کارخانه ریخته‌گری فولاد سهند ایجرود (مجتمع آندیا فولاد زنجان) از آن دسته از واحدهای استان است که به عناوین مختلف از جمله تعدیل نیرو و مسائل کارگری، اختلافات مالی شرکا، مسائل زیست محیطی و غیره هرازچندگاهی تیتر رسانه‌ها می‌شود.

این واحد چندین بار که به‌صورت آزمایشی راه‌اندازی شده بود، ۹ آبان ماه سال ۱۳۹۲ با حضور معاون اول وقت رئیس‌جمهور و هیئت همراه، رسماً افتتاح و آغاز به کارکرد اما در کمال تعجب، کارخانه فولاد سهند زنجان که توسط سرمایه‌گذاری چینی راه‌اندازی شده بود در کمتر از دو ماه پس از افتتاح رسمی تعطیل و ۶۰۰ کارگر خانه‌نشین شد.

این شرکت توسط سرمایه‌گذار چینی و با حمایت دولت در اراضی روستای «کوسّه‌لر» واقع در شهرستان ایجرود استان زنجان احداث‌شده است، این مجموعه توسط شرکت‌های چینی طراحی و تجهیزات نیز در شرکت‌های چین آماده و توسط پیمانکاران این کشور مونتاژ شده است.

مشکلات این کارخانه در برهه‌ای به دلیل کمبود آب به حدی رسید که سبب اعتراض مردم منطقه شد. از زمستان سال ۱۳۹۳ فعالیت آزمایشی شرکت ریخته‌گری سهند برای تولید فرآورده‌های آهنی آغاز شد و به مرحله تولید شمش چدنی هم رسید اما در اواخر اسفندماه همان سال به دلیل مشکلاتی که در تأمین مواد اولیه پیش آمد به کارگران گفته شد برای انعقاد قرارداد جدید تا بعد از تعطیلات سال نو صبر کنند.

در سال ۱۳۹۴ پس از تعطیلات نوروز درحالی‌که هنوز حقوق بهمن و اسفند سال ۹۳ پرداخت‌نشده بود، کارگران برای بستن قرارداد جدید به این کارخانه مراجعه کردند اما گفتند هنوز مواد اولیه تأمین نشده و چون در ایام عید به دلیل محدودیت‌های حمل‌ونقل وسایط سنگین، امکان بیرون بردن شمش‌های چدن تولیدی وجود ندارد فعلاً نمی‌توانیم پاسخگوی کارگران باشیم به همین دلیل از کارگران خواسته شد تا چند هفته بعد مجدداً به شرکت مراجعه کنند.

رئیس وقت اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان در شهریورماه سال ۱۳۹۴ در گفت‌وگو با رسانه‌ها اعلام کرد که با توجه به پیگیری‌ها و تلاش‌هایی که در راستای حل مشکلات این مجموعه صورت گرفته، این کارخانه بار دیگر فعالیت خود را از سر گرفته است تا شرایط را برای کارگرانی که با هزار امید و آرزو وارد این کارخانه شدند مطلوب کند.

ناصر فغفوری تأکید کرد که این کارخانه از ابتدای شهریورماه (سال 1394) مجدداً آغاز به کارکرده است و کارگران این مجموعه دیگر دل‌نگران نیستند.

بااین‌حال اوایل دی‌ماه سال ۹۴ شائبه تعطیلی این کارخانه بازهم رنگ واقعیت به خود گرفت و از کارگران خواسته شد تا قرارداد ۱۰ روزه امضا کنند که با پاسخ منفی کارگران مواجه شد و این کارخانه با ۵۰۰ تا ۶۰۰ نیرو تعطیل و با خانه‌نشین شدن کارگران کوره نیز خاموش شد.

ناگفته نماند زمانی که کارخانه فولاد سهند ایجرود تعطیل بود وقتی خبرنگاران دلیل تعطیلی را جویا می‌شدند مسئولان در پاسخ این ادعا را داشتند که کارخانه تولید آزمایشی خود را پشت سر گذاشته و فعلاً مشکل نبود ماده کُک است.

ناصر فغفوری، رئیس وقت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان ۲۴ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۶ در گفت‌وگو با رسانه‌ها درزمینه حقوق معوقه این واحد تولیدی در استان، بابیان اینکه حقوق کارگران هرماه پرداخت می‌شود، اما کارگران چهار ماه حقوق معوقه دارند، خاطرنشان کرد: این امر بدان معنی نیست که کارگران چهار ماه حقوق دریافت نکرده باشند بلکه حقوق تأمین اجتماعی نیز با تقسیطی که انجام‌گرفته در حال پرداخت است.

