مدیر پایگاه میراث جهانی گنبد سلطانیه: هرگونه ساختوساز در محدوده گنبد سلطانیه رصد و متخلفان به مراجع قضایی معرفی میشوند/شهردار سلطانیه: گلایه مردم بیشتر به دلیل تفسیرهای متفاوت از ضوابط بین دستگاها است، مثلاً در یک پرونده، میراث فرهنگی اجازه ساخت با دو طبقه را میدهد، اما در مورد مشابه، مخالفت میکند. این رفتارهای متناقض باعث شده مالکین دچار سردرگمی شوند.
پایگاه خبری صدای زنجان نیوز/ سمیه محرمی: گنبد سلطانیه مهمترین
اثر تاریخی استان زنجان است که اهمیت و ارزش آن بر هیچ کس پوشیده نیست و از آثار
مهم معماری ایرانی بهشمار میرود، گنبد سلطانیه در سال ۲۰۰۵ میلادی در فهرست آثار
میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیدهاست. این بنا سومین گنبد بزرگ آجری جهان پس از
گنبد ایا صوفیه و کلیسای سانتا ماریا دل فیوره است.
با
توجه به توضیحات ارائه شده اهمیت حفاظت از این بنای تاریخی و حرائم آن بر کسی
پوشیده نیست و به نظر میرسد باید حفظ نام این اثر تاریخی در جمع آثار میراث جهانی
یونسکو ضروری است. به نظرمیرسد بی دقتی و بی توجهی که سال 1399 خطر حذف میدان
نقش جهان از لیست جهانی یونسکو را به همراه داشت این روزها در شهر سلطانیه در حال
تکرار است و با ساخت و ساز مرتفع خطر حذف گنبد سلطانیه از لیست فهرست آثار میراث
فرهنگی یونسکو را رقم بزند.
ویدیوهای
منتشر شده در رسانه ها و فضای مجازی، حکایت از ساخت و ساز چند واحد منزل مسکونی با
ارتفاع بالا در اطراف گنبد سلطانیه دارد که فعالان این حوزه را نگران کرده است و
تاکید میشود اگر جلوی این قبیل ساخت و سازها گرفته نشود، تبعات آن میتواند جبران
ناپذیر باشد چرا که طبق قانون، ساخت و ساز در حریم ابنیه تاریخی که به ثبت جهانی
سازمان یونسکو رسیدهاند دارای ضوابط و شرایط خاصی است که در صورت رعایت نشدن این
قوانین، سازمان یونسکو، اثر تاریخی مورد نظر را از فهرست آثار ثبت شده خارج میکند.
هشدار
جدی درباره ساختوسازهای مرتفع در حریم گنبد سلطانیه
ابوالفضل
عالی، مدیر پایگاه میراث جهانی گنبد سلطانیه در این زمینه در گفتوگو با صدای
زنجان با اشاره به برخی ساختوسازهای اخیر در محدودهی پیرامونی گنبد سلطانیه،
نسبت به تبعات این اقدامات هشدار داد و تأکید کرد که هرگونه فعالیت خارج از ضوابط
مصوب میتواند جایگاه این اثر در فهرست جهانی یونسکو را به خطر بیندازد.
مدیر
پایگاه میراث جهانی گنبد سلطانیه با اشاره به اینکه در واکنش به موضوع ساختوسازهای
غیرمجاز و مرتفع در حریم گنبد سلطانیه که اخیراً به شکل گستردهای در فضای مجازی و
رسانهها مطرح شده، اضافه کرد: واقعیت این است که برخی تصاویر و گزارشهایی که در
روزهای اخیر منتشر شدهاند، بیاساس نیستند و ما نیز بهعنوان میراث فرهنگی این
موارد را شناسایی و پیگیری کردهایم. اما باید در نظر داشت که محدوده گنبد سلطانیه
دارای حریم مصوب است و هرگونه ساختوساز در این محدوده نیاز به رعایت دقیق ضوابط
دارد.
