صدای زنجان- جلیل سلطان‌نژاد، معاون فنی اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان در گفت‌و‌گو با صدای زنجان به اهمیت اقتصادی علوفه‌های تولیدی در مراتع و ضرورت حفظ و نگه‌داشت آن اشاره کرد و گفت: در صورتی که در شرایط بارش نرمال در مراتع استان 183 هزار تن علوفه تولید شده و این میزان در کشور نیز حدود 10.7 میلیون تن باشد ارزش این علوفه‌های تولیدی بیش از 2 میلیارد دلار در سال برآورد شده است.
وی با بیان این‌که حفظ، احیا، توسعه و بهره‌برداری از مراتع بیش از آن‌که از دیدگاه تعلیف دام دارای اهمیت باشد از نظر زیست محیطی ارزشمند است، ابراز کرد: 25 درصد ارزش هر هکتار مرتع مربوط به تولید علوفه و 75 درصد آن مربوط به ارزش‌های زیست‌محیطی است.
معاون فنی اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان با اشاره به این‌که 56 درصد از مساحت کل استان را اراضی منابع طبیعی تشکیل می‌دهد، بیان کرد: در مجموع استان دارای یک میلیون و 137 هزار و 60 هکتار مرتع، 97 هزار و 553 هکتار جنگل و یک میلیون و 234 هزار 613 هکتار مساحت منابع طبیعی است.
وی با تأکید بر این‌که 21 درصد از مساحت مراتع استان در وضعیت خوب، 37 درصد در وضعیت متوسط و 42 درصد در وضعیت فقیر به لحاظ پراکنش قرار دارند، خاطرنشان کرد: تراکم تاج پوشش در مراتع متراکم بیش از 50 درصد، در مراتع نیمه‌متراکم 25 تا 50 درصد و در مراتع کم‌تراکم 5 تا 25 درصد است.
سلطان‌نژاد با اشاره به این‌که در 51 درصد مساحت مراتع استان بیش از 84 تیپ گیاهی در 7 گروه عمده گیاهی و 8 تیپ منفرد در قلمرو آن رشد می‌یابند، تصریح کرد: مراتع در حفظ خاک و جلوگیری از فرسایش، تنظیم گردش آب در طبیعت، تأمین علوفه مورد نیاز دام، تولید محصولات دارویی و صنعتی، حفظ ذخایر ژنتیک گیاهی و جانوری نقش اساسی دارند.
وی به میزان سرانه مرتع در کشور برای هر نفر اشاره کرد و گفت: در حال حاضر سرانه مرتع در کشور برای هر نفر 1.32 هکتار و سرانه جهانی آن 0.82 هکتار است.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان با تأکید بر این‌که یک هزار و 162 پلاک از یک هزار و 247 پلاک دارای اجرای مقررات قانونی ملی‌شدن بوده و نیز از کل مساحت یک میلیون و 135 هزار هکتار منابع طبیعی استان نیز 620 هزار هکتار آن دارای طرح مرتعداری است، افزود: در حال حاضر در استان یک میلیون و 367 هزار و 907 واحد دامی وجود داشته که در این بین 642 هزار و 190 واحدا دامی آن جزو دام‌ مجاز مراتع به‌شمار می‌روند و به نوعی دام موجود در استان تقریباً دو برابر دام مجاز است.
وی با بیان این‌که برای هر خانوار متوسط سطح مرتع 37.5 هکتار برای 22 واحد دامی پیش‌بینی شده و 35 دامدار برای هر مرتع در نظر گرفته شده است، خاطرنشان کرد: مراتع ممیزی شده 96.6 درصد به میزان 39 هزار و 102 هکتار باقی‌مانده است و نکته قابل تأمل این‌که سطح مراتع در سال 69 ممیزی شده و نیاز به بروزرسانی آمارها در این بخش است.
سلطان‌نژاد با تأکید بر این‌که واحد اقتصادی مرتع به سطحی از مرتع گفته می‌شود که از نظر اقتصادی نیازهای معیشتی یک خانوار بهره‌بردار از مرتع را در حد متوسط تأمین کرده و علوفه مورد نیاز 230 واحد دامی را در یک فصل چرا تأمین کند، بیان کرد: تعداد واحد دامی با توجه به شرایط زمانی و مکانی قابل تعدیل است.