اما بازهم با ایجاد وقفه در فعالیت کارخانه فولاد سهند ایجرود، رئیس وقت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان ۱۵ فروردین‌ماه ۱۳۹۷ اظهار کرد: بیش از ۹۵ درصد مجموعه نیز توسط سرمایه‌گذار خریداری‌شده است و به نظرم خیال ما باید از بابت فولاد سهند راحت باشد چراکه با این روند شاهد برگشت این مجموعه به خط تولید خواهیم بود!

نیمسال دوم سال ۱۴۰۱ نیز زمزمه تعطیلی این واحد به گوش رسید اما این بار نه به علت مواد اولیه یا مشکلات مالی بلکه به دلیل اختلافات شرکای چینی که از سوی مسئولان نیز تائید شد.

البته حسین محمدی، معاون اقتصادی استاندار زنجان 24 آبان‌ماه سال گذشته (1402) در گفت‌وگو با صدای زنجان از حل و فصل مشکلات مربوط به مجتمع آندیا فولاد ایجرود با پیگیری استاندار و دادستان زنجان خبر داد و گفت: اختلاف دو شریک چینی حل شد و یکی از این سهامداران، سهم را به فرد چینی دیگری واگذار کرده است. شریک جدید نیز موظف به تزریق منابع مالی برای ادامه فرآیند کار در واحد شده است.

کارفرما از اول سال جاری تصمیم بر پرداخت پایه سنوات بر حسب سابقه گرفته

 اما با شرط تعهد گرفتن از کارگران!

اظهارات برخی از کارگران مجتمع آندیا فولاد زنجان (18 اردیبهشت ‌ماه 1403)  نیز حاکی از آن است که ظاهرا گرد و خاک اختلاف بین شرکای چینی خوابیده است اما موضوع مربوط به مسائل کارگری همچنان داغ است و روح و روان بیش از 200 کارگر شاغل در این شرکت را درگیر کرده است.

جمعی از کارگران مجتمع آندیا فولاد زنجان با تنظیم نامه‌ای خطاب به مسئولان ذیربط استان خواستار بازرسی فوری از این شرکت شدند.

در این نامه که یک نسخه آن نیز در اختیار خانه کارگر استان زنجان قرار گرفته است؛ کارگران  کارگران مجتمع آندیا فولاد زنجان صراحتا اعلام کرده‌‌اند که؛

«ما جمیع پرسنل شرکت اندیا فولاد بخاطر وجود پاره‌ای از مشکلات که مربوط به حق و حقوق پرداخت نشده ادوار گذشته از جمله پایه سنوات سال‌های گذشته که بدون اعمال سابقه فقط با حداقل قانون کار پرداخت شده، مزایای شغلی که هنگام پرداخت عیدی‌ها محاسبه نشده از جمله اضافه کاری‌ها، حق بیمه بدون در نظر گرفتن دریافتی پرسنل یا همان پرداختی شرکت به عنوان حقوق ولذا وجود برخی خواسته‌های غیر معقول و غیرقانونی شرکت که در ذیل متن اشاره خواهیم کرد از شما تقاضا داریم تا بصورت فوری با فرستادن کارشناسان خبره به مشکلات سروسامان داده شود تا حقوق کارگران زحمتکش ضایع نشود.

1- شرکت از اول سال جاری تصمیم بر پرداخت پایه سنوات بر حسب سابقه گرفته اما با شرط تعهد گرفتن از کارگران مبنی براینکه شرکت کلیه حق و حقوق و مزایای سالهای قبلی را تسویه کرده و با اجرای یکسری قوانین من درآوردی و سلیقه ای در حالی که کلیه حقوق مزایای ما در سالهای گذشته بجز عیدی پرداخت نشده! پرداخت نشده‌ها از جمله پایه سنوات و سنوات پایان کار بدون در نظر گرفتن سابقه کارگران و اعمال نکردن آن در پرداخت حقوق ماهیانه و پرداختی آخر سال

2- ندادن فیش حقوقی و قرارداد به کارگران

3- مشخص نبودن نحوه محاسبه حقوق برای کارگران

4- متن تعهد نامه ای که شرکت برای تعهد گرفتن از کارگران ارائه نموده به پیوست این نامه خدمت شما ( ارسال تعهدنامه به مسئولان ذیربط) ایفاد می گردد.»

 کارگر و کارفرما از نگاه قانون کار

قانون کار یکی از مهم ترین قوانینی به شمار می رود که در ارتباط با نحوه فعالیت کارگران و کارفرمایان در سال 1369 تدوین شده است و سعی آن، ایجاد تعادل بین کارگر و کارفرما می‌باشد.

