پایگاه خبری صدای زنجان- بنا به اظهارات مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان، هزینه تامین آب پایدار برای شهرستان طارم از محل سد آیدوغموش استان آذربایجان شرقی که منجر به صدور فیش شده است فقط در بازه زمانی 96 تا 98 و بدون احتساب سال جاری، بیش از 3 میلیارد تومان بوده است.

خرید آب از سد «آیدوغموش» استان آذربایجان شرقی برای چهارمین بار جهت تامین آب بخش کشاورزی طارم، با انتقاداتی همراه بوده است. منتقدان با اشاره به برنامه مسئولان در سدسازی که برخی از آن‌ها تکمیل شده و برخی در حال بهره‌برداری هستند، می‌گویند: با وجود این تعداد سد در استان زنجان و صرف هزینه‌‌های هنگفت چرا باید برای تامین آب بخش کشاورزی به سدهای خارج از استان نیاز پیدا کنیم؟

اسماعیل افشاری، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان در گفت‌وگو با صدای زنجان در رابطه با علت خرید آب از سد «آیدوغموش» و نحوه این خرید می‌گوید: رهاسازی و خرید آب از این سد با هدف کاهش و جلوگیری از تشدید بحران کم‌آبی و خسارت به محصولات زراعی و باغی در فصول گرم سال صورت گرفته است. تفاهم صورت‌گرفته در این راستا به صورت موقت و صرفا برای سال جاری و در جهت گذر از بحران کم‌آبی است.

چهارمین خرید آب برای کشاورزی طارم از آذربایجان شرقی

البته مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان تاکید می‌کند: رهاسازی آب در سال 96 تاکنون در فصول گرم سال و با هماهنگی شرکتهای آب منطقه‌ای زنجان و  آذربایجان شرقی صورت گرفته و تنها در سال گذشته به علت وضعیت مطلوب بارش‌ها و رواناب‌های موجود، نسبت به رهاسازی اقدام نشد.

افشاری با اشاره به اینکه سه سال متوالی (سال‌های 96 تا 98) این رهاسازی انجام شده که موجب نجات محصولات کشاورزی طارم از خشکسالی شد، تصریح می‌کند: در سال‌های گذشته حجم آب رهاسازی شده بین 12 تا 20 میلیون مترمکعب بوده که بر اساس تعرفه‌های مصوب هر سال آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی محاسبه و اعلام شده است.

این مسئول هزینه تامین آب پایدار برای طارم در سال‌های 96 تا 98 که منجر به صدور فیش شده را به ترتیب 311 میلیون و 300 هزار تومان، یک میلیارد و 283 میلیون و 700 هزار تومان و یک میلیارد و 797 میلیون و 500 هزار تومان اعلام کرده و در رابطه با هزینه خرید آب از سد آیدوغموش برای بخش کشاورزی طارم در سال جاری نیز می‌گوید: مبلغ هنوز محاسبه نشده است.

افشاری عنوان می‌کند: از کشاورزان و بهره‌برداران شهرستان طارم که به هر نحو از رهاسازی این آب منتفع می‌شوند درخواست می‌شود آب بهای معوقه خود را پرداخت کنند تا در تداوم رهاسازی آب از سد «آیدوغموش» وقفه ایجاد نشود.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان با بیان اینکه رهاسازی حدود دو ماه زودتر آب سد آیدوغموش نسبت به سال‌های قبل به دلیل بارش‌های کم امسال انجام گرفت، می‌گوید: آب این سد از هفته گذشته در رودخانه قزل اوزن جاری شده است که به دلیل اجرای مانور دریچه‌ها موقتا دو روز این موضوع کنسل شد و با اتمام این مانور رهاسازی دوباره انجام می‌شود.

