پایگاه خبری صدای زنجان نیوز/ لیلا محمدی: رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت منطقه ویژه اقتصادی زنجان در پاسخ به نگرانی‌ها از احتمال استقرار واحدهای فولادی در منطقه ویژه اقتصادی زنجان و تشدید وضعیت کم‌آبی ناشی از آن، تاکید کرد که در تمامی مراحل اجرای این پروژه، این مهم را مدنظر داشته و تصور می‌کند تا سال 1407 که این منطقه پویا می‌شود، رونق و آبادانی نصیب زنجان شود.

هم اکنون ۳۴ منطقه ویژه اقتصادی در کشور فعال است و در استان زنجان نیز موضوع ایجاد منطقه ویژه اقتصادی از حدود ۱۷ سال قبل مطرح شد و پس از سالها با طی فراز و نشیب ها و رکود، اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۰ در مجمع تشخیص مصلحت نظام تصویب و بر این اساس نیز هزار و ۳۰۰ هکتار در غرب شهر زنجان برای ایجاد این منطقه در زنجان اختصاص یافت.

اما چند روزی از تصویب ایجاد منطقه ویژه اقتصادی زنجان در مجمع تشخیص مصلحت نظام نگذشته بود که اهالی روستای سارمساقلو با استناد به مدارک پیگیری قضایی بابت اختلاف بر سر مالکیت اراضی با اداره منابع طبیعی مدعی‌ شدند که مراحل ثبت سند به دستور استاندار وقت (رئوفی‌نژاد) غیرقانونی بوده است چرا که وقتی پرونده قضایی مذکور در جریان است و وضعیت مالکیت اراضی مشخص نشده، صدور سند به هیچ عنوان قانونی نیست!

با این حال مسئولان دولتی که این ادعاها را قبول نداشتند در همان سال (1400) اعلام کردند که ۱۰ سال گذشته ۱۰۰ هکتار از اراضی سارمساقلو به عنوان منطقه ویژه اقتصادی خریداری شده و امور نقل و انتقال سند به نام دولت جمهوری اسلامی ایران به اتمام رسیده و زمین‌ها آماده واگذاری و استقرار است.

صدای زنجان پس از 2 سال از تصویب منطقه ویژه اقتصادی زنجان و حواشی پیش آمده، موضوع اقدامات صورت گرفته برای ایجاد منطقه و استقرار واحدهای تولیدی و صنعتی، روند ایجاد زیرساخت‌های موردنیاز را در قالب گفت‌وگو از مهدی ثقفی، رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت منطقه ویژه اقتصادی زنجان پیگیری کرده است.

مدیریت عامل شرکت سنگ آهن گل‌گهر سیرجان، سنگ‌آهن مرکزی بافق (استان یزد)، معاونت اسبق شستای سازمان تامین اجتماعی و ساماندهی واحدهای صنعتی و معدنی، عضویت در هیئت عامل سازمان ایمیدرو، مدیریت عامل آلومینیوم المهدی (بندرعباس) تا اواخر دهه 80 و مدیریت امور مهندسی مربوط به احداث زنجیره فولاد در استان کرمان در ابتدای دهه 90 برای بانک پاسارگاد تحت عنوان میدکو (یکی از شرکت‌های اصلی فرابورس) و فعالیت در پتروشیمی‌‌های عسلویه در عرصه صنعت و معدن، بخشی از رزومه کاری رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت منطقه ویژه اقتصادی زنجان است.

مهدی ثقفی، رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت منطقه ویژه اقتصادی زنجان در گفت‌وگوی اختصاصی با صدای زنجان در خصوص روند اجرای این طرح ملی که در صورت عملی شدن اهداف تبیین شده، می‌تواند نقش بسزایی در رشد اقتصادی داشته باشد، توضیحاتی ارائه کرد که در ادامه می‌خوانید.

