گنبد سلطانیه در زنجان یکی از منحصر به فردترین جاذبه‌های این شهر محسوب می‌شود و با توجه به بررسی‌های صورت گرفته از نظر ارتفاع، بعد از کلیسای سانتا‌ماریای ایتالیا و مسجد ایاصوفیه ترکیه، این گنبد به عنوان سومین گنبد جهان شناخته شده است، همچنین گنبد سلطانیه به عنوان بزرگترین گنبد تاریخی در ایران و بزرگترین گنبد آجری در جهان به ثبت رسیده است. این گنبد زیبا و منحصر به فرد ایرانی در فهرست آثار جهانی یونسکو هم نیز به ثبت رسیده است. این گنبد الهام‌بخش معماران در ساخت کلیسای سانتاماریا دلفیوره ایتالیا (کلیسای جامع فلورانس) و تاج محل هند بوده است. از دیگر ویژگی‌های این بنا که سبب اهمیت بالای آن شده وزن ۱۶۰۰ تن آن است که به مدت ۷۰۰ سال پابرجا بوده و تنها ۸ سانتی‌متر نشست کرده است. این بنای تاریخی به دلیل داشتن ویژگی‌های منحصر به فرد همواره مورد توجه دوستداران و علاقه‌مندان ابنیه‌های تاریخی بوده است. چندی پیش اما عکسی در فضای مجازی منتشر شد که بیان می‌داشت که ارگ گنبد سلطانیه به دلیل مرمت طولانی مدت آن، دچار تَرک شده است.

 تَرک ایجاد شده روی گنبد سلطانیه مربوط به 18 سال قبل است

به گزارش روزنامه صدای زنجان امیر ارجمند، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان در مورد موضوع مطرح شده در فضای مجازی تحت عنوان تَرک ارگ سلطانیه، گفت: این تَرک مربوط به 18 سال قبل بوده است و در این مدت نیز تثبیت بوده است.

 وی در مورد تَرک ارگ سلطانیه اظهار کرد: این تَرک در یکی از ایوان‌های این بنای تاریخی بوده که مربوط به 18 سال قبل است و در طول بررسی‌ و آزمایش لازم انجام شده، این تَرک ثابت مانده است و مشکلی ایجاد نخواهد کرد.

توقف 30 ساله مرمت گنبد سلطانیه در دهه‌های گذشته

وی با بیان اینکه مرمت گنبد سلطانیه در دهه‌های گذشته بیش از 30 سال متوقف بوده است، افزود: در حال حاضر در مرمت گنبد سلطانیه اقدامات بسیار خوبی انجام شده است.

مرمت هیچ‌وقت متوقف و تمام نمی‌شود

مدیرکل میراث فرهنگی زنجان در مورد مرمت بنای ارگ سلطانیه اظهار کرد: مرمت یک پروسه ظریف و حساس است و کار آن به صورت مداوم صورت می‌گیرد.

ارجمند با تاکید بر اینکه کار مرمت هیچ وقت متوقف و تمام نمی‌شود، خاطرنشان‌کرد: پروسه مرمت و نگهداری همیشه باید فعال باشد.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان با بیان اینکه کاشی‌کاری فضای داخلی گنبد سلطانیه که تمام شده، احتیاج به نگهداری دارد، تصریح کرد: بالغ بر 10 سال است که نگهداری پس از مرمت این گنبد انجام می‌شود.

مرمت یک پروژه عمرانی نیست که برای اتمام آن زمان تعیین کنیم

مدیرکل میراث فرهنگی زنجان در پاسخ به این سوال که «پروژه مرمت این گنبد تا چه زمانی ادامه خواهد داشت؟» اظهار کرد: بحث مرمت یک پروژه عمرانی نیست که بخواهیم بگوییم در یک تاریخ آغاز و در یک زمانی پایان ‌می‌یابد، پروسه مرمت مستمر بوده و در حوزه نگهداری تعریف می‌شود.

وی بیان کرد: در 10 سال گذشته هیچ وقت کارگاه مرمت گنبد سلطانیه تعطیل نشده و ممکن است تعداد کارگاه‌ها کاهش یا افزایش یافته باشد ولی تعطیلی مطلق نداشتیم.

