پایگاه خبری صدای زنجان نیوز/ لیلا محمدی: دبیر خانه کشاورز استان زنجان که مدعی است « وزارت نیرو به جای احیا و نگهداری آب، آب‌فروشی می‌کند، وزارت کشاورزی نیز فقط دغدغه تولید دارد و برنامه‌ای برای حفظ آب ندارد!» می‌گوید: اگر سرمایه‌گذاری‌ها به‌طور عادلانه در مناطق کوهستانی با منابع آبی تجدیدپذیر هدایت شود، می‌توان به بهره‌وری بهتری در زمینه کشاورزی، تولیدات صنعتی و مدیریت منابع آبی دست یافت و کشور را از وابستگی به پروژه‌های پرهزینه مانند انتقال آب از دریا نجات داد.

با توجه به تشدید خشکسالی میزگردی با عنوان «آب در خط پایان» با حضور کاوه حقیقی، مدیرکل بحران استان زنجان، اکبر باقری، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای، بهنام نجفی معاون بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای زنجان، علی‌محمد نادرخانی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان زنجان، اکبر کرامتی، مدیرکل جهاد کشاورزی، امیرعلی مسیبی، مدیرکل صنعت، معدن و تجارت، عبدالرضا اعتمادیان، دبیر خانه کشاورز استان زنجان و محمدرضا یافتیان، عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان در محل دفتر صدای زنجان برگزار شد. بخش دوم این نشست به ضرورت اهمیت برنامه‌ریزی دقیق در وزارت‌خانه‌ها به ویژه جهاد کشاورزی و نیرو و راهکارهای این دو وزارتخانه و به تبع ان ادارات جهاد کشاورزی و شرکت آب منطقه‌ای در قبال خشکسالی‌ها می‌پردازد که در ادامه نظرات مسئولان ذیربط را می‌خوانید.

مقابله با پدیده خشکسالی دغدغه بسیاری از کارشناسان و نهادهای دولتی و مدنی است. این موضوع نه در ایران بلکه در تمام جهان، باعث نگرانی دولتمردان شده است.کارشناسان و فعالان مدنی به خطرات خشکسالی به دولتمردان هشدار می‌دهند.

صدها سمینار و همایش و نشست های بین المللی برای مقابله با پدیده خشسکالی در سالهای اخیر برپا شده و هر کشور به سهم خود به دنبال ارایه راهکارهای اجرایی برای این پدیده آب و هوایی هستند.

در ایران هم خشکسالی و حفظ منابع موجود آب دغدغه کارشناسان و دولت بوده است و طرح‌های بسیاری بسته به شرایط آب و هوایی و اقلیم‌ها به استان‌های کشور از طریق وزارت‌خانه‌های مربوطه ارائه شده است. از طرح بازچرخانی آب و بهسازی و نوسازی شبکه‌های آبرسانی و فرهنگ سازی‌ها برای مصرف بهینه آب گرفته تا مطالعه روی ارقام مقاوم به کم‌آبی، تجهیز اراضی کشاورزی به سیستم نوین آبیاری و روش‌های مورد تائید مرکز تحقیقات کشاورزی و وزارت جهاد کشاورزی در حال اجراست با این اوصاف فعالان مدنی حوزه کشاورزی و محیط زیست معتقدند؛ برخلاف تصورات عامل مصرف حدود 80 تا 90 درصدی آب در بخش کشاورزی، کشاورزان نیستند بلکه بی‌برنامه‌گی در وزارتخانه‌های ذیربط و نه تنها وزارت جهاد کشاورزی است.

آنها مدعی‌اند که وزارتخانه‌های نیرو و جهاد کشاورزی دو وزارتخانه مهم و تاثیرگذار در امر تامین، انتقال و توزیع آب هستند اما وضعیت منابع آبی و بخش کشاورزی نشان می‌دهد که این دو وزارتخانه اصلا صلاحیت نداشته‌اند!

از این رو میزگردی با عنوان «آب در خط پایان» با حضور مسئولان ذیربط استانی در دفتر صدای زنجان برگزار شد که در ادامه گزارش تکمیلی را می‌خوانید.

