باید بگویند با فرصتی که ملت به آن‌ها دادند چه کرده‌اند/ بسیاری از نمایندگان فراکسیون امید در انتخابات آینده مجلس جایی در لیست اصلاحطلبان ندارند
مهدی سهرابی- «فراکسیون امید» با مجلس دهم
متولد شد، جمعی که رنگ و بوی اصلاح‌طلبی آن به اندازه‌ای نبود که مهر اصلاح‌طلبی
بر پیشانی آن بزنند و از طرفی نقش اصلاحطلبان در ایجاد آن به قدری بود که نمی‌شد
از خیر آن گذشت، پس رنگ اصلاح‌طلبی با رنگ امید دولت که کمی هم به اعتدال می‌زد در
هم آمیخت و فراکسیون امید را وارد ادبیات مجلس کرد.
با برگزاری انتخابات مجلس دهم در اسفند 95 که
در زنجان کار به فروردین 96 هم کشید، حدود 170 نماینده با پرچم امید وارد مجلس
شدند تا امیدها به «امید» بیش از گذشته شود اما این امید با برگزاری انتخابات هیئت
رئیسه مجلس خیلی زود رنگ باخت. از اولین روز مجلس گرفته تا استیضاح پی‌درپی برخی
وزرا به گونه‌ای گذشت تا نمایندگانی که با نام امید راهی مجلس شده بودند بیش‌تر
ناامیدی را مشق کنند تا امید به همراهی مجلس با دولتی که اصلاحطلبان نقش بسیاری
در روی کار آمدن آن هم داشتند.
مجلس دهم به نیمه راه خود نزدیک می‌شود و به
اعتقاد اهالی سیاست و قانون‌گذاری، فراکسیون امید با وجود هیاهوی بسیار هنگام آغاز
به کار مجلس نتوانسته کارنامه قابل قبولی از خود برجای بگذارد تا حدی که ممکن است حضور
اصلاحطلبان در مجلس آینده را نیز تحت شعاع خود قرار دهد، البته نماینده مردم
زنجان و طارم در مجلس چهارم اعتقاد دارد این فراکسیون می‌تواند در زمان باقی‌مانده
از عمر مجلس دهم کارایی خود را نشان دهد گرچه لیستی را که با نام امید وارد مجلس
شدند، رفاقتی، شراکتی و وراثتی می‌داند.
احمد حکیمی‌پور در گفت‌وگو با صدای زنجان با
تأکید بر این نکته که بسیاری از امیدی‌های مجلس دهم جایی در لیست اصلاحطلبان برای
مجلس آینده ندارند، گفت: «بده بستان‌های پنهان در بستن لیست امید مشهود بود. لیست یک
جایی به خطا رفت و گرفتار مناسبات پنهان شد که به دور از شئونات اصلاح‌طلبی بود،
شئوناتی که شفافیت نقش اساسی در آن دارد و
کار به جایی رسید که لیست شراکتی، رفاقتی و وراثتی شد.»
حکیمی‌پور افزود: «اصلاح طلبی یک تئوری نیست بلکه
یک رفتار و عمل است وگرنه خیلی‌ها حرف خوب می‌زنند که نتیجه‌ای در پی ندارد. اگر این
رفتار دچار خدشه شود دیگر نمی‌توان نام جریان را اصلاح‌طلبی گذاشت.»
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب ادامه داد: «من در شکل‌گیری
لیست تهران حضور داشتم. مشکل آن‌جا پیش آمد که در ائتلاف با دولت برخی دوستان قافیه
را باختند و پیشاپیش عده‌ای که خود را کدخدا و تولیت‌دار جریان اصلاحات می‌دانستند،
خودشان بریدند و دوختند و دولتی‌ها هم فکر کردند که آن‌ها باید تکلیف نیمی از لیست
را روشن کنند.»
او تأکید کرد: «ترکیب تعیین‌شده به هم ریخت در
حالی که حدود 30 نفر با شرایط خاص و طبق امتیاز، مشخص شده بودند. همه چیز به هم ریخت
و برخی از دوستان لیست را خراب کردند. به‌عنوان مثال نفر بیست‌وپنجم که امتیاز لازم
را داشت حذف کردند و نفر سی‌و‌یکم که ذخیره بود وارد لیست اصلی شد.»
