پایگاه خبری صدای زنجان نیوز/ لیلا محمدی: فعالان اقتصادی معتقدند که با حذف سامانه نیما و ایجاد مرکز مبادله ارز توافقی، تحول بزرگی در حوزه ارز و تجارت خارجی کشور رخ خواهد داد، منصور علمی‌فرد رییس اتحادیه صادرکنندگان استان زنجان هم این مورد را تائید می‌کند اما می‌گوید: ما نگران این هستیم که مسئولان به واسطه اینکه حوصله وتحمل بالا بودن ارز را نداشته باشند، عقب نشینی کنند و امکان عملی شدن بخشنامه‌های صادره وجود نداشته باشند، چرا که کاملا واقفیم که عملی کردن این دست از بخشنامه ها در این شرایط بازار ارز توانایی وجسارت می‌خواهد.
فعالان اقتصادی بر این باورند که؛ حذف ارز نیمایی باعث افزایش نرخ ارز نخواهد شد بلکه این ساختار در طولانی مدت به سمت یک ارز واحد پیش خواهد رفت و از رانت و فساد جلوگیری خواهد کرد. به اعتقاد آن‌ها؛ با حذف سامانه نیما و ایجاد مرکز مبادله ارز توافقی، تحول بزرگی در حوزه ارز و تجارت خارجی کشور رخ خواهد داد.

مشکلات سامانه نیما

سامانه نیما که سال‌ها به عنوان ابزار اصلی کنترل بازار ارز در کشور مورد استفاده قرار می‌گرفت، با مشکلات متعددی از جمله تنبیه صادرکنندگان، ایجاد رانت برای واردکنندگان و اصابت پایین یارانه ارزی به مصرف‌کننده نهایی مواجه بود؛ این مشکلات، صادرکنندگان محصولات معدنی را با چالش‌های جدی روبرو کرده بود اما با حذف این سامانه و جایگزینی آن با سامانه ارز تجاری، فعالان اقتصادی می‌توانند از مزایای یک بازار رقابتی و شفاف بهره‌مند شوند. این تغییر، به افزایش انگیزه برای صادرات، جذب سرمایه‌گذاری خارجی و توسعه صنایع پایین‌دستی در بخش معدن نیز کمک خواهد کرد.
فعالان اقتصادی زنجان می‌گویند؛ آنچه در ایران در ارتباط با بحث بازگشت ارز رخ می‌دهد، در دنیا بی‌نظیر است یعنی در هیچ کجای دنیا، صادرکننده ملزم به بازگرداندن ارز حاصل از صادرات به قیمت پایین نیست. به دلیل آنکه ارز حاصل از صادرات به صادرکننده تعلق دارد، تکلیف به بازگرداندن ارز، نشانه‌ای از ضعف حاکمیت در مدیریت بازار ارز است؛ فرض کنید به این قواعد موجود، یک شرط دیگر نیز اضافه شود مبنی بر اینکه صادرکنندگان بایستی ارز خود را با فرمول و قیمت مشخصی بازگردانند؛ بنابراین طبیعی است که در کسب وکار‌ بسیاری از تولیدکنندگانی که تاب‌آوری پایین‌تری دارند تاثیر‌گذار خواهد بود. این قاعده در دوره‌های مختلف اصطلاحا همیشه دچار یک قبض و بسطی بوده و برخی اوقات به شدت انقباضی برخورد شده و گاها شرایط تسهیل شده است، اکنون بنظر می‌رسد وضعیت در حد متوسط است اما مسئله به شکل کامل رفع نشده است.

