#پیگیری_یک_وعده

موضوع ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی، سال‌هاست در جلسات مدیران و مسئولان شهری و استانی مطرح می‌شود اما ازدحام کارگران در میدان‌های 15 خرداد و ارگ که همگی آن‌ها به دنبال رزق و روزی در این مکان‌ها در طول شبانه‌روز حضور می‌یابند، حاکی از آن است، اقدام عملی که هم به نفع کارگران باشد و هم به نفع کارفرمایان و شهروندان از سوی برنامه‌ریزان، انجام نگرفته است.

به گزارش روزنامه صدای زنجان از چند سال پیش انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی درخواست داشتند که کارگران فصلی و ساختمانی ساماندهی شوند. آن زمان این مسئله مطرح بود که حتی برای مسافران اتوبوس‌ها نیز مکان سرپوشیده‌ای در خیابان‌ها وجود دارد اما متاسفانه کارگران فصلی و ساختمانی به حال خود رها شده‌اند و در سرما و گرما دور تا دور میادین اصلی سطح شهر می‌ایستند. بنا بر اظهارات مسئولان ذیربط، تعداد کارگران ساختمانی و فصلی استان بیش از ۳۰ هزار نفر تخمین زده شده است.

با نگاهی گذرا در شهر زنجان می‌توان دریافت که میدان‌های دروازه ارگ و ۱۵ خرداد محل اصلی تجمع کارگران فصلی در طول سال است، مکان‌هایی که در هر ساعت از شبانه‌روز تعداد زیادی کارگر در حاشیه آن منتظر این هستند که ماشینی مقابل آن‌ها ترمز کند.

حق کارگر؛ گوشت قربانی!

حضور بی‌ضابطه کارگران فصلی در کنار خیابان علاوه بر برهم زدن مبلمان شهری مشکلات اجتماعی و تردد را نیز برای عابران پیاده و تاکسی‌ها ایجاد می‌کند. شهرداری زنجان حدود سه سال پیش محلی را جهت استقرار کارگران به امید جمع‌آوری آنان از میادین اصلی شهربه شرکت تعاونی کارگران ساختمانی و فصلی اختصاص داد اما آنچه مسلم است این است که کارگران از حضور در این محل و در برخی موارد ثبت‌نام در سامانه بانک اطلاعاتی شرکت امتناع می‌کنند.

کارگران معتقدند به هر میزان‌ که مسئولان دولتی استان در زمینه معیشت، امنیت شغلی کارگران فصلی بی‌توجه هستند، شهرداری و مجموعه مدیریت شهری به جز سوله‌ای که برای فعالیت شرکت تعاونی ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی اختصاص داده، اقدام عملی برای استقرار کارگران ساختمانی که منجر به اعزام آنان به محل کار، اشتغال و ایجاد درآمد برایشان شود، انجام نداده است.

یکی از کارگران در گفت‌وگو با صدای زنجان با اشاره به سابقه 20 ساله خود در امر بنایی و ساختمان می‌گوید: هر روز از ساعت 6 صبح در میدان ارگ به امید سر کار رفتن، حاضر می‌شوم. در دلم ذکر می‌گویم تا پیمانکار یا شهروندی که کار بنایی دارد برای انتخاب کارگر به سراغم بیاید. باورتان نمی‌شود من گاهی اوقات تا ساعت 8 شب هم در کنار خیابان مانده‌ام ولی دست خالی به خانه بازگشته‌ام!

او که معتقد است مسئولان شهری و استانی کاری که به درد کارگران ساختمانی بخورد انجام نداده‌اند و تا کنون نیز گره‌ای از مشکلات این قشر گشوده نشده است، عنوان می‌کند: دل‌مان خوش بود که شرکت تعاونی ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی تشکیل شده تا دیگر از شر روزهای کسل‌کننده بیکاری و خالی از دستمزد رها شویم اما به دلیل اختلافات تشکل‌های کارگری و چالش بین شرکت تعاونی و شهرداری که سبب پلمپ محل شرکت شد، به این نتیجه رسیدیم، اوضاع‌مان خوب نمی‌شود. این یک واقعیت است، حق‌مان همیشه در دعوای بین مسئولان و ذی‌نفعان ضایع شده است!