برنامه تامین آب موردنیاز بخش شرب و صنعت طارم از محل بند تنظیمی «پاوه‌رود»

برخی از مسئولان استانی معتقدند اگر سدهای تنظیمی در طارم احداث می‌شد، محتاج سدهای بالادستی از جمله سد آیدوغموش استان آذربایجان شرقی نمی‌شدیم! به نظر می‌رسد یکی از این سدهای مدنظر مسئولان، بندتنظیمی «پاوه‌رود» باشد که بیش از ۱۰ سال است طارمی‌ها در انتظار تکمیل پروژه سد پاوه‌رود هستند. این پروژه ذیل پروژه سد خاکی مشمپا تعریف شده است، یعنی ردیف اعتبار جداگانه‌ای ندارد، در نتیجه آغاز هرگونه عملیات اجرایی در این سد منوط به از سرگیری فعالیت‌ها در سد مشمپا است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان در خصوص برنامه این شرکت برای تکمیل سد تنظیمی «پاوه‌رود» و سد «مشمپا» می‌گوید: به تناسب اعتبارات داده شده، طرح در حال اجراست و با توجه به پتانسیل و زیرساخت‌های موجود در بند تنظیمی پاوه‌رود، مستقلا از این بند بخشی از کمبود مصارف آب شرب شهرها و روستاهای شهرستان طارم همچنین تامین آب صنعت منطقه نیز در دستور کار این شرکت است.

این در حالی است که اخیرا مهرداد سلطانی، معاون عمرانی استاندار زنجان در گفت‌وگو با رسانه‌ها با بیان اینکه عملیات اجرای سد مشمپا با سرعت بسیار کمی در حال اجرا است، از احتمال تعطیلی پروژه در صورت تداوم تخصیص اعتبار با روال فعلی، خبر داد.

سدسازی تاثیر مخربی برای کشاورزی استان نداشته است

برخی‌ها معتقدند سدهای احداث شده در استان زنجان در نقاط درست ساخته نشده چرا که اگر غیر این بود الان به وضعی دچار نمی‌شدیم که شاهد از بین رفتن تدریجی بخش کشاورزی و حتی طبیعت استان باشیم.

افشاری در واکنش به این دیدگاه تاکید می‌کند: محل احداث سدها بر اساس نتایج مطالعات و شرایط محور و مشخصات فنی انتخاب می‌شود. فعلا در استان زنجان به غیر از سد «گلابر»، «تهم» و «کینه‌ورس» سد دیگری آبگیری نشده است و مشکلات اساسی کشاورزی مربوطه به دشت‌ها است نه حاشیه رودخانه‌ها که این یعنی عدم تاثیر سدها در وضعیت کشاورزی است.

به اعتقاد مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان، اراضی کشاورزی به نسبت دهه‌های گذشته افزایش یافته است و علت مشکل در بخش کشاورزی آب زیرزمینی دشت‌ها و استفاده مازاد بر ظرفیت سفره‌های آب زیرزمینی بوده است و ارتباطی به سدها ندارد.

تاثیر منفی سدسازی در محیط زیست را با اختصاص حق‌آبه جبران کرده‌ایم

این مسئول اضافه می‌کند: در خصوص طبیعت استان زنجان، سدها فقط محدوده داخلی مخزن که زیرآب می‌رود را از بین می‌برند که این مساحت در مقایسه با سطح استان زنجان بسیار ناچیز است در مقابل پس از احداث سد همواره حق‌آبه محیط زیست رهاسازی می‌شود که باعث بهبود در پائین دست می‌شود.

این در حالی است که برخی از مخالفان سد «کینه‌ورس» معتقدند این سد هیچ دردی از منطقه دوا نکرده و حتی سبب از بین رفتن بخش قابل توجهی از فضای سبز (ابهررود تا اشتهارد) شده  چرا که هیچ وقت آب این سد به گیاهان و درختان این منطقه نرسید و منجر به نابودی پوشش گیاهی شد.

اما مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان با رد این اظهارات می‌گوید: طرح سد «کینه‌ورس» با هدف تامین بخشی از نیازهای آب شرب شهرهای ابهر و خرم‌دره و تامین حق‌آبه‌های پائین دست اجرا شده است و در حال حاضر بخشی از آب شرب این دو شهرستان از سد کینه ورس تامین‌ می‌شود.

در خصوص آب کشاورزی نیز با توجه به تامین آب حق‌آبه‌های پائین‌دست، همواره این اراضی حق‌آبه خود را به صورت تنظیم شده دریافت کرده‌اند. لازم به ذکر است که نخستین سال آبگیری، مخزن سد پرشده حق‌آبه زیست محیطی و کشاورزی در فصل تابستان نیز تامین شده است بنابراین وجود سد کینه‌ورس سبب ایجاد جریان دائمی و پایدار آب در طول سال در رودخانه شده است.