دبیرکل حزب اراده ملت ایران درباره وضعیت لیست‌های
امید در سایر استان‌ها نیز اظهار کرد: «وقتی در تهران که احزاب نزدیک‌تر و مصلت‌تر
هستند چنین شرایطی پیش می‌آید، می‌توان نتیجه گرفت در استان‌های دیگر چه خبر است. خبرهایی
که از استان‌ها داشتیم در کنار ردصلاحیت‌های گسترده در تشکل‌های اصلاح‌طلبی، شامل ورود
نام‌های شراکتی، وراثتی و رفاقتی بود.»
عضو سابق شورای شهر تهران افزود: «کشمکش‌ها و رقابت‌های
درون تشکیلاتی باعث شد اصلاحات ضرر کند و ریزش‌هایی را سبب شد. ما کلاً فرهنگ پیروزی
نداریم و آن را خیلی زود فراموش کرده و ناشکری‌ها شروع می‌شود. فرصتی که مردم در اختیار
ما گذاشتند به راحتی کنار می‌زنیم. قرار بود از سال 84 درس بگیریم اما این درس کجاست؟
دوباره همان دوستان با تصور این که ژن برتر و اصلاح‌طلب پیشرو هستند، آن برتری‌طلبی
و تصمیم‌های پشت‌پرده را دارند. تا این مسائل رفتاری و مناسبات معیوب حل نشود مشکلی
از کشور حل نمی‌شود چون گیر ما در رفتارهاست.»
حکیمی‌پور در پاسخ به این سؤال صدای زنجان که
«چرا در مجلس شورای اسلامی حرکت‌های ائتلافی بین احزاب پختگی لازم را ندارد که
نمونه بارز آن را می‌توان در عملکرد فراکسیون امید دید؟»، یادآور شد: «حزب و پارلمان
هم‌زاد یکدیگر هستند و ریشه آن‌ها به دوران بعد از انقلاب صنعتی بر می‌گردد. پارلمان
و حزب دو روی یک سکه هستند و هم دیگر را تکمیل می‌کنند. این موضوع را می‌توان در کشورهای
توسعه‌یافته به خوبی دید که نظامی پارلمانی در کنار احزاب دارند و به تعبیر امروزی
شاهد حکم‌رانی حزبی هستیم. در این سیستم همه چیز مشخص است از جمله اقلیت و اکثریت و
وظایف و عملکرد هر کدام.»
وی افزود: «در مشروطه قصد داشتند این سیستم را
وارد ایران کنند اما تکنیک‌های آن به‌خوبی پیاده نشد. ما بیش از 100 سال است که حزب
و پارلمان داریم اما حکم‌رانی حزبی نداریم چون الزامات آن وجود ندارد. این گیر حتی
بعد از انقلاب که در قانون اساسی نیز به صراحت به تحزب و آزادی احزاب اشاره شده، رفع
نشده است.»
این فعال سیاسی تأکید کرد: «اشکال کار این‌جاست
که در کشورهای هزاره که ایران نیز یکی از آن‌هاست، در مواجهه با دستاوردهای دنیای مدرن
مقاومت وجود دارد و این کشورها خود را دیر با تکنولوژی و دستاوردهای جدید تطبیق می‌دهند.
علاقه عمیقی به گذشته دارند و همین باعث می‌شود عقب بمانند.»
نماینده اسبق زنجان و طارم در مجلس گفت: «ما پارلمان
داریم و فراکسیون‌های داخل پارلمان هم وجود دارند که برآیند تفاوت‌های درون جامعه
هستند که البته در این میان فیلتری به نام شورای نگهبان را هم نباید از یاد برد که
اجازه نمی‌دهد واقعیت مطالبات جامعه به درستی در پارلمان خود را نشان دهد. ممیزهایی
ایجاد می‌کند که مجلس عملاً برآیند انتخاب واقعی نمی‌شود. انتخابات طبق قانون
برگزار می‌شود اما انتخاباتی نیست که روی افراد درجه یک باشد مخصوصاً در مورد جریان
اصلاحات.»
این فعال سیاسی درباره چگونگی شکل‌گیری لیست
امید نیز اظهار کرد: «لیست‌های انتخاباتی معمولاً اقتضایی هستند. در مجلس دهم نام لیست
مورد حمایت اصلاحطلبان را لسیت اصلاحطلبان نگذاشتند چون همه کاندیداها اصلاح‌طلب
نبودند. ائتلافی بود با اعتدالیون و حامیان دولت و از طرفی چون شعار دولت دادن امید
به جامعه بود و آقای عارف هم بنیادی با عنوان «امید ایرانیان» راه انداخته بود، نام
فراکسیون نیز امید گذاشته شد.»