ایجاد سامانه ارز تجاری مرکز مبادله برای خرید و فروش ارز توافقی

از سوم دی‌ماه ۱۴۰۳ امکان دسترسی صادرکنندگان و واردکنندگان نیمایی به سامانه بازار ارز تجاری فراهم شد. طبق اعلام سخنگوی مرکز مبادله؛ بر اساس بخشنامه بانک مرکزی بازرگانانی که از طریق سامانه نیما به صورت توافقی خرید و فروش ارز را انجام می‌دادند این اختیار را داشته باشند که از طریق سامانه ارز تجاری مرکز مبادله هم این فرآیند را انجام دهند. از سوم دی تا یک بهمن‌ که موعد نهایی فعالیت سامانه نیما است این اختیار فراهم شده که صادرکنندگان و واردکنندگان نیمایی هم دسترسی به سامانه بازار ارز تجاری داشته باشند.
البته بر اساس اعلام مرکز مبادله ایران (۳ دی ماه ۱۴۰۳)، با توجه به ابلاغ بانک مرکزی مبنی بر امکان خرید ارز توسط آن دسته از واردکنندگانی که دارای تخصیص معتبر از محل سامانه نیما در بازار ارز تجاری مرکز مبادله ایران از روز دوشنبه ۳ دی ماه ۱۴۰۳ هستند، به اطلاع کلیه ذی‌نفعان این بازار می‌رساند این امکان صرفاً برای واردکنندگانی فراهم خواهد بود که دارای تخصیص تاییدشده‌ی معتبر تامین‌نشده هستند.
بدین‌ترتیب، در صورت وجود هرگونه تأمین ثبت‌شده پیشین در خارج از مرکز مبادله ایران، امکان ادامه فرایند تأمین ارز برای مانده تخصیص مذکور در بازار ارز تجاری مرکز مبادله ایران وجود نخواهد داشت؛ لذا در خصوص تخصیص‌های معتبر دارای مانده تامین‌نشده که پیش از این خرید ارزی برای آنان در سامانه نیما انجام شده است، این تخصیص‌ها صرفاً در سامانه نیما امکان ادامه فرایند تأمین ارز را دارند و موضوع ابلاغیه ۱ دی ۱۴۰۳ بانک مرکزی در موضوع فوق‌الذکر نخواهند بود.
همچنین در صورت انتقال فرایند تأمین ارز به مرکز مبادله ایران، تخصیص‌های مربوطه امکان ادامه فرایند تأمین ارز در سامانه نیما یا دیگر محل‌های تأمین را نخواهند داشت.

در بازار پرتلاطم ارز، اجرای بخشنامه‌ای که طبق آن امکان دسترسی صادرکنندگان و واردکنندگان نیمایی به سامانه بازار ارز تجاری فراهم شود جسارت می‌خواهد

