پایگاه خبری صدای زنجان- محافل ادبی و حضور در آنها همواره باعث رشد و شکوفایی استعدادهای ادبی شده است. تاریخ نشان داده است که همواره شاعران و نویسندگان بزرگ هر جامعه و شهری از دل همین محافل رشد پیدا می‌کنند و بعدها به صورت مستقل حرفی برای گفتن دارند و در همین محافل است که استعداد جدیدی کشف می‌شود و در برخورد با تجربه و بینش مختلف اعضا به درک درستی از جامعه و هنر می‌رسد و در مسیر نوشتن گام برمی‌دارد.

 به نظر می‌رسد شاعران و نویسندگان هر دوره‌ای، شاعران و نویسندگان پس از خود را در کفه نقد قرار می‌دهند و معتقدند که شاعران و نویسندگان پس از دوره آن‌ها کمتر به هنر و آموزش پایبند هستند.

در این دوران نیز برخی معتقدند که ادبیات امروز و در بین هنرمندان و هنرجویان دهه 70و 80 رنگ باخته است و امروز کمتر استعدادی است که از دل این محافل ادبی خارج شوند. برخی نیز معتقدند که با نگاهی به جریان‌های ادبی هر شهر شاید بتوان گفت که جریان‌های ادبی امروز به شکل دیگر و در یک مسیر زیرپوستی در جریان هستند. جریان‌هایی که اگر به چشم دیده نمی‌شود اما همچنان باعث رشد استعداد و هنرمندان مردمی خواهد شد.

در این خصوص سلمان کریمی، مدرس داستان‌نویسی با اشاره به اینکه در یک دوره‌ای تیراژ کتاب با وجود جمعیت کمتر کشور و میزان تحصیل‌کرده‌های جامعه به مراتب بالاتر بود به طوری که برخی از کتاب‌ها به چاپ بیستم و سی‌ام می‌رسیدند، گفت: در زمان گذشته نسبت به کتاب اقبال بیشتری بود و با توجه به اینکه مردم سرگرمی دیگری نداشتند بیشتر به سمت کتاب گرایش داشتند و در این شرایط به تبع نویسنده و شاعر یک جایگاه اجتماعی داشت و به همین خاطر بسیاری که استعداد و جاه‌طلبی داشتند به این سمت کشیده می‌شدند و در کلاس‌های ادبی پرورش و رشد می‌یافتند.

محافل ادبی در گذشته پر رونق‌تر بودند

وی ادامه داد: اگر به اواسط دهه 70 نگاهی بیندازیم متوجه خواهیم شد که محافل و کلاس‌های ادبی به مراتب شلوغ‌تر و پربارتر از حال بودند. و جامعه به این محافل ارزش بیشتری قائل بود. اما اکنون شاهد این هستیم که به مرور تیراژ کتب پایین‌تر می‌رسد و این وضعیت به جایی رسیده است که ناشرین در حال حاضر برای چاپ 200 نسخه کتاب با نویسندگان و شاعران قرارداد می‌بندند.

روند چاپ کتاب در گذشته اصولی‌تر بود

کریمی در این خصوص خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد در گذشته در زمینه چاپ کتاب اصولی‌تر رفتار می‌شد و از همین رو افراد برای آموزش به مراکز یا محافلی ورود پیدا می‌کردند تا چیزی بیاموزند و همین موضوع باعث پر بار بودن این محافل بود اما اکنون برخی از انتشارات برای تامین منافع مالی خود هر کتابی را به چاپ می‌رسانند و طبیعی است که هر چه جامعه ادبی ما گسترده‌تر باشد و نویسندگان اعم از حرفه‌ای و غیر حرفه‌ای بیشتر باشند آن قله چاپ و انتشار کتاب که پیش از این اثری را به چاپ بیستم و سی‌ام می‌رساند ارتفاعش کمتر خواهد شد و این موضوع باعث از بین رفتن انگیزه و رغبت‌های نسل جدید خواهد بود.

وی افزود: یکی دیگر از دلایلی که شاید موجب عدم استقبال نسل جدید از ادبیات می‌شود انفجار اطلاعات در این دوره است، وجود رادیو و تلویزیون و رسانه و وسایل ارتباط جمعی موجب شده است که جوانان و نوجوانان درگیر سرگرمی‌های دیگری شود و همین موضوع او را از کتاب و کتابخوانی دور کرده است.

همواره ادبیات در کشور ما به عنوان سرگرمی نگاه می‌شود

این مدرس داستان نویسی اظهار کرد: متاسفانه و یا خوشبختانه همواره ادبیات در کشور ما به عنوان سرگرمی نگاه می‌شود و همین موضوع باعث شده است تا امروز این سرگرمی جای خود را به سرگرمی‌های دیگری مثل رسانه‌های جمعی و تلویزیون و سینما بدهد.

کریمی با اشاره به اینکه هیچ زمانی نمی‌توان این روند را مورد انتقاد قرار داد، افزود:شاید اگر نگاه ما به ادبیات نگاه تفریحی نبود این قضیه پیش نمی‌آمد و ادبیات امروز به شکل جدی‌تری دنبال می‌شد.