وی در ادامه به آمار طرح‌های مرتع‌داری ادارت‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تا پایان سال 95 اشاره کرد و یادآور شد: در حدود 206 مورد یعنی 54 درصد این طرح‌ها راکد بوده که 4 درصد معادل 15 فقره آن مربوط به طرح‌هایی است که واگذار شده و راکد مانده و در این بین 191 فقره واگذار نشده است.
معاون فنی اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهیه طرح‌ مرتع‌داری تلفیقی به منظور استفاده چند منظوره از مراتع، بهنگام‌‌سازی، به‌روز کردن آمار و اطلاعات، فعال‌سازی طرح‌های مرتع‌داری راکد، نظارت بر طرح‌های اجرایی، ساماندهی دارندگان پروانه چرا، وصول درآمد دولت از مراتع، پیگیری و حمایت از تعادل‌بخشی دام و مراتع و احیای رویشگاه‌های مرتعی توسعه گیاهان دارویی در برنامه ششم را از جمله اولویت‌های بخش مرتع عنوان کرد.
 سرانه 0.12 جنگل برای هر نفر در زنجان
معاون فنی اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان در ادامه در پاسخ به سؤالی در زمینه سرانه جنگل در استان و افزایش سطح جنگل‌های موجود عنوان کرد: 9.7 درصد از عرصه‌های ملی و 4.4 درصد از مساحت کل استان را مناطق جنگلی طبیعی تشکیل می‌دهند که با احتساب مساحت حدود 18 هزار و 222 هکتاری جنگل‌های دست کاشت، سرانه جنگل در استان برای هر نفر 0.12 درصد است.
وی با بیان این‌که براساس نقشه اطلس جنگل 65 هزار و 700 هکتار جنگل طبیعی در استان وجود دارد، بیان کرد: از جمله گونه‌های غالب مناطق جنگلی موجود در زنجان می‌توان به ارس، بنه، زالزالک، سیاه تلو، بادام کوهی، گیلاس وحشی و شیر خشت اشاره کرد.
 زنجان قطب تولید صنوبر در کشور
سلطان‌نژاد زنجان را یکی از قطب‌های تولید صنوبر در کشور عنوان کرد و گفت: استان با داشتن بیش از 18 هزار و 22 هکتار جنگل دست کاشت یکی از قطب‌های تولید صنوبر به منظور تأمین نیاز سلولزی کشور به شمار می‌آید.
وی به وضعیت مالکیت پارک‌های جنگلی استان اشاره کرد و یادآور شد: پارک ملت، پارک ارم، پارک گلستان، گرده‌داغ و ماهنشان از جمله پارک‌های جنگلی تحت مدیریت اداره جنگل‌کاری است و پارک جنوب زنجان، آبخیز گاوازنگ، سلمانلو و آبخیز عالی‌قاپو نیز جزو پارک‌های آبخیز به شمار می‌آیند.
معاون فنی اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان در اشاره به وضعیت کمی ذخیره‌گاه‌های جنگلی استان، گونه غالب در منطقه زنجان، ماهنشان و طارم را ارس عنوان کرد.
وی با اشاره به این‌که در سال گذشته در حوزه جنگل طبق برنامه ششم تابعی از سند چشم‌انداز افق 1404 زراعت چوب در سطح 500 هکتار انجام شده است، تصریح کرد: طرح جنگل‌کاری و توسعه جنگل با مشارکت جوامع محلی ذیحق در منطقه عملیاتی واقع در محدوده پایلوت طرح جامع حوزه آبخیز الگویی اجرایی شد.
سلطان‌نژاد هویت‌بخشی به طرح ملی نهضت سبز در راستای طرح افزایش سرانه جنگل، توجه ویژه به پروژه‌های توسعه جنگل، تولید نهال، مراقبت و نگهداری از مناطق احیائی، احیا و بازسازی جنگل‌های مخروبه با رویکرد کاهش عوامل تخریب در سطح یک هزار و 293 هکتار را از جمله اقدامات در راستای توسعه جنگل‌های استان برشمرد.