لیلا محمدی- به دنبال کاهش نرخ سود بانکی در سال 99 از سوی دولت، حجم بالایی از سرمایه‌های رسوب شده اقشار مختلف مردم در بانک‌ها به سمت بورس حرکت کرد. در این بین بسیاری از مردم به دلیل تبی که بورس در جامعه ایجاد کرده است صرفا برای تحقق رویای سود در لحظات اولیه سرمایه‌گذاری، نسبت به خرید سهم اقدام کردند که همچنان ادامه دارد.

به گفته مدیر بورس منطقه زنجان برخی فرصت‌طلبان به اصطلاح سیگنال‌فروش، با علم به عدم اطلاع افراد از بازار سرمایه، نسبت به ارائه مشاوره‌های غیرواقعی اقدام می‌کنند که نتیجه آن چیزی جز متضرر شدن مردم و بهم ریختن بازار سرمایه نیست!

رشد مثبت بازار بورس طی سال‌های اخیر جذابیت‌هایی برای سرمایه‌گذاران داشته است و به طبع هر چقدر نقدینگی افراد به سمت این بازار جذب شود باعث رونق اقتصادی می‌شود.

دولت ایجاد رونق در بازار بورس را ابتدا با کاهش نرخ سود‌های بانکی در سال ۹۹ آغاز کرد، همین اقدام موجب شد تا حجم قابل توجهی از سرمایه‌هایی که در بانک‌ها رسوب شده بود به سمت بازار بورس و رشد اقتصاد حرکت کند. بنابراین، این اقدام دولت باعث افزایش بی‌سابقه شاخص بورس در یک مدت کوتاه گردید و سبب شد تا بسیاری از شرکت‌های خصوصی درصدی از سهام خود را برای نخستین بار در بازار سرمایه عرضه کنند.

صف‌های طولانی سود

به دنبال شرایط به وجود آمده بسیاری از مردم برای اینکه از قافله عقب نمانند باوجود خطر بیماری کرونا مقابل دفاتر پیشخوان دولت برای ورود به بازار بورس و دریافت کد بورسی و استفاده از  عرضه‌های اولیه صف‌های طولانی تشکیل دادند که همچنان ادامه دارد.

امیرحسین یکی از شهروندان متقاضی خرید سهام می‌گوید: شغل اصلی من جلوبندی خودرو است اما به شدت در این ایام، درآمد ما کاهش یافته است برای همین از آنجایی که شنیده‌ام عرضه‌های اولیه سود دارند شاید با خرید این سهام درحد ۲ میلیون تومان سود نصیبم شود تا به زخم‌های زندگی‌ام بزنم.

او که معتقد است این عرضه‌های اولیه به نوعی دانه پاشیدن برای جذب افراد به بازار بورس است چرا که این بازار آنقدر جذابیت دارد که افراد را وابسته به خودش می‌کند به گونه‌ای که تمام نقدینگی‌شان را در این بازار سرمایه‌گذاری کنند و عنوان می‌کند: من سررشته زیادی از بازار بورس ندارم اما بر اساس شرایطی که در جامعه در حوزه بورس حاکم شده، سود نکنیم، مطمئنم ضرر هم نمی‌کنیم!

کمیل یکی از شهروندان زنجانی نیز که از حدود 3 سال پیش مشتری پروپاقرص بازار سرمایه است، می‌گوید با سرمایه 50 میلیون تومانی وارد بازار شده و تاکنون تقریبا هزار درصد سود کرده است.

او که معتقد است هنوز هم بورس از تورم عقب است، اقدام دولت در ایجاد انگیزه برای مردم و تشویق آن‌ها به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه را مطلوب دانسته و تاکید می‌کند: افزایش حجم معاملات به نفع دولت است چرا که با سهم 1.5 درصدی در خرید و فروش‌ها، می‌تواند کسری بودجه خود را تامین کند. از سوی دیگر سهام‌داران هم با انتخاب درست می‌توانند سود کنند.