با وجود تصویب ایجاد منطقه ویژه اقتصادی زنجان از سوی مجمع تشخیص مصلحت نظام، شهروندان می‌گویند تا وقتی ساختمان‌های این منطقه و پویایی واحدهای مستقر در این منطقه را به چشم نبینند، اظهارات برخی مسئولان در خصوص تاثیرگذاری مثبت آن در اقتصاد استان را نمی‌توانند بپذیرند. زنجانی‌ها چند وقت دیگر باید انتظار بکشند که منطقه ویژه اقتصادی را ببینند؟

ثقفی:  من به مردم زنجان حق می‌دهم.

اولین بار در سال 1388 یعنی 14 سال پیش بحث ایجاد منطقه ویژه اقتصادی زنجان از سوی سازمان همیاری شهرداری‌ها مطرح شده است، حتی 50 تا 100 میلیون که آن زمان مبلغ قابل توجهی هم بوده، برای مطالعات صرف شده که البته بعدها مسئولان مربوطه از اجرای پروژه منصرف شده‌اند.

در آن زمان، به جز مطالعات اولیه هیچ اقدامی صورت نگرفته است. شرکت منطقه ویژه اقتصادی اگر برنامه‌ریزی درستی داشته باشد شاید از این بن‌بست خارج شویم.

برای کارهای اجرایی 3 تا 5 سال زمان نیاز داریم. اقدامات مهندسی، کار زیرزمینی است که قابل مشاهده برای عموم نیست.

در خصوص انتخاب مشاوران فنی تا چه میزان به بهره‌گیری از ظرفیت‌های بومی زنجان توجه شده است؟

ثقفی:  در ابتدای عرایضم لازم می‌دانم که اعلام کنم موفق شدیم «شرکت منطقه ویژه اقتصادی زنجان» را با همین نام ثبت کنیم که 66 درصد سرمایه متعلق به گروه آتین و 34 درصد نیز متعلق به شرکت سابیر بین‌الملل می‌باشد. قبل از هر اقدامی باید طرح توجیهی «فنی- اقتصادی»، جهت امکان سنجی، تهیه شود. مشاور مربوطه در سال 1401 انتخاب و در بازه زمانی 4 ماهه این روند اجرایی شده و در حدود 160 میلیون تومان اعتبار صرف شده است. شرکت مشاور، «طرح نواندیشان» این مطالعه را انجام داده که بیشترین فعالیت‌های او در استان خوزستان بوده است، این شرکت مطالعات بسیاری در خصوص مناطق ویژه در سطح کشور (عسلویه و پارسیان) داشته و به علت تجربه کاری و رزومه کار در خصوص مناطق ویژه، این شرکت برای انجام کارهای مطالعاتی در اسرع وقت و دستیابی به اعداد واقعی، برای طرح‌های مطالعاتی گزارش توجیهی اولیه منطقه ویژه اقتصادی زنجان انتخاب شد.

«به محض آماده شدن گزارش مطالعاتی منطقه ویژه اقتصادی زنجان، این فایل برای اخذ مجوز تاسیس منطقه، به دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد کشور ارسال شد.»

«انتخاب مشاور مادر» یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین مراحل برای شرکت منطقه ویژه اقتصادی زنجان بود. از این رو ابتدا حدود 3 شرکت مادر مهم در سطح کشور انتخاب شدند اما نهایتا برای بهره‌مندی از ظرفیت استان زنجان، با مراجعه به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان زنجان، 18 شرکت در روی کاغذ برای کارهای مشاوره‌ای شهرسازی و معماری حائزشرایط هستند که در قالب غربالگری این تعداد به 4 شرکت کاهش یافت. بررسی‌ها برای انتخاب شرکت مادر برای واگذاری امور فنی و تخصصی به مشاوری که بومی زنجان است در مرحله نهایی قرار دارد.

تهیه «توپوگرافی» منطقه و اجرای عملیات خاکی و تسطیح اراضی نخستین گام پس از انتخاب مشاور مادر خواهد بود که با جدیت و حساسیت پیگیری خواهد شد.