صدای زنجان: با توجه به سهم حدود 80 تا 90 درصدی بخش کشاورزی در مصرف آب و اهمیت برنامه‌ریزی در این وزارتخانه برای مصرف بهینه؛ به عنوان نماینده تشکل‌های بخش خصوصی در حوزه کشاورزی بفرمائید که آیا؛ اقدامات جهاد کشاورزی در وضعیت بحرانی آب مورد قبول بوده است؟

عبدالرضا اعتمادیان، دبیر خانه کشاورز استان زنجان: خنده تلخ من از گریه غم انگیزتر از حال من از گریه گذشته به آن می‌خندم!

 متاسفانه بین آنچه بیان می‌شود با آنچه مشاهده می‌شود فاصله زیادی هست! نزدیک ۴۰ سال است در حوزه آبیاری مسئولیت‌هایی در مرکز تحقیقات کشاورزی استان داشتم، با پوست و استخوان به مشکلات واقفم. در این خصوص در طی این سال‌ها با مسئولان وزارتخانه رایزنی و گفت‌وگوهایی زیادی داشته‌ام.

با اسناد می‌گویم که سیستم وزارت نیرو آب فروشی است نه احیا! این وزارتخانه قوانین بسیاری در حوزه بهره‌برداری و حفاظت آب دارد اما ترجیحش بسترفروشی و آب‌فروشی است وزارت جهاد کشاورزی هم فقط کشت، پرورش و تولید می‌کند، به نظرم این دو وزارتخانه به لحاظ قانون صلاحیت مدیریت کشور را ندارند!

در حال حاضر آب موجود در چاه‌های حفر شده در زنجان تمام شده است، زنجان را فقط کوه‌های مرتفعش (به لحاظ ذخیره آب حاصل از بارش‌ها) سرپا نگه داشته است!

آمارهای مربوط به افت سطح آب زیرزمینی در استان زنجان؛ تنم را به لرزه انداخته است!

در تولید سالانه ۳ میلیون تن محصول کشاورزی در ۵۱۰ هزار هکتار؛ که این میزان تولید؛ ۳ میلیارد مکعب آب نیاز دارد و به طور متوسط در هر هکتار ۶۰۰۰ متر مکعب آب استفاده شده است.

مسئولان ذیربط بگویند؛ میزان تولیدات سال 1395 و ۱۴۰۰ چقدر بوده است؟ میزان برداشت آب چقدر بوده است؟ چرا میزان افت در دشت ابهر یک متر بوده است؟ از مسئولان ذیربط انتظار می‌رود تا مستندات خود را در خصوص افت یک متری آب در دشت ابهر ارائه کنند!

بهتر است مسئولان توضیح دهند که چگونه در قیدار چشمه‌ها خشک شدند؟ یکی از عوامل خشکسالی، افزایش جمعیت و توسعه صنعت است. متاسفانه آماری در این خصوص هم نداریم.

وقتی آمار درستی نداریم چگونه باید برنامه‌ریزی دقیقی کنیم؟ بارها گفته‌ام، باز هم تکرار می‌کنم زنجان به صنایعی که آب را تبخیر می‌کند، نیازی ندارد!

من قبول دارم که 90 درصد علت خشکسالی به تغییرات اقلیمی برمی‌گردد، آئین مزدک از خشکسالی به وجود امده است. مدیریت در خشکسالی چه می‌شود؟ وزارتخانه‌های نیرو و جهاد کشاورزی و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی باید خشکسالی موجود را مدیریت کنند.

کشت برنج برای سرزمینی که ۲۳۰ میلی‌متر بارندگی دارد، ممکن نیست! با این حال از رجعین تا زنجان برنج کشت می‌شود آن هم از محل آب‌های سطحی!

کشت برنج در طارم که در بستر رودخانه قزل اوزن انجام می‌گیرد، درست است نه در رجئین و زنجان!

