پایگاه خبری صدای زنجان- تعدادی از کارشناسان اجرای قانون جدید چک را گامی در مسیر مبارزه با پولشویی و کلاهبرداری می‌دانند اما معتقدند برخی از افراد جامعه از جمله کشاورزان به علت سواد ناکافی در چرخه مبادلات چک دچار مشکلاتی می‌شوند. عده‌ای دیگر هم معتقدند همه کشاورزان بی‌سواد نیستند و درصد بسیار محدودی از جوامع روستایی و حتی شهری فاقد سوادند در نتیجه نمی‌توان اهداف قانون مذکور را فدای عده‌ای که جمعیت‌شان هم زیاد نیست، کرد!

قانون «اصلاح قانون صدور چک» ۱۳ آبان ۱۳۹۷ به تصویب مجلس رسید، حتی بخشی از آن هم قبل از پایان مهلت قانونی برای مهیا شدن مقدمات، توسط بانک مرکزی به اجرا رسید. پس از گذشت تقریبا دو سال از زمان تصویب (مدت زمان قانونی ارائه شده به بانک مرکزی برای تهیه زیرساخت‌ها و مقدمه‌های لازم اجرای قانون)، حالا به مرحله اجرای آن رسیده‌ایم.

اطلاع‌رسانی‌ها در رابطه با قانون جدید چک افزایش یابد

گزارش‌های میدانی حاکی از آن است که تقریبا بخش قابل توجهی از مردم اطلاع دقیقی از قانون جدید چک و سختگیری‌های بانک مرکزی در راستای مقابله با کلاهبرداری ندارند.

حسن دادگر، دبیر کمیسیون هماهنگی بانک‌های استان زنجان در گفت‌وگو با صدای زنجان بر لزوم اطلاع‌رسانی در این رابطه تاکید کرده و می‌گوید: درست است که قانون جدید چک در راستای مبارزه با پولشویی و کلاهبرداری اجرایی می‌شود اما لازم است برای جلوگیری برای ایجاد مشکل در بین مردم، اصول لازم در رابطه با معامله با چک طبق قانون جدید اطلاع‌رسانی شود.

در قانون جدید، پس از برگشت نخستین چک، سامانه دیگر اجازه صدور و ثبت چک جدید را نمی‌دهد تا به این ترتیب از صدور چک‌های بی‌محل و بی‌اعتبار جلوگیری کند.

علاوه بر این مورد، در گذشته همچنین دریافت کننده چک تنها می‌توانست از حساب متصل به چک برداشت کند و برداشت از سایر حساب‌های صاحب چک، مشروط به اجازه قوه قضاییه و فرآیند دشوارتری بود. با قانون جدید چک تمام حساب‌های بانکی افراد به دسته‌چک‌شان متصل است و اگر حساب اصلی متصل به چک خالی بود، بانک‌ها اجازه دارند که از تمام حساب‌های صاحب چک در همان بانک (به ترتیب اولویت از حساب جاری، حسـاب قـرض‌الحسـنه پس‌انداز، حساب سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت و حساب سرمایه‌گذاری بلندمدت) برداشت کنند.

یکی از ویژگی‌های قانون جدید چک شناسایی متخلف یا متخلفان است. در گذشته اگر فردی چک بلامحل صادر می‌کرد، دارنده چک نمی‌توانست اموالش را توقیف یا او را ممنوع‌الخروج کند. او برای این کار مجبور بود دادخواست تنظیم کند و به دادگاه برود تا در نهایت دادگاه چنین حکمی دهد.

اما حالا این فرآیند با قانون جدید حذف شده است و افراد می‌توانند بدون ثبت درخواست و حکم دادگاه، چک‌هایی را که گواهی عدم پرداخت دارند، به دادگستری ببرند و دادگستری به راهنمایی رانندگی و ثبت اسناد دستور می‌دهد که پلاک خودروهای مالک چک و ثبت اسناد، سایر اموال مالک چک را به نفع طلبکار ضبط کند.

برای نوشتن، انتقال و تایید چک به اینترنت نیاز دارید

حسن دادگر، دبیر کمیسیون هماهنگی بانک‌های استان زنجان اعتبارسنجی صاحب دسته چک را از مزایای قانون جدید چک دانسته و به صدای زنجان می‌گوید: در گذشته هرکسی می توانست حتی با حساب خالی چک بنویسد و طرف معامله‌اش را با وعده پرکردن حساب مدت‌های طولانی بلاتکلیف بگذارد. حالا دیگر از آن خبرها نیست و بانک مرکزی افراد را اعتبارسنجی می‌کند. با این شرایط افراد نمی‌توانند بیشتر از مبلغ اعتبارشان چک صادر کنند.

دادگر عنوان می‌کند: برای بازگرداندن اعتبار به چک‌ها و اجرای دقیق قانون جدید چک باید اطلاعات چک در سیستم بانکی ثبت شود. یعنی چک، فقط به نوشتن روی برگه و امضا خلاصه نمی‌شود و تمامی افرادی که قصد استفاده از دسته‌چک جدید را دارند موظف هستند که پس از صدور چک، اطلاعات چک صادر شده (مبلغ و تاریخ) را همراه اطلاعات دریافت‌کننده چک در سامانه صیاد (سامانه صدور یکپارچه دسته چک) بانک مرکزی ثبت کنند.

دبیر کمیسیون هماهنگی بانک‌های استان زنجان با اشاره به الزامی شدن ثبت اطلاعات چک در سامانه صیاد تصریح می‌کند: در صورتی که اطلاعات چک در سامانه ثبت نشود، چک فاقد اعتبار است و بانک‌ها آن را نقد نمی‌کنند و مسئولیتی هم ندارند. یعنی وظیفه کسی که چک را می‌گیرد به اندازه کسی است که چک را صادر می‌کند و هر دو باید به سامانه صیاد رجوع کنند، یکی برای ثبت اطلاعات چک و یکی برای مشاهده و اطمینان از ثبت اطلاعات!