البته منصور علمی‌فرد رییس اتحادیه صادرکنندگان استان زنجان با اشاره به نوسانات ارزی به صدای زنجان می‌گوید که؛ نگرانیم با توجه به نوسانات ارزی، امکان تک نرخی شدن ارز وجود نداشته باشد، ما نگران این هستیم که مسئولان به واسطه اینکه حوصله وتحمل بالا بودن ارز را نداشته باشند، عقب نشینی کنند و امکان عملی شدن بخشنامه‌های صادره وجود نداشته باشند، چرا که کاملا واقفیم که عملی کردن این دست از بخشنامه ها در این شرایط بازار ارز توانایی وجسارت می‌خواهد. به نظرم باید اجازه دهیم تا برنامه مسئولان ذیربط امتحانش را پس بدهد بعد بهتر می‌توانیم در رابطه با دسترسی صادرکنندگان و واردکنندگان نیمایی به سامانه بازار ارز تجاری اظهارنظر کنیم.
زمانی که اختلاف نرخ ارز نیمایی با ارز آزاد تنها دو هزارتومان بود، تقریبا همه صادرکنندگان ارز خود را به سامانه نیما عرضه می‌کردند چرا که به طور طبیعی امن و شفاف بود و تمامی‌ تراکنش‌ها در آن مستند بود. اما زمانی که یک بازار آزاد و یک بازار نیمایی تعریف می‌کنیم در حالی که تفاوت قیمت بین این دو بازار زیاد باشد و به برخی افراد اجازه می‌دهیم در بازار آزاد و به برخی دیگر در سامانه نیما ارز خود را بفروشند، طبیعتاً مشکلاتی ایجاد خواهد شد؛ این اختلاف قیمتی، مانند تفاوت ۲۰ هزار تومانی نسبت به ارز آزاد ۵۰ هزار تومانی که نشان‌دهنده‌ی اختلاف ۴۰ درصدی است، می‌تواند باعث بروز مشکلات متعددی شود.
فعالان اقتصادی زنجان معتقدند: تفاوت نرخ ارز نیمایی با آزاد، می‌تواند برای کل فضای اقتصادی مسئله‌ساز شود چرا که کلا کشور را به سمت واردات محور سوق می‌دهد. با این سیاست، واردکنندگان تشویق شده و صادرکنندگان نیز به نحوی جریمه می‌شوند چرا که مجبورند ارز خود را با قیمتی پایین‌تر به واردکنندگان بفروشند. همچنین، هیچ سازوکار مؤثری برای کنترل قیمت کالاهای وارداتی در بازار آزاد وجود ندارد و واردکنندگان می‌توانند با هر قیمتی که بخواهند، این کالاها را به دست مصرف کننده برسانند.
منصور علمی‌فرد رییس اتحادیه صادرکنندگان استان زنجان هم می‌گوید: برای بازرگانان فرقی نمی‌کند که صادرکننده باشند یا واردکننده اما سیاست‌های کنونی باید به گونه‌ای باشد که صادرکننندگان و واردکنندگان را تشویق کند تا رونق اقتصادی به معنای واقعی اتفاق بیفتد.
علمی‌فرد حذف ارز نیمایی را پایان راه فساد و رانت دانسته و معتقد است: کسانی که به دنبال رانت بودند با رابطه از ارز نیمایی استفاده می‌کردند وگرنه تاجران واقعی طالب این ارز نبودند ونیستند. معتقدیم ایجاد مرکز مبادله ارزی، می‌تواند به کنترل قیمت ارز کمک کند، امیدواریم همه فعالان اقتصادی به سمت یک مرکز مبادله واحد هدایت شوند. معتقدیم این بازار است که باید ارز را پیدا کند البته بدون زور و فشار!

 همه مشکلات از تحریم نیست، هرروز بخشنامه‌های متعددی صادر می‌شود

وی با تاکید بر اینکه با حذف سامانه نیما و ایجاد مرکز مبادله ارز توافقی، تحول بزرگی در حوزه ارز و تجارت خارجی کشور رخ خواهد داد، یادآور می‌شود: در سال‌های ۱۳۹۷-۱۳۹۶ صادرات در اوج قرار داشت و به همان میزان نیز واردات ارز داشتیم اما بعد از سیاست‌گذاری‌های ارزی صادرات افول کرد و ارزی هم وارد کشور نشد و بسیاری از صادرکنندگان از جمله فعالان حوزه روی و فرش و غیره با مشکلات جدی مواجه شدند.
این فعال اقتصادی با بیان اینکه سیاستگذاری‌ها و بخش‌نامه‌های خلق‌الساعه، لطمه بزرگی به صنایع وارد کرده، موجب اختلال در فرایند صادرات و واردات و زمین‌گیر شدن تولید شده‌است، می‌افزاید: تصور کنید واحدی بر مبنای قوانین و مقرراتی که قبلا تصویب شده، اقدام به تزریق سرمایه جدید برای افزایش تولید می‌کند در حالی که چند صباح بعد شاهد صدور بخش‌نامه‌های خلق‌الساعه‌ای می‌شویم که از صادرات همان محصول  ممانعت و یا به نحوی در خصوص تبدیل ارز با مشکل مواجه می‌کند. 
رییس اتحادیه صادرکنندگان استان زنجان در ادامه تاکید کرد: تعهد ارزی ایجاد شده، بنگاه‌های اقتصادی را با چالش‌های فراوانی مواجه کرده است طوری که بعضی از کارخانه‌ها می‌گویند: «عطای صادرات را به لقایش بخشیدیم» و این جمله بسیار ناراحت‌کننده است چرا که واحدی، پس از سال‌ها صادرات به همین سادگی از امری به این مهمی چشم‌پوشی می‌کند به دلیل اینکه با وضعیت کنونی امکان ادامه دادن وجود ندارد. 
 وی اضافه می‌کند: در حال حاضر بسیارب از شرکت‌ها هستند که صادرات را به صفر یا به امید روزی که شرایط، تغییر مثبتی داشته باشد به حداقل رسانده‌اند، و البته این ظاهر ماجراست، باید توجه داشت که در باطن، سرمایه‌‌هایی که برای صادرات محصولات، صرف شده است، از بین میرود. یک موسسه و بنگاه تولیدی، فشارهای تحریم و مشکلات بانکی را به جان خریده و با کلی زحمت، موفق می‌شود مشتری خارجی پیدا کند و روش نقل و انتقالات مالی را نیز ترتیب دهد، اما شرایط موجود داخلی، تمامی این زحمات را به راحتی به باد می‌‎دهد و این واقعا غیرقابل قبول است چرا که در نهایت، بنگاه‌های اقتصادی نیز تمایل خود را برای تولید از دست می‌دهند. 
رییس اتحادیه صادرکنندگان استان زنجان می‌گوید؛ همه مشکلات از تحریم نیست، هرروز بخشنامه‌های متعددی صادر می‌شود. مقوله صاردات و واردات نیز مثل سایر مسایل اقتصادی به موجب تحریم، تحت‌الشعاع قرار گرفته است اما صدمات تحریم‌های خارجی به اندازه خود تحریمی‌‌های داخلی نیست، قوانین و آیین‌نامه‌های خلق‌الساعه و موانعی که سازمان‌ها ونهادها بر سر راه صادرات ایجاد می‌کنند، به مراتب بیشترین آسیب را به صادرات وارد می‌کند تا تحریم های خارجی، بنابراین نیاز است، دولت، جهت رونق صادرات، فکری به حال خود تحریمی‌های داخلی نماید.  