از سویی دیگر؛ میزان تبخیر در زنجان تا ارتفاع 2.5 متر است. امور آب که دعا دارد آب سطحی را بخش کشاورزی مصرف می‌کند باید بگوید که آیا در سدسازی به سهم کشاورزی توجه می‌کند؟

در سد گلابر ۲ میلیون متر مکعب تبخیر را شاهدیم، برای سد ارمغانخانه نیز مخزنی طراحی نشده است!

متاسفانه شاهد ناترازی بودجه آبی کشور هستیم! چرا نباید وزارتخانه و دستگاه ذی‌ربط در خصوص ناترازی بودجه‌ای برای رفع تبخیر آب سدها نداشته باشد؟ مشکل این است که این دو وزارتخانه وظایف خود را نمی‌دانند!

در حال حاضر طبق آمارها 3.5 میلیون متر مکعب آب در سد گلابر داریم. متاسفانه بارش‌های روی داده؛ جزو بارش‌های سیلابی نیست!

من نمی‌دانم چرا مسئولان ذیربط زنجان از میزان آب موجود در سد تالوار می‌گویند! مگر ما از سد تالوار سهم داریم؟ برخی از استان‌ها با جنگ ساختگی از محل سد تالوار، آب دریافت می‌کنند اما زنجان چه کرد؟

ناترازی آب!

صدای زنجان: نظر شرکت آب منطقه‌ای زنجان با توجه به ادعاهای مطروحه چیست؟

بهنام نجفی، معاون بهره‌برداری شرکت منطقه‌ای زنجان: اگر به دنبال نتیجه‌ایم باید استنادمان اقدامات کارشناسی شده و اظهارات کارشناسان و متخصصان امر باشد. ما نباید برای رفع مشکلات مربوط به بحران آب به دنبال حرف‌های عامه پسند و قهوه‌خانه‌ای باشیم! مگر می‌شود دو وزارتخانه نیرو و جهاد کشاورزی صلاحیت نداشته باشند؟ از آنجایی که اظهارات دبیر خانه کشاورزی استان زنجان فاقد پایه و اساس است از مقام پاسخگویی خارج می‌شوم اما اجازه دهید در رابطه با بحران آب، اظهاراتی داشته باشم. آب یک موضوع بین بخشی است  باید از بخشی‌نگری نسبت به آن خارج شویم. حفاظت از آب بر عهده همه ماست، باید برای حفظ آب به عنوان نهاده ارزشمند وارد عمل شویم.

مدیریت باید بر مبنای کارشناسی باشد، در حال حاضر ناترازی و ناپایداری در آب را شاهدیم. علت هم این است که منابع ما به مصارف نمی‌چربد!

در خصوص «منابع آبی» باید عرض کنم که هم دچار تغییر اقلیم شده‌ایم و مصرف بالاست و از این بابت هم دچار کمبود شده‌ایم.

 در حوزه «مصارف» نیز باید به افزایش جمعیت (35 میلیون در دهه 50 به 90 میلیون در حال فعلی رسیده است) نگاه کنیم. از سوی دیگر سبک زندگی عوض شده است از دهه ۵۰ توسعه صنعت داشتیم و توسعه کشاورزی بین 5 تا 20 برابر را در استان‌های کشور شاهد بوده‌ایم.

 اگر سد نبود در شرب، صنعت و کشاورزی دچار مشکل می‌شدیم

بهنام نجفی، معاون بهره‌برداری شرکت منطقه‌ای زنجان: متاسفانه با کاهش رواناب‌ها مواجهیم، باید بپذیریم که احداث سدها سبب مصرف بهنگام می‌شود،  اگر سد نبود در شرب، صنعت و کشاورزی دچار مشکل می‌شدیم.

عدم استقرار صنایع آببر باید در وضعیت کنونی (کم آبی) مورد توجه باشد، طرح بازچرخانی آب مورد توجه قرار گیرد. قطعا باید به سمت اصلاح الگوی کشت در اراضی کشاورزی برویم. ذائقه جمعیت اصلاح الگوی کشت از نوع جایگزینی کشت و توسعه با کشت مکانیزه و گلخانه‌ای است. باید به سمت کاهش وابستگی معیشتی کشاورزی در استان برویم. در استان کشاورزی معیشت‌محور است.

