پایگاه خبری صدای زنجان- ۲۵ اثر به بخش نمایش‌های خیابانی سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر راه یافتند که در این میان نمایش «قلیان اویونی» به نویسندگی «علیرضا فریدراد» و کارگردانی «حمیدرضا قزلباش» از زنجان در زمره این آثار انتخابی بود تا در این دوره از جشنواره تئاتر فجر حضور یابد و به اجرای خیابانی این تئاتر بپردازد.

نمایش «قلیان اویونی»؛ نمایشی آیینی و سنتی است

حمیدرضا قزلباش، کارگردان این نمایش که یکی از چهره‌های شاخص تئاتر استان زنجان است، در خصوص این نمایش این‌گونه می‌گوید: این نمایش، نمایشی آیینی و سنتی است که به چند آیین سنتی آذربایجان که چند مورد از این آیین‌ها مختص استان زنجان است می‌پردازد.

وی ادامه می‌دهد: غالب این آیین‌ها، آیین‌هایی هستند که به فراموشی سپرده شده‌اند و ما سعی کرده‌ایم در قالب این نمایش به برخی از آیین‌های فرامش شده نظیر قلیان اویونی، ارتولام و تکم بپردازیم.

به گفته این هنرمند؛ آیین «قلیان اویونی» یکی از آیین‌هایی است که در زمان‌های قدیم در مجلس بزرگان برای تفریح و سرگرمی آن‌ها توسط هنرمندان اجرا می‌شد که البته از این آیین برای ایجاد صلح و آشتی در دعواهای خانوادگی نیز استفاده می‌شد.

قزلباش با اشاره به آیین «ارتولاما» نیز تصریح کرد: این آیین از دیگر رسوم استان زنجان و مربوط به زمان‌های گذشته بوده و مختص بانوان بود که در این مراسم، صحبت‌هایی در رابطه با رفتار همسرانشان انجام می‌شده است. همچنین از موضوعات بومی و سنتی مربوط به گذشته ما بوده و ریشه در فرهنگ ما دارد و اجرای نمایش با این موضوعات باعث زنده نگه‌داشتن آیین‌های گذشته ما می‌شود.

در تئاتر خیابانی هنرمندان به سراغ مردم می‌روند

این کارگردان با اشاره به اینکه «قلیان اویونی» یک نمایش خیابانی است، می‌افزاید: نمایش خیابانی برخلاف نمایش‌های صحنه‌ای که تماشاگر خود انتخاب می‌کند که بیاید یک تئاتر را در یک مکان و با تعداد محدود تماشاگر ببیند، عمل می‌کند، به طوری که خود هنرمندان به سراغ مردم می‌روند. این در حالی است که در نمایش صحنه‌ای این مردم هستند که به سراغ هنرمندان و نمایش می‌آیند.

وی در این رابطه اظهار می‌کند: طبیعتا این هنرمندان در مکان‌ها و در فضاهایی که مردم حضور دارند، با امکانات ویژه خود که مختص این نوع نمایش‌ها است به دل مردم می‌روند و به عشق آنان اجرا می‌کنند .

شاخصه اصلی این نوع نمایش‌ها مردمی بودنشان است

به اعتقاد این کارگردان، شاخصه اصلی این نوع نمایش‌ها مردمی بودنشان است وقتی که این شاخص در نظر گرفته می‌شود موضوع‌ها و سوژه‌ها و قصه‌هایی که برای اجرای نمایش انتخاب می‌شود برای عام مردم خواهد بود چرا که در این نوع نمایش با عموم مخاطبین سر و کار داریم.

وی در این رابطه ادامه می‎دهد: در این نوع از نمایش باید بتوانیم در فرصت کم با مخاطب که در اینجا عموم مردم هستند، ارتباط برقرار کنیم و تاثیرمان را خیلی سریع بر روی آنها بگذاریم و این خصوصیت، خصوصیت مردمی بودن نمایش‌های خیابانی است که تنها مختص  این نوع از نمایش است.

