صدای زنجان- مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان از حضور هیئت اعزامی از سازمان میراث فرهنگی کشور برای بررسی طرح‌های پیشنهادی در حوزه ساماندهی بازار زنجان خبر داد تا مرمت این بافت تاریخی و تجاری به شکل بنیاد‌ی‎تر از قبل انجام شود.
 بازاریان زنجان از چند سال گذشته همواره در مورد برخی امکانات زیرساختی از جمله گازکشی به مغازه‌ها، برخورداری از شبکه آب، برق و مخابرات مناسب و مناسب‌سازی کف بازار، خواسته‌هایی مطرح کرده و خواهان استقرار این زیرساخت‌ها در بافت قدیمی بازار بودند، بازاری که به دلیل ثبت در آثار تاریخی استان، برداشتن یا اضافه کردن یک خشت به مجموعه آن، نیاز به اخذ مجوز از ارگان‌های زیادی داشته و اقدام برای ایجاد این زیرساخت‌ها، به راحتی بیان کردن آن نیست.
در شرایطی که هنوز اقدامی برای ساماندهی کلی بازار زنجان انجام نگرفته، مُسکّن‌های موقتی به آن تزریق شده از جمله زمانی که بخشی از سقف بازار میوه‌فروشان نشست کرد و اقدام فوری برای نجات بنای تاریخی بازار انجام شد. اما اینک قرار است پیش از آنکه حادثه دیگری، بافت تاریخی عهد قجر زنجان را تهدید کند، هیئتی از سازمان میراث فرهنگی، طرح‌های مطرح در این حوزه را بررسی کند تا اقدامات عملی برای مرمت این بنا آغاز شود.
به گزارش ایرنا، از سال 94 موضوع ثبت بازار زنجان به عنوان طولانی‌ترین بازار سرپوشیده ایران با بیش از یک کیلومتر طول، 56 ورودی، 940 مغازه و پنج هکتار مساحت اقتصادی در فهرست میراث جهانی یونسکو مطرح شد و از آن پس مسئولان استان در پی جمع آوری مستندات لازم برای چنین اقدامی بر آمدند.
این موضوع در حالی است که از سال 90 مباحث مختلف پیرامون خدمات مورد نیاز و زیرساختی بازار و بازاریان مطرح شده اما طی نزدیک 7 سال گذشته پاسخ مناسبی هم به چنین مطالبه‌ای داده نشده است.
نباید این را هم فراموش کرد که نقش و کارکرد بازار زنجان برای اهالی این شهر، فقط وجود یک مرکز تجاری با قدمت تاریخی نیست و بارها ثابت شده است که نقش اجتماعی، فرهنگی و سیاسی این بنای تاریخی به مراتب بیش از کارکرد اقتصادی آن است.
سخن بازاریان این است که به عنوان یک فضای تجاری، بازار زنجان نیازمند حداقل زیرساخت‌ها از جمله گازرسانی، برخورداری از شبکه آب، برق و مخابرات مناسب و مناسب‌سازی کف آن است.
بازاریان بارها این مطالبه را هم مطرح کرده‌اند که تکلیف آنان با چنین فضای تاریخی مشخص نیست و نمی‌دانند برای مرمت، توسعه، اصلاح و بازسازی مغازه‌ها و حجره‌های خود چه اقدام قانونی باید انجام دهند.
بازاریان این موضوع را هم مطرح کرده‌اند که به رغم آنکه با ورود خود آنان برای ساماندهی بنا مخالفت می‌شود، اقدام قابل توجهی هم برای مرمت بازار انجام نمی‌گیرد، این موضوع را با استناد به نشت آب از طاق‌ها و گنبدهای بازار، نشست سقف برخی از مغازه‌ها و تخریب برخی نقاط پشت‌بام این بنا همچون بازار میوه‌فروشان مطرح می‌کنند.
با این حال موضوع ساماندهی بازار زنجان از سال 97 با دستور و پیگیری استاندار زنجان به طور جدی‌تری مطرح شد، اسدالله درویش امیری این موضوع را مطرح کرد که بازار زنجان یک بنای تاریخی است و باید ارزش و قدمت تاریخی آن حفظ شود با این حال بازاریان هم نیازمند دسترسی به خدمات هستند و باید پاسخ مناسبی به چنین درخواستی داد.
درویش امیری با همین نگاه هم دستور بازدید تیم کارشناسی زنجان از بازار کرمان که پیش از این مرمت و مناسب‌سازی شده است، را داد و گزارش ارائه شده از اقدامات انجام شده در بازار قزوین را برای زنجان ناکافی برشمرد.
معاون هماهنگی امور عمرانی سابق استاندار زنجان هم راهکار مناسب خدمات‌رسانی در بازار زنجان و ایجاد زیر‌ساخت‌ها را راه اندازی کانال مشترکی خواند که بتوان تمام شبکه‌ها را از آن عبور داد.
جواد رحمتی تاکید داشت که برای جلوگیری از اختلال در فعالیت و عبور و مرور بازاریان بهتر است از کانال‌های بتنی آماده پیش ساخته استفاده کرد تا مدت زمان نصب و راه‌اندازی خدمات به حداقل کاهش یابد.
تمام این سخنان در حالی بود که مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان اجرای هر نوع مرمت، اصلاح و خدمات‌رسانی در بازار را نیازمند تامین اعتبار و مشارکت بازاریان و دستگاه‌های اجرایی مربوطه اعلام کرد.
یحیی رحمتی ضمن تاکید بر اینکه هیچ ممنوعیتی برای مرمت بازار توسط بهره‌بردار وجود ندارد، مسئله موجود را مربوط به محدودیت لزوم رعایت ضوابط مرمت در بناهای تاریخی برشمرد.
