الهام احمدی - در بررسی عوامل موثر بر توسعه ورود گردشگر، بنگاه‌های مسافرتی و گردشگری به عنوان یکی از فاکتورهای مهم مطرح هستند. این‌گونه مؤسسات سعی بر آن دارند که اطلاعات و فعالیت‌های مسافرتی و هر آنچه را که مورد نیاز گردشگران است فراهم کنند.
مهم‌ترین کار آژانس‌های گردشگری، برآورد تقاضا یا ایجاد تقاضای مثبت نسبت به جاذبه‌های گردشگری و به نوعی پیش‌بینی انگیزه‌های مردم برای مسافرت است. دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری نقش تسهیل‌کننده در کانال توزیع خدمات صنعت گردشگری و تدارک زمینه مناسب مواجهه متقاضیان و عرضه‌کنندگان (ایجاد بازار) را بر عهده دارند.
دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری وظیفه دارند تا با فراهم کردن زمینه ارتباطی با دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی داخل و خارج از کشور و با ایجاد تعامل و ارتباط بیشتر در راستای جذب گردشگران فعالیت کنند و به عنوان واسطه میان عرضه‌کننده و متقاضی نقش پررنگی در صنعت گردشگری ایفا می‌کنند.
سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که این دفاتر در زنجان چه میزان توانستند نقش خود در جذب گردشگر را ایفا نمایند.
دفاتر گردشگری و مسافربری زنجان هیچ گردشگری
را وارد زنجان نکردند
رئیس گروه مراکز و خدمات گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان در پاسخ به صدای زنجان در زمینه نقش آژانس‌های مسافرتی در جذب توریست و میزان فعالیت آنان در این بخش تصریح کرد: متأسفانه تاکنون دفاتر گردشگری و مسافربری در حوزه جذب گردشگر برای زنجان فعالیتی نداشته‌اند و هیچ گردشگری را وارد زنجان نکردند.
وی با تأکید بر این‌که دفاتر گردشگری و مسافربری در زنجان بیشتر در حوزه ارسال توریست به کشورها و مناطق مختلف خارج از استان فعال هستند، ابراز کرد: هر چند در زمینه فعال شدن این دفاتر در حوزه‌ جذب گردشگر برنامه‌هایی پیش‌بینی شده است.
اجلی با اشاره به درجه‌بندی دفاتر گردشگری و مسافربری طبق نظر سازمان مرکزی بر طبق میزان جذب گردشگر یادآور شد: دفاتری که در جذب و ورود گردشگر موفق عمل کنند به طور یقین از درجه خوبی برخوردار می‌شوند.
معافیت مالیاتی دفاتر فعال در حوزه جذب و ورود گردشگر
وی در پاسخ به مشوق‌های پیش‌بینی شده برای این دفاتر در راستای جذب هر چه بیشتر گردشگر خاطرنشان کرد: دفاتری که در حوزه ورود گردشگر به منطقه فعال باشند از پرداخت مالیات معاف می‌شوند، این دستورالعمل در حال حاضر نیز وجود دارد ولی هیچ ‌کدام از دفاتر از این فرصت استفاده نکرده‌اند.
عدم آگاهی مردم از ظرفیت‌های استان مشکل اصلی
 در جذب گردشگر است
مریم محمدیون، کارشناس ارشد باستان‌شناسی و راهنمای گردشگری که ارتباط مستقیم با گردشگران دارد در ریشه‌یابی مشکلات حوزه جذب گردشگر، مشکل اصلی در درجه نخست را عدم آگاهی مردم از ظرفیت‌های موجود در استان عنوان کرد و گفت: متأسفانه مثل (مرغ همسایه غازه) برای زنجان بسیار صدق می‌کند چرا که در مواجه با مردم می‌گویند زنجان به جز گاوازنگ جایی برای گردش ندارد در حالی که این دیدگاه ناشی از عدم آگاهی به جاذبه‌‌های شهرشان است و خیلی گردشگران کشورهای خارجی برای دیدن همین جاذبه‌هایی که همشهریان از آن بی‌اطلاعند به زنجان سفر می‌کنند.
