با توجه به نزدیک شدن به ایام برداشت محصول استراتژیک گندم، صاحبنظران ضمن هشدار به کشاورزان از آن‌ها می‌خواهند تا قبل از انجام هر گونه توافقی با مالکان به ویژه کمباین‌های مهاجر، از مجوز معاینه فنی این ماشین‌آلات اطمینان حاصل کنند.

به گزارش روزنامه صدای زنجان هدر رفت گندم به هنگام برداشت با توجه به فرسوده بودن تجهيزات و ماشين آلاتي همچون كمباين و وسايل حمل محصول مانند كاميون ،يكي از مشكلات اساسي كشاورزان استان است زيرا كه براي كاهش ضايعات محصول گندم به‌عنوان يك محصول راهبردي به هنگام برداشت بايد توجه ويژه صورت گيرد. بسیاری از کارشناسان و مسئولان معتقدند به روز شدن ناوگان بخش کشاورزی و ورود ماشین‌آلات می‌تواند در برداشت اصولی گندم تاثیرگذار بوده و در چارچوب اصول تعبیه شده توری گندم از سوی دولت قرار گیرد.

به دنبال گزارش‌های منتشره در سال 98 مبنی بر وجود ضایعاتی همچون شن، خاک و سنگ در گندم خرید تضمینی که ناشی از استاندارد نبودن الک مورد استفاده در این روند بوده، مسئولان نسبت به استاندارد کردن توری (الک) خرید تضمینی گندم اقدام کردند.

شهریورماه سال قبل گفت‌وگویی از سیدمحمدرضا مرتضوی، رئیس کانون انجمن‌های صنایع غذایی ایران منتشر شد. وی از فساد گسترده‌ای در سیستم خرید تضمینی گندم گفته و اعلام کرد که «سالانه ۷۰۰ هزار تن ضایعات همچون شن و خاک و ضایعات گندم به ارزش ۱۰۰۰ میلیارد تومان به عنوان گندم، وارد پروسه خرید و فروش و تحویل گندم می‌شود».

وی اضافه کرد: «یک سیستم مافیایی و فساد گسترده در سیستم خرید تضمینی گندم شکل گرفته که بارها در مورد آن به وزیر جهاد کشاورزی (محمود حجتی، وزیر وقت) هشدار داده شده اما جوابی که از ایشان شنیده می‌شد این بود که "اشکالی ندارد به جیب کشاورز می‌رود، در حالیکه ما مطمئنیم این اقدامات کار کشاورز نیست بلکه کار دلالانی است که گندم را از کشاورز خریده و به دولت می‌فروشند و دست برخی از مدیران نیز در کار است».

به گزارش خبرگزاری‌ها بر اساس نامه‌ای که مشاور وزیر جهاد کشاورزی و مجری طرح خرید گندم در تاریخ بیستم ماه 98 (آذر ماه) با عنوان ارسال صورتجلسه موضوع الک مورد استفاده در خرید سال ۹۹ ارسال کرده، اعلام شد: «با موضوع بررسی نهایی و تفاهم در خصوص نوع الک مورد استفاده در خرید تضمینی گندم تولید داخل سال ۱۳۹۹ که الک ۲۰ در ۱.۷ میلی‌متر مورد توافق کلیه ذی‌نفعان قرار گرفت، به پیوست صورتجلسه مربوطه برای استحضار و اقدام لازم ارسال می‌شود.»

بی‌توجهی به مراحل کاشت تا برداشت

فروردین‌ماه سال جاری و با تصویب هیئت وزیران در جلسه امروز، قیمت تضمینی خرید گندم به ازای هر کیلوگرم، مبلغ ۲۵ هزار ریال تعیین و با اختصاص تسهیلات برای خرید تضمینی گندم از کشاورزان در سال ۹۹ موافقت شد. بر این اساس قیمت تضمینی پاک‌ترین گندم 2 هزار و 575 تومان بوده و قیمت 2 هزار و 500 تومانی نیز شامل گندم‌های دارای افت مفید 4 و غیرمفید یک می‌شود. علاوه بر آن قیمت فروش گندم دولت به بخش خصوصی (قیمت صنف و صنعت) 2 هزار و 700 تومان اعلام شده است.

جهاد کشاورزی استان زنجان پیش‌بینی خرید 364 هزار تن گندم در سال جاری را کرده است. بنا به گفته معاون بازرگانی اداره‌کل غله و خدمات بازرگانی استان زنجان، برآورد شده امسال تقریبا 400 هزار تن گندم در استان زنجان تولید شود که از این میزان 364 هزار تن توسط مباشران خریداری و مابقی برای خودمصرفی و ذخیره آن به عنوان بذر نزد کشاورزان باقی بماند.