در ایجاد منطقه ویژه اقتصادی زنجان به پشتیبانی اجتماعی مردم به ویژه اهالی «سارمساقلو» نیازمندیم

 منطقه ویژه اقتصادی زنجان در چه ابعادی در روستای سارمساقلو مستقر خواهد شد؟

ثقفی:  مساحت این منطقه 1300 هکتار است که بخشی از این مساحت مربوط به مشاعات و سایر کاربری‌ها خواهد بود. با احتساب مشاعات، هتلینگ، ساختمان‌های اداری نظیر گمرک و غیره تصور می‌کنیم حدود 500 هکتار از 1300 هکتار به صورت فاز به فاز، محل استقرار صنایع و واحدهای تولیدی باشد.

با توجه به نارضایتی مسئولان محلی و ساکنان روستای سارمساقلو، چه اقداماتی برای جلب رضایت شاکیان منطقه شده است؟

ثقفی:  معتقدیم قوانین و مقررات و حقوق مردم نباید پای توسعه قربانی شوند و مجریان باید به اصل و اصول پایبند باشند. ما به پشتیبانی اجتماعی مردم و روستائیان نیاز داریم و بر این باوریم که تمامی اقدامات باید با رضایت کامل بومیان منطقه صورت گیرد ما این سیاست را در عسلویه پیاده کردیم و توانستیم ساکنان روستای اطراف را با طرح‌های خود همراه کنیم چرا که آن‌ها متقاعد شدند که طرح‌های اقتصادی و صنعتی ما خطری برای آب، محیط زیست و خاک آن‌ها نخواهد داشت.

چند سال پیش سفری برای بازدید از کنسانتره سنگ آهن و گندله به کشور عمان داشتیم. سرمایه‌گذاران برزیلی بخش اعظمی از وقت خود را به مسئولیت اجتماعی اختصاص داده و سعی کرده‌اند از تجارب خارجی‌ها برای همراهی روستائیان محل خدمت خود استفاده کنند. در  شهر «صُحار» کشور عمان، برزیلی‌ها شرکت بزرگی تحت عنوان «واله VALE» تاسیس کرده‌اند که مواد معدنی را از برزیل حمل کرده و در کشور عمان دپو می‌کنند جهت مصرف کشورهای حاشیه خلیج فارس (کشورهای عربی). برزیلی‌ها از محل درآمد، نیازهای روستائیان اطراف شرکت را تامین و مدارس و کارگاه‌ها و هنرستان‌های بسیاری را نیز احداث و بسیاری از ساکنان را به عنوان نیروی کار در واحد خود بکارگیری کرده‌اند از این رو بومیان منطقه از بابت فعالیت این شرکت راضی بودند و دیگر هیچ مزاحمت و نارضایتی از سوی بومیان متوجه برزیلی‌ها نبود.

ما تمامی تلاش خود را می‌کنیم تا تجربیات خود را در راه‌اندازی منطقه ویژه اقتصادی زنجان بکارگیری کنیم. در ابتدای مسئولیتم، با استاندار زنجان (محسن افشارچی)، نماینده زنجان و طارم در مجلس (مهدی باقری)، تعدادی از بومیان (صاحبان نسق که البته برخی از آن‌ها فوت کرده‌اند)، دهیار و مسئولان محلی و ریش سفیدان روستای «سارمساقلو» تشکیل جلسه دادیم.

در جلسه‌ای که با تعدادی از نمایندگان بومیان و ساکنان روستای «سارمساقلو» داشتیم، نتیجه این شد که در حال حاضر در آستانه توافق دوجانبه قرار داریم. موضوع اختلاف مربوط به حدود 1300 هکتار زمین (محلی که قرار است منطقه ویژه اقتصادی زنجان مستقر شود) واقع در پایین دست روستای سارمساقلو است. این زمین متعلق به اداره منابع طبیعی است که در صورت واگذاری آن، طرح منطقه ویژه اقتصادی اجرایی خواهد شد.

حدود 50 هکتار جزو مستثنیات روستائیان و یک هزار و 194 هکتار نیز اراضی ملی است.