تاکید دستگاه قضا برای ساماندهی کارگران

خردادماه سال 98 بود که دادستانی با ارسال نامه‌ای به شهرداری خواستار تسریع در اجرای طرح ساماندهی کارگران ساختمانی و فصلی شد. در این نامه تاکید شد با توجه به تجمع کارگران در میادین اصلی شهر که سبب ایجاد چشم‌انداز نامناسب شهری شده و بعضا موجبات درگیری و شلوغی محل و انجام اقدامات مجرمانه را فراهم می‌کند، لازم است موضوع ساماندهی کارگران و دلالت آن‌ها به شرکت تعاونی صنفی ساماندهی استادکاران و کارگران فصلی و ساختمانی استان که دارای مجوز بوده، اقدام شود  که می‌تواند بخشی از مشکلات کارگری و ساماندهی جمعیت مذکور و خلوت نمودن میادین شهری را مرتفع کند. در این راستا مقرر شد دستورات لازم در خصوص مساعدت و همکاری با شرکت مذکور جمع آوری کارگران و دلالت و راهنمایی آنها جهت عضویت در شرکت مذکور صادر تا اقدامات لازم معمول شود.

عباس راشاد، رئیس شورای شهر زنجان که معتقد است رویه ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی باید اصلاح شود، می‌گوید: با وجود اقدامات مثبت انجام گرفته از سوی شرکت تعاونی ساماندهی کارگران ساختمانی استان در حوزه کار و بیمه، متاسفانه این شرکت نتوانسته نسبت به تعهداتش در قبال شهرداری و عدم حضور کارگران در میادین سطح شهر عمل کند.

راشاد با بیان اینکه مسئولان امر باید در راستای ساماندهی کارگران، این افراد را بر اساس میزان تجربه و شرکت در دوره‌های آموزشی و مهارتی دسته‌بندی کنند، تصریح می‌کند: ثبت تمامی اطلاعات و رزومه کاری افراد به همراه عکس پرسنلی توسط مجری طرح ( سازمان مشاغل شهری شهرداری و یا شرکت مسئول بخش خصوصی) در سامانه می‌تواند در الکترونیکی شدن این خدمات که هم به نفع کارگر و هم به نفع شهروندان و کافرمایان است، نقش مهمی داشته باشد. شیوه استفاده از این خدمات به گونه‌ای است که شهروندان و کارفرمایان به سامانه مراجعه و بر اساس نیاز خود، نسبت به انتخاب نیروی کار اقدام می‌کند.

رئیس شورای شهر زنجان ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی را از جمله کارهای شهرداری یا بخش خصوصی مدنظر مسئولان شهری عنوان کرده و می‌گوید: از نظر شورا بهتر است این کار توسط شرکت خصوصی انجام گیرد. ما معتقدیم مراجعه مردم به میادین سطح شهر برای بهره‌مندی از نیروی کار و خدمات کارگری، روال کاملا غلطی است.

راشاد با اشاره به پیگیری این موضوع در شوراهای سوم و چهارم خاطرنشان می‌کند: پس از پیگیری موضوع ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی، در شورای پنجم مسئولیت در قالب قراردادی به شرکت تعاونی واگذار شد تا مسئولان ذیربط نسبت به ثبت هویت کارگران ساختمانی و فصلی در سامانه مدنظر اقدام کنند.

کارگران اطلاعات خود را در سامانه مربوطه ثبت کنند

رئیس شورای شهر زنجان با بیان اینکه کارگران بهتر است با ثبت اطلاعات خواسته شده در سامانه ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی استان گامی در جهت سیستماتیک شدن حضورشان در محیط‌های کاری، برخورداری از حقوق قانونی خود در حوزه دستمزد و غیره اقدام کنند، اضافه می‌کند: شهروندان نیز می‌توانند به صورت غیرحضوری نسبت به انتخاب کارگران بر اساس نیاز خود اقدام نمایند. در این رابطه شرکت‌های مشاوره‌ای به عنوان شرکت واسط می‌توانند وظیفه انتخاب و معرفی کارگر به مردم را بر عهده بگیرند.

