مدیر سابق پارک علم و فناوری دانشگاه تحصیلات تکمیلی: کار استاندار سابق بزرگ بود اما به عقب برگشتیم
مهدی سهرابی- «پیش‌بینی شده بود تا استان در پایان
برنامه ششم توسعه به یکی از قطب‌های برق، الکترونیک و آی‌تی کشور تبدیل شود و این امر
با تلاش و اهتمام مسئولان استان دور از انتظار نیست».
این آخرین اظهار نظر درباره تبدیل زنجان به قطب
برق، الکترونیک و آی‌تی کشور از زبان استاندار سابق زنجان و معاون اداری و
استخدامی فعلی رئیس‌جمهوری در نمایشگاه الکامپ زنجان که چند روز پیش برگزار شد، است
که به نوعی بانی اصلی این طرح به‌شمار می‌رود.
گذشته از این‌که تفسیر این جمله جمشید انصاری تا
حدود زیادی وضعیت این طرح را از زمان تصویب تا امروز مشخص می‌کند، این سؤال 4 سال
پس از بر زبان افتادن نام زنجان به‌عنوان یکی از نامزدهای قطب آی‌تی کشور مطرح می‌شود
که «در این 4 سال چه اتفاقی برای زنجان افتاده است که می‌تواند خود را به عنوان
اجرای این طرح کند؟»
طرحی که در جریان سفر رئیس‌جمهوری به استان در
اواخر مهرماه سال 93 پیشنهاد شد و پس از طرح در جلسه‌های متعدد ملی و استانی
بالاخره در آبان سال 94 از سوی وزیر وقت صنعت، معدن و تجارت ابلاغ و برنامه‌ریزی
برای اجرای آن آغاز شد.
مدیریت استان چهار دلیل را برای تبدیل زنجان به
قطب آی‌تی کشور مدنظر قرار داده بود: اول، ضرورت مساعدت و جهت‌گیری دولت برای
ایجاد یک صنعتع پاک در استان که پاسخ‌گوی دغدغه‌های روزافزون افکار عمومی بوده و
بهانه تحریک مردم را از دست معاندان و حتی برخی خیرخواهانی که به‌شدت نگران سلامتی
مردم هستند، بگیرد. دوم، ایجاد زمینه اشتغال برای انبوه فارغ‌التحصیلان دانشگاهی
استان در رشته‌های برق، مخابرات، الکترونیک و فناوری اطلاعات و ارتباطات. سوم،
زمینه‌سازی برای خروج این صنایع از کلان شهر تهران با توجه به ماهیت این صنایع که
نیازی به استقرار در شهرهای بزرگ نداشته و بخش عمده‌ای از آن به‌صورت کنترل از راه
دور است. چهارم، زمینه‌سازی برای ایجاد حدود 15 هزار فرصت شغلی به‌عنوان مشاغل
جایگزین صنعت سرب و روی استان که در چند سال آینده با تعطیلی این صنعت به دلیل
اتمام ذخایر معدنی، استان را با بحران بیکاری ناشی از ریزش فرصت‌های شغلی مواجه می‌کند
و نیز فارغ‌التحصیلان بیکار.
کجای ارتباطات و فناوری هستیم؟
بنا بر اعلام دفتر بررسی‌های فنی اقتصادی معاونت
برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور، تا پایان سال
95 استان زنجان در میان سابیر استان‌های کشور از نظر شاخص توسعه ارتباطات و فناوری
اطلاعات با مقدار 30/5 در رتبه بیستم کشور قرار دارد در حالی که استان‌های تهران،
سمنان و قم رتبه‌های اول تا سوم را در اختیار دارند.
بنا بر اعلام همین دفتر استان زنجان از سال 89 تا
پایان سال 95 جزو استان‌هایی است که در شاخص توسعه ارتباطات و فناوری اطلاعات، جزو
استان‌هایی است که همواره پایین‌تر از میانگین کشوری قرار داشته‌اند.