با این وجود نزدیک به 70 هکتار (یعنی بیش از مساحت مندرج در نسق‌های زراعی) از 1300 هکتار که در قالب راه‌اندازی منطقه ویژه اقتصادی، آماده‌سازی می‌شود، به روستائیان و دیم‌کاران (43 زارع که نزدیک 35 نفر در سال‌های قبل فوت کرده و اکنون وراث آن‌ها هستند) دارای نسق‌های زراعی در بازه زمانی 3 تا 5 ساله واگذار می‌شود. به بیانی دیگر بین شرکت منطقه ویژه اقتصادی زنجان و روستائیان سارمساقلو تهاتر صورت می‌گیرد. روستائیان حائز شرایط پس از انعقاد تفاهم نامه می‌توانند از مجوز صنایع تبدیلی استفاده کنند و مثلا اگر سیب زمینی یا گوجه فرنگی می‌کارند می‌توانند، در محل تعبیه شده در حوزه صنایع غذایی، صنایع فلزی کوچک، صنایع دارویی و با هر واحدی در حیطه بسته‌بندی برای تکمیل زنجیره مدنظر، مشغول به کار شوند.

دبیرخانه شورای عالی مناطق ویژه ، اداره منابع طبیعی ، استانداری زنجان تاکید دارند که تفاهمی با روستائیان صورت گیرد. ما نیز مصرانه پیگیر این قضیه هستیم.

ما هم دغدغه آب داریم

چه تدابیری برای اجرای برنامه‌های اقتصادی با وجود مشکلات کم آبی در استان اندیشیده خواهد شد؟

ثقفی:  مشاوری که قبل از استقرار منطقه ویژه اقتصادی بکارگیری شده است، دقیقا همین موضوع را نیز پیگیری می‌کند. طراحی مشاور نیز معطوف به این قضیه مهم خواهد بود.

حدود 5 سال قبل، در استان یزد برای شهر اردکان 200میلیارد تومان هزینه صرف شد و تمامی چاه‌های جذبی را تبدیل به لوله‌کشی کردند (سیستم اگو). در این روش فاضلاب شهر را جمع‌آوری و برای استفاده صنایع فولاد به این واحدها هدایت کردند.

اگر نیاز باشد به موضوع بازچرخانی آب و جمع‌آوری فاضلاب برای جلوگیری از آلودگی آب‌های زیرزمینی و بازیافت پساب توجه خواهیم کرد.

در نظر داریم با شرکت‌های آبفا و آب منطقه‌ای زنجان برای استفاده از پساب شهری در صنایع، جلسات تخصصی برگزار کنیم.

منابع آب که آب‌های سطحی و زیرزمینی را شامل می‌شود، در زنجان آب رودخانه‌ای و سطحی وجود ندارد. برخی از چاه‌های کشاورزی طبق قانون به چاه صنعتی تبدیل شده‌اند، که باید مطالعات لازم صورت گیرد. مشاور نیز مطالعه تامین آب متناسب با نیاز واحد را در دستور کار دارد.

صنایع فولادی جایی در منطقه ویژه اقتصادی زنجان نخواهند داشت

در منطقه ویژه اقتصادی زنجان جایی برای صنایع سنگین نظیر فولاد خواهد بود؟

ثقفی:  تا کنون 6 شرکت (2 مورد از زنجان و 4 مورد دیگر از همدان، اصفهان و سایر استان‌ها) پیگیر هستند که صنایع خود را در منطقه ویژه اقتصادی زنجان مستقر کنند. این صنایع در حوزه صنایع شیمیایی، غذایی و فلزی فعالیت دارند. ضمن استقبال از این سرمایه‌گذاری‌ها اعلام کرده‌ایم که تا تعیین تکلیف لکه‌گذاری‌ها، به شرکت منطقه ویژه اقتصادی زنجان فرصت دهند.

این صنایع خواستار دریافت زمین به مساحت 2 تا 6 هکتاری هستند.

 صنایع تا 10 طبقه‌بندی مدنظر اداره محیط زیست اجازه فعالیت در صورت مجوز اداره محیط زیست دارند اما در منطقه ویژه اقتصادی احتمالا صنایع تا طبقه بندی ششم، مجوز زیست محیطی دریافت کنند و صنایع سنگین نظیر ذوب فولاد و پتروشیمی‌ها مجوز استقرار نداشته باشند.