هیچ حمایت برنامه‌ریزی شده‌ای از ادبیات در کشور صورت نمی‌گیرد

این هنرمند با بیان اینکه این موضوع که ادبیات در بین هم‌دوره‌ای‌های دهه 70 و 80 کمتر مورد توجه هست را قابل قبول نمی‌دانم، خاطرنشان کرد: همچنین باید اذعان داشت که در حال حاضر هیچ حمایت برنامه‌ریزی شده‌ای از ادبیات در کشور صورت نمی‌گیرد که توقع رشد محافل و کلاس‌های آموزشی مربوط به آن را داشت. ضمن اینکه اگر چه در چند سال اخیر شاهد افزایش کلاس‌های آکادمیک مربوط به ادبیات هستیم اما جریان‌ها و افراد خاص آن را محدود به نوع تفکر و اندیشه خود کردند و این کارگاه‌ها عملا دیگر خروجی زیادی ندارند چرا که ادبیات ناشی از تلاقی افکار متفاوت شکل می‌گیرد.

کریمی افزود: دلایل متنوعی در این زمینه می‌توانند تاثیرگذار باشند اما از عمده دلایلی که موجب می‌شود تا محافل ادبی امروز خروجی کمتری  داشته باشند، این است که هیچ حمایتی از طرف ارگان‌ها صورت نمی‌گیرد و همچنین استقبال عمومی از کتاب‌های منتشر شده کمتر شده است و آثار ارائه شده و کارهایی که هنوز ارائه نشده‌اند از دیگر دلایل آن است.

محافل ادبی به فضاهای مجازی و شبکه‌های اجتماعی کشیده شده‌اند

در ادامه حسین نجاری، شاعر و روزنامه‌نگار با اشاره به اینکه برگزاری محافل ادبی اکنون مثل سابق نیست، گفت: عملا این محافل به فضاهای مجازی و شبکه‌های اجتماعی کشیده شده‌اند. در گذشته به دلیل اینکه افراد هیچ ارتباط ملموسی با هم نداشتند و فرصت گفتگو فراهم نبود به همین دلیل افراد دوست داشتند در محافل ادبی همدیگر را ملاقات کنند و فرصت گفتگو و بحث پیرامون مساله‌ای را داشته باشند.

وی ادامه داد: به نظر می‌رسد شبکه‌های اجتماعی این محدودیت‌ها را به گونه‌ای برطرف کرده است که اکنون در هر زمانی شما مایل باشید می‌توانید با اهل فن بدون هیچ واسطه و در هر زمان ارتباط بگیرید و با آن‌ها در مورد ادبیات و موضوعات مربوط به آن به بحث بنشینید و این مساله شوق دیدار را فرو کاسته است.

این شاعر با اشاره به اینکه نسل گذشته ما هنوز به آن سنت قدیمی خود وفادار است اگر چه تا حدودی نیز با مدرنیته ارتباط گرفته‌اند، گفت: نسل گذشته همچنان ارتباط خود را با گذشته غیراینترنتی خود حفظ کرده است و این مساله هنوز موضوعیت خود را مثل جوانان و نوجوانان دهه 70 و 80 از دست نداده است کما اینکه نمی‌توان در نقد دهه 70 و 80 حرف زد و واقعیت این است که آموزه‌های ساندویچی و داده‌های سرپایی به نوعی مرسوم می‌شود و رواج پیدا می‌کند و اکنون به سمتی حرکت می‌کنیم که مطالب را به جای اینکه به صورت عمقی بررسی کنیم آن را به صورت سطحی مطرح کنیم و از کنار آن بگذریم.

درگیر روزمره‌های زندگی شده‌ایم

نجاری خاطرنشان کرد: همه ما به نقطه‌ای رسیدیم که درگیر روزمره‌های زندگی شده‌ایم و به سمت داده‌های سرپایی کشش پیدا کرده‌ایم و به نظر می‌رسد که نسل جوان ما بیشتر از نسل گذشته با این مباحث مانوس هستند و همین موضوع بر روی ادبیات کشور تاثیر گذاشته است.

وی افزود: ضمن اینکه من معتقدم که اگر کسی دغدغه‌‌ی ادبیات داشته باشد خواه یا ناخواه به این سمت گرایش پیدا می‌کند و در این مسیر قرار می‌گیرد. خواه فردی مسن باشد یا جوان.

همچنان ادبیات پویایی خود را دارد

این شاعر اظهار کرد: من خود شاهد این هستم که نوجوانان دهه 80 در برخی از این کلاس‌ها و محافل ادبی شرکت دارند و از این موضوع استقبال می‌کنند و با تمام انگیزه خود در این مسیر در حال فراگیری هستند و برای یادگیری اشتیاق دارند. همچنین می‌توان این احتمال را داد که در گوشه و کنار جریان رسمی ادبیات ما، همچنان ادبیات پویایی خود را دارد و افراد به سمت محافل و آموزش‌ها گرایش دارند اما به سبب ماهیت مجازی آن ما از آن بی‌اطلاع هستیم و باید اذعان کرد که این جریانات غیررسمی که در گوشه و کنار اتفاق می‌افتد نیازمند یک کنکاش و بررسی هستند.

وی افزود: نسل‌های پیش از ما نیز از این موضوع شاکی بودند و دهه 50 و 60 نیز دهه 60 و 70 را مورد نقد قرار می‌دادند و این در واقع به نوعی یک سنت مرسوم است و گذشتگان معمولا نسل‌های خود را موجه می‌دانند و نسل‌های پس از خود را مورد نقد قرار می‌دهند. امروز سبک زندگی تغییر کرده است و نباید نسل جدید را نیز مورد نقد قرار داد چرا که هر دوره محدودیت‌ها و ظرفیت‌های خود را دارد و امروز نیز بایستی از ظرفیت فضای مجازی بهره بگیریم و در کنار محافل ادبی و کلاس‌ها در جهت تربیت نسل ادبی جدید همت گماریم.

روزنامه صدای زنجان

انتهای پیام