زهره میرعیسی خانی- عطرگل محمدی و گلپر و لیمو عمانی زیر بینی‌ات می‌‍پیچد و کوچه پس کوچه‌های بازار را به یادت می‌آورد که تا به این جا طی کرده‌ای. اینجا حس نوستالژی یک عطاری را دارد با قفسه‌های پر از بذر و صمغ و ریشه گیاهان دارویی و میزهایی که گیاهان دارویی را در دکوراسیون شیشه‌ای به نمایش گذاشته است. اینجا موزه گیاهان دارویی است که در دل بازار زنجان در سرای ناصری واقع است. در میان زندگی مدرن امروزی با ابر ساختمان‌هایی که دل آسمان را شکافته‌اند، پیدا کردن  چنین مکانی می‌تواند  روح و روانت را به بازی بگیرد.

موزه باغ گیاهان دارویی بنا است که به زودی در ششم یا هشتم شهریور ماه افتتاح شود و مکانی برای کسانی که دلشان برای دمنوش‌های مادر بزرگ تنگ است، باشد.  یک لیوان دمنوش گل گاو زبانی که مادربزرگ برای تمدد اعصاب  با نبات دستت می‌داد و حالا پس از سال‌ها هنوز مزه‌اش زیر زبانت مانده است.

به مناسبت افتتاح این موزه باغ، روزنامه صدای زنجان با «نازگل حکمی» مسئول این موزه به گفتگو نشست که در زیر می‌توانید بخوانید.

در خصوص تاریخچه این مکان کمی صحبت کنید؟

 این مکان در ابتدا کارخانه قند بوده است و موقعی که ما این مکان را خریداری کردیم یک کارخانه متروکه‌ای بود که طی یک و نیم تا دو سال مرمت شد و به این شکل در آمد. قبل آن، این موزه باغ یک مکان غیر قابل استفاده‌ بود که در و دیوارش به سبب مواد موجود در کارخانه قند، تیره و سیاه بود و به همین دلیل بازسازی و مرمت این مکان بازه زمانی زیادی را برد و پس از مرمت و تجهیز، تا چند روز آینده به بهره‌برداری خواهد رسید و موزه باغ گیاهان دارویی در زنجان افتتاح خواهد شد.

هدف از افتتاح این مکان چیست؟

این باغ موزه در راستای آشنایی مردم با گیاهان دارویی، طب سنتی و عملیات مرتبط به کشاورزی که شامل کاشت، داشت و برداشت این گیاهان می‌شود، است و در کنار آن گل و گیاهان آپارتمانی نیز به فروش خواهد رسید. علاوه بر گیاهان دارویی  در این مکان، گیاهان زینتی و معطر هم وجود دارد که به دلیل اینکه این گیاهان را در داخل نمی‌توان نگه داشت آن‎ها را در محوطه بیرونی این موزه باغ نگاه می‌داریم.

بخشی از این موزه باغ، گالری و نمایشگاه است که به دلیل اینکه خواستیم سنتی باشد اسم موزه را برای آن انتخاب کردم چرا که بالاخره حکم نمایشگاه را دارد و مردم می‌آیند و نگاهی می‌اندازند و با گیاهان دارویی خشک آشنا می‌شوند و در خصوص اسم این گیاهان، خواص و مواد موثره و شکل و نحوه مصرفشان اطلاعات کسب می‌کنند. همچنین علاوه بر اینکه اینجا گیاهان دارویی وجود دارد یک سری از تجهیزات قدیمی عطاری‌ها نظیر هاون‌های قدیمی، کتاب‌ها و نسخ قدیمی خطی نیز در بخش نمایشگاه این موزه باغ به نمایش گذاشته خواهد شد که فکر می‌کنم برای مخاطبین جالب و جذاب باشد.

یکی دیگر از قسمت‌های این موزه باغ، عطاری است که در این مکان نیز به فروش اقلام گیاهان دارویی فرآوری شده، اقدام خواهیم کرد و گیاهان خشک دارویی کمتری را در این فروشگاه قرار خواهیم داد چرا که پایه و بنای این مکان علمی است و از همین رو  سعی می‌کنیم از داروهای نوین گیاهی استفاده ببریم تا اینکه بخواهیم به شیوه سنتی این گیاهان دارویی را به فروش برسانیم.