برای استقرار صنایع مشمول این 6 طبقه‌بندی که صنایع سبک را شامل می‌شود، باید لکه‌گذاری‌ها در مساحت 1300 هکتاری صورت گیرد.

چه اقدامی برای ایجاد زیرساخت‌ها نظیر اتصال راه‌آهن به بزرگراه، خطوط راه‌آهن، برق و گاز خواهید کرد؟

ثقفی:  ما هنوز در ابتدای کار هستیم و مطالبی که بابت پاسخ به این سؤال عرض می‌کنم همراه با اما و اگر است.

استقرار اداره گمرک در منطقه از ضروریات است. شبکه‌های آب، برق، گاز و فاضلاب باید ایجاد شود. فاصله از بزرگراه به خط مستقیم 5.5 کیلومتر است که اتصال به بزرگراه نیز باید در دستور کار باشد.

موضوع استقرار ایستگاه فشارشکن گاز نیز در دستور کار است که در این زمینه قطعا نشست‌هایی برگزار خواهد شد.

95 درصد برق مورد نیاز در کشور، از نیروهای گازی است. سهم و ظرفیت نیروگاه بادی، آبی و خورشیدی نیز بسیار محدود است.

ایستگاه راه‌آهن «خرم پی» به خط مستقیم نزدیک به 3.5 کیلومتر از منطقه ویژه فاصله دارد که نشست‌های تخصصی با مدیرکل راه‌آهن شمالغرب و مسئولان مربوطه صورت گرفته است. با توجه به اهمیت شیب در حمل و نقل‌های ریلی، به نظر می‌رسد فاصله مذکور افزایش یابد.

مسئولان، همین حالا برای تبدیل فروگاه زنجان به کارگو دست به کار شوند

**با توجه به اینکه یکی از راه‌های دسترسی واحدهای تولیدی به مواد اولیه، قطعا فرودگاه خواهد شد. آیا پیگیری‌ها برای تحقق وعده تبدیل فرودگاه زنجان به فرودگاه باری- مسافربری صورت گرفته است؟

ثقفی:  این دغدغه بسیار مهم است. فرودگاه پشتیبان بسیار مهمی است که برای تامین واحدها به مواد اولیه باید مورد توجه باشد. امیدواریم تبدیل فرودگاه مسافری زنجان به فرودگاه باری- مسافربری زنجان مولود منطقه ویژه اقتصادی زنجان باشد و مسئولان ذیربط پیگیری‌های مربوط به فرودگاه کارگوی زنجان را در دستور کار قرار دهند.

مسئولین فرودگاه و برنامه‌ریزان قبل از پویایی شرکت منطقه ویژه اقتصادی زنجان دست به کار شوند و کاری برای تبدیل فرودگاه مسافربری زنجان به فرودگاه مسافربری و کارگو کنند.

منطقه ویژه اقتصادی زنجان تا سال 1407 پویا می‌شود

تصور می‌کنید چه قدر زمان باقی مانده که منطقه ویژه اقتصادی راه‌اندازی و منفعت اقتصادی آن شامل کشور، استان و مردم شود؟

ثقفی:  حدودا 5 سال زمان برای کارهای مطالعاتی و اجرایی که به موازات هم صورت می‌گیرد، نیاز است. با پیمانکاران نیز رایزنی کرده‌ایم که در قبال دریافت دستمزد، در قالب تهاتر، بخشی از زمین‌های پیشنهادی را دریافت کنند. منابع مالی محدود است و ما تلاش خواهیم کرد تا بخشی از هزینه‌ها از طریق تهاتر صورت گیرد.

اگر اتفاقی نیفتد سعی می‌کنیم نهایتا تا 1407، زنجان صاحب منطقه ویژه اقتصادی شود که واحدها در آن مستقر شده و حالت پویایی به خود گرفته است. ما همه تلاش خود را خواهیم کرد که به دور از وعده و وعید و در قالب برنامه‌ریزی کارشناسی‌شده، اهداف را به پیش ببریم تا موجب اشتغالزایی، رشد اقتصادی و در نهایت رونق و آبادانی استان شود.