یک جامعه‌شناس: نیازمند یک پژوهش میدانی دقیق برای علت‌یابی دقیق زباله گردی در استان هستیم
پایگاه خبری صدای زنجان-
مشکلات اقتصادی و بیکاری از سویی و عدم توجه مجموعه مدیریت شهری به مسئله پسماند و
زباله موجب بروز و تشدید زباله گردی در زنجان شده است و روزبه‌روز شاهد این هستیم
که تعداد افرادی که به این‌سو روی می‌آورند، بیشتر و بیشتر می‌شود، به‌طوری‌که این
روزها شاهد گرایش زنان و کودکان نیز به سمت این شغل پر معضل هستیم.
داستان اگرچه داستان تازه‌ای نیست،
اما افزایش و تکثیر این موضوع خبر از مسئله و مشکلات جدید می‌دهد. اگرچه باید
اذعان داشت که زباله گردی به آن معنای واقعی خود در زنجان رخ نمی‌دهد و این افراد
نان خود را صرفاً به زباله می‌زنند و می‌خورند، اما باید توجه داشت که چه عواملی
باعث بروز این معضل اجتماعی می‌شود.
رایگان بودن پسماند در کل کشور
مسئله‌ای است که همه را بی‌تعارف برای دستیابی به این طلای کثیف وسوسه می‌کند. طلای
کثیفی که سال‌ها می‌تواند منبع درآمد پایدار و ایجاد شغل در شهرها برای شهرداری‌ها
باشد؛ ولی این مسئله مهم تقریباً در هیچ شهر کشور به‌صورت درست و سامانمند در
مجموعه مدیریت شهری کشور مدنظر قرار نگرفته است. متأسفانه نوع مدیریت شهری کشور به‌گونه‌ای
است که پسماند در کل کشور یک دردسر برای شهرداری‌ها محسوب می‌شود نه یک منبع درآمد
یا منبع تولید شغل و همین نوع برخورد با پسماند دلیلی است بر عدم سامان یافتن مسئله
پسماند در کشور.
در این زمینه شهرام فرح‌بخشیان،
مدیر سازمان پسماند شهرداری زنجان در گفت‌وگو با رسانه‌ها با اشاره به اینکه زباله
گردی پدیده‌ای سراسری بوده و مختص شهر زنجان نیست، می‌گوید: این اقدام باعث از
دسترس خارج شدن بخشی از سرمایه شهرها می‌شود و باید در این رابطه برنامه مدون وجود
داشته باشد.
به دنبال تدوین
برنامه جامع مدیریت پسماند هستیم
وی ادامه می‌دهد: روزانه حدود
۳۸۰ تن زباله در شهر زنجان تولید می‌شود که در منطقه مهتر گردآوری می‌شود ولی با
توجه به حجم زباله گردی عمدتاً زباله تر وارد این محل می‌شود، درحالی‌که می‌توان
با تدوین برنامه‌ای سراسری در کشور، موضوع تفکیک زباله را ساماندهی کرده و بخشی
از زباله که خود ثروتی بزرگ است، وارد چرخه درست بازیافت کرد. البته در شهر زنجان
به دنبال تدوین برنامه جامع مدیریت پسماند هستیم و امیدواریم امسال این طرح آماده
شود که قطعاً در این شرایط شاهد تدوین برنامه راهبردی در این حوزه خواهیم بود.
البته در جامعه نیز باید فرهنگ تفکیک زباله را جا بیندازیم تا در اولین گام همراه
شهرداری بوده و اقدام به تفکیک در مبدأ تولید زباله کنند.
این مسئول اضافه می‌کند: در
ارتباط با بحث تفکیک زباله‌ها اقدامات خوبی در شهر زنجان صورت گرفته و دراین‌باره
فرهنگ‌سازی شده است. البته باسکول در محل دفن زباله‌ها و رصد میزان تولید روزانه
زباله‌های شهری به‌منظور عملیاتی کردن برنامه‌های حوزه پسماند نصب‌شده و با نصب
باسکول برنامه‌ریزی‌ها دقیق انجام می‌شود.
فرح‌بخشیان بابیان اینکه در
سال‌های گذشته زیرساخت‌های لازم برای احداث خط پردازش و مسائل مربوط و تفکیک زباله
فراهم نبود، می‌افزاید: خوشبختانه با تدابیر اندیشیده شده پروژه برق‌رسانی با ۱۵ میلیارد
ریال در اسفند پارسال تأمین اعتبار شد و تیر گذاری انجام‌شده و کابل‌کشی نیز انجام
خواهد گرفت.
