی به صنعت دارو سازی وارد شد، افزود: در بحث تامین مواد دارویی و تولید دارو و سهمیه‌بندی دارو در 20 سال اخیر، چنین وضعیتی وجود نداشته و متاسفانه پس از اتمام جنگ تحمیلی است که می‌بینیم وضعیت دارو و توزیع آن این قدر به مشکل برخورده است.

 صدای زنجان همچنین تلاش داشت تا وضعیت این داروها را از محمد جواد میانداری، مدیر دارویی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی زنجان،  جویا شود که متاسفانه این مسئول  نسبت به تماس خبرنگار صدای زنجان پاسخگو نبود.