از این به بعد برای نوشتن، انتقال و تایید چک به اینترنت نیاز دارید. یا سیمکارتی باید داشته باشید که به نام و شماره ملی خود شما ثبت شده باشد (یعنی برای بانک‌تان احراز هویت شده باشید که معمولا برای داشتن دسته‌چک و رمز دوم پویا این کار صورت گرفته است)، چه صادرکننده چک باشید و چه دریافت‌کننده چک.

دادگر با بیان اینکه افراد می‌توانند از طریق اپلیکیشن‌های بانکی نسبت به استعلام چک دریافتی اقدام کنند، اینترنت‌بانک‌ها یا همان بانکداری الکترونیک هر بانک و مراجعه حضوری به شعبه‌های بانکی برای افرادی که دسترسی به اینترنت ندارند را از روش‌های اخذ استعلام اعلام می‌کند.

قانون جدید چک بهترین راهکار است

به اعتقاد کارشناسان، چک‌های وصول‌نشده، بخشی از مطالبات غیرجاری بانک‌ها را تشکیل می‌دهند که در صورت افزایش، می‌توانند ریسک اعتباری بانک‌ها را افزایش دهند از این رو قانون جدید چک می‌توان راهکاری برای حل برخی از چالش‌های نظام بانکی در این حوزه دانست.

مصطفی دین‌محمدی، عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان نیز قانون جدید چک را گامی برای رسیدن به ثبات در مبادلات بانکی عنوان کرده و معتقد است: قانون مربوط به مبادلات چک در ایران با دنیا شکاف قابل توجهی داشت، چک‌ها تبدیل به شبه‌پول شده و عملا در کاهش مدیریت بانک مرکزی تاثیر شدیدی داشت. به طوری که وقتی بازار وضعیت نامتعادلی داشت، چک‌ها میزان حجم نقدینگی را بالا برده و اسباب تورم هم می‌شدند.

دین‌محمدی اجرای قانون جدید چک را گامی در مسیر کشورهای صنعتی و جهان دانسته و می‌گوید: شاید مشکلاتی در اجرای این قانون باشد اما در کل بهترین راهکار است. به نظرم هیچ سیاستی بدون هزینه نمی‌تواند باشد.

کشاورزان چک‌های تائید شده را دریافت کنند

با توجه به نزدیک شدن به فصل برداشت گندم و گرم شدن بازار معامله از طریق چک، به نظر می‌رسد موضوع استعلام صاحب چک از طریق دریافت‌کننده چک مدنظر باید به طور گسترده اطلاع رسانی شود. تقریبا بخشی از گندمکاران استان به علت سواد پائین ممکن است با قوانین جدید چک آشنایی نداشته و در جریان سختگیری‌های جدید بانک مرکزی هم نباشند که این مهم در صورت عدم افزایش اطلاع عمومی گندمکاران، کشاورزان را با مشکلات جدی مواجه می‌کند.

حسن دادگر، دبیر کمیسیون هماهنگی بانک‌های استان زنجان در گفت‌وگو با صدای زنجان این نگرانی را بسیار بااهمیت دانسته و می‌گوید: با اجرای قانون جدید چک، کار ما در شعبات بانکی زیاد شده است چرا که بخش عمده‌ای از تائیدیه‌ها در داخل شعبات صورت می‌گیرد، البته در کنار این مهم افراد می‌توانند از طریق سامانه بانکی و اینترنت استعلامات مربوطه را انجام دهند.

دادگر با اشاره به بالابودن حجم معاملات در میادین خریدوفروش احشام و یا مراکز جمع‌آوری گندم پیشنهاد می‌کند که این مراکز متصل به اینترنت باشند تا استعلامات مربوط به چک‌ها صورت گیرد. البته در کنار سیلوهای گندم نیز شعبات بانک کشاورزی مستقر هستند که استعلام‌های موردنیاز را انجام می‌دهند.

وی از کشاورزان به ویژه گندمکاران خواست تا چک تائید شده را تحویل گرفته و استعلامات مربوط به صاحب چک را در سامانه انجام دهند زیرا چک‌هایی که اطلاعات مربوط به صاحب چک در سامانه ثبت نشده است فاقد هرگونه ارزش است.

دبیر کمیسیون هماهنگی بانک‌های استان زنجان با اشاره به پیشنهاد ارائه شده به بانک مرکزی در رابطه با کسانی که چک جدید بدون پشتوانه در دست دارند، می‌گوید: به نظرم باید در این قبیل موارد اجازه برگشت چک از سوی بانک مرکزی داده شود. در همین راستا ما از مسئولان بانک مرکزی خواسته‌ایم که با تعبیه سامانه‌ای در بستر اینترنت به افرادی که چک بدون پشتوانه را دریافت کرده‌اند امکان ثبت موارد را بدهند.

نمی‌توان اهداف را فدای عده‌ای که جمعیت‌شان هم زیاد نیست، کنیم!

مصطفی دین‌محمدی، عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان نیز با اشاره به فراهم بودن امکانات اینترنت و دسترسی به فضای مجازی در روستاهای استان می‌گوید: به نظرم قانون جدید چک برای کشاورزان نیز مشکلی به وجود نمی‌آورد، قبول دارم درصد محدودی از کشاورزان فاقد سواد در رابطه با قانون جدید ممکن است دچار مشکلاتی شوند اما واقعیت این است که نمی‌توانیم هدف اصلی را فدای درصد محدودی از کشاورزان کنیم.

انتهای پیام/

خبرنگار: لیلا محمدی