«اقتصاد آب» باید مورد توجه باشد. توجه به ارزش ذاتی آب اهمیت دارد.

در بخش تامین و حفاظت و بهره برداری آمارها و مستندات عملکرد های شرکت آب منطقه ای موجود است. این درست نیست که به تامین کننده، وظیفه مدیریت مصرف را هم تحمیل کنیم ما در کاهش منابع آبی هشداردهنده و دغدغه مند هستیم.

در خصوص آمارهای مربوط به مصرف 90 درصدی آب در بخش کشاورزی باید بازنگری شود

صدای زنجان: برنامه‌های جهاد کشاورزی استان زنجان با هدف مقابله با بحران آب چیست؟

اکبر کرامتی، مدیرکل جهاد کشاورزی استان زنجان: طی 20 الی 30 سال گذشته؛ تغییرات اقلیمی، به ویژه گرمایش جهانی، باعث آب شدن یخ های قطبی شده و این امر به نوبه خود، افزایش سطح آب دریا، تغییرات در اکوسیستم ها و رویدادهای آب و هوایی شدید را به دنبال دارد.

ما در این کره زندگی می کنیم اتفاقاتی که رخ می‌‎دهد از جمله افزایش دما که اخیرا با بارندگی اردیبهشت ماه امسال به 3.8 درجه سانتی‌گراد رسید، هر یک درجه سبب افزایش تبخیر به میزان 20 میلی‌متر خواهد شد.

افزایش دما 20 سال است که رخ می دهد. ما بارندگی های پاییزه را از دست دادیم. رژیم بارندگی‌ها تغیر یافته، از «بارندگی ملایم گسترده» تبدیل به «بارش رگباری» شده است. پدیده‌های اقلیمی افزایش یافته است. بخش کشاورزی با موجود زنده سروکار دارد و بالاخره اتفاقات نامبرده به دست بشر رخ داده است.

میزان برداشت آب توسط بخش کشاورزی 1.3 میلیارد مترمکعب اب است. اگر بیلان ورودی و میزان بارش‌ها را مقایسه کنیم باید در خصوص مصرف آب در این بخش به میزان 90 درصد بازنگری شود.

در حوزه برداشت آب هم برنامه تامین، انتقال و توزیع داریم. نمی‌گویم موفقیم اما در وضعیت خشکسالی برای بخش کشاورزی برنامه داریم.

تا به امروز 370 قنات لایروبی شده است. چکدم، بندهای خاکی، ایستگاه‌های پمپاژ و سدهای خاکی توسط کارشناسان مورد بررسی قرار گرفته است.

راندمان انتقال؛ 35 درصد است. 3 هزار کیلومتر کانال خاکی داریم. 370 کیلومتر هم طول کانالگذاری است. طول لوله گذاری نیز 850 کیلومتر بوده است.

تجهیز 65 هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان زنجان به سیستم نوین آبیاری

در حوزه «توزیع آب» نیز باید بگویم که؛ در 180 هزار هکتار اراضی آبی استان زنجان، در سطح 120 هزار هکتار امکان ابیاری تحت فشار وجود دارد که تا به امروز از این میزان، 65 هزار هکتار به این سیستم نوین مجهز شده‌اند و مابقی در حال اجراست که باید به شدت به دنبال آن برویم چرا که معتقدیم تجهیز اراضی کشاورزی به سیستم های آبیاری نوین مزایای فراوانی دارد. از جمله این مزایا می‌توان به صرفه جویی در مصرف آب، افزایش بهره وری و راندمان محصولات، کاهش هزینه‌ها، کاهش هدر رفت آب، امکان آبیاری در شرایط مختلف اقلیمی، کاهش فرسایش خاک و کاهش آسیب های زیست محیطی اشاره کرد.