ارجمند بیان کرد: این نشان می‌دهد که هم کار مرمت انجام می‌شود و هم اعتبار لازم برای این‌ کار تخصیص می‌یابد.

وی بیان کرد: گنبد سلطانیه هم مانند سایر ابنیه‌های تاریخی کشور نیاز به مرمت و نگهداری دارد که این کار به صورت مستمر انجام می‌شود.

وجود تَرک‌‌ها بر روی بدنه ابنیه تاریخی طبیعی است

 در ادامه میرموسی انیران، مدیر پایگاه جهانی گنبد سلطانیه با اشاره به اینکه در بناهای تاریخی که سنی از آنها می‌گذرد، چین و چروکی در مجموعه به وجود می‌آید، گفت: در بنای سلطانیه هم که بیش از 700 سال از عمرش گذشته است و یک بنای با سازه آجری‌ست و نزدیک 30 زلزله را  در طول عمر خود پشت سر گذاشته، وجود این چین و چروک و تَرک‌‌ها طبیعی‌ است و مطمئنا در این زلزله‌ها تَرک‌‌ها و چین و چروک‌هایی در این بنا ایجاد شده است.

تَرک‌‌های روی ابنیه تاریخی رصد و بررسی می‌شوند

وی ادامه داد: این تَرک‌ها از سوی میراث فرهنگی و پایگاه گنبد سلطانیه همواره رصد و شناسایی می‌شوند و در پی آن تحقیقات و بررسی‌ها بر روی این تَرک‌‌ها صورت می‌گیرد و شاهد‌گذاری می‌شوند.

وی ادامه داد: این تَرک‌ها به شیوه‌های خاص و یا دیجیتال رصد و بررسی می‌شوند تا مشخص شود که آیا این تَرک‌‌ها فعال هستند یا خیر؟ ضمن اینکه در حوزه میراث جهانی و مرمت؛ اجازه بستن این تَرک‌ها وجود ندارد و تا زمانی که تَرک فعال نیست، ما اجازه بستن این تَرک‌‌ها را به صورت کامل نداریم.

وی با اشاره به اینکه تَرک‌‌های منتشر شده در فضای مجازی مربوط به سال‌ها قبل است، اظهار کرد: تَرک‌‌های ریزی که در عکس منتشر شده در فضای مجازی مشاهده می‌شود، شاهدگذاری شده است و تَرک‌‌های فعالی نیستند.

تَرک‌‌ها جزئی از تاریخ هستند

انیران با اشاره به اینکه تَرک‌‌ها جزئی از تاریخ هستند، افزود: وظیفه میراث فرهنگی در وهله اول حفاظت از ابنیه‌های تاریخی است که ما موظف هستیم تا این ابنیه‌های تاریخی را به درستی نگهداری کنیم و در مرحله بعد وظیفه پژوهش بر روی این ابنیه را داریم و در واقع این پایگاه با عنوان «پایگاه پژوهشی میراث جهانی گنبد سلطانیه» شناخته می‌شود و ما در این مکان ضمن مرمت و محافظت از این گنبد بر روی آن فعالیت‌های پژوهشی انجام می‌دهیم و این تَرک‌‌ها را به صورت هفتگی و ماهانه رصد می‌کنیم و هر سال برنامه مطالعاتی بر روی این تَرک‌‌ها داریم و نتایج به دست آمده از این تحقیقات را بررسی می‌کنیم تا ببینیم که کدام تَرک‌‌ها فعال هستند و کدام خیر!

تَرک‌‌ها در تمامی ابنیه‌های تاریخی جهان وجود دارند

این مسئول خاطرنشان کرد: تَرک‌‌ها نه در این بنا بلکه در تمام ابنیه تاریخی و نه صرفا درایران بلکه در تمام ابنیه جهان وجود دارد و در حوزه جهانی ما به عنوان مرمت‌گر این بنا مجاز به بستن این تَرک‌‌ها، تا زمانی که آسیب‌رسان نباشند، نیستیم و تنها زمانی که این تَرک‌‌ها عامل مخل شناخته شوند مجبور به ترمیم آنها خواهیم بود این ترمیم نیز به عنوان یک عارضه شناخته می‌شود.