راشاد با اشاره به تشکیل چندین مورد شکایت مبنی بر عدم واریز حق و حقوق کارگران ساختمانی و فصلی از سوی کارفرمایان در مراجع قضایی زنجان از کارگران خواست تا برای عدم تضییع حقوق خود نسبت به ثبت اطلاعات خود در سامانه مربوطه قدم بردارند.

سنگ‌اندازی؟

در شرایطی که رئیس شورای شهر زنجان بر لزوم ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی تاکید دارد، ابوذر نجفی، رئیس شرکت تعاونی ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی استان مدعی است مسئولان شهری به جای همراهی، بدون اینکه فرصتی برای خدمت به این شرکت بدهند با بهانه‌های واهی نسبت به پلمپ محل فعالیت شرکت ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی اقدام کرده‌اند.

شهرداری به دنبال صدور اخطاریه‌های متعدد، پانزدهم بهمن ماه 98 تصمیم به پلمپ شرکت تعاونی ساماندهی کارگران ساختمانی و فصلی استان واقع در سه‌راه امجدیه گرفت. شهرداری زنجان معتقد است شرکت تعاونی با گذشت بیش از ۲۸ ماه از فعالیتش در محل اجاره‌ای که از سوی شهرداری تحویل گرفته بود، نه تنها نتوانسته به تعهداتش عمل کند بلکه در اقدامی خلاف قانون نسبت به ایجاد مغازه و اجاره آن به صنوف مختلف در قبال امانتی که تحویل گرفته، به بیت‌المال خیانت کرده است.

ابوذر نجفی، رئیس شرکت تعاونی ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی استان با اشاره به ثبت اسامی نزدیک به ۵ هزار کارگر ساختمانی و فصلی در شهرستان زنجان در سامانه مربوطه در مورد عدم اجرای موفق طرح ساماندهی کارگران ساختمانی و فصلی توسط این شرکت می‌گوید: تاکنون برای جلب حضور کارگران در شرکت تعاونی و اعزام آنان به محل‌های کار اقدامات تبلیغی و حمایتی متعددی انجام داده شده اما واقعیت این است اگر خواهان جمع‌آوری کارگران از میادین سطح شهر هستیم دستگاه‌های متولی به ویژه شهرداری باید زمینه را برای عملیاتی شدن اهداف مربوطه به ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی فراهم کنند چرا که شرکت تعاونی ابزار تشویقی برای ترغیب کارگران جهت حضور در شرکت را در دست ندارد. ما نمی‌توانیم با زور و تهدید و اقدامات قهرآمیز کارگران را از میدان جمع‌آوری کنیم. باید به لحاظ مالی دل آن‌ها را قرص کنیم.

نجفی بهره‌مندی کارگران عضو شرکت تعاونی از خدمات بیمه‌ای از جمله بیمه مسئولیت، جمع‌آوری کارگران فصلی و ساختمانی از میدان‌های سطح شهر و استقرار آنان در محل ثابت و دارای امکانات رفاهی، نظام‌مند شدن خدمات ساختمانی و سایر خدمات کارگری به کارفرمایان و شهروندان متقاضی بکارگیری نیروی کار، اعزام نیروهای بومی استان به مکان‌های نیازمند نیروی کار و جلوگیری از مهاجرت نیروهای کارگری بومی به خارج از استان را از اهداف اصلی طرح ساماندهی کارگران ساختمانی و فصلی اعلام می‌کند.

وی ضمن انتقاد از تک‌روی مسئولان شهری و عدم اعتقاد آنان به کار تیمی و دست جمعی می‌گوید: متاسفانه نه شهرداری و نه دستگاه‌های اجرایی استان در پروژه‌های عمرانی خود از نیروهای کارگری تحت پوشش شرکت تعاونی استفاده نمی‌کنند. در زنجان اغلب کارهای خدماتی و عمرانی دستگاه‌ها توسط نیروهای کارگری غیربومی انجام می‌شود. مسئولان اگر خواهان پیشرفت شرکت تعاونی در حوزه ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی هستند باید به این مهم توجه جدی داشته باشند.

وی با اشاره به انتخاب این شرکت به عنوان تعاونی برتر طی سال‌های 97 و 98 تاکید می‌کند: جزو نخستین استان کشور در تاسیس شرکت تعاونی ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی برای خدمت به قشر کارگر استان بودیم. در ایران به لحاظ اداری اول شدیم اما متاسفانه به لحاظ اجرایی به علت عدم همکاری مسئولان امر موفق نشدیم.