این شهروند ادامه می‌دهد: به گفته سهامداران باسابقه‌ای که با آن‌ها در ارتباطم در حال حاضر به طور میانگین روزانه 2 هزار میلیارد پول جدید وارد بورس می‌شود، میانگین ارزش معاملات نیز 10 الی 13 هزار میلیارد تومان است، سهم 1.5 درصدی دولت در این معاملات گفته شده بسیار قابل توجه است که می‌تواند در تامین کسری بودجه نقش بسزایی داشته باشد.

نوسان در بورس، ذات این بازار است

بر اساس آمار ارائه شده از سوی مسئولان بورس منطقه‌ زنجان، در فروردین‌ماه سال جاری میزان معاملات بورس بیش از 998 میلیون سهم به ارزش بیش از 8 هزار و 392 میلیارد ریال بوده است که از نظر ارزش معاملات نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد 242 درصدی داشته است.

البته ناگفته نماند سه‌شنبه 23 اردیبهشت‌ماه شاخص کل بازار سرمایه که اخیرا روزهای پرصعودی را پشت سر گذاشته بود، سقوط حدود ۲۷ هزار واحدی را تجربه کرد.

مهرداد محبی، مدیر بورس منطقه زنجان در این باره معتقد است نوسان ذات بازار است و این تغییرات جزو ریسک بازار محسوب می‌شود.

نابلدها با صندوق‌های سرمایه‌گذاری وارد شوند

محبی با اشاره به ریزش بورس از حدود دو روز اخیر عنوان می‌کند: امروزه نیز شاهد جمع‌تر و کوچک شدن صف‌های فروش هستیم. به شخصه معتقدم متقاضیان حضور در بازار سرمایه باید دیدگاه بلندمدتی به این بازار داشته باشند، اگر چنانچه برای کسب سود به بازه زمانی کوتاهی فکر می‌کنند، قطعا دچار مشکلات روحی می‌شوند. پیشنهاد ما این است در وهله نخست نگاه سرمایه‌گذاری بلندمدت به این بازار داشته باشند و سپس اولویت مردم به ویژه افرادی که آشنایی با تحلیل صورت‌های مالی شرکت‌ها ندارند، برای ورود به بازار سرمایه، از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری اقدام کنند.

محبی با بیان اینکه در بازار سرمایه، تخصص حرف اول را می‌زند، تصریح می‌کند: مردم دقت داشته باشند که اگر بدون اطلاعات وارد بازار سرمایه شوند، ممکن است ضرر کنند.

رشد سیگنال‌فروش‌ها در زنجان

مدیر بورس منطقه زنجان در مورد امکان ارائه مشاوره به افراد ناآشنا یا دارای اطلاع محدود از بازار سرمایه برای ضرر نکردن تاکید می‌کند: تعریف بازار سرمایه یعنی سهولت در ورود به سهام شرکت‌ها، ما این خدمت را به متقاضیان خرید و فروش سهام ارائه کرده‌ایم. اما اینکه انتخاب شرکت مدنظر بر اساس اینکه آن شرکت چه کالایی تولید می‌کند یا صورت مالی آن در چه حدی است بستگی به متقاضی دارد. در حوزه مشاوره به متقاضیان ورود به بازار سرمایه دو گروه مشاور وجود دارد. گروه اول مشاوران دارای مجوز، یعنی ما. کارشناسان رسمی بورس دارای مجوز به هیچ عنوان اجازه مشاوره‌ خارج از چارچوب را ندارند چرا که وظیفه ما تسهیل در فرآیند ورود به سهام شرکت‌ها است که همواره سعی کرده‌ایم به نحو احسن انجام دهیم. گروه دوم نیز مربوط به مشاوران فاقد مجوزی است که در سطح شهر فعال هستند که مردم نباید به آن‌ها اعتماد کنند.

محبی با تاکید بر اینکه مشاوره گرفتن از افراد ناشناس فاقد مجوز به اصطلاح مشاور بورس خطرات و تبعات زیادی دارد، می‌گوید: مردم به افرادی که سبدگردانی می‌کنند اعتماد نکنند، سیگنال‌فروشی و سبدگردانی تخلف است و در صورت مشاهده این متخلفان افراد به مراجع قضایی معرفی می‌شوند.