یک قسمت دیگر از این مکان در واقع به نوشینه‌سرا و یا شربتخانه اختصاص یافته است که این مکان به تهیه و فروش دمنوش‌های گیاهی اختصاص خواهد یافت که در کنار آن لیوان دمنوش و انواع فلاکس‌ها به فروش خواهد رسید و قسمت بیرونی هم به گل و گیاهان آپارتمانی و زینتی اختصاص خواهد یافت و ضمن اینکه در کنار فروش این گیاهان، نشاء برخی از گیاهان دارویی نیز به فروش می‌رسد.

انگیزه شما از افتتاح این مکان چه بوده است و چه طور شد که به این سمت گرایش پیدا کردید؟

در واقعیت تحصیلات من در خصوص گیاهان دارویی است و زمانی که دانشجوی کارشناسی بودم  مشاهده می‌کردم که متاسفانه دید غالبی که نسبت به این رشته وجود دارد، چندان خوب نیست و همواره دانشجویانی که کشاورزی می‌خوانند شاهد این نگاه منفی نسبت به رشته‌شان در جامعه هستند ولی من این دیدگاه را هیچ‌وقت نسبت به رشته‌ام نداشتم و نگاه مثبتی به این رشته داشتم و دارم و به نظرم جامعه به یک سری افراد نیاز دارد که وارد این حوزه شوند و در این زمینه فعالیت داشته باشند به همین دلیل من از همان دوران به دنبال این بودم که از رشته‌ام استفاده ببرم و به دلیل اینکه نمی‌توانستم به کشت گیاه به صورت مستقیم بپردازم، چرا که کار سنگینی برای یک دختر است، دنبال این بودم که یک کار فرهنگی در این زمینه شروع کنم و همین موضوع هم باعث شد در این زمینه ورود پیدا کنم و یک سری دوره‌های اسانس و عصاره‌گیری و کاربرد گیاهان دارویی و دوره‌های این چنینی را سپری کردم. ضمن اینکه به نظر می‌رسد در سطح کشور تنها استان همدان دارای موزه باغ مربوط به گیاهان دارویی باشد و اگر اشتباه نکرده باشم این دومین موزه گیاهان دارویی در سطح کشور است.

آیا محصولات دارویی که در عطاری شما به فروش می‌رسد از محصولات خود شما است ؟

خیر، ما در این بخش  با برخی از شرکت‌های دارویی همکار هستیم و یک سری از اقلام دارویی که فرآوری شده است را شامل که برخی از قرص‌ها و پمادها و دمنوش‌‌های ترکیبی می‌شوند را به فروش می‌رسانیم ضمن اینکه یک سری از این اقلام دارویی از خود استان زنجان و یک سری دیگر از یک شرکت دارویی از گرگان تهیه می‌شود. در کنار این موضوع قسمت آروماتراپی هم وجود دارد که  به رایحه درمانی در این مکان اقدام خواهیم کرد که در ایران کمتر این نوع از درمان با گیاهان دارویی مشاهده می‌شود و به نوعی می‌توانیم ادعا کنیم که اولین گروه در زنجان هستیم که به این موضوع خواهیم پرداخت.

آروماتراپی یا رایحه درمانی چیست؟ مقداری در این خصوص توضیح بدهید.

رایحه درمانی نوعی روش درمانی است که در آن بیشتر بیماری‌ها را به واسطه بو و عطر گیاهان دارویی درمان می‌کند که شیوه‌های مختلفی دارد و  یکی از روش‌های آن تهیه اسپری  است که شما این اسپری را در خانه خود می‌توانید استفاده کنید و یا یک سری دیگر عطر و ادکلن و یا صابون هستند که نحوه استفاده هر یک متفاوت است.