 امیدواریم با تک نرخی کردن ارز به رویه قبل از سال ۹۷ برگردیم 

علمی‌فرد خاطرنشان می‌کند: سبد محصولات صادراتی استان بسیار قابل توجه است طوری که تولیدات استان زنجان از سهم خوبی در ۳۵ درصد صادرات کشور به عراق برخوردار است و این ظرفیت نیز وجود دارد تا حجم ۸۰درصد سبد صادراتی کشور به عراق از تولیدات استان زنجان، از جمله محصولاتی برقی چون ترانس، سویچ و کابل، محصولات کشاورزی، لبنیات و سایر موارد تامین شود.  
رییس اتحادیه صادرکنندگان استان ابراز می‌کند: به جهت تاثیرگذاری در تلاش و عملکرد تجار استان و گسترش فضا و بازارهای هدف برای عرضه محصولاتشان، حضور در نمایشگاه‌های خارجی، اعزام و پذیرش هیات‌های تجاری از دیگر رویکردهایی است که به‌جد در این اتحادیه دنبال خواهد شد. 
علمی‌فرد همچنین با بیان اینکه اتاق بازرگانی زنجان در خصوص رفع موانع و مشکلات صادرات، تلاش‌های بسیاری کرده است، عنوان می‌کند:  بحث تعهدات ارزی که چندین سال است گریبان صادرکنندگان و تولیدکنندگان را گرفته، چه از محل صادرات ورود موقت یا صادرات عام، شرکت‌ها را با چالش‌های بزرگی مواجه کرده و به نوعی بحث مالیات و کارت آنها را درگیر و امور بانکی آنها را نیز تحت‌الشعاع قرار داده است، بنابراین نیاز است تلاش خود را بیش از پیش متمرکز در هموار کردن مشکلات تعهدات ارزی نماییم. 
وی خاطرنشان می‌کند: صادرکنندگان با موضوع تعهد ارزی از سال ۹۷ درگیر هستند و همین امر به مرور زمان موجب کاهش صادرات شده است بنابراین آسیب این وضعیت نیز به طور مستقیم به فضای اشتغال و تولیدات پایین‌دستی وارد می‌شود و امیدواریم با عبور از این شرایط و با تک نرخی کردن ارز به رویه قبل از سال ۹۷ برگردیم.  
انتهای پیام/