مدیر سازمان پسماند شهرداری
زنجان بابیان اینکه پارسال با تدوین و تهیه طرح جامع مطالعاتی اتفاقات خوبی رقم
خورد، ادامه داد: این طرح در مراحل پایانی تهیه اخذ تأییدیه‌های لازم است و با
اتمام طرح نقشه راه مسلم و واقع‌بینانه‌ای در اختیار مدیران برای برنامه‌ریزی سال
جاری خواهد بود. بااین‌وجود این مسئول به تماس‌های صدای زنجان پاسخ نداد تا
درزمینهٔ تعداد دقیق زباله گردان استان و سازمان‌یافتگی یا عزم سازمان‌یافتگی آن‌ها
پاسخگو باشد.
دو دلیل عمده
افزایش زباله گردی در استان
به نظر می‌رسد دو دلیل عمده
برای افزایش داوطلبان زباله گردی در زنجان علاوه بر رایگان بودن زباله و دسترسی
آسان به آن در کل کشور وجود دارد؛ افزایش قیمت پسماندهای خشک به دلیل نوسانات ارزی
و مشارکت ضعیف مردم در تفکیک زباله به دلیل نبود فرهنگ بازیافت در جامعه.
افزایش قیمت پسماند در چند مدت
اخیر به‌قدری است که برخی از زباله گردان اذعان داشته‌اند قیمت زباله‌های خشک افزایش
بسیار خوبی داشته است. افزایش قیمت پسماند به‌قدری برجذب و تثبیت زباله گردان موفق
بوده است که خود زباله گردان نیز این را می‌گویند. باید در نظر داشت که در مواجهه
با زباله گردی به‌عنوان یک آسیب اجتماعی چه باید کرد؟
عوامل مختلفی درزمینهٔ
زباله گردی اهمیت دارد
در این زمینه یوسف بیان لو، جامعه‌شناس
و پژوهشگر اجتماعی در گفت‌وگو با صدای زنجان با اشاره به اینکه متأسفانه درزمینهٔ
معضل زباله گردی در استان تحقیقات خاصی صورت نگرفته است، اظهار می‌کند: نکته جالب‌توجه
این است که در مواجهه با هر مسئله‌ای، حتماً بایستی پژوهشی انجام داد. در بحث زباله
گردی هم که درواقع سال‌های اخیر بیشتر شده و حتی شاهد گرایش خانم‌ها به سمت این
موضوع هستیم، این مسئله عوامل مختلفی دارد که باید موردبررسی قرار بگیرند.
وی ادامه می‌دهد: در مبحث زباله
گردی عاملی که پررنگ‌تر و تأثیرگذارتر از عوامل دیگر است، بحث اقتصادی و درآمدزایی
این مسئله است و درواقع فقر موجب می‌شود که فردی به سمت این کار گرایش پیدا کند، چراکه
موضوعی در دسترس است و موانعی برای آن وجود ندارد و فرد از سر بیچارگی وارد این
حوزه می‌شود
سودآوری زباله
نباید نادیده گرفته شود
این مسئول خاطرنشان می‌کند: یک
عامل دیگر که در این زمینه وجود دارد، مسئله سودآوری این معضل است و درواقع، زباله
گردی از نوع سازمان‌یافته آن، کاری سودآور است و وقتی کارشناسی در این زمینه ورود
پیدا می‌کند، متوجه می‌شود که تنها مسئله فقر نیست و به دلیل سودآور بودن تجارت
زباله، آدم‌هایی به این امر ورود پیدا می‌کنند که درآمد و کار دارد و تأمین هستند
ولی به‌واسطه اینکه در این زمینه موانعی وجود ندارد و موضوع در دسترس است، در این
زمینه ورود می‌کنند و در این زمینه باید سازمان‌های متولی این حوزه را مدیریت کنند
چراکه آسیب‌های ناشی از آن می‌تواند برای فضای شهر بالاتر باشد.
بیان لو با اشاره به بحث فرهنگی
این موضوع، می‌افزاید: یکجاهایی هست که ممکن است این موضوع درآمدزایی داشته باشد
اما افراد برای اینکه وجهه و شخصیت خود را حفظ کنند وارد این کار نمی‌شوند اما متأسفانه
شاهد هستیم که قبح این مسئله تا میزانی ریخته است و شاهد ورود افرادی هستیم که حتی
درامد خوبی هم دارند و به نظر من، این مسئله مهمی است که باید در این زمینه فرهنگ‌سازی
شود تا این مسئله تبدیل به یک مسئله متعارف نشود
وی خاطرنشان کرد: برای مثال در
دوره‌ای تکدی‌گری در حال گسترش بود و وقتی این افراد جمع‌آوری می‌شدند، مشاهده می‌کردیم
که برخی از این افراد ثروت زیادی را جمع کرده‌اند و به‌نوعی هم فضای جامعه را به هم می‌ریزند و فضای
سیاهی را در جامعه ایجاد می‌کنند لذا بحث فرهنگی هم وجود دارد. ضمن اینکه در این
زمینه بایستی کار شود و ابعاد مسئله خود را نشان دهد.