وی با بیان این‌که مردم می‌توانند بهترین تبلیغ‌کننده برای شهر خودشان باشند و با آگاهی از ظرفیت‌های موجود، آن را به دیگران انتقال و آنان را ترغیب کنند تا به زنجان سفر کرده و از این ظرفیت‌ها و جاذبه‌ها دیدن کنند، افزود: همین عامل سبب توسعه اقتصاد شهر نیز می‌شود و به جای این‌که برای خرید لوازم به شهرهای دیگر مسافرت کنیم، با حمایت از اصناف شهر خود موجب ایجاد اقتصاد قوی در شهر شویم.
ضرورت اجرای دوره‌های آموزشی رایگان برای شهروندان در زمینه معرفی جاذبه‌ها و ظرفیت‌های گردشگری
کارشناس ارشد باستان‌شناسی و راهنمای گردشگری به ضرورت اجرای دوره‌های آموزشی رایگان برای شهروندان در زمینه معرفی جاذبه‌های و ظرفیت‌های گردشگری اشاره کرد و یادآور شد: توجه رسانه‌ها در زمینه اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی مردم و نیز استفاده از ظرفیت فضای مجازی باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
وی خاطرنشان کرد: متأسفانه مسئولان نیز در زمینه مشکلات مطرح در حوزه جذب گردشگر همکاری پایینی دارند و بعضاً از افرادی در این بخش‌ها استفاده می‌شود که هیچ شناختی از حوزه گردشگری نداشته و متأسفانه از نظرات کارشناسان و ایده‌های خلاق جوانان نیز بهره نمی‌برند.
محمدیون با اشاره به این‌که واقعیت این است که هر چند در حوزه جذب گردشگر و نرخ ورود آنان به استان با رشد مواجه هستیم ولی در مقایسه با گذشته این تغییر بالا نبوده و شاهد استقبال قابل توجهی نیستیم، بیان کرد: فعالیت دفاتر گردشگری در حوزه ارسال توریست به کشورها و یا شهرهای مختلف ارتباط مستقیمی با ضائقه بازار دارد چون مردم ترجیح می‌دهند با پرداخت اندکی پول بیشتر، به سفرهای خارجی بروند چرا که در حال حاضر هزینه سفر به کیش با هزینه سفر به ترکیه برابر است و سوالی که در اینجا مطرح می‌شود چرایی بالا بودن هزینه سفرهای داخلی است.
وی با بیان این‌که متأسفانه تورها قیمت ثابتی ندارند و به نوعی ناهماهنگی‌هایی در این بخش وجود دارد، خاطرنشان کرد: صنعت گردشگری استان نیاز به تحول اساسی دارد تا به درآمدزایی که هم ارز با درآمد نفتی است برسیم.
کارشناس ارشد باستان‌شناسی و راهنمای گردشگری به رنج سنی گردشگران خارجی اشاره کرد و گفت: به طور میانگین آمار سنی گردشگران ورودی به کشور بالاست و بیشتر آن‌ها در حوزه‌های تخصصی و دیدن آثار باستانی و معماری به ایران سفر می‌کنند از همین رو باید امکانات ویژه‌ای را برای این گروه گردشگران مسن از قبیل ساماندهی ورودی بناها و مکان‌های گردشگری و غیره ارائه داد.
وی برگزاری جشنواره‌های مختلف در زنجان را قدم مثبتی در راستای معرفی جاذبه‌های گردشگری استان و توسعه صنعت توریسم دانست و گفت: ورود قطار گردشگری هم زمان با برگزاری جشنواره آش در سال گذشته اتفاق خوبی بود چرا که ما به عنوان راهنمایان گردشگران شاهد استقبال و رضایتمندی مسافران بودیم و در این جشنواره با فضایی متفاوت‌تر از آنچه تصور می‌کردند رو به رو شدند و پس از برگشت به کشورشان نیز عکس‌هایی از مراسمات و جاذبه‌های ما در صفحه‌های شخصی خود قرار می‌دهند.
