پایگاه خبری صدای زنجان- سازمان جهانی گردشگری سال 2020-2021 را سال توسعه گردشگری نام‌گذاری کرده و همچنین تغییر سبک سفر گردشگران داخلی به علت کرونا موجب شده تا جامعه روستایی در یک‌سال آینده بیشترین توریست داخلی را در منطقه محلی خود داشته باشند. همچنین با ورود گردشگر خارجی نیز روستاییان علاوه بر میزبانی از گردشگران داخلی، میزبان توریست‌های خارجی نیز خواهند بود. در واقع شاید یکی از دلایل اصلی این امر، تغییر سبک سفر به علت شیوع ویروس کرونا باشد زیرا اغلب گردشگران برای سفرهای خود مناطق باز و بکر را به علت تراکم پایین افراد ترجیح می‌دهند. در همین راستا باید در روستاها آداب و فرهنگ پذیرش مسافر، میهمان‌داری سنتی و هوشمند که شامل تشخیص سریع ذائقه توریست‌ها از شهرها و کشورهای مختلف می‌شود نیز اجرایی شود. به‌طوری که ذائقه خوراکی، رفتاری و افرادی‌ که از شهرهای مختلف به روستاها سفر می‌کنند شناسایی و خدمات متناسب با همین ذائقه به آنها ارائه شود تا گردشگران از سفر و اقامت در روستاها لذت ببرند و برای سفر بعدی خود نیز روستاها را به‌عنوان مقصد سفر خود انتخاب کنند.

از سوی دیگر دولت نیز باید زیرساخت‌های مربوط به مناسب‌سازی مقاصد اصلی توریست‌ها را فراهم کند تا هم سفر به روستاها به راحتی صورت گیرد و هم خدمات با کیفیت و مناسب به توریست‌ها ارائه شود، زیرا تا قبل از کرونا میزان سفر به روستاها به این اندازه زیاد نبود و با شیوع ویروس کووید-۱۹ میزان انتخاب روستاها توسط گردشگران به‌عنوان مقصد سفر افزایش چشمگیری پیدا کرده است. زیرا گردشگران برای جلوگیری از ابتلا به این ویروس به ‌شهرها و هتل‌ها به علت شلوغی مراجعه نمی‌کنند. از سوی دیگر وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نیز قصد دارد در راستای شعار سازمان گردشگری جهانی حرکت کند بنابراین باید زیرساخت‌های مربوط به جذب گردشگر را در مناطق روستایی آماده کند. در حال‌ حاضر شرط اول که تمایل مسافر برای ورود به روستاها است وجود دارد اما با وجود اینکه این شرط لازم است اما کافی نیست و شرط کافی برای رونق بازار گردشگری روستایی داشتن جذابیت‌های مناسب برای سفر است تا گردشگران تمایل به سفر مجدد را نیز داشته باشند. زیرا اگر گردشگری در سفر به روستا‌ها خدمات موردنیاز خود را کسب نکند و شرایط با ذائقه او همسو نباشد دیگر برای سفر روستاها را انتخاب نخواهد کرد.

 یکی دیگر از شروط مربوط به توسعه گردشگری روستایی معرفی روستاهای اطراف استان‌ها به گردشگران است زیرا در حال ‌حاضر با وجود اینکه چند صد روستا در کشور وجود دارد اما توریست‌های داخلی اغلب این روستاها را نمی‌شناسند و حتی روستاهای اطراف استان‌های خود را که می‌تواند در تعطیلات آخر هفته یا تعطیلات مناسبتی که در کشور وجود دارد سفرهای کوتاه‌مدت به آنجا داشته باشند را نیز نمی‌شناسند. در صورتی که در حال ‌حاضر به علت شرایط کرونایی حاکم در کشور اغلب گردشگران داخلی تمایل به سفر به مکان‌های سنتی و طبیعت بکر دارند. ایران نیز دارای روستاهای متعددی با طبیعت دست نخورده است که می‌تواند گردشگران بی‌شماری را جذب کند.