مسئله فقر مالی
در این زمینه جدی‌تر از سایر مسائل است
به اعتقاد این جامعه‌شناس مسئله
فقر مالی در این زمینه جدی‌تر از سایر مسائل است و کسانی که به نان شب خود محتاج
هستند بیشتر در این زمینه ورود دارند. ضمن اینکه عوامل مدیریتی و حاکمیتی یکی دیگر
از عوامل تأثیرگذار در این زمینه است که اگر در این زمینه زباله‌ها مدیریت شوند و
آموزش‌های درستی به این افراد داده شود، بخشی از مشکلات این حوزه برطرف خواهد شد.
وی می‌افزاید: برای مدیریت و
ساماندهی این افراد هیچ‌وقت راه اجبار و بگیروببند جوابگو نیست و برای پیشگیری از
آسیب‌ها و خطاها بدون شک بایستی کار فرهنگی انجام شود و آموزش و فرهنگ‌سازی صورت گیرد.
درواقع برای اینکه این افراد را از سطح شهر پاک‌سازی کنیم باید دلایل گرایش به این
موضوع را برطرف کنیم و آن دلایلی که موجب افزایش
این افراد می‌شود را حل کنیم.
این جامعه‌شناس خاطرنشان می‌کند:
کمتر افرادی هستند که بخواهند در این زمینه به‌صورت حرفه‌ای ورود کنند و بخواهند به‌واسطه
تجارت زباله سودآوری داشته باشند. اگر
افرادی هم در این زمینه باشند باید کار را طوری مدیریت کرد که افراد وسوسه نشوند و
به این سمت نروند و در فرد طمع و وسوسه این کار برای آن‌ها ایجاد نشود و بایستی خلأها
را در این زمینه پر کرد.
نیازمند یک
پژوهش میدانی دقیق برای علت‌یابی دقیق زباله گردی در استان هستیم
بیان لو بابیان اینکه نیازمند یک
پژوهش میدانی دقیق برای علت‌یابی دقیق زباله گردی در استان هستیم، می‌افزاید: برای
اینکه بر اساس حدس و گمان در این زمینه پیش نرویم بایستی یک پژوهشی در این زمینه
انجام بدهیم و این موضوعات بررسی شود که این‌ها به‌صورت شاخص چند نفرند و چه میزان
از این افراد با مشکلات اقتصادی روبه‌رو هستند. در این صورت است که می‌توانیم خیلی
راحت بگوییم آقای شهردار شما نتوانسته‌اید زباله‌ها را مدیریت کنید تا فضای ایجاد
آسیب و زباله گردی ایجاد نشود.
این جامعه‌شناس می‌افزاید: برای آن دسته از مردم که از سر نیاز هم به این سمت
گرایش دارند بایستی اشتغال فراهم شود و یا شهرداری آن‌ها را به کار گیرد و حقوقی
به آن‌ها بدهد تا اگر سودی از زباله وجود دارد این سود به بازسازی شهر برگردد و
بتوانیم برای این گروه‌ها فرصت‌های شغلی ایجاد کنیم تا به این سمت گرایش پیدا
نکنند.پ
زباله گردی تأثیر
روانی عمیق در جامعه دارد
وی با اشاره به تأثیر روانی زباله گردی در روحیه
عموم مردم خاطرنشان می‌کند: زباله گردی تأثیر روانی عمیقی در جامعه دارد و افراد به‌عنوان
یک شهروند وقتی در جامعه شاهد حضور زباله گردان در سطح شهر هستند حس و نگرش بدی نسبت
به جامعه پیدا می‌کنند و حتی وقتی وضعیت جامعه هم به‌مراتب بد نباشد؛ با دیدن این
قشر در نگاه اول فکر می‌کنیم که این جامعه وضعش خراب است. در مرحله بعید زباله
گردی فضای شهر را به هم می‌ریزد و به شأن انسانی این افراد آسیب می‌زند و خطرات و
آسیب‌های هم در این زمینه به لحاظ زیستی و فیزیکی ایجاد می‌کند. این افراد وقتی
در داخل زباله‌ها می‌گردند ممکن است دچار مشکلات بهداشتی شوند و به بیماری مبتلا
گردند. به‌هرحال به کارگران شهرداری درزمینهٔ
جمع‌آوری زباله یک سری آموزش‌هایی می‌بینند
و شهرداری موظف است برای این افراد لباس کار فراهم کند اما وقتی در این زمینه فردی
که آموزش ندیده است وارد کار می‌شود دچار آسیب خواهد شد و به انواع و اقسام بیماری‌ها
مبتلا می‌شود.
انتهای پیام/
خبرنگار : زهره میرعیسی‌خانی