تامین آب؛ مهم‌ترین هدف شرکت آب منطقه‌ای

برخی معتقدند وقتی داخل استان مسئولان اقدام به سدسازی می‌کنند باید در قالب برنامه‌ریزی سدها را احداث و تکمیل کنند وگرنه سدی که به درد زنجان در بخش‌های شرب، کشاورزی و غیره نمی‌خورد باید منفجر کرد!

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان در این رابطه تصریح می‌کند: تامین آب در قالب اهداف توسعه‌ای استان، از مهم‌ترین شاخصه‌های توسعه‌ای پایدار بوده که در این میان سدهای احداثی استان نقش بسیار برجسته‌ای ایفا می‌کنند. اهداف توسعه‌ای استان در قالب برنامه‌ای جامع زیرساخت موردنیاز در بخش‌های مختلف مصرف از جهت شرب، صنعت، کشاورزی را تبیین می‌کند که بی توجهی نسبت به هر یک از اهداف باعث عدم انسجام در مؤلفه‌ها و برنامه‌ریزی است.

افزایش بی‌رویه اراضی زیرکشت برنج

در شرایطی که برخی از مسئولان جهاد کشاورزی استان زنجان سطح زیرکشت محصول برنج نه طارم بلکه کل استان زنجان را محدود دانسته و تاکید می‌کنند برنج‌کاری نمی‌تواند نقش آنچنانی در بحران کم‌آبی کنونی داشته باشد، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان می‌گوید: افزایش بی‌رویه اراضی زیرکشت به ویژه اراضی شالیکاری در شهرستان طارم منجر به افزایش تصاعدی آب موردنیاز و عدم امکان پاسخگویی در زمینه تامین آب شده که منابع آبی موجود در کنار کاهش میزان نزولات آسمانی، افزایش نفوذ و تبخیر ناشی از افزایش دما، عدم جایگزینی محصولات کم‌آب‌بر و عدم بهره‌وری مناسب در تولیدات کشاورزی، قطعا باعث تشدید بحران کم‌آبی می‌شود.

توسعه‌ کشاورزی در سدسازی‌ها، به دلیل عدم توجیه فنی و منطقی حذف شده است

افشاری در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه«آیا آب ذخیره شده در سدها در زمان حاضر و در آینده کفاف بخش کشاورزی طارم را نمی‌دهد؟»، تاکید می‌کند:سدهای در حال احداث استان با هدف تامین آب، پایداری شرب و صنعت و هم چنین حق‌آبه‌های پائین دست بوده و به دلیل کاهش فاحش روان‌آب‌‍ها و بازنگری‌های صورت گرفته اهداف توسعه‌ کشاورزی به دلیل عدم توجیه فنی و منطقی حذف شده است. سدهای تکمیلی تحت مدیریت شرکت آب منطقه‌ای نیز با اهداف پیش‌بینی شده در حال بهره‌برداری هستند و هیچ گونه مشکلی در این زمینه وجود ندارد.

برنامه‌های بلندمدت برای تامین آب کشاورزی طارم

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای زنجان در پاسخ به این سؤال که خرید آب از سد آیدوغموش می‌تواند برنامه کوتاه‌مدت باشد، چه پیشنهاد یا برنامه‌ای برای آینده کشاورزی طارم و حتی استان در بلندمدت دارید؟ می‌گوید: رعایت الگوی کشت در قالب برنامه‌های توسعه‌ای ملی و استانی، جایگزینی محصولات پرآب‌بر، افزایش بهره‌وری در تولیدات کشاورزی، توسعه بازارهای منطقه‌ای کشاورزی و بازارهای آب، اجرای برنامه‌های مصوب سازگاری با کم‌آبی استان و سرمایه‌گذاری در بخش سدهای معیشتیاز برنامه‌های مسئولان در مدیریت خشکسالی بوده که البته در گرو همراهی و مشارکت کلیه دستگاه‌های اجرایی و کشاورزان استان است!

انتهای پیام/

خبرنگار: لیلا محمدی