وی با
بیان اینکه محدوده و ضوابط حریم منظری گنبد سلطانیه از سال ۱۳۸۴ تعیین و به دستگاههای
ذیربط ابلاغ شده است، افزود: این ضوابط برای حفظ منظر تاریخی و فرهنگی اثر بوده و
شهرداریها نیز کاملاً از آن آگاه هستند. برخی مناطق از جمله ملا حسن، چلبی و تپههای
پیرامونی جزو اراضیای هستند که اگرچه بهصورت مستقیم در مجموعه ثبتی نیستند، اما
در حریم منظری اثر قرار دارند و باید با دقت حفاظت شوند.
وی با
اشاره به اینکه مجموعه سلطانیه ثبت جهانی شده و حساسیتهای ویژهای از سوی نهادهای
بینالمللی درباره آن وجود دارد، افزود: در مواردی شاهد ساختوسازهایی با طبقات بیشتر
از حد مجاز هستیم که اگر بدون هماهنگی با میراث فرهنگی و خلاف ضوابط انجام شده
باشند، قطعاً تخلف بهحساب میآیند. مسئولیت صدور مجوز ساختوساز در داخل شهر و
محدودههای مسکونی با شهرداری است.
عالی
تصریح کرد: البته برخی از این موارد هنوز در دست بررسی است. در مواردی مشاهده شده
که ساختمانی در مراحل ساخت است و تصاویر آن در فضای مجازی منتشر شده و افکار عمومی
را نگران کرده است. اگر مشخص شود این ساختمانها بدون مجوز ساخته شدهاند یا تخطی
از مجوز دارند، هم خود سازنده و هم مرجع صادرکننده باید پاسخگو باشند. هیچکدام از
این مسائل از نگاه میراث فرهنگی دور نمانده است.
وی در
پاسخ به سئوالی در مورد نمونههایی از تخلف مشابه در سایر نقاط کشور و تجربه ساختوساز
در حریم میدان نقش جهان اصفهان عنوان کرد: اگر اقدامی خلاف ضوابط صورت گیرد، ممکن
است منجر به بازبینی وضعیت ثبت جهانی اثر شود و این یک خطر واقعی است و نباید آن
را ساده گرفت.
مدیر
پایگاه میراث جهانی گنبد سلطانیه با بیان اینکه برخی از این ساختمانها ممکن است
در نهایت با دستورقضایی با احتمال تخریب مواجه شوند، افزود: ساختوسازهایی که
ضوابط را رعایت نکرده باشند و حریم اثر را تحتالشعاع قرار دهند، ممکن است با حکم
قانونی تخریب شوند. ما بهصورت شفاف موضع خود را اعلام کردهایم و در مواردی نیز
اطلاعیه رسمی منتشر شده که تأکید میکند میراث فرهنگی در صدور مجوز برای این ساختوسازها
دخالتی نداشته است.
وی با
تأکید بر لزوم هماهنگی همه نهادها، از جمله شهرداریها، در حفاظت از آثار ثبت جهانی
گفت: انتظار ما این است که شهرداریها، نهادهای نظارتی و حتی رسانهها در این
موضوع حساس، با دقت و مسئولیت عمل کنند.
عالی
با بیان اینکه اگر مجوزی خلاف قانون صادر شده باشد، باید با آن برخورد شود و اگر
ساختوساز بدون مجوز بوده، باید با سازنده برخورد شود، تصریح کرد: ما نمیتوانیم
نسبت به چنین تخلفاتی بیتفاوت باشیم، چون حفظ این میراث نهفقط وظیفه ما که امانتداری
در برابر تاریخ و مردم است.
تناقض
در تفسیر ضوابط، شهروندان را سردرگم کرده است
مصطفی
کلانتری، شهردار سلطانیه، با تاکید بر نظارت بر ساختوسازهای غیرمجاز یا مرتفع در
محدودهی گنبد سلطانیه، اظهار کرد: تمامی ساختوسازهایی که توسط شهرداری مجوز
گرفتهاند، با رعایت ضوابط میراث فرهنگی و در چارچوب قوانین و محدودیتهای ارتفاعی
بوده است.
شهردار
سلطانیه با بیان اینکه تصاویری که اخیراً در فضای مجازی و برخی رسانهها درباره
ساختوسازهای شهری در سلطانیه منتشر شده، مربوط به پروژههایی است که از سال گذشته
یا اوایل امسال آغاز شدهاند، عنوان کرد: این مورد به دلیل عدم رعایت ضوابط متوقف
و در انتظار دستور قضایی است.