اما علی خانمحمدی، مدیر مسئول بنیاد ملی گندمکاران ایران چندان امیدی به کسب سود حاصل از فروش گندم برای کشاورزان ندارد چرا که از نظر او، مسئولان ذیربط آن‌گونه که باید شایسته بهره‌برداران این بخش باشد، برنامه‌ریزی نکرده‌اند.

فقط اَلَک دولت استاندارد است!

وی با بیان اینکه متاسفانه به جز اَلَک استاندارد اعلامی از سوی دولت، هیچ یک از مراحل کاشت تا برداشت گندم اصولی و استاندارد نیست، تصریح می‌کند: اگر خواهان تولید باکیفیت گندم هستیم نباید از تغذیه غذایی و تجهیزات مکانیزاسیون غافل شویم چرا که این موارد در افت کیفیت محصول تاثیر داشته و در نهایت به ضرر کشاورز تمام می‌شود.

خانمحمدی با اشاره به وجود علف‌های هرز در مزارع و بی‌توجهی مسئولان ذیربط می‌گوید: چند روز اخیر نامه‌های مربوطه به مسئولان ارشد استانی و محلی ارسال و مراتب نگرانی مبنی بر وضعیت حاد گندم استان را اعلام کردیم.

وی اضافه می‌کند: در حال حاضر کودهای غیراستاندارد در سطح مزارع مورد استفاده قرار می‌گیرد، هیچ نظارتی هم نیست، از سوی دیگر گرانی کود سبب شده تا کشاورز نسبت به استفاده از آن رغبتی نداشته باشد.

استاندارد اعلامی برای توری گندم به نفع کشاورز است

اما ستار رحمنی، معاون بازرگانی اداره‌کل غله و خدمات بازرگانی استان زنجان با اشاره به استاندارد الک برای خرید گندم در دنیا عنوان می‌کند: بر این اساس دانه‌های مش در حد 2 در 20 میلی‌متر و یک در 20 میلی‌متر است.

وی با بیان اینکه در سال‌های قبل و در راستای حمایت از کشاورز و جلوگیری از متضرر شدن و با در نظر گرفتن احتمال ضعیف بودن ماشین‌آلات و کمباین‌ها، مش‌های الک به 2 در 2 میلی‌متر تبدیل شد.

رحمنی با اشاره به توافق‌نامه بخش خصوصی و دولتی که به موجب آن الک دارای استاندارد سابق با کمی اصلاحات به دست کشاورز، رسید، اضافه می‌کند: استاندارد کلی 2 در 20 است اما در سال جاری الک اعلامی 1.7 در 20 میلی متر اعلام شد، یعنی شیارها به میزان 3 دهم میلی‌متر کوچک شده که به نفع کشاورز است.

وی در مورد اینکه آیا این میزان استاندارد اعلامی ضایعات شن و خاک را عبور می‌دهد، می‌گوید: الک‌های 1.7 در 20 میلی‌متر کاه‌وکلش را عبور می‌دهد. اما ما معتقدیم دستگاه خرمن‌کوب کمباین باید زیرنظر کارشناسان تنظیم شود چرا که در صورت عدم تنظیم دستگاه خرمن‌کوب، دانه‌های گندم خرد می‌شود و ممکن است از شیارهای الک عبور کرده و میزان افت گندم بالا رود.

الک سایز 1.7 در 20، ضایعات ناشی از کارکرد کمباین را شامل نمی‌شود

مهدی بندئی، رئیس اداره مکانیزاسیون سازمان جهاد کشاورزی استان هم که معتقد است الک دارای سایز 1.7 در 20 به هیچ وجه ضایعات ناشی از کارکرد کمباین را شامل نمی‌شود، تاکید می‌کند: باید گندم دارای عرض 1.5 یا 1.6 باشد تا از الک عبور کند. این میزان شاید حداکثر 5 درصد کل گندم استان را در بر گیرد که شامل گندم‌های ضعیف می‌شود.

گندمکاران نگران نباشند

بندئی با بیان اینکه گندمی که مشکل‌دار باشد و در مناطق کم‌آب رشد یابد، در پروسه خرمن کوبی شکسته و از الک عبور می‌کند، تصریح می‌کند: بیش از 18 سال است که در این عرصه خدمت می‌کنم به شخصه تاکنون میزان ضایعات گندم به شکل گندم شکسته به این سایز باشد. چنین چیزی در فرآیند خرمن‌کوبی در گندم سالم که بیش از 90 تا 95 درصد را شامل می‌شود، مشاهده نشده است. اینکه این فرآیند در محصول کلزا اتفاق بیفتد بعید نیست اما در محصول گندم درصد بسیار ناچیزی (یک تا 2 درصد) را شامل می‌شود. ضایعات کمباین به شکل دانه کوبیده شده و ریزش روی زمین است که ربطی به الک ندارد. با توجه به تخصص من در بدترین شرایط یک الی 2 درصد شامل آنچنان وضعیت ضعیفی باشند که در خرمن‌کوبی دچار ترک خوردگی و شکستگی شده و از الک رد شود که جای نگرانی برای تولیدکنندگان نیست.

