الهام احمدی- بعد از گذشت ۴۸ دوره برگزاری آزمون سراسری، مسئولان و متولیان به این نتیجه رسیده‌اند که این شیوه جذب و پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها علاوه بر آسیب‌های روانشناسی و جامعه‌شناسی که بر جامعه تحمیل می‌کند، روش مردودی در سیستم‌های آموزشی دنیا محسوب می‌شود. اگرچه این مسأله توسط متولیان آموزشی پذیرفته شده و در این راستا پذیرش بیش از ۸۵ درصد رشته‌های دانشگاهی بدون آزمون صورت می‌گیرد، اما گویا تا رسیدن به روش جایگزین مطلوب برای پذیرش دانشجو راه زیادی در پیش است.

در ایران از اواخر دهه چهل تاکنون، پذیرش در دانشگاه‌ها از طریق کنکور سراسری صورت می‌گیرد، اگر چه در ابتدا اشکالات این نحوه پذیرش دانشجو نمود زیادی نداشت، اما با گذشت سال‌ها از این نوع پذیرش به اعتقاد کارشناسان به دلایلی از جمله حافظه‌محور بودن سوالات آزمون، تعیین تکلیف سرنوشت داوطلبان در آزمون چند ساعته و تحمیل فشار و استرس به داوطلبان و خانواده‌های آن‌ها و در نهایت پذیرش بر اساس رتبه در رشته‌های مختلف و نه بر اساس توانمندی و استعداد، این شیوه پذیرش دانشجو مردود بر شمرده می‌شود.

به طور کلی حذف کنکور پس از سال‌ها اما و اگر به عنوان یک قانون در مجلس نهم تصویب شد که بر اساس آن باید در یک فرآیند چندساله ۸۵ درصد معدل دانش‌آموزان در ورود به دانشگاه تأثیر داشته باشد و تنها در برخی رشته‌های خاص که متقاضی زیادی دارند، کنکور برگزار شود. بر همین اساس مسئولان آموزش عالی کشور پس از کش و قوس‌های بسیار از سال ۹۷ حذف مرحله‌ای و تدریجی کنکور را بطور جدی آغاز کردند و بر این اساس آزمون سراسری تیر ماه ۹۸ تنها برای رشته‌های پر متقاضی که ۱۵ درصد ظرفیت دانشگاه‌ها را شامل می‌شود برگزار شد که به دلیل عدم شفافیت در برخی از بخش‌ها داوطلبان را دچار سردرگمی کرده و ابهامات زیادی را در بر داشت.

موضوعی که تورج رحمانی، معاون دانشگاه پیام نور زنجان در گفت‌وگو با صدای زنجان به آن اشاره داشته و عنوان کرد: متأسفانه به دلیل برخی از ابهامات موجود سردرگمی و استرس مضاعفی بر داوطلبان و خانواده‌های آنان وارد آمده است به ویژه افرادی که با سوابق تحصیلی باید در دانشگاه پذیرفته شوند.

ضرورت اطلاع‌رسانی از سوی رسانه‌ها برای کاهش استرس داوطلبان و خانواده‌هایشان

وی با تأکید بر لزوم اطلاع‌رسانی لازم به داوطلبان برای شفاف‌سازی روند موجود از سوی رسانه‌ها و جلوگیری از ضایع شدن حق و حقوق افراد خاطرنشان کرد: وزارت علوم امسال حذف کنکور را تجربه کرد و به طور یقین خلاء‌ها و مشکلات را در صورت ادامه‌دار شدن این رویه برای سال‌های آینده احصاء می‌کند ولی این اطلاع‌رسانی می‌تواند در کاهش استرس به وجود آمده در جامعه بسیار تأثیرگذار باشد تا شاهد تبعات اجتماعی آن نباشیم.

این مسئول دانشگاه پیام‌نور با اشاره به این‌که راهکارهایی که برای کنکور و حذف آن ارائه شد منجر به حذف 85 درصد از ظرفیت‌های کنکور از دفترچه شد که مربوط به دانشگاه‌های پیام نور و موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی است، بیان کرد: بخش عمده‌ای از ظرفیت دانشگاه‌ها متعلق به همین دانشگاه‌های مذکور است تا جایی که در سال‌های گذشته 85 درصد از پذیرفته‌شدگان کنکور به این مراکز معرفی می‌‌شدند.

