پایگاه خبری صدای زنجان- گزارش‌ها از تلفات 50 تا 100 درصدی زنبورهای عسل در زنبورستان‌های منطقه «زنجانرود» به دنبال استفاده بیش از حد کشاورزان از سموم کشاورزی جدید حکایت دارد. کارشناسان دامپزشکی نیز پس از بررسی نمونه‌ها قاطعانه اعلام می‌کنند که «مسمومیت حاد» ناشی از بکارگیری انواع سموم، تنها علت مرگ زنبورها بوده است.

بنا به گفته مسئولان جهاد کشاورزی، در استان زنجان بیش از 4 هزار نفر در زمینه زنبورداری فعالیت دارند. در مهرماه سال قبل با وجود بیماری کرونا، 122 نفر از کارشناسان مروج پهنه به همراه مسئولان و کارشناسان امور دام شهرستان‌ها از یک هزار و 26 آبادی و ۲۱ شهر تحت پوشش با نظارت روزمره کارشناسان زنبور عسل معاونت بهبود تولیدات دامی سرشماری انجام و ثبت شد که جزو دقیق‌ترین سرشماری‌های انجام گرفته در حوزه زنبورعسل استان می تواند، باشد.

سرشماری و احصای شرایط و وضعیت موجود زنبورستان‌ها، تولیدات، نیازها، موانع و مشکلات پیش روی این حرفه، جهت برنامه‌ریزی منظم و دقیق آتی جهت توزیع نهاده‌های مورد نیاز مثل شکر به عنوان اصلی‌ترین نهاده مصرفی کمکی، تسهیلات اعطایی، دارو و مواد ضدعفونی کننده، بیمه زنبورستان‌ها و بیمه تامین اجتماعی شاغلان در این بخش و غیره بسیار مهم است اما زنبورداران «زنجانرود» می‌گویند در شرایط کنونی که سموم جدید آفت پیاز دشمن جان زنبورهای عسل شده هیچ یک از این آیتم‌های گفته شده که البته تا به امروز نیز از سوی مسئولان مورد توجه قرار نگرفته است، به درد آنها نمی‌خورد!

زنبورداران منطقه زنجانرود از مرگ مشکوک تعداد قابل توجهی زنبور عسل خبر می‌دهند و انگشت اتهام زنبورداران به سمت استفاده بی‌رویه از سموم آفت‌کش در مزارع پیاز است که گزارش‌های اداره کل دامپزشکی استان زنجان مرگ زنبورها به علت مسمومیت حاد را تائید می‌کند اما اعلام قطعی نوع سم استفاده شده به عنوان عامل اصلی به علت محدودیت در تجهیزات آزمایشگاهی غیرممکن است.

بر اساس اظهارات مسئولان، همه ساله به دلایل مختلفی از جمله گرسنگی زنبورها به علت کمبود شهد و خشکسالی و بیماری «نوزما» (یک بیماری واگیردار زنبور عسل است که سبب تضعیف کلنی‎ها و در نهایت مرگ آن‌ها می‌شود) از جمعیت زنبورهای عسل کاسته می‌شود.

چه ارتباطی بین تلف شدن 50 تا 100 درصدی زنبورهای عسل و سم جدید آفت پیاز وجود دارد؟

یکی از زنبورداران در گفت‌وگو با صدای زنجان با بیان اینکه تا سال پیش کشاورزان «زنجانرود» برای مبارزه با آفت پیاز از سم (حشره‌کش) خارجی به نام «موونتو» استفاده می‌کردند که ضرری برای زنبورهای عسل نداشت، مدعی است: کشاورزان امسال از سموم جدیدی برای مبارزه با آفت پیاز در مزارع خود استفاده می‌کنند، اطلاع دقیقی از اسم این سموم نداریم اما آنچه که کاملا در زنبورستان‌های منطقه زنجانرود قابل مشاهده است، این بوده که 50 تا 100 درصد زنبورهای پرورشی عسل تلف شده‌اند که ناشی از استفاده کشاورزان از این سموم ناشناخته و جدید است!