وی با اشاره به رشد قارچ‌وار مشاوران بورس در زنجان تاکید می‌کند: عدم آگاهی مردم و سرمایه آن‌ها خط قرمز مسئولان بورس منطقه‌ای زنجان بوده و در صورت مشاهده با همکاری پلیس مبارزه با جرائم اقتصادی و دستگاه قضایی برخوردهای لازم در اسرع وقت انجام می‌گیرد. طی روزهای گذشته نیز تعدادی از این متخلفان شناسایی و به مراجع ذیربط معرفی شده‌اند.

سایه اخلال‌گران

با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری در سال جدید و نام‌گذاری امسال به عنوان سال جهش تولید و تاکید دولت به واگذاری سهام شرکت‌های دولتی مردم در بازار سرمایه بورس، رشد شاخص از ابتدای سال سرعت گرفت و هر روز بیشتر نیز می‌شود به طوری که تاکنون بیشترین جذب نقدینگی مردم را به خود داشته است.

رضا استجلو، رئیس انجمن حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان استان معتقد است با تداوم این روند، یک سری آسیب‌ها و معایبی آشکار می‌شود که مستلزم مدیریت و اداره از طرف دولت و نظارت قوه قضائیه است و عنوان می‌کند: وضعیت بازار در شرایط کنونی کشور که مردم به سمت بازار بورس رفته‌اند باید از سوی مراجع ذیربط کنترل شود و اجازه افزایش غیرمنطقی ارزش ذاتی یک سهام به دلالان داده نشود.

رئیس انجمن حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان استان با اشاره به شگرد اخلال‌گران در بازار سرمایه تصریح می‌کند: این افراد وقتی در صدد به دست آوردن سهام شرکتی هستند، با تبانی چند نفر اقدام به فروش سهام کرده تا مردم عادی و تازه واردها با ترس و اضطراب اقدام به فروش سهام کنند که نتیجه آن ایجاد صف‌های طویل فروش و در نهایت افت ارزش سهام و کاهش آن به نصف یا بیش‌تر است.

هیجان ممنوع

وی با بیان اینکه مدیران ارشد اجرایی بورس باید در راستای حرکت در مسیر شعار سال مبنی بر جهش تولید، مردم را نسبت به هدایت نقدینگی به بازار سرمایه تشویق کرده و سبب رونق تولید شوند، به متقاضیان خرید سهام پیشنهاد داد تا از خرید و فروش‌های هیجانی اجتناب کنند و اگر از تخصص کافی برخوردار نیستند بهتر است از طریق صندوق‌های سرمایه گذاری معتبر و کارگزاری‌ها استفاده کنند که کمترین ریسک و  قابلیت نقد شدن هر روز را دارد. اگر هم سرمایه کمی دارند، عرضه اولیه شرکت‌ها در اولویت قرار گیرد و تا حدالامکان با قرض و وام‌هایی با درصد بالا وارد بورس نشده و حتما خریدهای خود را در چند سبد انتخاب کنند و تک سهم نباشند.

بازار سرمایه؛ بهترین راه‌حل جذب نقدینگی

رضا پیرایش، عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان که اقدام دولت برای هدایت نقدینگی مردم به سمت بورس را روشی در کاهش دلال‌بازی در بازار مسکن و دلار می‌داند، تاکید می‌کند: در شرایط کنونی اگر قیمت دلار بالا برود، وضعیت اقتصادی کشور بسیار بدتر می‌شود، تصمیم دولت در جذب سرمایه مردم در بازار سرمایه بهترین کار در شرایط کنونی بود.

پیرایش با بیان اینکه اگر بازار سرمایه تقویت شود شعار نامگذاری شده برای سال 99 از سوی رهبری تحت عنوان جهش تولید محقق می‌شود، ادامه می‌دهد: با حضور مردم در بازار سرمایه، نقدینگی‌ها به سمت خرید سهام شرکت‌ها و در نهایت بخش تولید گسیل می‌شود. به نظرم دولت بهترین استراتژی را در پیش گرفته که نیازمند حمایت و تقویت است.