بنابراین تقویت فرهنگ میزبانی، مناسب‌سازی روستاها(آماده کردن زیر ساخت) و معرفی روستاها از جمله موارد مهمی است که در جذب گردشگران داخلی و خارجی تاثیرگذار است. ورود گردشگر به روستاها یک بازی برد -برد است زیرا علاوه بر اینکه توریست‌ها از این مناطق لذت می‌برند، ساکنان روستاها نیز با فروش صنایع‌دستی و خوراکی‌هایی در قالب سوغات روستایی، درآمد خود را افزایش داده و هم اشتغال ایجاد می‌کنند. همچنین حضور گردشگران در روستاها می‌تواند روستاها را از نظر فرهنگی و توسعه اجتماعی رونق بخشد.

مقصدسازی روستاها یک مساله کاملا علمی و فرآیندی است

اویس کیانی، رئیس مرکز متخصصین راهنمایان گردشگری کشور در این رابطه می‌گوید: نکته مهمی که در مقصدسازی روستاها وجود دارد، این است که باید به این موضوع اشراف داشته باشیم و بدانیم که مقصدسازی یک مساله کاملا علمی و فرآیندی است و این طور نیست که با گرفتن چند عکس و تبلیغ در زمینه روستاها بتوانیم آنها را به مقصد تبدیل کنیم و این نوع طرز فکر کاملا غلط است. ضمن اینکه برندینگ روستاهای گردشگری یک فرآیند دارد و این فرآیند بایستی همه شاخص‌هایش اعم از امکان‌سنجی و ظرفیت‌سنجی آن محل، شناخت ذینفعان و جامعه محلی و توان آنها و شناسایی منابع ملموس و ناملموس و ضریب آسایش منطقه و غیره باید شناسایی شود.

وی ادامه داد: پس از اینکه تمام شاخص‌ها را رعایت کردیم تازه به مرحله ابتدایی «برندینگ» مقصد می‌رسیم و هنوز هیچ کاری از پیش نبردیم و وقتی به این محل رسیدیم بایستی آموزش‌های مربوط به چگونی برخورد با گردشگر را شروع کنیم و ما با فرض اینکه همه این مراحل را رفتیم و فهمیدیم که این منطقه قابلیت شناسایی و محلی شدن را دارد، آموزش‌ها را شروع می‌کنیم پس از اینکه آموزش دادیم تازه مواد اولیه محصول ما آماده است و آن روستا و مکان، قابلیت تبلیغ خواهد داشت و بسته سفریش آماده می‌شود و در این زمان است که باید با ذینفعان گردشگری وارد مذاکره شد و این مکان و روستا را به ذی‌نفعان محلی معرفی کرد و این ذینفعان هستند که می‌توانند منطقه را بشناسند و گردشگران و مسافران را به این منطقه بفرستند و با فدراسیون‌های بین‌المللی و سازمان‌های دولتی و روستاهایی که با آنها همگن هستند، معرفی شود و وقتی این اتفاق افتاد تازه این مکان روی نقاله معرفی، می‌افتد و یک سال به این روش طی می‌شود و آزمون و خطاها و مشکلاتش در می‌آید تا این مکان تبدیل به مقصدی برای گردشگری ‌شود.

روستاهای گردشگری که در داخل زنجان وجود دارند، چندان قابل ارائه نیستند

به گفته رئیس انجمن صنفی راهنمایان گردشگری، روستاگردی اکنون یکی از پکیج‌های معروف گردشگری است که می‌تواند برای منطقه و استان توسعه‌بخش باشد اما مساله این است که شما بایستی آن مسیری که پیش از این تعریف شد را از طریق بخش خصوصی یا مدیریت بخش دولتی دنبال کنید و سپس این اتفاق بیفتد. وقتی ما صحبت از روستای مقصد می‌کنیم، منظور این است که بسته سفر ما قابل ارائه باشد. اما متاسفانه روستاهایی که در داخل زنجان وجود دارند قابل ارائه نیستند و اگر در استان هم روستای گردشگری وجود دارد در واقع رسته و مشتری خاص دارد.