ضریب مکانیزاسیون

بنا به اظهارات مسئولان سازمان جهاد کشاورزی، در حال حاضر ضریب مکانیزاسیون در استان زنجان ۱.۸۳ اسب بخار در هکتار بوده و زنجان در جایگاه دوم قرار دارد.

اما علی خانمحمدی، مدیر مسئول بنیاد ملی گندمکاران رتبه زنجان در ضریب مکانیزاسیون کشور را قابل قبول ندانسته و معتقد است وام‌ها و تسهیلات اعطایی به روستائیان برای خرید ماشین‌آلات و تجهیزات کشاورزی منجر به خرید این ادوات نشده و از سوی آن‌ها در مسیر دیگری صرف شده است.

وی با بیان اینکه فقط استقرار کمباین به هیچ عنوان نمی‌تواند حاکی از مکانیزه بودن کشاورزی باشد، عنوان می‌کند: مسئولان باید برای مکانیزه شدن بخش کشاورزی در تمامی ابعاد از مبدا (مزرعه) تا مقصد (سفره خانوار) برنامه‌ریزی‌های کارشناسی‌شده مدون تهیه کنند.

مدیر مسئول بنیاد ملی گندمکاران می‌گوید: کمباین‌های بومی و مهاجر استان زنجان برای 50 سال پیش‌اند و همگی فرسوده شده‌اند، با این شرایط نمی‌توان به تولید باکیفیت گندم و فروش رضایت‌بخش آن به نرخ اعلامی دولت خوش‌بین بود!

ثبت تقاضای 5 برابری، برای دریافت تسهیلات خرید کمباین

مهدی بندئی، رئیس اداره مکانیزاسیون سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان در پاسخ به این اظهارات با اشاره به جذب اعتبارات مربوط به خرید 98 دستگاه کمباین از طریق تسهیلات در سال قبل تصریح می‌کند: میزان اعتبار برای تامین این تجهیزات حدود 243 میلیارد ریال بوده است. تاکنون 60 مورد از 98 دستگاه کمباین به متفاضیان تحویل داده شده و مابقی نیز در انتظار تامین قطعات کارخانه است که قبل از فصل برداشت در اختیار بهره‌برداران قرار می‌گیرد.

این مسئول اعتبار ابلاغی مکانیزاسیون امسال استان زنجان را حدود 740 میلیارد ریال اعلام کرد و در مورد کسب رتبه نخست در حوزه ارتقای ضریب مکانیزاسیون زنجان با خریداری ادوات و ماشین‌آلات کشاورزی هم گفت: در سیستم خرید ادوات و ماشین‌آلات کشور، بازار نقش تعیین‌کننده‌ای دارد، برخی‌ها از کشاورزان نسبت به کمباین، نگاه سرمایه‌ای دارند، علاوه بر آن برای بهبود انجام کار بسیاری ترجیح می‌دهند که کمباین برای برداشت محصولات هدف خود داشته باشند. این موارد سبب شده میزان متقاضی برای خرید کمباین و ماشین‌آلات بالا رود، در حال حاضر نزدیک به 4 تا 5 برابر ظرفیت جذب، متقاضی خرید کمباین به ثبت رسیده است.

انتظار 4 ساله برای دریافت تسهیلات

وی در پاسخ به اظهارات مدیر مسئول بنیاد ملی گندمکاران ایران مبنی بر صرف تسهیلات اعطایی خرید خرید ماشین‌آلات و تجهیزات کشاورزی در محل دیگر توسط کشاورزان به انتظار حدود 4 ساله متقاضیان اشاره کرده و می‌گوید: با توجه به راستی‌آزمایی‌های انجام شده مشترک جهاد کشاورزی با بانک مربوطه و جرائم سنگینی که از سوی دستگاه‌های ذیربط در نظر گرفته شده، صراحتا نمی‌توانم تائید کنم اما رد هم نمی‌کنم. به طور مثال پس از بررسی‌های انجام گرفته مشخص شد در شهرستان سلطانیه، احتمال فروش 4 دستگاه  از حدود 100 دستگاه کمباین که طی دو سال تسهیلات لازم برای خرید آن‌ها اعطا شده بود، می‌رفت اما مسجل نشد.