وی خاطرنشان کرد: از گردشگران علاقه‌مند درخواست می‌کردیم تا در راستای معرفی جاذبه‌های و ظرفیت‌های استان هشتک آن را در صفحه‌های شخصی خود قرار دهند.
به گفته کارشناس ارشد باستان‌شناسی و راهنمای گردشگری، ورود قطار گردشگری به زنجان تبعات مثبت قابل توجهی در معرفی جاذبه‌های گردشگری استان داشته است در همین راستا یحیی رحمتی، مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان در گفت‌وگو با صدای زنجان در پاسخ به سوالی در زمینه ورود قطار گردشگری خارجی در جشنواره آش به زنجان این‌گونه عنوان کرد: به دلیل مشکلات بین‌المللی موجود و از آنجایی قطار گردشگری خارجی از مجاری ترکیه وارد ایران می‌شد فعلاً شاهد ورود این قطار به ایران نیستیم و درصد خیلی پایینی احتمال حضور این قطار گردشگری در جشنواره آش وجود دارد ولی با این وجود در حال مذاکره در این زمینه هستیم.
وی از ورود قطار گردشگری داخلی به زنجان در تابستان امسال خبر داد و گفت: فعلاً زمان ورود قطار گردشگری به زنجان و این‌که آیا همانند سال گذشته هم زمان با جشنواره آش در زنجان حضور می یابد یا خیر مشخص نیست.
مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان با بیان این‌که استفاده از ظرفیت قطارهای گردشگری برای معرفی و شناساندن جاذبه‌های زنجان به توریست‌ها یک ایده نوینی بود که سال گذشته همزمان با برگزاری جشنواره آش در زنجان رخ داد و شاهد حضور قطار گردشگری در این جشنواره بودیم، ابراز کرد: راه‌اندازی قطار گردشگری در زنجان در قالب یک پکیج انجام می‌شود به طوری که بر این اساس گردشگران ورودی به استان، مجموعه‌ای از آثار و بناهای تاریخی استان را بازدید می‌کنند.
وی در پاسخ به سوالی در زمینه مشکلات موجود در استان برای حضور گردشگر خاطرنشان کرد: از آنجایی که در طول سال‌های گذشته با رشد میزان ورود گردشگر به استان مواجه هستیم از همین رو نیاز به اقامتگاه‌های مناسب و ارزان قیمت بیش از پیش احساس می‌شود به ویژه در زمان برپایی نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های بین‌المللی در زنجان برای اسکان گردشگران و مسافران خارجی از نبود هتل با گرید بالا رنج می‌بریم که این خود یکی از زیرساخت‌های مورد نیاز در این بخش است که باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد هر چند نسبت به سال‌های گذشته در برخی از شاخص‌های این حوزه و نیز افزایش کیفیت خدمات ارائه شده، ارتقا داشتیم.
رحمتی با اشاره به این‌که ورود گردشگر در خیلی از شاخص‌ها تأثیرگذار است که از جمله آن‌ها می‌توان به اقامت، غذا، سوغات، ترانسفر شهری و غیره اشاره کرد، افزود: مهم‌ترین نکته در این بخش قطارهای تخصصی هستند که با مقاصد گردشگری به مقصد خاصی حرکت می‌کنند.
وی تأکید کرد: زنجان به عنوان استان برتر در رویدادهای بین‌المللی گردشگری در سطح کشور به علت برگزاری رویدادهای جشنواره آش و غذای کشورهای اکو – جاده ابریشم انتخاب شده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان با بیان این‌که به طور معمول یک سوم هزینه‌های سفر مربوط به غذا و خوراک است از همین رو باید از ظرفیت ایجاد شده در این استان برای افزایش تعداد گردشگران و ماندگار‌سازی آنان بهره گرفت، یادآور شد: زنجان هر ساله جشنواره استانی جغور بغور، گیلاس و جشنواره ملی آش را با حضور 31 استان و جشنواره بین‌المللی غذای کشورهای اکو – جاده ابریشم را برگزار می‌کند.