** شرکت تعاونی ساماندهی کارگران ساختمانی کنار گذاشته شد

غلامحسن احمدی، معاون خدمات شهری شهرداری زنجان نیز در واکنش به این اظهارات علت اصلی فسخ قرارداد با شرکت تعاونی ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی استان را عمل نکردن به تعهدات دوطرفه از سوی شرکت تعاونی اعلام می‌کند و معتقد است: تکمیل بانک اطلاعاتی ۵ هزارنفری کارگران از سوی شرکت تعاونی اقدامی مثبت است اما در این مورد باید اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان نظر دهد، ما می‌گوئیم هدف اصلی شهرداری جمع‌اوری کارگران از میدان‌های ارگ و ۱۵ خرداد بود که این شرکت نتوانست کاری برای آن انجام دهد.

این مسئول در پاسخ به انتقادات مسئولان شرکت تعاونی در زمینه عدم اقدام جدی از سوی شهرداری در زمینه تکلیف پیمانکاران دستگاه‌ها برای استفاده از کارگران تحت پوشش این شرکت گفت: باید در چارچوب قرارداد کار کنیم. بکارگیری نیروهای کار شرکت تعاونی در پروژه‌های عمرانی از سوی سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی باید در چارچوب مجموعه‌های ذیربط انجام گیرد. وظیفه شهرداری در اجرای این طرح، تسهیل‌گری است. مسئولان شرکت انتظار دارند دستگاه‌های دولتی کارگران را از میادین جمع‌آوری کرده و آن‌ها را به دفتر شرکت ببرند. شرکت تعاونی ساماندهی کارگران ساختمانی و فصلی استان به عنوان بخش خصوصی باید قدرت اجرای برنامه محوله را داشته باشد.

شهرداری موضوع ساماندهی کارگران را پیگیری می‌کند

معاون خدمات شهری شهرداری زنجان با تاکید بر اینکه شهرداری موضوع ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی را در دستور کار دارد و برای عملیاتی شدن نیز نیازمند مساعدت تمامی دستگاه‌های اجرایی به ویژه اداره کار و ارگان‌های قضایی و انتظامی است، عنوان می‌کند: این وظیفه اخیرا به شهرداری محول شده است. موضوع ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی به صراحت در دستورالعمل‌های شهرداری نیامده اما شهرداری برای رفع مشکل مردم و منظر شهری، این موضوع را به نفع کارگران و شهروندان تفسیر کرده و برنامه‌های خود را در این رابطه اجرایی می‌کند.

اظهارات معاون خدمات شهری شهرداری زنجان در حالی مطرح است که عباس راشاد، رئیس شورای شهر زنجان با تاکید بر اینکه موضوع ساماندهی کارگران فصلی از وظایف قطعی شهرداری بوده و این وظیفه ذیل اساسنامه سازمان مشاغل شهری تعریف شده است، عنوان می‌کند: این سازمان مکلف به ساماندهی کارگران ساختمانی و فصلی است.

البته غلامحسن احمدی، معاون خدمات شهری شهرداری زنجان در این رابطه با بیان اینکه شهرداری در بحث خدمت به کارگران ساختمانی و فصلی به هیچ عنوان به دنبال بهانه‌جویی نیست، اجرای مطلوب طرح ساماندهی را منوط به همراهی کارگران و دستگاه‌های ذیربط دانسته و تاکید می‌کند: شهرداری به تنهایی نمی‌تواند طرح ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی را در زنجان به درستی اجرا کند.

وضعیت اجتماعی نامطلوب کارگران و آسیب‌های اجتماعی تهدیدکننده نظیر فقر، معضلات معیشتی، عدم حمایت‌های قانونی در حوزه بیمه و کار، توجه جدی به این قشر، امری ضروری است چرا که غفلت از این مهم در بلندمدت تبعات نامطلوب و جبران‌ناپذیری را بر ساختار جامعه و تامین عدالت اجتماعی به همراه دارد. به نظر می‌رسد برنامه‌ریزان بیش از پیش باید به موضوع ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی که درصد کثیری از کارگران را به خود اختصاص داده‌اند، توجه داشته باشند.