تحلیل‌گر مسائل اقتصادی ضمن تاکید بر لزوم عمق بخشیدن به بازار سرمایه تاکید می‌کند: یکی از مؤلفه‌های مهم برای عمق بخشیدن به بازار، ارتقا سطح آگاهی مردم در بازار سرمایه است تا افراد با آگاهی وارد بورس شده و پول خود ر به خرید سهم‌های به اصطلاح پفکی و غیربنیادین ندهند. اگر این مهم مورد توجه باشد ماهانه 2 هزار و 500 میلیارد تومان نقدینگی اضافی در جامعه تولید می‌شود.

لزوم کنترل بازار سرمایه

پیرایش اضافه می‌کند: بورس تاکنون توانسته، متوسط میانگین روزانه یک هزار و 500 میلیارد تومان را جذب کند که بسیار مطلوب است، اگر نتوانیم نقدینگی‌ها را در بازار مناسبی مثل بازار سرمایه جذب کنیم این نقدینگی به بازار دلار، ارز و مسکن گرایش می‌یابد که به ضرر آحاد مردم است.

عضو هیئت علمی دانشگاه زنان تنوع بخشیدن به سهام را دیگر مؤلفه تاثیرگذار در عمق بخشیدن به بازار سرمایه معرفی کرده و می‌گوید: آزادسازی سهام عدالت با لحاظ مراتبی از جمله زمان و نحوه آزادسازی تاثیر مثبتی بر بازار بورس داشته و عمق بازار سرمایه را افزایش می‌دهد.

بورس در بلندمدت، جذاب‌ترین بازار است

عباس بهنود، تحلیل‌گر اقتصادی نیز با اشاره به دیدگاه‌های متفاوت در رابطه با افت‌وخیز معاملات در بازار بورس می‌گوید: برخی می‌گویند احتمال ریزش وجود دارد، برخی نیز می‌گویند احتمالا اینکه اصلاح قیمت صورت گرفته و بازار سیر صعودی خود را طی کند وجود دارد. به شخصه معتقدم بازار سرمایه شاید در کوتاه مدت سودی نداشته باشد اما در بلندمدت بهترین تصمیم برای تمرکز سرمایه‌ها است.

بهنود با اشاره به مشکلات ناشی از کرونا و راکدشدن بسیاری از بازارها از جمله بازار مسکن تصریح می‌کند: نقدینگی موجود در بازار مسکن در شرایط کرونایی کشور باید به سمت ارز، طلا، دلار و بورس می‌رفت. با توجه به جذابیت بورس در شرایط کنونی کشور، بسیاری از مردم آگاه و ناآگاه از نحوه خریدوفروش که صرفا پول دارند اما اکثر آن‌ها علم و تخصص در زمینه بازار بورس را ندارند به سمت این بازار گرایش پیدا کرده‌اند که با هر ریزش و افتی ممکن است سرمایه خود را از بورس بیرون بکشند. به شخصه معتقدم اگر افرادی که قصد ماندن در بازار را ندارند و به اصطلاح به دنبال سود آنی هستند اگر از بازار خارج شوند، حباب بازار نیز از بین می‌رود.

این تحلیل‌گر با بیان اینکه طبق قاعده اقتصاد، مردم باید پولی که تا 10 سال هم به آن نیازی ندارند را وارد بازار سرمایه کنند چرا که بورس در بلندمدت سودآور است در مورد مشاوره گرفتن از افراد خبره در حوزه بورس که خود را کارشناس معرفی می‌کنند نیز می‌گوید: قاعده بورس متفاوت است. در بازار بورس، اطلاعات از هر نماد هم خرید و فروش می‌شود. پس طبق قاعده اقتصادی کسی اطلاعات خود را در اختیار دیگری نمی‌گذارد. هر که بخواهد هم مشاوره بدهد کلی‌گویی می‌کند و به جزئیات نمی‌پردازد.

کارشناسان و فعالان بورس بر این باورند که بورس جای پیچیده‌ای است، ریسک‌پذیری بالایی دارد و سرمایه‌گذاری در آن، حوصله و تخصص می‌خواهد بنابراین عموم مردم و افرادی که با بورس آشنا نیستند، چون از این ویژگی‌ها اطلاع ندارند، باید اطلاعات خود را از نحوه انجام معاملات ارتقا داده و برای امنیت روانی و حفظ سرمایه خود از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری وارد بازار بورس شوند.