زهره میر‌عیسی‌خانی - کتاب «گمشده دره سبز» خاطرات محمدعلی کاظمی رزمنده ۱۶ ساله‌ عملیات خیبر است، که به قلم سیده مریم بازرگانی در ۲۵۴ صفحه و در قطع رقعی توسط دفتر ادبیات و هنر مقاومت انتشارات سوره مهر وابسته به حوزه هنری چاپ و منتشر شده است.

حوزه هنری استان با رویکرد تولید آثار فاخر هنری در قالب دفاع مقدس و تاریخ شفاهی و با نگرش و رویکردی فرهنگی و مذهبی چند سالی است که با فراهم سازی فضا و بستر مناسب برای نویسندگان و خاطره‌نویسان جوان استان طرح جمع‌آوری خاطرات رزمندگان هشت سال دفاع مقدس را آغاز کرده است.

به جهت معرفی این کتاب به علاقمندان با «مریم بازرگانی»، نویسنده این کتاب به مصاحبه نشستیم که این مصاحبه را می‌توانید در ادامه بخوانید؛

 در خصوص کتابتان توضیح بدهید

کتاب گمشدۀ درۀ سبز در زمینه ادبیات بازداشتگاهی و تم کار روستایی است. کتاب، خاطرات دو دوست است که از کودکی با هم بزرگ شده‌اند. محمدعلی‌کاظمی (راوی کتاب) و عوضعلی­خوئینی (دوست راوی) است. دوستانی که با هم مدرسه رفتند. با هم به جبهه اعزام شدند و در یک عملیات بودند. اما در عملیات خیبر در جزیرۀ مجنون از هم جدا می‌افتند. محمد علی کاظمی در شانزده سالگی به مدت هفت سال در اردوگاه موصل اسیر می‌شود و شب بیست و سوم ماه رمضان 1363 چشم چپش را بر اثر شکنجه در اردوگاه موصل جا می‌گذارد.

نوشتن کتاب را از بهار 1395 شروع کردم. مصاحبه‌های اولیه ناقص بود. با توصیۀ استاد مرتضی سرهنگی و استاد فرزاد بیات موحد، مصاحبه‌های تکمیلی با آقای کاظمی را شروع کردم. باید احساسات و عقاید و حرفهای ناگفتۀ ایشان را از نزدیک می‌دیدم و می‌شنیدم. اسامی دوستان هم‌آسایشگاهی و اتفاقاتی که در این هفت سال افتاده بود را تا جایی که ذهن ایشان یاری می‌کرد پرسیدم. بعد از مرتب کردن مطالب و چندبار ویرایش در پاییز 1398 توسط انتشارات سورۀ مهر چاپ شد.

از نظر شما لزوم توجه به خاطره نویسی چیست؟

بسیاری از خاطرات یا زندگی‌نامه‌ها در حقیقت تاریخ یک دوره است که در لفافۀ داستان یک زندگی ارئه شده است. نوشتن خاطرات دربارۀ آدم‌های واقعی است. آثار داستانی هم دربارۀ آدم‌هاست. داستان‌ها را نویسندگان براساس زندگی و تجربیات شخصی خودشان می‌نویسند. اگرچه ضمن نوشتن با کمک تخیل خود آنها را بهتر می‌کنند یا تغییر می‌دهند. بنابراین خاطره نویسی و داستان از آنچه داستان‌نویس‌ها و خاطره نویس‌ها فکر می‌کنند به هم نزدیک‌ترند. بعضی از خاطرات یا زندگی‌نامه‌ها از عناصر داستانی مثل گفت‌وگو، ارائه افکار و شخصیت و توصیف مکان و فضا را در خود دارند. این کار نه تنها ایرادی ندارد بلکه گاهی استفاده از این خیال‌پردازی‌ها که براساس شناخت یک دوره روی کاغذ می‌آید برای پرکردن خلاء دوره‌هایی است که مدارکی دربارۀ آنها وجود ندارد.

مشکلاتی که در سر راه نویسندگان از نظر شما وجود دارد؟

عدم حمایت نهادهای دولتی و انتشاراتی‌ها از نویسندگان جوان و نوقلم مخصوصا در شهرستان‌ها از مهم ترین مشکلات نویسندگان است. همچنین پایین بودن سطح درآمد و مطالعه نویسندگان از دیگر مشکلاتی است که جامعه نویسندگان را درگیر خود کرده است که این موضوع خود می تواند به نوعی بر روی خرید کتاب تاثیر گذار باشد. فضای مجازی و تأثیر آن در سطحی نوشتن آثار نیز یکی دیگر از دغدغه ها و مشکلات پیش روی نویسندگان است. نبود آموزش مناسب با توجه به نیاز نویسندگان هم موضوعی است که باید در امر نویسندگی به آن حتما توجه شود.

چرا جوانان کم‌تر سراغ خواندن خاطرات شهدا می‌روند؟

این کتاب‌ها خوانندگان خود را دارند. فقط اگر نویسندگان خاطرات، کتاب‌ها را با دقت و تحقیق بیشتر و ادبیات مناسبی بنویسند، خوانندگان بیشتری هم خواهند داشت. همچنین اگر نسل جوان کمی درباره انقلاب و جنگ و تأثیر آن در زندگی شهدا و خانواده‌های رزمنده‌ها و آزادگان مطالعه کنند، آن موقع لزوم خواندن این آثار را بیشتر متوجه خواهند شد. آرامش، آسایش و شادی امروزمان را مدیون نوجوانان و جوانان زمان جنگ هستیم.