لیلا محمدی- دبیر اجرایی بنیاد ملی گندم‌کاران ایران با اشاره به اختلاط گندم با شن و ماسه توسط دلالان در استان گفت: کشاورزان به دلیل مشکلات اقتصادی گندم خود را به دلالان که 50 تومان بالاتر از دولت از آنان می‌خرند، می‌فروشند، دلالان هم پس از اختلاط گندم‌ها با ماسه، شن و ضایعات آن را به قیمت تضمینی یک هزار و 700 تومان به دولت می‌فروشند، این یعنی اینکه دلالان هم از گوش کشاورز می‌برّند و هم به سر دولت کلاه می‌گذارند. از نظر علی خان‌محمدی عدم نظارت کافی بر چرخه خرید تضمینی گندم و بهاء ندادن به مطالبات گندم‌کاران از سوی دولت موجب بروز فساد گسترده در سیستم خرید تضمینی این محصول شده است.

تا چند سال اخیر میزان افت مفید و غیرمفید برای گندم به ترتیب 10 و 7 اعلام شده بود اما امسال این میزان 8 و 5 رسید. الک یا توری گندم از نظر سازمان ملی استاندارد 2 در 20 است اما جهاد کشاورزی می‌گوید برای تعیین افت مفید گندم باید از الک 2 در 2 استفاده شود.

 هفته پیش وزارت بهداشت و سازمان ملی استاندارد با ارسال نامه‌های جداگانه به وزارت جهاد کشاورزی و شرکت بازرگانی دولتی با موضوع «تعیین میزان افت گندم» درباره استاندارد نبودن ابزار خرید تضمینی و آسیب رسیدن به کیفیت و قیمت گندم هشدار دادند.

این نامه درست پس از اظهارات رئیس کانون انجمن‌های صنایع غذایی ایران که در گفت‌وگو با خبرگزاری‌ها موضوع وجود فسادی گسترده‌ در سیستم خرید تضمینی گندم را مطرح کرد و گفت که دلالان سالانه ۷۰۰ هزار تن ضایعات از جمله شن و خاک و ضایعات گندم به ارزش یک هزار میلیارد تومان را به عنوان گندم وارد پروسه خرید و فروش و تحویل گندم به دولت، می‌کنند اما پاسخ وزیر جهاد کشاورزی به هشدارها نسبت به این موضوع این بوده که «اشکالی ندارد، به جیب کشاورز می‌رود»، منتشر شد.

به گفته مدیرکل سازمان ملی استاندارد، طبق قانون در فرایند خرید تضمینی گندم برای جلوگیری از تحویل ضایعات و شن و خاک همراه گندم، باید از توری استاندارد 2 در 20 استفاده کنند اما مسئولان مربوطه برای آنکه تخلف خودشان را بپوشانند، به‌ جای استفاده از توری استاندارد از توری غیر استاندارد 2 در 2 که ضایعات و شن و خاک را از خود عبور می‌دهد، در مراکز خرید گندم استفاده می‌کنند.

مدیر اجرایی بنیاد ملی گندم‌کاران ایران در این رابطه در گفت‌وگو با صدای زنجان ازاقدام دلالان در زمینه اختلاط گندم با ماسه در محور مواصلاتی زنجان به قزوین انتقاد کرد و گفت: دلالان با خرید گندم به قیمت یک هزار و 750 تومان از کشاورزان، محصول خریداری شده را پس از اختلاط با ماسه به قیمت تضمینی یعنی یک هزار و 700 تومان به دولت می‌فروشند، این یعنی اینکه دلالان هم از حق کشاورزان می‌برّند و هم بر سر دولت کلاه می‌گذارند.

علی خان‌محمدی با بیان اینکه کشاورز برای گرفتن حق خود عاجز است و هیچ‌گاه مالش را آلوده به این پول‌های کثیف نمی‌کند، اضافه کرد: تنها قشری که در کشور زکات پرداخت می‌کند، کشاورز است، در نتیجه برای او ننگ است که به محصولش را با ماسه و شن مخلوط کرده و به خورد ملت بدهد. کشاورزی حرام‌پذیر نیست، اگر یک ریال حرام کنیم ده‌ها برابر پس می‌دهیم.