این فعال اقتصادی با اشاره به خسارت چند ده میلیونی زنبورداران منطقه ادعا می‌کند: موقعی که متوجه تلف شدن زنبورهای عسل شدیم، یک قلاده سگ نیز در نزدیکی زنبورستان‌ها جان داده بود، به نظرم این سگ نیز بابت استفاده بیش از حد سموم جدید آفت پیاز جان داده بود. زنجانی‌ها اطلاع دارند که زنجانرود دارای اکوسیستم ویژه‌ای بود که در آن تمامی حشرات و جانوران جا داشتند اما بابت بی‌توجهی‌های زیست محیطی به جز مورچه تمامی آن‌ها از بین رفته است.

او با بیان اینکه کشاورزان از عواقب استفاده از این سموم اطلاع کافی ندارند و بنا به هر دلیلی از جمله تولید بالا در شرایط نابسامان اقتصادی دست به استفاده از سموم آن هم در حد زیاد می‌زنند، در رابطه با تبعات آن می‌گوید: من از این بی‌توجهی‌ها به بخش کشاورزی منطقه ناراضی هستم چرا که اگر مسئولان به این مهم توجه نکنند قطعا خسارت آن متوجه انسان‌ها و ساکنان منطقه می‌شود.

دیگر زنبوردار نیز با اشاره به لرزش بخش قابل توجهی از زنبورای کلونی‌ها به صدای زنجان می‌گوید: این تشنج‌ها طبیعی نیست و زنبورهای بیمار پس از تحمل این لرزش‌ها به تدریج تلف می‌شوند، نخستین بارم نیست که زنبورعسل پرورش می‌دهم و از ویژگی‌های ظاهری زنبورها مشخص است که مسمویت‌ آن‌ها منشا شمیایی دارد.

احتمالا عامل مرگ زنبورهای عسل، استفاده از سموم «عمومی» بوده است

جواد تاراسی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان در واکنش به برخی اظهارات در رابطه با مصرف سم یا سموم «جدید» مبارزه با آفت پیاز در مزارع زنجانرود که سبب تلفات قابل توجه زنبورهای عسل زنبورستان‌ها شده است به صدای زنجان می‌گوید: دو نوع سم داریم، انتخابی و عمومی! انتخابی شامل سمومی است که استفاده آن در اراضی برای زنبورعسل ضرر ندارد حتی در برچسب آن نیز به این موضوع اشاره شده است. اما استفاده از سموم عمومی یا غیرانتخابی قطعا موجب مرگ زنبورهای عسل می‌شود. احتمالا کشاورزان این منطقه از سموم «عمومی» برای پرورش محصولات استفاده کرده‌اند!

سموم از کجا خریداری شده است؟

تاراسی در پاسخ به این سؤال که آیا کارشناسان حاضر در مراکز فروش سم و کود شیمیایی استان زنجان به کشاورزان مشاوره لازم را در راستای افزایش تولید در کنار حفظ منابع طبیعی و سلامت انسان و موجودات زنده ارائه نمی‌دهند به صدای زنجان می‌گوید: در استان بیش از 20 شرکت فروش سم و کودشیمیایی دارای مجوز فعالیت می‌کنند که مشاوره‌های لازم به خریداران را ارائه می‌کنند. اما اگر تخلفی در این رابطه انجام شده باشد حکمش جداست! اگر هم کشاورز از سر ناآگاهی از این سموم استفاده کرده باشد باعث و بانی خسارت خودش است!

این مسئول با اشاره به پایش مداوم (همیشگی) از فروشگاه‌های مجاز سموم و کودهای شمیایی استان زنجان به لحاظ نحوه خدمات فنی و بازار (کمی و کیفی) عنوان می‌کند: اگر افراد در جریان این باشند که کشاورزی از این مراکز سم‌های مذکور را خریداری کرده است به ما اطلاع دهند تا بررسی کنیم!