طبق ماده 2 قانون کار، کارگر به شخصی حقیقی گفته می شود که به هر عنوان در مقابل انجام کار و خدمتی، مزد، حقوق، سهم سود و یا سایر مزایایی را به درخواست کارفرما دریافت می نماید.

بر اساس ماده 3 قانون کار، کارفرما شخصی است حقیقی یا حقوقی که کارگر بنا به درخواست و حساب او در مقابل دریافت حق السعی برای او کار می کند. مدیران و مسئولان و به طور عام، کسانی که عهده دار اداره کارگاهی هستند، نماینده کارفرما محسوب می شوند و کارفرما مسئول تمامی تعهداتی است که نمایندگان مذکور در قبال کارگر به عهده می گیرند. در صورتی که نماینده کارفرما، خارج از اختیارات خود تعهدی نماید و کارفرما آن را نپذیرد در مقابل کارفرما ضامن است.

با توجه به ماهیت قرارداد کار و نیز بر اساس ماده های 2 و 3 قانون کار، قرارداد کار، عقـدی اسـت معـوض، به همین دلیل نخستین تعهد کارفرما در قبال کارگران پرداخت عوض کار انجام شده به کارگران است.

طبق ماده 34 قانون کار: تمامی دریافت های قانونی که کارگر به اعتبار قرارداد کار اعم از مزد یا حقوق، کمک عائله مندی، هزینه مسکن، خوار و بار، ایاب و ذهاب، مزایای غیر نقدی، پاداش افزایش تولید، سود سالانه و نظایر آنها دریافت می کنند را حق السعی می نامند.

از جمله تکالیفی که کارفرما در خصوص بحث شرایط کار از نظر قانون کار عهده دار است، می توان به مواردی نظیر «الزام رعایت ساعات کار، کارکرد شبانه روز (8 ساعت) و رعایت ساعات کار مشاغل سخت و زیان بار (6 ساعت)» اشاره کرد.

با توجه به مواد 59، 60، 61 و 83، تکلیف به ارجاع ندادن کار اضافی به کارگر مگر با شرایط ذکر شده بر اساس ماده 75، الزام به رعایت ممنوعیت انجام کار های خطرناک، سخت و زیان بار و نـیز حمـل بار بیش از حد مجاز با دست و بدون استفاده از وسایل مکانیکی برای کارگران زن و کارگران نوجوان.

یکی دیگر از تعهدات کارفرماها پرداخت حق سنوات کارگران می باشد که این تعهد مربوط به زمانی است که قرارداد کار به نحوی پایان می یابد.

 عدم پرداخت پایه سنوات بدون در نظر گرفتن سابقه کارگران مجتمع آندیا فولاد ایجرود

دبیر اجرایی خانه کارگر استان زنجان با تائید اظهارات کارگران شرکت آندیا فولاد زنجان (واقع در ایجرود) مبنی بر عدم پرداخت پایه سنوات و سنوات پایان کار بدون در نظر گرفتن سابقه کارگران و اعمال نکردن آن در پرداخت حقوق ماهیانه و پرداختی آخر سال که مربوط به سال‌های قبل است؛ از اداره کار استان زنجان می‌خواهد تا فرمول محاسبه حقوق و دستمزد کارگران این شرکت را مورد بررسی قرار دهد.

دبیر اجرایی خانه کارگر استان زنجان با اشاره به متن تعهدنامه تنظیم شده توسط این شرکت می‌گوید: با دیدن متن مربوط به تعهدنامه باید بگویم که به حال مسئولینی که خود را مدافع حقوق کارگر می‌دانند؛ خون گریه کرد! به نظرم مسئولانی که به دنبال اشتغال‌زایی هستند باید با حساسیت موارد مربوط به کار و کارگر و اشتغال آفرینی را پیگیری کنند.

ادعای کارگران مبنی بر عدم پرداخت مطالبات در سال‌های گذشته را تکذیب می‌کنیم

نظری، مدیر مجتمع آندیا فولاد ایجرود نیز در گفت‌وگو با صدای زنجان اظهارات کارگران در خصوص «عدم پرداخت مطالبات سال‌های گذشته» و «شرط و شروط کارفرما جهت اجرای قانون کار در سال جاری در ازای امضای تعهدنامه با محتوای ادعا نداشتن در عدم دریافت تمامی مطالبات سال‌های قبل» را در حد ادعا دانسته و در گفت‌وگو با صدای زنجان این دست از اظهارات کارگران شرکت را صراحتا تکذیب می‌کند.

نظری اضافه می‌کند که؛ مسئولان مربوطه به کارگران شرکت گفته‌اند که اگر مطالبه‌ای از سال‌های گذشته ندارند این تعهدنامه را امضا کنند و اگر هم ادعایی در خصوص عدم پرداخت مطالبات دارند؛ کتبا به مسئولان کارخانه اعلام کنند.