در کنار بحث زیرساختی برای تبدیل زنجان به یکی
از قطب‌های برق، الکترونیک و آی‌تی کشور بی‌تردید بحث نفوذ استفاده از فناوری در
استان نیز موضوع مهمی است که بنابر داده‌های آماری، استان در این زمینه وضعیت قابل
قبولی ندارد و باید پرسید چرا استان زنجان در شش سال گذشته از این منظر در میان
استان‌های پایین‌تر از میانگین کشوری قرار داشته است و برای قطب شدن چه برنامه‌ای
برای بهبود این امار دارد؟
آسان‌پرداخت آمده است
در همین زمینه کارگروه توسعه اقتصادی و سرمایه‌گذاری
انجمن زنجانی‌ها با حضور کارشناسان و نخبگان زنجانی فناوری اطلات به بررسی روند
تبدیل زنجان به قطب آی‌تی و الزامات آن پرداخت.
مدیر کل دفتر جذب و حمایت از سرمایه‌گذاری استانداری
زنجان در این نشست با اشاره به اقدامات انجام شده در راستای عملی شدن این طرح گفت:
برای تبدیل به قطب آی‌تی و الکترونیک، این که چگونه می‌خواهیم تبدیل به قطب شویم مسئله
مهمی است و برای این منظور بر روی دو مبحث نرم‌افزاری و سخت‌افزاری و زیرساختی برنامه‌ریزی
شده است.
مسعود اطاعتی ادامه داد: برای این منظور شهرک صنعتی
کهناب زنجان که به دلیل مسائل تهیه آب شرب زنجان، از سوی محیط زیست مشکلاتی داشت و
ایجاد آن از دستور کار خارج شده بود، قرار شد با نگاهی ویژه به‌عنوان شهرک آی‌تی و
الکترونیک مورد توجه قرار گیرد و حدود یک ماه پیش نیز مجوز زیست محیطی آن هم صادر شد.
اطاعتی افزود: حدود 40 هکتار از این شهرک آماده واگذاری
است و زیرساخت‌های ارتباطی و اینترنتی آن نیز در حال آماده شدن است و پیگیر 60 هکتار
بقیه این شهرک نیز هستیم.
وی تأکید کرد: موضوع اینجاست که اگر قصد تبدیل به
قطب آی‌تی و الکترونیک داریم باید رویدادهای آن را هم در زنجان میزبانی کنیم و در نهایت
پس از مذاکرات بسیار به این نتیجه رسیدیم که باید سراغ شرکت‌های فعال در عرصه آی‌تی
و الکترونیک برویم و در نخستین اقدام شرکت آسان‌پرداخت که مدیریت زنجانی دارد پس از
مذاکرات دفتر مرکزی خود را به زنجان منقل کردند که بنا بر گفته مدیر این شرکت این انتقال
ماهانه 7 میلیارد تومان ارزش‌افزوده برای زنجان دارد که سهم شهرداری زنجان نیز از این
رقم مشخصی است. این شرکت قصد دارد کال‌سنتر اپراتور مجازی و سنتر مرکزی را در زنجان
مستقر کند که وزارت ارتباطات هم همکاری لازم را داشته و مجوزهای لازم اخذ شده است.
اطاعتی اظهار کرد: خواهش من این است که در این جلسه
هم‌اندیشی کنیم تا شرکت‌های دیگری را هم که در این زمینه فعال هستند به زنجان آوریم
تا به‌عنوان قطب آی‌تی مطرح شود. من مطمئنم با آمدن شرکت آسان‌پرداخت و اطلاع‌رسانی
خوب آن کم‌کم شرکت‌های بزرگ دیگر نیز برای حضور در زنجان رغبت نشان می‌دهند.
تعریفی از قطب آی‌تی وجود ندارد
در این زمینه عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان با
ذکر این نکته که این ایده به احتمال زیاد از یک چرایی به وجود آمده است، این سؤال
را مطرح کرد که چرا زنجان باید قطب آی‌تی شود و چه چیزی در زنجان دیده شده که با دارا
بودن شاخص بیستم کشور در فناوری و استفاده از آن تصمیم گرفته‌ایم قطب شود؟
علیرضا خان‌تیموری افزود: اگر سمنان مطرح بود که
مقام دوم فناوری و استفاده از آن را در کشور دارد، می‌شد تهران را کنار زد و سراغ آن
رفت اما چرا باید سراغ رتبه بیستم کشور برویم؟
تیموری تصریح کرد: هنوز تعریفی از قطب آی‌تی وجود
ندارد، یعنی چه اتفاقی باید رخ دهد تا به آن هدف برسیم که موضوع بسیار پیچیده‌تر می‌کند.