اغلب روستاهای گردشگری استان مختص گردشگر درجه یک و دو هستند

کیانی با طرح این سوال که آیا اکنون می‌توان تخمین زد که در حال حاضر روستای «شیلاندره» که یکی از روستاهای پلکانی زنجان است چه میزان می‌تواند مخاطب جذب کند؟ اظهار می‌کند: این روستا تنها می‌تواند مخاطبانی را جذب کند که طبیعت‌گرد درجه یک و یا دو باشند یعنی گردشگری که جاده خاکی‌ها و شرایط نامطلوب راه را نبیند و نبود سرویس بهداشتی در وسط راه برایش اهمیت نداشته باشد. این روستا می‌تواند این قشر از گردشگر را پوشش دهد و ما این قشر از مخاطب را برای این منطقه هدف‌سازی کردیم چرا که شرایطش مناسب نیست. بنابراین بسیاری از روستاهای ما که اقدام به معرفی نصفه و نیمه آن کردیم ویژه همچین گردشگرانی است که درجه یک و درجه دو هستند.

به اعتقاد این راهنما و فعال گردشگری بسیاری از روستای زنجان که ما آن را معرفی کردیم مختص گردشگران درجه یک و دو هستند که شرایط نامطلوب برایشان چندان اهمیت ندارد و در واقع مقصد آنها گلگشتی نیست.

وی با اشاره به اینکه روستاهای گردشگری استان در مقایسه با روستاهایی نظیر ابیانه و میمنه که زیرساخت‌های گردشگری در آنجا فراهم شده است، نامناسب هستند، ادامه می‌دهد: مهم این است که برای جذب گردشگر به روستاها چه قشر و رسته‌ای از مخاطبین را انتخاب کرده‌ایم؟ و آیا در جذب همین رسته هم موفق بوده‌ایم و آیا توانسته‌ایم بین گروه‌های گردشگری حرفه‌ای ایرانی در حوزه روستاگردی جایی داشته باشیم؟ اگر پاسخ من به این سوال‌ها را بخواهید جوابم منفی است چرا که روستاهای ما حتی آنچنان در بین گردشگران درجه یک و دو شناخته شده نیست.

مسیر «برندینگ‌سازی» روستاها را نصفه و نیمه طی کرده‌ایم

به گفته این مسئول ما مسیر را در «برندینگ‌سازی» روستاها نصفه و نیمه رفتیم. ما حتی در روستای «درسجین» ابهر که سنگفرش شده و گلگشتی است و می‌تواند گردشگر درجه سه را نیز جذب کند و زیر‌ساخت‌های گردشگری در آن به مراتب بهتر و در دسترس‌تر است هم موفق عمل نکرده‌ایم و نتوانستیم این روستا را به خارج از استان معرفی کنیم و محصولش را برندسازی کنیم چون شاخص‌هایی که برای برندسازی یک مقصد نیاز است را نصفه و نیمه رفتیم و در مورد تاریخ و محصولات و صنایع دستی این روستا معرفی درستی نداشته‌ایم.

وی در این رابطه می‌افزاید: روستای خوئین در ایجرود که یکی از روستاهای تاریخی استان محسوب می‌شود و شهر زیرزمینی آن «دژمنده» بسیار حرف برای گفتن دارد ولی متاسفانه دژمنده بسته است و میراث فرهنگی در این زمینه ناتوان است و تاریخ این روستا را نمی‌توانیم بازگو کنیم بنابراین این موارد ناقص است و ما هم نمی‌آییم که پروژه تعریف کنیم که آیا می‌خواهیم روستای قروه و یا شیلاندره برند شود.

کیانی با گلایه از برخی تبلیغات صورت گرفته در خصوص روستاها، اظهار می‌کند: تبلیغ می‌کنیم «شیلاندره، ماسوله‌ای دیگر»، شیلاندره ماسوله دیگر به چه معناست؟ ماسوله برای خود برند است و ما برای اینکه شیلاندره را برند کنیم خودمان را به ماسوله می‌چسبانیم و این غلط است و شیلاندره ظرفیت‌ها و زیبایی‌های خود را دارد و ماسوله زیباهایی خود را دارد، به این طریق داریم دارایی‌های خودمان را حقیر می‌کنیم، چون مطالعه نداریم. ضمن اینکه زیرساخت‌های آن فراهم نیست و تبلیغاتی که صورت می‌گیرد، باعث می‌شود که گردشگران به این منطقه بیایند و وقتی با شرایط نامطلوب راه و امکانات رو به رو می‌شوند، از سفر خود دچار نارضایتی می‌شوند.

زهره میرعیسی خانی

انتهای پیام