زالوهای بازار خرید تضمینی گندم

خان‌محمدی با بیان اینکه برای عاملان اختلاط گندم با ماسه و شن ارزش انسان‌ها و کیفیت محصول اهمیتی ندارد، تصریح کرد: به اعتقاد من این افراد زالوهایی هستند که به دنبال فرصت‌اند و هر جا که زخم و خونی ببینند به سراغ طعمه می‌روند، بخش کشاورزی و کشاورز از ضعیف‌ترین‌های این کشورند به همین دلیل دلالان تاکنون توانسته‌اند به اهداف شوم خود دست یابند.

وی دولت را مسبب اصلی در اختلاط گندم با ماسه و شن دانست و افزود: دولت برای حمایت از بخش کشاورزی و ایجاد یک چرخه سالم در تامین امنیت غذایی کشور باید قبل از برداشت محصول نسبت به تدوین برنامه منسجم اقدام کند.

خان‌محمدی با اشاره به حضور ناظران دستگاه‌های دولتی و نظارتی در مراکز خرید تضمینی گندم تاکید کرد: کشاورزان گندم‌های تولیدی خود را پس از بررسی کارشناسان غله و جهاد کشاورزی و در حضور ناظران به مراکز خرید تحویل می‌دهند پس هرگونه اظهار نظر مبنی بر اختلاط گندم با ماسه وشن پس از برداشت محصول از سوی گندم‌کاران بی‌پایه و اساس است.

خان‌محمدی با اشاره به عدم افزایش نرخ خرید تضمینی گندم با توجه به شرایط اقتصادی دشوار کشور عنوان کرد: دولت با این کار نسنجیده، زمینه را برای دلالان و افراد فرصت‌طلب فراهم کرد در نتیجه کشاورز به ناچار محصولش را به دلال فروخت تا زودتر به پولش برسد، دلالان هم با اختلاط گندم با ماسه و شن و حتی ضایعات به قصد سود کردن، محصول را به دولت فروختند و مشکل فعلی را به وجود آوردند.

بازار آماده گندم برای تخلف

مدیر اجرایی بنیاد ملی گندم‌کاران ایران با بیان اینکه دلالان هم می‌توانند در واردات گندم دست ببرند و هم تولیدکننده را رسوا کنند، تصریح کرد: آنانی که کشاورزان را مقصر اصلی در موضوع اختلاط گندم با ماسه و شن اعلام کرده‌اند در جریان باشند که اگر ادعای خود را ثابت نکنند بنیاد ملی گندم‌کاران ایران از آنها در مراجع قضایی شکایت می‌کند.

خان‌محمدی ضمن تاکید بر لزوم نظارت دولت بر انبارها و محل‌های ذخیره گندم‌های خریداری شده ابراز کرد: شورای تامین هر استان  وظیفه نظارت بر گندم را بر عهده دارد، سیلوهای بخش خصوصی طبق قراردادی که با دولت منعقد کرده‌اند موظفند گندم را ذخیره کنند، آنان به ازای ذخیره گندم مبلغی به عنوان کرایه از دولت دریافت می‌کنند، و از سویی دیگر کیفیت هر محصولی که ذخیره کرده‌اند برایشان مهم نیست.

تبانی دلالان با سیلوداران

مدیر اجرایی بنیاد ملی گندم‌کاران ایران با بیان اینکه دولت اگر خواهان برخورد با عاملان اختلاط گندم با ماسه و شن است باید نظارت‌های خود را از سیلوها و کارخانجات آردسازی افزایش داده و دست دلالان را از چرخه خرید تضمینی گندم کوتاه کند، عنوان کرد: از نظر من کسانی که در این بین سود کرده‌اند سرمایه‌دارانی هستند که یک شبه راه 100 ساله رفته‌اند. متاسفانه دلالان پس از اختلاط گندم با ماسه طی هماهنگی با سیلوداران، محصول را برای ذخیره به آنان تحویل می‌دهند.