شهردار
سلطانیه با اشاره به اینکه محدوده حریم اثر ثبت جهانی گنبد سلطانیه دارای شرایط و
ضوابط خاصی است، گفت: نکته مهمی که وجود دارد این است که محدودیت ارتفاعی بهصورت
مشخص و یکپارچه در سطح شهر اعمال نشده، بلکه ضوابط بهصورت پراکنده و منطقهای تعریف
شدهاند. این پراکندگی گاه باعث سردرگمی شهروندان، و حتی برداشتهای متفاوت شده
است.
کلانتری
با تأکید بر اینکه شهرداری مسئول صدور مجوز ساختوساز در محدوده شهری است، افزود:
ما در همه پروژههایی که مجوز دادهایم، استعلامهای لازم را از اداره کل میراث
فرهنگی گرفتهایم و صرفاً در مناطقی اجازه ساختوساز دادهایم که در حریم مستقیم
گنبد قرار ندارند یا مشمول محدودیتهای شدید ارتفاعی نبودهاند. بر همین اساس،
هرگونه ساختوساز مرتفعی که در چارچوب مجوز شهرداری انجام شده، با رعایت ضوابط
بوده است.
وی با
بیان اینکه نوع حریمبندی اثر گنبد سلطانیه با نمونههایی مثل نقش جهان اصفهان
متفاوت است، ادامه داد: در اصفهان حریم منظری میدان نقش جهان بهصورت یک مستطیل
مشخص و یکپارچه تعریف شده، اما در سلطانیه، تعریف مشخصی از حریم وجود ندارد که در
برخی موارد پیچیدگیهایی برای اجرای دقیق ایجاد میکند.
کلانتری
اضافه کرد: این موضوع باعث شده برخی املاک یا مناطق شهری که در ظاهر از گنبد فاصله
دارند، ولی در حریم بصری محسوب میشوند، مشمول ضوابط خاص باشند. در عین حال، برخی
املاک که خارج از محدوده ثبتشده هستند، طبق قانون مجاز به ساختوساز هستند.
شهردار
سلطانیه با اشاره به برخی موارد اعتراض شهروندان نیز گفت: گلایه مردم بیشتر به دلیل
تفسیرهای متفاوت از ضوابط بین دستگاها است. مثلاً در یک پرونده، میراث فرهنگی
اجازه ساخت با دو طبقه را میدهد، اما در مورد مشابه، مخالفت میکند. این رفتارهای
متناقض باعث شده مالکین دچار سردرگمی شوند.
وی
همچنین با انتقاد از شیوه اطلاعرسانی برخی افراد در فضای مجازی گفت: در برخی
موارد، تصاویر ساختوسازها بدون بررسی دقیق حقوقی و فنی منتشر میشود و ذهن مردم
را نسبت به عملکرد شهرداری و دیگر نهادها مخدوش میکند، در حالی که همه اقدامات ما
قانونی، شفاف و در چارچوب ضوابط بوده است.
کلانتری
با بیان اینکه ما همواره آماده همکاری کامل با اداره کل میراث فرهنگی هستیم و
انتظار داریم که تفسیر و اجرای ضوابط نیز با وحدت رویه و هماهنگی انجام شود، تصریح
کرد: هدف همه ما، چه شهرداری و چه میراث فرهنگی، حفظ ارزشهای تاریخی سلطانیه و
همزمان تأمین حقوق مردم است. امیدواریم با تعامل بهتر، از بروز این نوع سوءتفاهمها
جلوگیری شود.
وی همچنین بیان کرد: شهرداری سلطانیه در این دوره بیشترین تعامل را با اداره کل میراث فرهنگی داشته است و از ظرفیتهای میراث فرهنگی به عنوان فرصت در مدیریت شهری و جذب اعتبارات استانی برای شهر بهره برده است که نمونه آن سنگ فرش یکی از خیابانهای حریم گنبد و برگزاری جشنواره گل محمدی برای سومین سال متوالی است.