من شخصاً دفتر کارم را از جایی که قرار است به قطب آی‌تی تبدیل شود به تهران منتقل
کرده‌ام و دانشجویان من هر روز پیام‌هایی را مبنی بر ایجاد موقعیت شغلی در تهران ارسال
می‌کنند.
وی با اشاره به حضور شرکت آسان‌پرداخت در زنجان تأکید
کرد: من با رویکرد فعلی تبدیل زنجان به قطب آی‌تی مخالفم و از سوی دیگر من مشاور شرکت
آسان پرداخت هم هستم و می‌دانم این شرکت تنها کال‌سنتر خود را به زنجان منتقل کرده
نه تکنولوژی آی‌تی. اتفاقاً بخش هزینه‌بر خود را به زنجان منتقل کرده است که نیازی
به نیروی انسانی گران قیمت و تکنولوژی ندارد. اگر این شرکت در شهری مثل تهران مرکز
کال‌سنتر خود را ایجاد کند هزینه بالایی را متقبل می‌شود که به مراتب در زنجان پایین‌تر
است.
خان‌تیموری اظهار کرد: کال‌سنترهای مایکروسافت در
روستاهای هند قرار دارند و این به معنی تبدیل این روستاها به قطی آی‌تی نیست و من هنوز
نمی‌دانم تعریف قطب آی‌تی چیست و په اتفاقی باید رخ دهد؟
محسن سیدین از دیگر زنجانی‌های فعال در عرصه
فناوری اطلاعات نیز تصریح کرد: باید مشخص شود وقتی از قطب آی‌تی صحبت می‌کنیم ازچه
صحبت می‌کنیم. یعنی چه اتفاقی رخ دهد زنجان به قطب آی‌تی و الکترونیک تبدیل می‌شود؟
باید مشخص شود چه‌کسی یا بخشی مسئول ایجاد این قطب است. و ایجاد آن چه سودی برای زنجان
دارد؟
سیدین افزود: اگر این اتفاق رخ دهد بخش خصوصی بقیه کارها را برعهده می‌گیرد. وظیفه دقیق درمورد
مسائلی که اشاره شد برعهده بخش خصوصی نیست و این دولت است که به توجه به دسترسی به
همه اطلاعات داخلی و خارجی باید اطلاعات و داده‌های لازم را تهیه کند. ازهمه مهم‌تر
نقشه راه دقیق برای این طرح است تا مشخص کند از چه راهی و باچه وسیله‌ای باید به هدف
رسید نه این‌که تاریخی را برای تبدیل به قطب تعیین کنیم.
گاهی دانش ما توهم است
از سوی دیگر مدیر عامل شرکت پارس‌سوئیچ زنجان که
در این نشست حضور داشت نیز افزود: زنجان در دو صنعت چاقوسازی و ملیله‌کاری درکشور آوازه
دارد. دلیل آن این نیست که در استان‌های دیگر چاقو نمی‌سازند و از آنجایی که تعداد
چاقوسازان زنجان بیش‌تر بوده از آن بعنوان قطب چاقوسازی کشور یاد می‌شود.
ولی‌اله بیات تصریح کرد: اگر بتوانیم در پارک‌های
علم و فناوری تعداد واحدهایی را که در این حوزه فعالیت می‌کنند، افزایش دهیم، می‌توان
به قطب شدن امیدوار بود وگرنه با دستور نمی‌توان به جایی رسید.