وی با اشاره به انتقاد برخی از کارخانجات خریدار نسبت به وجود اختلاط در گندم‌ها و اعلام آنان برای واردات گندم ابراز کرد: این افراد باید ثابت کنند که گندم را از کشاورز خریداری کرده‌اند کسانی که تهدید به وارد کردن گندم می‌کنند به دنبال پیدا کردن بهانه‌‌ای برای واردات هستند.

تهمت را برنمی‌تابیم

مدیرعامل یکی از سیلوهای بخش خصوصی استان نیز در این باره ضمن رد هرگونه اختلاط گندم با ماسه و شن از سوی سیلوداران تاکید کرد: اگر اختلاطی وجود داشته باشد قبل از خرید گندم است.

رییس هیئت مدیره انجمن صنفی سیلوداران کشور  و مدیرعامل شرکت زرین پیمان خدابنده با تاکید بر اینکه در هر صنفی یک سری مشکلاتی وجود دارد اما ما نمی‌توانیم با اطمینان آن را به کل جامعه تعمیم دهیم، ابراز کرد: حدود 20 سال است که در این عرصه فعالیت می‌کنم و تا به امروز گندم‌هایی که تحویل گرفته‌ام اختلاط نداشته‌اند.

اصغر دمیرچیلی با اشاره به خرید بخشی از گندم‌های تولیدی کشاورزان از سوی کارخانجات آردسازی تصریح کرد: این کارخانه‌ها بخشی از گندم‌ها را در سیستم خود مصرف و بخشی را نیز به سایر مراکز می‌فروشند، به نظرم اختلاط گندم با ماسه و شن در کارخانجات آردسازی نیز نمی‌تواند صحت داشته باشد. کشاورزان هم از اقشار پاک‌سرشت جامعه‌اند و نمی‌توانند عامل اختلاط باشند، به عقیده من دلالانی که مالیات نمی‌پردازند و هیچ آماری از تعداد آنها در دست نیست گندم‌ها را با ماسه مخلوط کرده‌اند.

مدیرعامل یکی از کارخانه‌های آردسازی استان نیز ضمن تأیید اظهارات دمیرچیلی اعلام کرد: کشاورز هیچگاه مواد غیرمتعارف به محصول اضافه نمی‌کند تا کیفیت محصول تولیدی‌اش پائین بیاید، بلکه ایرادات تولیدش را می‌پوشاند تا سود کند. در بحث اختلاط گندم با ماسه و شن کشاورز به هیچ عنوان گناهی ندارد، این دلالان هستند که برای ایجاد سود می‌خواهند گندم‌های خریداری شده از کشاورزان را به افزودن ماسه و شن جبران کنند، اما می‌بینیم که در این بین نه اسمی و نه اثری از آنان است. آنان در چرخه اقتصادی کشور اختلال ایجاد کرده‌اند و مالیاتی نمی‌پردازند اما بیشترین سود را هم آنان می‌کنند.

مدیرعامل شرکت آرد فخر زنجان با بیان اینکه موضوع اختلاط گندم با ماسه و شن مربوط به کشور است و هیچ ارتباطی به استان ندارد، تاکید کرد: دلالان با ایجاد ناخالصی در گندم توپ را به زمین کارخانه‌های آدرسازی، سیلوداران و کشاورزان می‌اندازند و بازار گندم را مختل و به سلامت جامعه صدمه می‌زنند.

علی کتابی با اشاره به اینکه گندم به عنوان یک محصول کشاورزی  بر روی خاک تولید می‌شود در نتیجه وجود خاک بر روی آن محصول تا حدودی قابل قبول است، ابراز کرد: البته این خاک‌ها جدای از خاک‌هایی است که برخی‌ از فرصت‌طلبان به گندم اضافه می‌کنند، است.

کتابی هرگونه اختلاط در کارخانه‌های آردسازی را رد کرد و افزود: کارخانه آردسازی به عنوان آخرین مصرف‌کننده نهایی گندم، از این محصول استفاده می‌کند، چه توجیه روانی وجود دارد تا به ماشین‌آلات خود آسیب بزند؟ ما به دولت در قبال انجام کار تعهد داده‌ایم تا طبق چارچوب‌ گندم را به آرد تبدیل کنیم.

