زهرا احمدی- روز جهانی آسم (اولین سه‌شنبه ماه می برابر با اواسط اردیبهشت‌ماه)، یک رویداد سالانه مهم در تقویم سلامت همه کشورهای دنیا است که از سوی دفتر برنامه جهانی آسم (GINA) سازمان‌دهی می‌شود تا سطح آگاهی درباره بیماری آسم و مراقبت‌های جهانی برای این بیماران را بهبود بخشد.

امسال نیز در تقویم ایران، یازدهم اردیبهشت روز جهانی آسم است که رئیس گروه بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی زنجان می‌گوید: آسم یک بیماري جدي، مزمن و غیرواگیر ریه است که با التهاب مجاري هوایی همراه بوده و مزمن به این معنا که بیماري همیشه وجود دارد، حتی زمانی که بیمار احساس ناخوشی ندارد.

علی صیدی در ادامه با بیان اینکه در بیمار مبتلا به آسم سه واقعه در راه‌های تنفسی رخ می‌دهد، خاطرنشان می‌کند: در این بیماران پوشش داخلی راه‌های هوایی متورم و ملتهب و موکوس به میزان زیاد ترشح شده که می‌تواند راه‌های هوایی را مسدود سازد و علاوه بر آن عضلات راه‌های هوایی منقبض شده و مسیر راه هوایی را تنگ‌تر کند.

به گفته این مسئول، در بیماری آسم به دنبال واکنش راههای هوایی به عوامل محرك و حساسیت‌زا (آلرژن)، این ملتهب و تنگ شده در این شرایط علایم آسم به صورت سرفه، خس خس سینه و تنگی نفس بروز میکند.

علت آسم چیست؟

وی در پاسخ به این سوال اظهار می‌کند: علت دقیق و اصلی آسم هنوز نامشخص است، ولی آنچه تاکنون روشن شده، نشان می‌دهد که اگر افراد خانواده سابقه انواع بیماریهای آلرژیک از قیبل اگزما، آلرژي بینی، آلرژي غذایی و آسم را داشته باشند احتمال بروز آسم در سایر افراد آن خانواده نیز بیشتر می‌شود.

صیدی ادامه می‌دهد: همچنین تماس با عواملی چون دود سیگار، عوامل عفونی ویروسی و بعضی از مواد حساسیت زا ممکن است سبب افزایش احتمال بروز آسم گردند.

وی به عوامل شایع محیطی که سبب بروز یا بدتر شدن آسم (حمله آسم) می‌شود، اشاره می‌کند و می‌گوید: عوامل حساسیت‌زا یا آلرژن‌ها، عوامل حساسیت‌زای حیوان از جمله پر، مو یا پوست،گرده‌ها و قارچ‌ها، سوسک‌ها سبب بروز و یا تشدید آسم می‌شوند.

رئیس کارگروه بهداشت عنوان می‌کند: عوامل محرك‌زا از قبیل دود سیگار، آلودگی هوا، تغییرات آب و هوایی، تغییرات هیجانی شدید، بوهای تند، مصرف برخی از داروها، چاقی، عفونت‌های ویروسی سبب افزایش آسم می‌شود.

علایم آسم کدامند؟

صیدی می‌گوید: سرفه، خس‌خس سینه، تنگی نفس شایع‌ترین علایم آسم هستند که در صورت وجود سرفه بیش از 3 هفته بیمار باید از نظر آسم بررسی شود. به گفته وی، سرفه ممکن است تکی یا حمله‌ای باشد و در شرح حال بیمار، سرفه اغلب در شب و اوایل صبح بدتر شده و مانع از خواب می‌شود.

وی با اشاره به تنگی نفس در بیمار مبتلا به آسم توضیح می‌دهد: فرد در این حالت نمی‌تواند به راحتی عمل دم و بازدم را انجام دهد و احساس فشار و سختی در تنفس می‌کند.

راه درمان آسم چیست و چگونه می‌توان کنترل کرد؟

رئیس کارگروه بهداشت معتقد است: آسم یک بیماری مزمن بوده و معمولاً بیمار نیاز به مراقبت پیوسته و منظم دارد و می‌توان به شکلی درمان و کنترل کرد که علایم و حملات آن پیشگیری شود.

وی با اشاره به راههای کنترل این بیماری، می‌گوید: پرهیز از عوامل محرك و مزاحمی که سبب التهاب مجاری هوایی و بدتر شدن بیماری آسم می‌شوند ضروریست و این عوامل آغازگر آسم هستند که هر بیمار باید راه‌های اجتناب از عوامل آغازگر بیماری خود را بداند و به آن عمل کند.

این مسئول اظهار می‌کند: بیمار باید از هوای آلوده و بوهای تند اجتناب کند و در معرض گرده گیاهان و قارچها قرار نگیرد زیرا درختانی مثل نارون، کاج، سپیدار، علوفه هرز و چمن‌زارها در فصول مختلف مشکل‌ساز هستند و به بیماران آسمی توصیه میشود از نزدیک شدن به آنها در فصل گرده افشانی خودداری کنند و با بستن درب و پنجره‌ها می توان از نفوذ گرده‌ها به خانه جلوگیری کرد.

وی بر این باور است: رطوبت و گرما سبب رشد قارچ و کپکها می‌شوند و چون کپکها و قارچها از عوامل آلرژی در فضاهای بسته به شمار می‌روند و منابع تکثیر قارچ محلهای مرطوب از قبیل حمام و زیرزمین است که لازم است به طور مکرر خشک و تمیز شوند.