وی یادآور شد: «بعد از برگزاری انتخابات مجلس
دهم بسیاری از دوستان ذوق‌زده شدند که 164 نفر از اصلاحطلبان در مجلس دهم رأی آوردند.
این ذوق‌زدگی بر می‌گردد به شتاب‌زدگی و برخورد ناشیانه برخی از دوستان ما که به هر
حال مسائل را گاهی سرسری می‌گیرند.»
حکیمی‌پور تصریح کرد: «این سروصداها و آمارها باعث
ایجاد توقع شد و مردم به این نتیجه رسیدند که اصلاحطلبان موفق شده‌اند و قوه مقننه
در دست لیست امید که حامیان دولت و اصلاحطلبان هستند، قرار گرفته است. وقتی موضوع
انتخاب رئیس مجلس پیش آمد و فراکسیون امید موفقیتی به دست نیاورد، سرخوردگی ایجاد شد.
به هر حال مجلس سازوکار خاص خود را دارد و روحیه خاص خود را می‌طلبد. یک نماینده باید
به همه زیر و بم کار در مجلس و لابی‌های آن آشنا باشد، این چنین افرادی در فراکسیون
امید حضور دارند اما قدرت آن‌ها به حدی که بار همه مجلس را بر دوش بکشند، نیست.»
عضو سابق شورای شهر تهران اظهار کرد: «وقتی رئیس
فراکسیون امید سابقه حضور در مجلس را ندارد و پیشتر دولتی و بروکرات بوده و از طرفی
ریزشی که پیش آمد و از همه بدتر قطع ارتباط کارشناسی و تشکیلاتی لیست امید با عقبه
جریان حامی خود، نباید از وجود چنین شرایطی تعجب کرد. دوستان فکر کردند می‌توانند همه
تصمیمات را به تنهایی بگیرند در حالی که در هیچ جای دنیا چنین نیست که نمایندگان مجلس
خود را مستقل از جریان بیرون از مجلس بدانند.»
وی درباره زمان باقی‌مانده از عمر مجلس دهم و
برنامه فراکسیون امید برای این مدت نیز تأکید کرد: «2 سال اول مجلس دهم را دوستان به
راحتی از دست دادند و از بس انتقاد شد در سال سوم و در انتخابات هیئت رئیسه مجلس خودی
نشان دادند. اگر این فرصت هم از دست می‌رفت کار سخت‌تر می‌شد و برای مجلس آینده دیگر
امیدی نبود. کماکان تفاوت‌ها دیده می‌شود، کار تشکیلاتی یعنی هم‌سویی و ترقیب مواضع
و هدف‌ها در حالی که در یکی از استیضاح‌ها یکی از نیروهای مؤثر فراکسیون استعفا داد
و تک‌روی کرد. همه این مسائل بر می‌گردد به این که باید نظام پارلمانی، نظام انتخاباتی
و نظام حزبی در کنار قانون جرم سیاسی هم دیگر را تکمیل کنند تا یک کنش‌گر بداند تکلیفش
چیست.»
«این فراکسیون
می‌تواند در زمان باقی‌مانده از عمر مجلس دهم کارهای تأثیرگذاری انجام دهد. حدود 2
سال زمان کمی نیست چون در کشوری زندگی می‌کنیم که دولت‌های چند ماهه را تجربه کرده
است. برای نتیجه‌گیری بهتر در زمان باقی مانده باید برنامه‌ریزی در زمینه‌های مختلف
از جمله مبارزه با فساد و حل مشکلات واقعی جامعه داشته باشند. در مجلس دو کار بیش‌تر
نمی‌توان انجام داد؛ یکی قانون‌گذاری و دیگری نظارت بر حسن اجرای قوانین که باید بر
این مبنا برنامه‌ریزی‌های لازم را داشته باشند.»