دو دستگاه با یک وظیفه مشخص و دو توری(الک) متفاوت

چند روز پیش بود که مدیرکل سازمان ملی استاندارد با بیان اینکه توری گندم مورد استفاده در فرایند خرید تضمینی گندم با استاندارد ملی ایران انطباق ندارد؛ از ورود کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی برای بررسی کیفیت گندم خبر داد.

به گفته محمدرضا مرتضوی، طبق قانون در فرایند خرید تضمینی گندم برای جلوگیری از تحویل ضایعات و شن و خاک همراه گندم، باید از توری استاندارد 2 در 20 استفاده کنند اما مسئولان مربوطه برای آنکه تخلف خودشان را بپوشانند، به‌ جای استفاده از توری استاندارد از توری غیر استاندارد 2 در 2 که ضایعات و شن و خاک را از خود عبور نمی‌دهد، در مراکز خرید گندم استفاده می‌کنند.

معاون بازرگانی اداره‌ کل غله و خدمات بازرگانی استان در این باره با تاکید بر اینکه هیچ‌گونه اختلاطی در گندم‌های خریداری شده از کشاورزان مشاهده نشده است، اعلام کرد: چه الک 2 در 2 باشد یا 2 در 20، خاک از آن عبور می‌کند، اگر مدیرکل سازمان ملی استاندارد از روی دلسوزی می‌خواهد مطلبی را اعلام کند باید بداند الک 2 در  20 فقط گندم‌های چروکیده و ضعیف و لاغر را در افت مفید عبور می‌دهد. به نظر می‌رسد ایشان نظر شخصی خود را به لحاظ عبور خاک گفته است. در زمینه عبور گندم طبق دستورالعمل‌های پژوهشکده اقدام به خرید می‌کنیم. الک 2 در20 سختگیرانه‌تر کار می‌کند و گندم چروکیده را هم افت در نظر می گیرد که کاملا به ضرر کشاورز تمامی می‌شود.در حالی که الک 2 در 2 گندم چروکیده را جزو گندم تشخیص می‌دهد که باید در وزن گندم محاسبه شود.

ستار رحمنی با بیان اینکه وجود متعارف خاک و ماسه در گندم‌های خریداری شده را رد نمی‌کنیم، اطمینان داد: مراکز خرید تضمینی گندم طبق اصول نسبت به خرید گندم اقدام می‌کنند. ممکن است دلال گندم را خریداری کند و به گندم مانده از سال و یا سال‌های قبل که کمی خاک هم دارد اضافه کند و به منطقه استاندارد برساند، خلافکار راه‌های گریز از قانون را خوب بلد است و در کل کل اختلاط به گونه‌ای است که قابلیت خرید داشته باشد.

رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی سیلوداران کشور نیز در گفت‌وگو با صدای زنجان در واکنش به اظهارات رئیس کانون انجمن‌های صنایع غذایی ایران مبنی بر فساد گسترده در خرید تضمینی گندم عنوان کرد: هیچ اختلاطی وجود ندارد و اظهارات آقای مرتضوی شویی بیش نیست. واقعیت آن است که مسئولان سازمان در نظر دارند الک را عوض کنند تا سیستم خرید را تغییر دهند، آیا این کار بچه‌بازی نیست؟ آنان با بررسی گندم‌های یک کارخانه آن را به کل کشور تعمیم داده‌اند و موضوع اختلاط  سالانه 700 هزار تن شن و خاک در سطح کشور را مطرح کرده‌اند.

دمیرچیلی با تاکید بر اینکه سیلوداران طبق اصول موظف به خرید گندم هستند، تصریح کرد: دولت به ما گفته حتی گندم‌های شکسته را از کشاورز خریداری کنیم و از سویی دیگر امکان خرید را فراهم کرده است. پولی که به کشاورز پرداخت می‌شود هم پول گندم شکسته است، در نتیجه هر که ادعایی در این زمینه کرده باید پاسخگو باشد. رئیس کانون انجمن‌های صنایع غذایی ایران باید 700 هزار تن خاکی را که ادعا کرده باید از سیلوها جمع کند و سپس به دولت اتهام بزند که یک هزار میلیارد تومان در خریدش اجحاف شده است.