رحمتی در حالی که تاکید دارد تیمی از کارشناسان برای بازدید از بازار کرمان و نحوه ایجاد زیرساخت‌ها در این مکان متعلق به عصر زندیه اعزام شده‌اند و گزارش خود را ارائه کرده‌اند، رئیس هیئت امنای بازار می گوید: در صورتی که این بازدید انجام شده، چگونه ممکن است در تصاویر ثبت شده خبری از کارشناسان نباشد، مشابه همان گزارشی که از بازار قزوین ارائه شد.
سید محمد علویون معتقد است که برخورد صادقانه می‌تواند مشکل را حل کند اما با ملاحظه‌کاری و شفاف نبودن نمی‌توان انتظار ساماندهی مکانی همچون بازار زنجان را داشت.
با وجود آنکه رحمتی می‌گوید که علم مرمت اجازه هر نوع دخل و تصرف را در بازار نمی‌دهد، موضوعی که توسط بهره‌برداران جدی گرفته نمی‌شود، علویون هم اعتراض می‌کند که اداره کل میرای فرهنگی، هیچ دستورالعملی برای نگهداری و مرمت بازار ارائه نمی‌کنند، کارشناسان این دستگاه فقط تاکید می‌کنند که مسئولیت جلوگیری از هر نوع دخل و تصرفی را دارند.
با این حال، بازار زنجان که هر روز شاهد حضور ده‌ها گردشگر خارجی است، این روزها ظاهر چندان دل‌نشینی ندارد، موزائیک‌های کف آن از جا کنده شده، در برخی نقاط، آب از سقف نشت کرده، پیمانکار به علت نبود اعتبار پروژه مرمت آن را نیمه‌کاره رها کرده است و بازاریان از نبود سیستم گرمایشی گازی گلایه دارند.
تمام این سخنان در حالی است که استاندار زنجان تاکید دارد که در خصوص بازسازی و مرمت بازار کسی نباید نگاه اقتصادی و درآمدزایی داشته باشد، اینجا یک مجموعه فرهنگی و تاریخی است و باید با همین نگاه به سراغ آن رفت.
درویش امیری معتقد است با نگاه اقتصاد محور هرگز بازار مرمت نمی شود، کار مرمت بازار زنجان متفاوت از سعدالسلطنه قزوین است و این 2 پروژه 2 ماهیت متفاوت و غیر قابل مقایسه دارند.
وی می افزاید: تاسیسات باید به صورت متمرکز و فنی اجرا شود تا علاوه بر برهم نزدن سیمای زیبای بافت بازار، خدمات مناسبی هم در اختیار بازاریان قرار دهد.
درویش امیری اظهار می کند که در اجرای تاسیسات علاوه بر مسئولان میراث فرهنگی، شهرداری، شرکت‌های خدمات‌رسان، بازاریان هم باید مشارکت داشته باشند و سهم و نقش خود را ایفا کنند.
به گزارش تسنیم نیز، استاندار زنجان پیش از این در بازدید از بازار، از دیدن وضعیت آن بسیار متاثر شده و عنوان کرد که این وضعیت در شأن یک مجموعه تاریخی نیست.
وی بر مشارکت شهرداری، میراث فرهنگی و بازاریان برای ترمیم بازار تاکید داشت.
در حالی که تمام نگاه‌ها متوجه اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است تا برنامه جامعی را برای ساماندهی این بنای تاریخی ارائه کند، مدیرکل این مجموعه، دیروز خبر از حضور هیئتی از سازمان میراث فرهنگی کشور برای ساماندهی این مجموعه تاریخی- تجاری داد.
به گزارش فارس، وی گفت: به زودی کار ساماندهی بازار با نظام‌مند کردن امور مربوط به ارگان‌های مختلف آغاز می‌‎شود.
رحمتی اظهار کرد: دیروز هیئتی از تهران که با حضور مدیرکل بناها و محوطه‌های تاریخی میراث فرهنگی کشورهمراه است، برای بررسی اولیه طرح‌های پیشنهادی بازار به زنجان آمد.
وی با اشاره به اینکه ظهر دیروز جلسه مشترکی با هیئت اعزامی از تهران برای بررسی وضعیت ساماندهی بازار برگزار شد، تصریح کرد: در این جلسه بحث تجهیزات پیشنهادی، تاسیسات، نحوه مشارکت بازاریان و همچنین دستگاه‌های اجرایی دیگر از جمله شهرداری و ... بررسی شد.
مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان زنجان با بیان اینکه پس از بررسی اولیه با عقد تفاهم‌نامه‌ای، کار ساماندهی بازار با پیش‌بینی اعتبارات مورد نیاز آغاز خواهد شد، اضافه کرد: البته در این تفاهم‌نامه نحوه مشارکت دستگاه‌ها و ساماندهی بازار و اینکه کار از کجا آغاز شود، مشخص می‌شود.
رحمتی با بیان اینکه قطعا امسال ساماندهی بازار زنجان آغاز خواهد شد، اضافه کرد: البته پیش از این نیز مرمت بازار در قالب مرمت‌های اضطراری در حال انجام بود، اما امسال این مرمت‌ها بنیادی‌تر بوده و سمت و سو خواهد داشت.
وی کف‌سازی، ساماندهی تاسیسات مربوط به کانال را از جمله موضوعات مورد نظر در این ساماندهی عنوان کرد و گفت: البته در حال حاضر نیز در سرای پاشا اقدامات خوبی از سوی راه و شهرسازی در حال انجام است.
وی تصریح کرد: آنچه مسلم است، این بار ساماندهی بازار به صورت نظام‌مندتر و البته فاز به فاز و طبق اولویت‌بندی پیش خواهد رفت.