بیات اظهار کرد: در داخل استان نیازهایی به‌خصوص
در حوزه نرم‌افزار وجود دارد که اگر به این واحدها منتقل شود و بدانند که درصورت رفع
مشکل و نیاز درآمدی خواهند داشت تبدیل به قطب آی‌تی هم محقق می‌شود وگرنه با کاری که
منجر به ایجاد یک جزوه شود انتظاری نمی‌توان داشت. این فکر باید به دانشجویان و کسانی
که مشغول تحصیل هستند القا شود که دوره استخدام و درآمد به‌سر رسیده است و باید برای
درآمد کار کنیم. در مواقعی دانش ما توهم است و فکر می‌کنیم می‌توانیم کاری انجام دهیم
و وقتی وارد میدان اجرا می‌شویم تازه متوجه کمبودها می‌شویم.
وقتی به دولت چشم داریم باید هر بلایی
را تحمل کنیم
در ادامه فریدون کورنگی از کارآفرینان برجسته
حوزه فناوری و مدیرعامل شتاب‌دهنده مپس نیز گفت: ما در قرن 21 هستیم و وقتی که دولت
را مسئول می‌دانیم هربلایی که سرمان می‌آید باید بپذیریم. من سه سال پیش به توصیه پروفسور
ثبوتی خدمت آقای جمشید انصاری استاندار وقت رفتم و پرسیدم فهم شما از زیرساخت برای
توسعه آی‌تی چیست؟ گفتند می‌خواهیم دیتا‌سنتر ایجاد کنیم و پارک علم و فناوری بسازیم.
من در پارک علم و فناوری علوم پایه زنجان 40 برابر هزینه‌ای که در آمریکا بابت اینترنت
پرداخت می‌کردم، برای شرکت 18 نفره هزینه اینترنت
پرداخت می‌کنم. اینجا باید یک شیفت فکری اتفاق افتد تا دوستان از ساختمان و کامپیوتر
و زیرساخت به مبنایی که دنیا براساس آن حرکت
می‌کند منتقل شوند.
کورنگی ادامه داد: کره‌جنوبی پرسرعت‌ترین اینترنت
جهان را در همه نقاط کشور و در تمام خانه‌ها ارائه می‌کند چون نوآوری‌های آی‌تی و آی‌سی‌تی
نیاز مبرم به پهنای باند دارد درحالی که در ایران همه‌چیز مهیاست غیر از پهنای باند.
من از استاندار سابق همین موضوع را خواستار شدم و در پاسخ گفتند مشکل امنیتی دارد.
گفتم چرا زنجان را به اولین شهری که وای‌فای رایگان ارائه می‌دهد تبدیل نمی‌کنید که
گفتند امکانش نیست.
وی تصریح کرد: وقتی حرف از قطب آی‌تی می‌زنیم یعنی
زنجان مزیتی نسبت به شهرهای دیگر دارد. اگر شهری پذیرفته که دانشگاهی مثل تحصیلات تکمیلی
علوم‌پایه را که اولین از نوع خود در ایران است، ایجاد کند حتما پتانسیلی دارد که باید
سراغش رفت و اولین دپارتمان آی‌تی ایران در زنجان ایجاد شد.
این کارآفرین حوزه آی‌تی اظهار کرد: از تیم 30 نفره‌ای
که در زنجان تربیت کرده‌ام تاکنون 18 نفر به تهران یا خارج از کشور رفته‌اند درحالی
که برای تبدیل به قطب باید جذبه‌ای داشته باشیم تا این مغز‌ها ماندگار شوند. بسیاری
از اساتید مربوط به آی‌تی در فکر رفتن از زنجان هستند چون به این نتیجه رسیده‌اند که
موقعیتی در زنجان ندارند. از طرفی محصولات تولیدی ما در داخل کشور خریدار ندارد اما
در عوض به خارج صادر می‌کنیم و جالب اینجاست که شرکت‌های خارجی می‌گویند محصولات خودرا
از خارج وارد کنید تا با نام محصول خارجی بخریم.
وی تأکید کرد: برای ایجاد قطب آی‌تی باید فرهنگی
ایجاد شود در این فرهنگ دسترسی به اینترنت پرسرعت با قیمت جهانی است. مخابرات زنجان
100 مگابیت اینترنت برای کل زنجان ارائه می‌دهد و با این وضعیت نمی‌توان قطب شد درحالی‌که
در آمریکه یک شرکنت به‌تنهایی 80 مگابیت اینترنت دریافت می‌کند. هزار ایرانی در «دره
سیلیکون ولی» 1000 میلیارد دلار ثروت در 25 سال به‌وجودآورده‌اند و چون فکر‌می‌کنیم
همکه‌چیز را دولت باید بدهد نمی‌توانیم درایران چنین کاری انجام دهیم. ایجاد قطب آی‌تی
ربطی به دولت ندارد و تنها باید زیرساخت لازم را آماده کند که همان ارائه اینترنت است
و بقیه کار را به بخش خصوصی بسپارد.