در حوزه عملیات آبخیزداری صورت گرفته نیز مسئولیت با جهاد کشاورزی است و مجری اداره کل منابع طبیعی استان زنجان می‌باشد. پروزه آبخیزداری در 600 هزار هکتار عرصه منابع طبیعی صورت گرفته و عملیات لازم در زمینه تغذیه سفره های آب زیرزمینی و مهار ‌آب‌های سطحی صورت گرفته است که از این میزان، 300 میلیون مترمکعب ذخیره اب را در بلندمدت شاهد خواهیم بود. این مهم در 6 حوضه در حال انجام است و 500 هزار هکتار نیز طرح مطالعه شده؛ آماده است. 560 میلیارد تومان هم مصوب شده امیدواریم مبلغ مذکور به موقع تخصیص یابد تا اقدامات مربوط به کنترل و تزریق آب‌های سطحی تحت عنوان «آب سبز» نهایی شود.

در مزرعه: بزرگترین مصرف کننده آب نیز در بخش‌های  زراعت و باغبانی، دام و شیلات صورت می‌گیرد. گفتنی است در بخش شیلات عملا مصرف آب نداریم اما با تبخیر سطحی مواجهیم. میزان تولید محصولات شیلاتی در حدود 20 هزار تن (سالانه) است و در پرورش و تولید ماهی قزل آلا رتبه یک کشوری را داریم.

استفاده از ارقام مقاوم به کم‌آبی در زراعت مزایای زیادی دارد، از جمله افزایش عملکرد محصولات در شرایط کم‌آبی، کاهش مصرف آب و انرژی، افزایش مقاومت گیاهان به آفات و بیماری‌ها و همچنین افزایش پایداری در برابر تغییرات آب و هوایی.

معتقدیم استفاده از ارقام مقاوم، سالم‌ترین راه کنترل آفات و بیماری‌هاست. استفاده از ارقام مقاوم و هسته‌های بذری وارداتی یا مطالعه شده توسط محققان در دستور کار قرار گرفته است. به طور مثال پیش از این تولید گندم شهریار با 16 دوره آبیاری صورت می‌گرفت اما الان پرورش ارقام صدرا و شیرودی با بالاترین عملکرد در دستور کار است.

سالانه  20 هزار تن هسته مقاوم به کم آبی تولید می‌شود. کشت‌های جایگزین و استراتژیک در مقابل کم ابی مورد توجه است. مثلا خلر، شبدر ماشک اسپرس ترتیکاله و ارزن جایگزین یونجه با نیاز ابی 15 هزار مترمکعب می‌شود. همچنین استفاد از سورگوم به جای ذرت به عنوان کشت جایگزین مطرح است.

کشت نشائی در بیش از 5 هزار مترمکعب سطح در دستور کار است که فی نفسه 30 درصد کاهش مصرف آب را در بر دارد.

برای استفاده از اب سبز، کشت حبوبات بهاره را به کشت پاییزه تبدیل کرده‌ایم و با استفاده از ارقام وارداتی و مقاوم به کم ابی برنامه‌ها را اجرایی می‌کنیم.

روشهای کشاورزی حفاظتی در کنار روشهای  کشت مستقیم در دستور کار است. کاهش مصرف انرژی، جلوگیری از فرسایش خاک، افزایش مواد مغذی زمین، کاهش نیاز به سرمایه گذاری برای تهیه ماشین آلات، کاهش زمان لازم برای آماده سازی زمین و حفظ رطوبت خاک از جمله مزایای کشت مستقیم هستند.

 115 هزار هکتار کشت حفاظتی یعنی کنترل تبخیر! در این زمینه استفاده از مالچ زنده جزو برنامه‌هاست. 5 هزار هکتار کشت زیرنایلونی داریم. کشت زیر نایلونی یا مالچ پلاستیکی مزایای متعددی دارد که شامل افزایش رطوبت خاک، کاهش تبخیر آب، جلوگیری از رشد علف‌های هرز، افزایش دمای خاک و امکان کشت زودتر است. همچنین، این روش به حفاظت از گیاهان در برابر آفات و بیماری‌ها و کاهش نیاز به استفاده از علف‌کش‌ها کمک می‌کند.

در راستای کشت با آب سبز نیز 10 هزار هکتار علوفه دیم در هر ساله کشت می‌شود.