تئاتر بومی مناطق همیشه جذاب و بکر است

قزلباش با اشاره به تاثیرگذاری نمایش‌های بومی می‌افزاید: نمایش‌هایی که برخواسته از فولکلور مردم است و از دل فرهنگ گذشته‌ی آنها انتخاب شده است از آن مردم خواهد بود، چرا که متعلق به خود مردم این منطقه و بوم است. به طوری که یکی از اساتید در این رابطه می‌گوید برای کسی که در کشورهای دیگر است همیشه تئاتر بومی مناطق، جذاب و بکر است یعنی یکی از خصوصیات کارهای بومی بکر بودن موضوعات برای مخاطب‌های مناطق دیگر است و  ما به عنوان یک هنرمند نمایش باید به این حوزه ورود پیدا کنیم و اگر به سمتی برویم که شاید غرب چند دهه قبل به سراغ آن رفته است و در این زمینه تبحر دارد، برای مخاطبین چندان جذابیت ایجاد نخواهیم کرد.

هنرمندان باید از ظرفیت‌های بومی هر منطقه در خلق آثار هنری و نمایشی بهره ببرند

این هنرمند می‌افزاید: هنر بومی از جایگاه بسیار ویژه‌ای برخوردار است چون منحصر به یک منطقه و مختص مردم این منطقه است و در جای دیگری نظیر آن وجود ندارد و از همین رو است که هنرمندان باید از ظرفیت‌های بومی هر منطقه در خلق آثار هنری و نمایشی بهره ببرند.

قزلباش با اشاره به اینکه این نمایش سال گذشته آماده شده بود که با شیوع کرونا تئاتر تعطیل شد، ادامه می‌دهد: فیلم این کار برای جشنواره فجر ارسال شد و در واقع مورد بازبینی قرار گرفت و خوشبختانه در بخش خیابانی برای اجرا انتخاب شد. اما در خصوص تمرینات این نمایش باید اذعان کرد که طبیعتا در این شرایط و با زرد شدن استان می‌توان با رعایت پروتکل‌های بهداشتی تمرینات را انجام داد و برای شرکت در جشنواره فجر آماده شد. ضمن اینکه حدودا ده یا یازده ماه است که نمایش در استان تعطیل است و این موضوع مشکلات عدیده‌ای را برای هنرمندان این عرصه فراهم آورده است.

«علیرضا فریدراد» یکی از نمایشنامه‌نویسان فولکلور و آیینی استان

این کارگردان با اشاره به اینکه نمایشنامه این کار را علیرضا فریدراد نوشته است، می‌گوید: «علیرضا فریدراد» یکی از نمایشنامه‌نویسان زنجانی است که توانسته است خودش را در زمینه نمایشنامه‌های فولکلور و آیینی نشان دهد و ایشان یک نویسنده متخصص و شاخص در این زمینه هستند که در سطح کشور نیز شناخته شده‌اند.

در زمینه نمایشنامه‌نویسی در کل کشور دچار مشکل هستیم

وی در خصوص ظرفیت نمایشنامه‌نویسی در استان می‌‍‌افزاید: در زمینه‌های دیگر نمایشنامه‌نویسی نیز ما چهره‌های شاخصی داریم ولی متاسفانه همچنان در زمینه نمایشنامه‌نویسی در کل کشور دچار مشکل هستیم و در استان نیز این مشکل نیز با توجه به فضای استان بیشتر مشاهده می‌شود و با تلاش‌های زیادی هم که صورت گرفته است هنوز این کمبود و نقیصه را ما در تئاتر استانمان داریم. هرچند نویسندگان جدیدی نیز در این زمینه پا به عرصه گذاشته‌اند که امید می‌رود با کسب تجربه نیز این افراد به نمایشنامه‌نویسان مطرحی تبدیل شوند.

آرزو دارم که پس از کرونا در استان شاهد تلاش هنرمندان عرصه تئاتر باشیم

قزلباش در پایان خاطر نشان می‌کند: من آرزو دارم که پس از اتمام کرونا در استان شاهد تلاش هنرمندان عرصه تئاتر باشیم و امید است که هنرمندان پیشکسوت و نوپا دست در دست هم بدهند و این هنر نمایشی نصفه جان را که در ایام کرونا رو به مرگ رفته است، احیا کنیم تا شاهد شکوفایی این هنر در استان و سطح کشور باشیم.

زهره میرعیسی خانی

انتهای پیام/