به عقب برگشته‌ایم
اما مدیر سابق پارک علم و فناوری دانشگاه
تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان درباره تبدیل زنجان به قطب برق و آی‌تی کشور گفت: در
سال 80 مسئولان استان باهم فکری برخی نخبگان به این نتیجه رسیدند که زنجان می‌تواند
در حوزه آی‌تی حرفی برای گفتن داشته باشد چون در حوزه صنعت از بسیاری از استان‌ها عقب
بودیم و نمی‌توانستیم این فاصله را جبران کنیم اما بحث آی‌سی‌تی جدید بود.
جلیل خاوندگار ادامه داد: آن زمان رشته آی‌تی در
دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان دایر شد و در همان زمان دولت الکترونیک پیشرفت
خوبی داشت همه اقدامات آن زمان تبدیل به برنامه‌ای شد و از طریق پرفسور ثبوتی به دست
رئیس جمهور وقت رسید و با دستور وی اعتبار لازم برای ایجاد مرکز رشد یا همان پارک علم
و فناوری علوم پایه تأمین شد. خوشبختانه با وجود پیش‌بینی‌های ناامید کننده در سازمان
برنامه و بودجه کشور، زنجانی‌ها به خوبی ظاهر شدند و اتفاقات خوبی رخ داد.
خاوندگار افزود: تا سال 90 همه چیز خوب پیش می‌رفت
اما بعد از آن به خاطر کمی تغییر مدیریت‌ها مشکلاتی امروز علاوه بر پارک فناوری علوم
پایه یک پارک دیگر د دانشگاه زنجان فعال است و مراکز رشد متعددی در استان ایجاد شده
است. با حضور جمشید انصاری به عنوان استاندار موافقت چندانی با تبدیل زنجان به قطب
آی‌تی نداشتند اما با ارائه دلایلی مجاب به این کار شدند و موافقتی که برای این کار
گرفته اند فوق‌العاده است . اما آدم‌های بزرگ یک مشکل دارند و آن این است که نمی‌توانند
اطراف خود آدم های بزرگی داشته باشند و به همین خاطر کار را بهکسانی سپرده اند که توانایی
انجام آن را نداشتند و متخصص این کار نبودند.
وی تصریح کرد: من 2 جلسه در جلسات مربوط به این موضوع
حضور داشتم و دیدم توهماتی سیلیکون ولی در میان است و مسائل مربوط به سخت افزار و ایجاد
زیر ساخت یک وجه موضوع است و مسائل دیگر بسیار پیچیده‌تر از این مواردی است.
خاوندگار تأکید کرد یکی از اصلی‌ترین مسائل تقویت
پارک‌های فناوری استان است و داخل این مراکز اتفاقات زیادی باید رخ بدهد از سوی دیگر
دو بازار نرم‌افزار هم اتفاقات بسیاری باید رخ دهد در مسئله خرید و فروش هم نیز به
رخدادهایی است تا تحقق قطب آی‌تی را جشن بگیریم. به نظرم این طرح نیازمند نیازمند یک
بازنگری بسیار جدی است و تشخیص سهم ما از بازار در مقاطع مختلف از دیگر نیازهای این
طرح به شمار می‌رود و باید از دولت محوری به مشاوره محوری تغییر رویکرد داد و در همین
جمع زنجانی‌ها کسانی هستند که می‌توانند در این موارد مؤثر باشند. بعد از کار بزرگ
استاندار سابق و گرفتن موافقت سه سال را از دست داده‌ایم و به عقب برگشته‌ایم.
#صدای زنجان؛ قطب آی‌تی؛ خاوندگار؛ زنجان؛ جمشید
انصاری