اما یکی از زنبورداران در واکنش به این اظهارات با بیان اینکه کشاورزان این سموم را از بازار و فروشگاه‌های دارای مجوز تهیه می‌کنند، خطاب به مسئولان جهاد کشاورزی می‌گوید: شک نکنید کشاورزان از این مراکز خریداری کرده‌اند نه جایی دیگر! سازمان جهاد کشاورزی که مجوز این مراکز را صادر کرده باید فعالیت آن‌ها را هم رصد و کنترل کند، تعدادی از این فروشگاه‌ها فقط به دنبال فروش محصولات خود هستند و کشاورز نیز برای تولید بیشتر آن‌ها را خریداری می‌کند و اطلاعی از عواقب خطرناک این سموم جدید ندارد!

نحوه برخورد با متخلفان احتمالی؟

به دنبال پافشاری زنبورداران برای خرید سم یا سمومی که ادعا می‌شود تنها عامل تلفات زنبورهای عسل بوده است، جواد تاراسی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان در رابطه با نحوه برخورد با مراکز فروش متخلف نیز تصریح می‌کند: برخورد قانونی مراحل خود را دارد، اگر مرکزی تخلف کرده باشد آیتم‌های مربوط به «ابطال پروانه» و «پرداخت خسارت» و غیره در دستور کار قرار می‌گیرد.

دفاع از کشاورزان

به هر حال تولید بهینه و بهره‌مندی از مواهب زنبورهای عسل و مبارزه اصولی و هدفمند با آفت‌های گیاهی موضوعی است که به همکاری زنبوردار و کشاورز بستگی دارد و باید در این زمینه آموزش‌های لازم به هر دو طرف ارائه شود.

برخی معتقدند که عدم توجه سازمان جهاد کشاورزی به موضوع «آموزش» و «ترویج» و عدم دستاورد مناسب برای همگام کردن کشاورزان با برنامه‌های این مجموعه سبب شده تا کشاورزان خودسرانه و فقط برای تولید بیشتر و ضرر نکردن در موقع برداشت محصول دست به استفاده بیش از حد سموم و حتی برخی سموم تقلبی می‌زند.

اما جواد تاراسی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان با رد این موضوع تاکید می‌کند: آموزش‌های کارشناسان جهاد کشاورزان همیشگی است، کشاورز هم اولین بار نیست که مشغول فعالیت در این عرصه است. ما در آموزش و ترویج برنامه‌های هدفمند خود را اجرایی و نتایج مطلوب را نیز کسب کرده‌ایم!

مسمومیت حاد زنبورهای عسل منطقه زنجانرود!

محمدباقر حاج‌کاظمی، مدیرکل دامپزشکی استان زنجان در گفت‌وگو با صدای زنجان با اشاره به بررسی علت مرگ زنبورهای عسل زنبورستان‌های منطقه می‌گوید: اخیرا زنبورداری از منطقه زنجانرود با همراه داشتن زنبورهای مریض به دامپزشکی استان مراجعه کرد. بررسی تاریخچه تلفات و علائم بالینی زنبورها بیانگر وجود مسمومیت بود که با توجه به نزدیکی زنبورستان به مزارع و باغات مسمومیت شیمیایی را متبادر به ذهن می‌سازد.

حاج‌کاظمی در رابطه با ثبت مشابه مرگ زنبورهای عسل زنجانرود در استان زنجان طی سال‌های گذشته نیز عنوان می‌کند: همه ساله به دلایل مختلفی از جمله گرسنگی زنبورها به علت کمبود شهد و گرده‌ و نیز خشکسالی و گاهی رطوبت بالا و مدیریت نادرست بیماری «نوزما» (یک بیماری انگلی در زنبور عسل است که سبب تضعیف کلنی‎ها و در نهایت مرگ آنها می‌شود) شاهد کاهش جمعیت زنبورهای عسل بوده‌ایم اما موضوع مرگ ومیر در زنبورهای عسل ارجاع به دامپزشکی در مورد اخیر بیانگر مسمومیت حاد بوده است!

انتهای پیام/

خبرنگار: لیلا محمدی