شعر کوتاه؛
معجزه‌ای موجز
به بهانه
نقد کتاب «تنها دل درخت به حال ما سوخت» در زنجان
زهره
میرعیسی‌خانی- مجموعه شعر «تنها دل درخت به حال ما سوخت» اثر مرتضی محمودی، در پی سلسله
نشست‌های نقد شعر، با حضور مؤلف کتاب، منتقدان و شاعران استان در حوزه هنری زنجان برگزار
شد.
در پی برگزاری
جلسات موفق نقد و بررسی شعر و استقبال شاعران متعهد و جوان استان در دوره‌های گذشته،
برگزاری سلسله نشست‌های نقد شعر در سال97 بصورت ماهانه با شعرخوانی و نقد شعر شاعران
استان در حوزه هنری زنجان ادامه می‌یابد.
نشست نقد
و بررسی کتاب «تنها دل درخت به حال ما سوخت»، روز چهارشنبه هفتم آذرماه 97 با حضور
مؤلف کتاب، مرتضی محمودی و منتقدانی مانند علیرضا بازرگان و حامد رحمتی در حوزه هنری
زنجان برگزار شد.
در این
نشست که به همت واحد آفرینش‌‌های ادبی حوزه هنری زنجان برگزار میشود، مؤلف کتاب
«تنها دل درخت به حال ما سوخت» پاسخگوی پرسش‌های منتقدان و حاضران در نشست بود.
به گزارش
صدای زنجان، مرتضی محمودی، از شاعران جوان استان، در سال 1392 گزیده شعرهای سال‌های
1385 تا 1391 را با نام مجموعه شعر «تنها دل درخت به حال ما سوخت» در قطع رقعی از انتشارات
بوتیمار چاپ و منتشر کرده است.
مجموعه
شعر «تنها دل درخت به حال ما سوخت»، نخستین اثر مرتضی محمودی به شمار می‌رود که حاوی
48 شعر سپید با موضوع آزاد است که اغلب اشعار این مجموعه کوتاه و یا نیمه کوتاه هستند.
جهانی پیرامونی
در اشعار کتاب «تنها دل درخت به حال ما سوخت» گنجانده شده است.
در این
خصوص مرتضی محمودی در گفتوگو با صدای زنجان، با اشاره به اینکه مجموعه شعر «تنها دل درخت
به حال ما سوخت»، در سال 92 توسط انتشارات بوتیمار به چاپ رسیده است و دارای 48 شعر
کوتاه و بلند است، می‌گوید: قطعا در سرودن این آثار از اشعار بیژن جلالی الهام گرفته‌ام
اما این گونه نیست که تنها از این شاعر الهام گرفته باشم.
وی ادامه
می‌دهد: این شاعر به لحاظ سادگی زبانی که دارد بسیار مورد پسند من است و از همین رو
شاید بتوان در برخی از اشعار این مجموعه الهام‌بخش بوده باشد.
شاعر کتاب
«تنها دل درخت به حال ما سوخت» با اشاره به اینکه در حال حاضر در حال گردآوری مجموعه
جدیدی از آثار و اشعارش است، گفت: چندان عجله‌ای برای چاپ مجموعه دومم ندارم ضمن اینکه
در حال حاضر این مجموعه آماده است ولی سعی خواهم کرد که اشتباهاتی که در کتاب اولم
داشته‌ام را تکرار نکنم و به تصحیح آنها بپردازم.
محمودی
خاطرنشان می‌کند: این مجموعه نیز مشابه کتاب قبلی‌ام شعرهای آزاد و سپید خواهد بود
و همان طور که در مجموعه «تنها دل درخت به حال ما سوخت» به جهان پیرامونی و به طور
مشخص زندگی پرداخته‌ام، می‌پردازد و جهان پیرامونی‌ام را در قالب شعر بیان می‌کند.
این شاعر
در خصوص مشکلات فضای ادبی و شعری استان زنجان می‌افزاید: به لحاظ اینکه مدتی
است از این فضا به دور هستم و نسبت به فضای ادبی حاکم کمتر اطلاعی دارم، به نظر می‌رسد
بهتر است در این زمینه اظهارنظری نداشته باشم.
در ادامه
حامد رحمتی، منتقد زنجانی با اشاره به اینکه در علم نقد باید بر دو مولفه تکیه داشت،
می‌گوید: تحلیل و تفسیر آثار تنها مواردی است که باید در نقد اخلاقی یک اثر مد نظر
قرار داد ضمن اینکه یک اثر ادبی برای ماندگاری یا زمان را شکست می‌دهد و یا زمان بر
آن چیره میشود و اثر ادبی که زمان را مغلوب می‌کند تاثیر‌گذار خواهد بود.
وی ادامه
می‌دهد: شعر مرتضی محمودی شعر سالمی است و زبان سالمی دارد و این جمله به معنای این
است که قابل دریافت برای مخاطب خود است و شعر سختی نیست و می‌توان به راحتی شعر او
را خواند و از آن لذت برد.