نحوه کار کمباین‌ها

گندم یکی از مهم‌ترین محصولات زراعی استان زنجان است. کارشناسان و صاحبنظران عرصه کشاورزی معتقدند: از جمله عوامل مؤثر برضایعات گندم در مرحله برداشت، زمان کاشت گندم، تعدد قطعات زمین، آشنایی کشاورز با کار کمباین، فرسوده بودن کمباین­ها، نوع کشت، میزان عملکرد محصول، نامناسب بودن سرعت دورانی چرخ فلک با سرعت پیشروی کمباین، ارتفاع شانه برش، سواد راننده کمباین، نامناسب بودن کمباین­های موجود برای ارقام پر محصول، ایجاد پشته در مزرعه جهت آبیاری کرتی، و آموزش ناکافی کشاورز و راننده کمباین است. از بین عوامل یاد شده به جز تعدد قطعات زمین و عمر کمباین، بقیه موارد با آموزش رانندگان کمباین و کشاورزان و اعمال مدیریت صحیح و نظارت در برداشت و معاینة فنی کمباین­ها قابل پیش­گیری است.  همچنین تسطیح و یکپارچه سازی اراضی و خارج کردن کمباین­های فرسوده باعث کاهش ضایعات گندم می­شود.

مدیر مسئول بنیاد ملی گندمکاران ایران با اشاره به توانایی پائین گندم نسبت به حرکت کمباین در مزرعه در خردادماه که در نتیجه آن میزان ریزش دانه از تولید بالاتر است، تاکید می‌کند: ضروری است تا کمباین‌ها در زنجان همانند استان‌های خوزستان و آذربایجان غربی بر حسب ساعتی در مزرعه کار کرده و دستمزد خود را دریافت کنند. در حال حاضر کمباین‌ها بر حسب هکتار دستمزد دریافت می‌کنند. عجله در کار سبب می‌شود تا فرد بدون توجه به کیفیت و اتمام کار در سریع‌ترین زمان ممکن نسبت به برداشت محصول اقدام کند که نتیجه آن افزایش دانه‌ریزی است.

کمباین‌های مهاجر

ستار رحمنی، معاون بازرگانی اداره‌کل غله و خدمات بازرگانی استان زنجان ضمن تاکید بر لزوم بازدید اکیپ فنی سازمان جهاد کشاورزی استان از سیستم خرمن‌کوب کمباین قبل از انجام عملیات برداشت محصول از کشاورزان و دهیاران خواست تا به این مهم توجه جدی داشته باشند.

معاون بازرگانی اداره‌کل غله و خدمات بازرگانی استان زنجان ضمن هشدار به احتمال ورود کمباین‌های فرسوده به شبکه برداشت محصول گندم استان می‌گوید: کمباین‌های ملکی استان تقریبا وضعیت‌شان مطلوب است اما با توجه به اینکه عمده کمباین‌های مهاجر فرسوده هستند در نتیجه ضروری است تا گندمکاران  کشاورزان قبل از هر گونه تفاهمی، از دارا بودن گواهی کالیبراسیون و استاندارد سیستم خرمن‌کوب اطمینان حاصل کنند.

کمباین‌های فاقد مجوز معاینه فنی، اجازه فعالیت ندارند

مهدی بندئی، رئیس اداره مکانیزاسیون سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان ضمن توصیه به کشاورزان و توجه آن‌ها به کیفیت کار در مرحله برداشت توسط کمباین تصریح می‌کند: در مرحله برداشت گندم، 900 کمباین در مزراع استان مستقر می‌شود که حدود 50 درصد آن مهاجر است، در نتیجه گندمکاران در مرحله برداشت محصول باید از نظرات کارشناسان جهاد کشاورزی نهایت بهره را برده و با حساسیت فعالیت کمباین را زیرنظر بگیرند.

بندئی با بیان اینکه کشاورزان نباید در برداشت محصول گندم عجله کرده و بدون بهره‌گیری از نظرات کارشناسان نسبت به بکارگیری کمباین‌ها اقدام کنند، می‌گوید: سهمیه سوخت گازوئیل کمباین‌ها منوط به اخذ مجوز معاینه فنی است و کمباین‌های فاقد برچسب مربوط به مجوز معاینه فنی، اجازه فعالیت ندارند.

وی با بیان اینکه به هیچ عنوان در محاسبه دستمزد فعالیت کمباین‌ها به صورت ساعتی یا هکتاری مشکلی نداریم و این مهم به توافق کمباین‌دار و کشاورز بستگی دارد، از تولیدکنندگان درخواست می‌کند تا در قرارداد قید کنند که اگر ریزش گندم در فرآیند برداشت وجود داشته باشد، کار متوقف شود.

 انتهای پیام