مدیر مجتمع آندیا فولاد ایجرود همچنین تاکید می‌کند که؛ «تمامی مطاالبات کارگران مربوط به سال‌های گذشته پرداخت شده است.»

 برخی از کارفرمایان با شرط و شروط نامتعارف کارگران را در واحدهای تحت مدیریت خود بکارگیری نکنند

اما اصغر نجاری، دبیر اجرایی خانه کارگر استان زنجان نیز در گفت‌وگو با صدای زنجان با تکرار اظهارات و گلایه‌های کارگران مجتمع آندیا فولاد زنجان از برخی از کارفرمایان می‌خواهد تا با شرط و شروط نامتعارف کارگران را در واحدهای تحت مدیریت خود بکارگیری نکنند و قانون‌‎مدار باشند.

نجاری پرداخت پایه سنوات بر حسب «سابقه» با شرط تعهد گرفتن از کارگران در شرکت آندیا فولاد ایجرود را قابل قبول ندانسته و اضافه می‌کند: پرداخت پایه سنوات بر حساب سابقه از امسال در ازای امضای تعهدنامه‌ای با محتوای « شرکت کلیه حق و حقوق و مزایای سالهای قبلی را تسویه کرده است» در حالی کلیه حقوق مزایای کارگران در سال‌های گذشته به جز عیدی، پرداخت نشده است؛ قانونی نیست و باید بازرسان اداره کار در اسرع وقت به موضوع ورود کنند.

لزوم تامین ایمنی کارگاه، ماشین آلات و وسایل حفظ سلامت کارگران

کارفرمایان کارگاه های خانوادگی موظـف به رعـایت مقررات حفاظتی کارگاه و مسئول اجرای آن در راستای تامین سلامت کارگران و جلوگیری از بروز خطرات ناشی از انجام کار و در هنگام کار هستند، و این وظیفه نه تنها رابطه با کارگاه، که نسبت به ملحقات آن جاری است.

نظری، مدیر کارخانه آندیا فولاد نیز در خصوص اجرای طرح طبقه‌بندی مشاغل در شرکت مذکور عنوان می‌کند: این قانون را قطعا در کارخانه اجرایی خواهیم کرد اما فعلا برخی از بخش‌ها هنوز راه‌‌اندازی نشده‌اند تا این طرح را اجرایی کنیم!

نظری با اشاره به فعالیت واحد «ایمنی بهداشت» در مجتمع آندیا فولاد ایجرود در خصوص نبود تجهیزات ایمنی برای استفاده کارگران که سال قبل نیز ویدئوی آن در کانال صدای زنجان نیوز نیز منتشر شد، می‌گوید: تمامی کارگران مجهز به لباس کار مخصوص و کلاه ایمنی هستند و مشکلی در این زمینه وجود ندارد.

اما اصغر نجاری، دبیر اجرایی خانه کارگر استان زنجان در گفت‌وگو با صدای زنجان با رد این اظهارات با بیان اینکه در حدود یکسال پیش طی جلساتی که با مسئولان کارخانه داشتیم مقرر شد تا طرح طبقه بندی مشاغل در شرکت فولاد آندیای زنجان بعلاوه برگزاری انتخابات مربوطه به نماینده کارگران اجرا و برگزار شود، ادامه می‌دهد: متاسفانه تا به امروز نه قانون مربوط به طبقه بندی مشاغل در شرکت آندیا فولاد اجرایی شده؛ نه انتخابات مربوط به نماینده کارگران برگزار شده و نه حتی لباس و تجهیزات کارگران ایمنی لازم و کافی در اختیار کارگران قرار داده می‌شود.

 مستندسازی از موارد گفته شده کارگران مجتمع « آندیا فولاد ایجرود» 

در اسرع وقت توسط بازرسان صورت می‌‌گیرد

حسین محمدی، معاون اقتصادی استاندار زنجان نیز که بارها حق و حقوق کارگر را خطوط قرمز مجموعه استانداری زنجان اعلام کرده در خصوص مشکلات کارگران مجتمع آندیا فولاد زنجان می‌گوید: مستندسازی از موارد گفته شده کارگران مجتمع « آندیا فولاد ایجرود» در اسرع وقت و با فوریت توسط بازرسان صورت می‌‌گیرد.

پیگیری‌های صدای زنجان جهت گفت‌وگو با هومن امیدوار، مدیر روابط کار اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان تا لحظه تنظیم گزارش میسر نشد.

بخش دوم مربوط به مجتمع آندیا فولاد زنجان در خصوص اجرای تعهدات زیست محیطی نیز به زودی در رسانه صدای زنجان منتشر می‌شود.