در حوزه پرورش و توسعه محصولات باغی؛ ارقام اصلاح شده در دستور کار است. بیشترین کشت نهالی پایه رویشی بعد از خراسان متعلق به زنجان است. کاشت نهال پایه رویشی به معنای استفاده از نهال‌هایی است که به جای بذر، از طریق روش‌های غیر جنسی مانند قلمه زدن، پیوند یا کشت بافت تولید شده‌اند. این نهال‌ها معمولاً ریشه‌زایی قوی‌تر، رشد سریع‌تر و مقاومت بیشتری در برابر شرایط نامساعد محیطی و بیماری‌ها دارند.

توسعه گلخانه‌ها: نیاز به سرمایه گذاری سنگین در این زمینه داریم پرورش محصول در گلخانه راندمان را تا 10 برابر افزایش می‌دهد. توسعه گلخانه‌ها در مناطق کم‌آب مزایای قابل توجهی دارد. این مزایا شامل افزایش بازدهی تولید، کاهش مصرف آب، امکان کشت در هر فصل، کنترل بهتر عوامل محیطی، افزایش کیفیت محصول و ایجاد اشتغال است.

توسعه گیاهان دارویی به سطح بیش از 1200 هکتار و استفاده از ارقام مقاوم نظیر سنجد کا با آب باران پرورش یابند در دستور کار جدی است.

استفاده از ارقام زودرس: محصولات و ارقام کشت شده زودرس نیز در 3.5 الی 4 ماه نتیجه می‌دهند. ارقام زودرس معمولاً نیاز کمتری به نهاده‌های کشاورزی مانند کود، سم و سوخت دارند و در نتیجه هزینه‌ها را کاهش می‌دهند. دوره رشد کوتاه‌تر آنها به این معنی است که نیاز به آبیاری و مراقبت کمتری دارند. ارقام زودرس می‌توانند در مدت زمان کوتاه‌تری محصول تولید کنند، به این معنی که می‌توان از زمین بیشتری استفاده کرد و در نتیجه بهره‌وری را افزایش داد. در مناطقی که خطر سرمای بهاره وجود دارد، ارقام زودرس می‌توانند محصول را قبل از سرمای بهاره برداشت کنند و در نتیجه ریسک از دست رفتن محصول را کاهش دهند. ارقام زودرس می‌توانند در زمانی که بازار خالی است محصول را عرضه کنند و در نتیجه قیمت بیشتری دریافت کنند. برخی ارقام زودرس مقاومت بیشتری در برابر آفات و بیماری‌ها دارند، که باعث می‌شود نیاز به استفاده از سموم کم شود.

با افزایش تولید محصول زودرس، می‌توان به بهبود امنیت غذایی کمک کرد، به ویژه در مناطقی که با کمبود آب مواجه هستند. به طور کلی، استفاده از ارقام زودرس می‌تواند برای کشاورزان به صرفه باشد و به بهبود امنیت غذایی و توسعه پایدار کشاورزی کمک کند.

کشاورزان ما نیز علاقمند به مکانیزه کردن اراضی دارند. از این رو جهاد کشاورزی به اندازه‌ای که اعتبارات اجازه دهد در این زمینه انجام وظیفه می‌کند.

چرا برنامه‌های دستگاه‌های اجرایی در خصوص مقابله با بحران کم آبی محسوس نیست؟ آیا میزان اعتبارات تخصیص یافته عامل است یا نبود استراتژی و برنامه ریزی؟

عبدالرضا اعتمادیان، دبیر خانه کشاورز استان زنجان و کارشناس ارشد آب: برنامه ریزی! سالانه 6 میلیون مترمکعب اب از محل سد گلابر به هدر می رود عامل آن عدم طراحی مناسب است! مسبب ناترازی‌ها وزارت جهاد کشاورزی و وزارت نیرو است. «سدسازی نامناسب» و «آبیاری تحت فشار نامناسب» نمونه و مصداق اظهاراتم است. بدتر از آن دستگاه ذیربط آب را فروخت و حتی نتوانست پولش را دریافت کند و همین الان که صحبت می‌کنم، از طریق مراجع قانونی پیگیر اخذ مبلغ است!

