زهره میر‌عیسی خانی – زبان آمار از گویا‌ترین زبان‌ها است که به وسیله این زبان می‌توان همواره عملکرد یک دستگاه را در برهه‌های زمانی متفاوت با خود، فارغ از مسائل حاشیه‌ای دیگر مقایسه کرد.

آمارهای سه ساله اداره کل فرهنگ و ارشاد استان زنجان نیز بیانگر عملکرد این دستگاه فرهنگی در سه سال گذشته بوده است که بررسی آن در سه سال 94 و 95 و 96 نشان می‌دهد که آمار تالیف و ترجمه در سه سال گذشته دستخوش تغییراتی بوده است به طوری که در سال 94 تعداد عناوین شمارگان کتاب‌های منتشر شده به تفکیک شامل،187 عنوان تالیف و 14 مورد ترجمه بوده است و این آمار در سال 95 با یک روند نزولی به 144 کتاب تالیفی و 12 کتاب ترجمه کاهش و در سال 96 با یک روند افزایشی نسبت به سال قبلتر خود به تعداد 157 کتاب تالیفی و 61 کتاب ترجمه رسیده است. هر چند تعداد کتاب‌های تالیفی که در سال 94 وجود دارد به مراتب بیشتر از سال 96 است اما آنچه که در سال 95 اتفاق می‌افتد یک روند نزولی را نشان می‌دهد در حالی که آمار کتاب‌های ترجمه در سال 96 نشان از یک روند صعودی در این زمینه داشته و نشان می‌دهد ناشران به سمت کتاب‌های ترجمه گرایش پیدا کرده‌اند.

اما آنچه که آمارهای سالنامه فرهنگ و هنر که توسط دفتر مطالعات و برنامه راهبردی وزارت فرهنگ و ارشاد جمع آوری شده است، در خصوص تعداد ناشران محلی استان نشان می‌دهد بیانگر این است که ناشران از 21 ناشر فعال در سال 94 به 15 ناشر در سال 95 و با یک افزایش نسبت به سال قبلتر خود به 18 ناشر در سال 96 رسیده است. این آمارها خود به راستی گواه این هستند که در طی سال 94 به مراتب شاهد یک افت در حوزه نشر و انتشار کتاب بوده‌ایم.

همچنین بر اساس این‌ آمارها، تعداد کانون‌های تبلیغاتی در سال 94 که بالغ بر 82 کانون بوده است در سال 95 به 81 کاهش و در سال 96 به 85 کانون افزایش یافته است. ضمن اینکه تعداد جشنواره‌های هنری در سال 95 در استان 4 مورد بوده است که این آمار در سال 96 همچنان همان 4 مورد باقی مانده و افزایشی نداشته است و از آمار سال 94 هیچ چیزی در دست نیست. در کنار این مسائل نیز تعداد‌ اجراهای صحنه‌ای موسیقی در سال 95، 113 مورد عنوان شده است که این تعداد در سال 96 به 81 مورد کاهش یافته است و تعداد نمایشگاه‌های هنرهای تجسمی نیز در سال 95، 44 مورد و در سال 96، 43 مورد عنوان شده است که به هر طریق این آمار‌ها بیانگر این هستند که به مراتب کارهای انجام شده در سال 96 به جز در تعداد اجراهای صحنه‌ای موسیقی، کماکان ثابت بوده است و هیچ تغییری نکرده است.

تعداد نمایشگاه‌های قرآنی در سال 95، 17 مورد و در سال 96 ، 13 مورد بوده است که این آمار نیز بیانگر کاهش در زمینه فعالیتهای قرآنی در استان است. تعداد آموزشگاه‌های آزاد هنری در سال 95 ،37 مرکز و تعداد هنرجویان آن 7 هزار و 721 نفر عنوان شده است که در سال 96 این میزان با تعداد ثابت آموزشگاه‌های آزاد هنری به تعداد 10 هزار و 207 هنرجو افزایش یافته است که تعداد هنرستان هنرهای زیبا در طی این دو سال یک هنرستان زیبا و 70 هنرجو عنوان شده است.

بر اساس آمار در سال 94  تعداد سالنهای سینمایی موجود در استان،یک سالن سینمایی با ظرفیت 230 صندلی عنوان شده است و این آمار در سال 95 همان یک مورد و با ظرفیت 230 صندلی است اما آنچه که مورد ابهام است تعداد سینماها در سال 96 است که 2 سینما با 931 صندلی عنوان شده است این در حالی است که در این سال نیز یک سینما در استان فعالیت داشته است و سینمای روشا سنتر هنوز افتتاح نشده بود که با توجه به اینکه سینما بهمن دارای 230 صندلی و سینما روشا با احتساب اینکه هنوز افتتاح نشده بود، 250 صندلی است 931 صندلی ذکر شده در این آمار نقطه‌ ابهامی است که مسئولین امر باید پاسخگو باشند.

 تعداد کتابخانه‌های عمومی در سال 94 ،88 مورد و با تعداد اعضای 62 هزار و 502 نفر عنوان شده است و این تعداد در سال 95 به 92 کتابخانه عمومی و 75 هزار و 444 نفر عضو افزایش و در سال 96 با همان تعداد کتابخانه به 78هزار و 903 عضو افزایش یافته است.

همچنین تعداد کانون‌های فرهنگی هنری مساجد در سال 94، 312 کانون با تعداد عضو 57 هزار و 96 عضو عنوان شده است در حالی‌که در سال 95 این کانون‌ها به 322 کانون و 57 هزار و 638 عضو افزایش و در سال 96 به تعداد 339 کانون بدون ذکر تعداد اعضا رسیده است.

طبق آمار سالنامه فرهنگ و هنر که توسط دفتر مطالعات و برنامه راهبردی وزارت فرهنگ و ارشاد جمع آوری شده است تعداد مراسم برگزار شده مربوط به زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی مشاهیر زنجان در سال 95 یک عنوان بوده است این در حالی است که لزوم توجه به این موضوع از سوی نهاد‌های فرهنگی به مراتب بیشتر از سایر نهاد‌ها است و در سال 96 از جمع کل استانها که 139 برنامه بوده است زنجان تنها 2 سهم  را  به خود اختصاص داده است و تعداد مراسم سخنرانی برگزار شده برای بزرگان و دانشمندان اسلامی- ایرانی در سال 95، 2 مورد و در سال 96، صفر مورد ذکر شده است که توجه مسئولین امر در این زمینه را می‌طلبد.

 در آخر بر اساس این آمار، زنجان در سه سال 94 و 95 و 96 تنها یک مرکز علمی و کاربردی فرهنگ و هنر داشته است که تعداد محصلین آن در سال 95، 32 نفر و در سال 96 ،20 نفر عنوان شده است که این موضوع خود گواه ماجرا است.

به نظر می‌رسد آنچه که در سالهای گذشته در اداره فرهنگ و ارشاد استان زنجان مشاهده می‌شود بیانگر یک روند نه چندان مطلوب است که وجود مشکلات اقتصادی در سالهای گذشته در بدنه دولت و نبود بودجه کافی در حوزه فرهنگ را شاید بتوان از دلایل این افت و یا در جا زدن دانست. به هر طریق باید اذعان کرد که زمانی می‌توان یک جامعه پویا و سالم داشت که زمینه و بستر برای اجرای فعالیتهای فرهنگی را در آن اجرا کرد چرا که روح هنر همواره موجب پالایش نفس آدمی بوده و هست.