از برنامه‌های آتی‌ای که برای این موزه باغ در نظر گرفته‌اید، بگویید؟

پس از افتتاح ما بنا است تا یک سری دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی مرتبط با گیاهان دارویی و آروماتراپی و عطاری برای آشنایی مردم با این گیاهان بگذاریم و در کنار آن روند عصاره و اسانس‌گیری هم برای مخاطبانمان در نظر گرفته شده است که باید ببینیم میزان استقبال مردم از این مکان تا چه میزان خواهد بود.

گیاهانی که در بخش موزه این موزه باغ قرار داده شده است، جزو گیاهان خاصی هستند یا گیاهانی هستند که در دسترس مردم  قرار دارد؟

این گیاهان از گیاهانی هستند که عموم مردم در سطح کشور به آن دسترسی دارند و به طور اخص گیاهان دارویی زنجان را نیز در درون خود گنجانده است و بیشتر گیاهان دارویی در همه کشور کشت و کار می‌شوند اما  در هر منطقه می‌تواند تیپ خاصی از آن گیاه وجود داشته باشد که به طور ویژه مختص یک مکان خاص باشد که این گیاهان نیز تنها در برخی از مناطق وجود دارد که برای مثال چای کوهی یا توکلیچه مختص زنجان است ولی نحوه نمایش گذاری به نحوی است که تمام گیاهانی که هم مختص استان زنجان هستند و هم در داخل استان کاشت می‌شوند به نمایش گذاشته شده است.

همچنین در صورتی که استقبال مردم از این موزه باغ بالا باشد به دنبال این هستیم که مجوزهای لازم را  جهت تبدیل این موزه باغ به یک سلامت‌کده را بگیریم تا با دعوت از پزشکان طب سنتی، از درمان و تجویز این پزشکان هم در این مجموعه بهره ببریم.

** فکر می‌کنید استقبال مردم از این مکان تا چه میزان باشد‌؟

تاکنون استقبال از این مکان که هنوز افتتاح نشده است، قابل توجه بوده است  و مردم در روند بازدید از سرای ناصری به این مکان هم سری می‌زنند و می‌خواهند که درون این موزه باغ را ببینند اما با توجه به اینکه این مکان هنوز افتتاح نشده است متاسفانه نمی‌توانند و همین نشان از علاقه مردم به این موضوع و مکان‌های این چنینی دارد. ضمن اینکه دید خود من نسبت به این مسئله مثبت است.

به نظر شما چطور می‌شود مردم  را در این موزه باغ با خواص دارویی گیاهان آشنا کرد؟

در بخش نمایشگاه این موزه باغ یک سری تصاویر و تابلو در خصوص هر گیاه وجود دارد که این تصاویر بارکد دارند و در صورتی که گوشی همراه خود را به این بارکد نزدیک کنید، می‌توانید اطلاعات مربوط به این گیاهان دارویی  و نحوه کشت و کار آن را در درون سایت این موزه باغ ببیند که به نظر من این روش می‌تواند موجب ماندگاری خواص این گیاهان دارویی در ذهن مراجعه‌کنندگان  این موزه باغ باشد چرا که ضمن اینکه این مخاطبین می‌توانند تصویر اجزای گیاه را بینند و با خواص دارویی آن آشنا می‌شوند. همچنین قرار است کارگاه‌های گیاهان دارویی نیز برگزاری شود که می‌تواند به نوعی موجب این شود که مردم با خواص دارویی این گیاهان  تاحدودی آشنا شوند.

در بخش بیرونی این مرکز که گیاهان زینتی به فروش می‌رود آیا نمونه‌های خاص گیاهان زینتی را هم به فروش می‌رسانید یا نه بیشتر نمونه‌های آپارتمانی را هدف قرار داده‌اید؟

در این مرحله با توجه  به اینکه هنوز این مکان به افتتاح نرسیده است، بیشتر گیاهان آپارتمانی معمول  که  مردم با آن آشنایی دارند به فروش می‌رسد اما در مراحل بعدی بونسای‌های خاص  و نمونه‌های گران‌قیمت را برای فروش خواهیم آورد. در کنار این موضوع بنا است که یک گلخانه کوچک نیز جهت نگهداری این گیاهان زینتی در کنار این موزه باغ در نظر گرفته است تا در ایام زمستان نگهداری این گیاهان مشکلی وجود نداشته باشد.