متاسفانه با عدم توازن در سرمایه‌گذاری ملی و شکاف توزیع منابع در پروژه‌های انتقال آب به فلات مرکزی هم مواجهیم!

پروژه‌های انتقال آب از دریا به فلات مرکزی ایران، که از سال ۱۳۹۹ آغاز شده‌اند، هزینه‌های هنگفتی را به همراه داشته‌اند. این پروژه‌ها که هدفشان جبران کمبود آب در نواحی خشک است، از نظر اقتصادی و زیست‌محیطی با چالش‌های بزرگی روبه‌رو هستند. در عین حال، ایران مناطقی با آب‌های تجدیدپذیر فراوان دارد که می‌تواند به‌طور پایدار و با هزینه کم‌تر، در تأمین منابع آبی خود خودکفا شود.

چرا مناطق کوهستانی ایران که بارش سالانه‌ای حدود ۴۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی‌متر دارند نادیده گرفته شده‌اند؟

مناطق کوهستانی ایران که بارش سالانه‌ای حدود ۴۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی‌متر دارند، منابع آبی تجدیدپذیر فراوانی دارند. این مناطق، به دلیل شرایط جغرافیایی و منابع طبیعی خود، ظرفیت بالایی در تولید محصولات کشاورزی دارند، اما متأسفانه از سوی سیاست‌گذاران نادیده گرفته شده‌اند. در حالی که آب‌های تجدیدپذیر این مناطق می‌توانند تأمین‌کننده‌ی نیازهای کشاورزی و شرب باشند، سرمایه‌گذاری زیادی برای توسعه زیرساخت‌های آبی در این مناطق صورت نمی‌گیرد.

دلیل این نادیده‌گرفتن‌ها، توجه بیشتر به پروژه‌های پرهزینه‌ای چون شیرین‌سازی آب دریا و انتقال آن به فلات مرکزی است. در حالی که بسیاری از مناطق کوهستانی ایران که بارش‌های مناسبی دارند، می‌توانند از آب‌های تجدیدپذیر خود بهره‌برداری کنند، همچنان به پروژه‌هایی چون شیرین‌سازی آب دریا اولویت داده می‌شود. این در حالی است که هزینه‌های شیرین‌سازی به‌طور قابل توجهی بیشتر از استفاده از منابع آبی موجود در داخل کشور است.

چرا این مناطق که ظرفیت آبی بالایی دارند، مورد توجه قرار نمی‌گیرند؟ یکی از دلایل این است که پروژه‌های انتقال آب از دریا، به‌ویژه در دولت‌های مختلف، به راحتی سرمایه‌گذاری شده‌اند. در حالی که بسیاری از مناطق کوهستانی ایران با منابع آبی تجدیدپذیر هنوز زیرساخت‌های آبی مناسبی ندارند. در واقع، در این مناطق، با یک سرمایه‌گذاری کوچک و بهبود شبکه‌های آبیاری، می‌توان پتانسیل‌های کشاورزی عظیمی را شکوفا کرد.

به‌ویژه در زمینه تولیدات کشاورزی، مناطق کوهستانی با بارش ۴۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی‌متر می‌توانند به‌طور مؤثری محصولاتی چون گندم، جو، نخود و دانه‌های روغنی تولید کنند. اگر تنها کمی بیشتر به توسعه شبکه‌های آبیاری و مدیریت منابع آب این مناطق توجه شود، ایران می‌تواند به یکی از کشورهای پیشرفته در زمینه امنیت غذایی تبدیل شود.

در پایان، اگر سرمایه‌گذاری‌ها به‌طور عادلانه در مناطق کوهستانی با منابع آبی تجدیدپذیر هدایت شود، می‌توان به بهره‌وری بهتری در زمینه کشاورزی، تولیدات صنعتی و مدیریت منابع آبی دست یافت و کشور را از وابستگی به پروژه‌های پرهزینه مانند انتقال آب از دریا نجات داد.

انتهای پیام/