دبیرکل حزب اراده ملت ایران هم‌چنین در پاسخ
به این سؤال که «چه سازوکاری برای حفظ اتحاد فراکسیون بعد از آغاز به کار مجلس دهم
و جلوگیری از تک‌روی‌ها اندیشیده شده بود؟»، گفت: «سازوکار لازم برای مقید بودن اعضای
لیست امید به میثاق‌نامه و قول و قراری که داشتند پیش‌بینی شده بود اما مشکل این‌جاست
که عمل نکردند. یکی از ضعف‌های درونی جریان اصلاحات این است که در مراحل انجام هر کاری
که شامل قبل، حین و بعد می شود، مراحل اول و دوم را به خوبی انجام می‌دهند اما برای
بعد از کسب نتیجه مشکل داریم. ما در مرحله «بعد» خوب عمل نمی‌کنیم و از گذشته هم درس
نمی‌گیریم. برنامه‌ای داشتیم و میثاق‌نامه‌ای وجود داشت که وظایف و تعهدهای هر کس در
آن مشخص بود. میثاق‌نامه‌ها ضمانت اجرایی دارند چون در غیر این صورت نباید به هیچ چیز
یک تشکیلات اعتماد کرد. میثاق‌نامه یک قانون درون حزبی است و در آن همه موارد دیده
شده است.»
حکیمی‌پور درباره رابطه‌ای که قرار بود بین
دولت و فراکسیون امید برقرار شود و سازوکار برقراری این ارتباط اظهار کرد: «اصلاح طلبان
در دو مرحله از آقای روحانی حمایت کردند تا به پیروزی رسید و باید برای پیاده‌شدن برنامه‌های
او به حمایت‌شان ادامه می‌دادند اما این دلیل نمی‌شود که ضعف‌ها و مشکلات را ندید.
تفاوت در این بود که جناح رقیب این مشکلات را بزرگ می‌کرد و بر سر دولت می‌زد اما حامیان
دولت باید برای آن‌ها راه حل پیدا و ارائه می‌کردند.»
این نماینده مجلس چهارم تصریح کرد: «نحوه مواجهه
با ضعف‌ها تفاوت بین دوست و رقیب را روشن می‌کند. قرار بر دفاع بی‌قید و شرط نبود اما
ضعف‌ها هم منتقل نشد و معلوم نیست چرا این کار را انجام ندادند. غیر از تک‌ستاره‌هایی
که توانستند به صورت انفرادی کارهایی بکنند، فراکسیون امید ضعف فراوان دارد و بسیاری
از نمایندگان که با نام امید در مجلس حضور یافتند مطمئن باشند که در دور بعد در لیست
اصلاحطلبان جایی ندارند. ما به کارنامه توجه می‌کنیم و باید دید با فرصتی که ملت به
آن‌ها داده‌اند، چه کرده‌اند.»
وی ادامه داد: «مشکل در نحوه تعامل و ارتباط نتیجه‌بخش
بین دولت و حامیانش در مجلس است و از طرفی اصلاحطلبان داخل مجلس با عقبه خود درگیری
دارند. ما دچار قطع رابطه هستیم که نیازمند ایجاد کمیسیونی مشترک بود تا رفت و برگشت
بین دولت و مجلس از مسیر همفکران و حامیانش مشخص می‌شد. این حرکت در همه جای دنیا مرسوم
است و نباید به صورت تریبونی با هم صحبت کرد. مشکل غیرقابل حل نیست و دوستان با‌تجربه‌ای
در این زمینه‌ها در مجلس حضور دارند.»
دبیرکل حزب اراده ملت ایران در پاسخ به این
سؤال که «آیا با این شرایط باز هم مردم به اصلاحطلبان در انتخابات بعدی مجلی
اعتماد می‌کنند؟»، گفت: «امروز که من درباره لیست امید صحبت می‌کنم امکان اعتماد دوباره
به اصلاحطلبان در انتخابات آینده مجلس نیست مگر این که در زمان باقی مانده حرکتی انجام
و اعتماد و اعتبار از دست رفته دوباره بازسازی شود. بدنه جریان اصلاحات به خصوص در
زمینه حضور جوانان نقد دارد و بالاخره این رابطه دچار مشکل است این جریان ابتدا باید
خود را کاملا نقد کرده و به اطلاع حامیانش برساند و کار سختی در پیش داریم. البته این
گونه هم نیست که ما فکر کنیم اگر اصلاحطلبان زمین گیر شوند جریان اصول گرایی فضا را
در دست می‌گیرد. فضایی در جامعه شکل گرفته که در آن بدنه جامعه گروه‌های رسمی موجود
را بیان‌گر واقعیت‌های جامعه نمی‌دانند و مردم در حال عبور از این جریان‌ها هستند.»
#حکیمی‌پور، فراکسیون امید، اصلاحطلبان، حاما