شاعر مجموعه
شعر «عکاس دوره‌گرد» با اشاره به اینکه در کتاب مرتضی محمودی شعرهای بلند و کوتاهی
وجود دارد که من به شخصه در خصوص اشعار کوتاهش صحبت خواهم کرد، می‌گوید: او در شعرهای
کوتاه عملکرد قابل قبولی دارد و محمودی در این شعرها توانسته است نسبت به شاعران استانی
عملکرد بهتری داشته باشد.
رحمتی خاطرنشان
می‌کند: در شعرهای کوتاه عرض فکری شاعر کم است ولی ابعاد کلمه‌ای عمیق است و شعر به
لحاظ ساختاری کوتاه است و معانی عمیقی را در خود گنجانده و اشعار این کتاب اینگونه
است، ضمن اینکه توانسته است به لحاظ رویکردهای اجتماعی شعرهای خوبی را خلق کند. شاعر
حتی توانسته روزمره‌گی‌های زندگی را خوب درک کند و از آنها شعر بسازد و در مواجه با
زندگی مثل یک عکاس عمل کند.
وی می‌افزاید:
کوتاه نوشتن سابقه طولانی در شعر دارد و نمونه‌های موفق آن را می‌توان در آثار خیام
و دو‌بیتی‌های باباطاهر دید ضمن اینکه شاملو کسی استکه شعر کوتاه را به مردم ایران معرفی کرد.
شاعر «این
ماهی سرخ بند نمی‌آید» می‌افزاید: شعر هایکو به لحاظ کوتاه‌سرایی با شعر کوتاه متفاوت
است ولی می‌تواند روی دغدغه کوتاه نوشتن تاثیر به سزایی داشته باشد.
وی افزود:
بیژن جلالی تاثیر زیادی در شعر کوتاه داشت و برخی از اشعار این کتاب با الهامی زیرکانه
از اشعار جلالی توانسته است به درستی مفاهیم عمیقی را منتقل کند.
رحمتی خاطرنشان
می‌کند: اشعار محمودی ولنگاری زبانی ندارد و شعرهای خوب و آبرومندی در این کتاب آمده
است و در کل می‌توان این کتاب را کتاب خوبی دانست ضمن اینکه امید است شاعر این کتاب
همچنان شعر کوتاه را ادامه دهد چرا که شعر کوتاه، خاصیت دینامیکی دارد و یک لحظه در
ذهن مفاهیم را منفجر می‌کند و مخاطب با مفاهیم عمیقی رو به رو میشود.
در ادامه
علیرضا بازرگان، منتقد زنجانی با اشاره به اینکه عنصر غالب در شعرهای مرتضی محمودی،
خیال است، می‌گوید: او با اتکا به خیال در صور مختلفش توانسته است شعرهایی را بنویسد
که به اندازه‌ی کافی آراسته و در عین حال پیراسته باشند.
شاعر «سر
در نمی‌آورم» ادامه می‌دهد: شعرهای محمودی از سلامت زبانی برخوردارند و نقش عاطفی،
ترغیبی و همدلی زبان در آنها بیشتر به چشم می‌خورد.
منتقد پایگاه
نقد شعر بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان می‌افزاید: همچنین حدود نصف شعرهای کتاب
در قالبی است که از میان نام‌های مختلفی چون ترانک، شعرک و ... که در طول دوران بر
خود دیده است، با طرح بیشتر کنار آمده است.
وی با اشاره
به اینکه طرح شعری است که در آن ایجاز باید اعجاز کند، می‌گوید: محمودی در برخی از
طرح‌هایش موفق به انجام آن ایجاز اعجازگونه شده است.
بازرگان
در پایان می‌افزاید: مجموعه شعر «تنها دل درخت به حال ما سوخت» به عنوان کتاب اول یک
شاعر جوان، کتابی قابل اعتنا و درخور تشویق است.
به نظر
می‌رسد شعر محمودی سرشار از تصاویر ملموس و در عین حال عمیق است. حتا با نگاهی سرسری
به این مجموعه می‌توان فهمید که شاعر در شعرهایش بی‌آنکه تلاش کند دست به بازی‌های
زبانی و ساختن ترکیب‌های عجیب و غریب بزند، با ساده‌نویسی از خودش نوشته و در عین حال
شاعرانگی را حفظ نموده است . همچنین امید است این شاعر جوان زنجانی تجربه‌های خوبی
را در کتاب‌های بعدی خود داشته باشد و مفاهیم عمیقی را در کوتاه‌ترین صورت ممکن به
مخاطبینش ارائه دهد.
قفس تنها
بود
فکر می‌کرد
کاش پرنده‌ای
کوچک
پرنده‌ای
کوچک حتی
می‌توانست
تنهایی‌اش را پر کند.
***
در زندگی
بسیار خندیده‌ام
مثل کودکی
در مجلس
عزا.
***
غم انگیز
است
شب
از پهلویی
به پهلویی دیگر شوی
ببینی
تاریکی
از جای
خود تکان نخورده است.
از کتاب
تنها دل درخت به حال ما سوخت(انتشارات بوتیمار)
#مرتضی
محمودی، حوزه هنری زنجان