به گفته این مسئول در کنکور امسال با تغییرات اعمال شده در زمان ثبت نام از داوطلبان کنکور سوال شد که آیا تمایلی به شرکت در دانشگاه‌هایی که با سوابق تحصیلی دانشجو پذیرش می‌کنند دارید یا خیر، تا در صورتی که اسم شرکت‌کننده در کد رشته محل‌های 15 درصد باقی‌مانده نبود سازمان سنجش سوابق تحصیلی آنان را مد نظر قرار دهد.

گلایه از عدم درج رشته محل‌هایی که با سوابق تحصیلی جذب دانشجو دارند

وی ضمن انتقاد از این موضوع که در دفترچه کنکور به هیچ عنوان قید نشده است که کدام دانشگاه‌ها و در چه رشته‌هایی و با چه سوابقی اقدام به پذیرش دانشجو می‌کند، عنوان کرد: این شرایط اختیار را از داوطلب سلب می‌کند چرا که نمی‌داند با پذیرش این موضوع سازمان سنجش او را به کدام دانشگاه و در چه رشته‌ای به مراکز آموزش عالی که با سوابق تحصیلی دانشجو پذیرش دارد، معرفی می‌کند.

رحمانی با تأکید بر این‌که ابهامات موجود کارایی روش فعلی را زیر سوال می‌برد، خاطرنشان کرد: کسانی که تصور می‌کنند جزو 15 درصد نیستند باید به صورت حضوری و یا از طریق سایت سازمان سنجش ثبت نام خود را انجام دهند.

وی با بیان این مطلب که اکثر داوطلبان خود را جزو 15 درصد تصور کرده و همه داوطلبان برای رشته‌های تاپ کنکور و 6 هزار ظرفیت با هم رقابت می‌کنند، افزود: همه این دواطلبان تا اعلام نتیجه نهایی منتظر می‌مانند و برای ثبت‌نام در دانشگاه‌های پیام نور و موسسات آموزش عالی مراجعه نمی‌کنند تا تکلیفشان مشخص شود.

معاون دانشگاه پیام نور زنجان با اشاره به این‌که با اعلام نتایج نهایی دانشگاه‌های پیام نور و موسسات آموزش عالی که با توجه به سوابق تحصیلی داوطلب دانشجو پذیرش می‌کند به یکباره با حجم عظیم مراجعه‌کننده برای ثبت نام مواجه می‌شوند، بیان کرد: از یک میلیون داوطلب 190 هزار نفر در دانشگاه‌ها با توجه به رتبه کنکورشان پذیرفته شده‌اند و مابقی 800 هزار نفر باقی مانده دچار استرس شدند که چه باید بکنند.

تکلیف داوطلبان کنکور با سوابق تحصیلی مشخص نیست

وی با بیان این مطلب که در سال‌های گذشته همه داوطلبان بلاخره در یک رشته و دانشگاهی با توجه به رتبه خود پذیرفته می‌شد و تکلیف دانشجو با خودش مشخص بود ولی امسال اینگونه نیست، خاطرنشان کرد: وضعیت فعلی یک استرس مضاعفی به خانواده و داوطلب وارد کرده است چرا که در مهرماه قرار داریم و هنوز تکلیف مشخص نشده است.

به گفته این مسئول داوطلبان استرس خود را به عوامل دانشگاه و ثبت‌نام کنندگان انتقال می‌دهند که ما هم باید جوابگو باشیم، ابهاماتی در این زمینه وجود دارد تا جایی که معلوم نیست نتایج پذیرش داواطلب با سوابق تحصیلی چه زمانی اعلام می‌شود.

وی با تأکید بر این‌که دانشگاه پیام نور برای کاهش استرس‌های موجود تمامی مراحل ثبت نام داوطلبان را به شراط ارائه مدارک از سوی آنان به صورت رایگان در محل دانشگاه انجام می‌دهد، یادآور شد: فعلاً معلوم نشده که نتیجه این ثبت نام های انجام شده چه زمانی مشخص می‌شود تا داوطلبان نیز از این استرس جذب در دانشگاه رها شوند.

شفافیت وجود ندارد

 رحمانی با بیان این‌که دانشگاه‌های پیام نور و موسسات آموزش عالی نیز ظرفیت‌هایی برای پذیرش دارند و به گونه‌ای نیست که بتوانند تمامی داوطلبان را در رشته‌های مورد علاقه‌شان جذب کنند، بیان کرد: انگار هنوز این رقابت پشت قضایای فعلی وجود دارد و فقط ظاهراً کنکور حذف شده است و صرفاً صورت مسئله را پاک کردیم و شفافیت لازم وجود ندارد.

وی با تأکید بر این‌که عدم شفافیت‌های موجود در حوزه حذف کنکور بخشی به مدیریت آموزشی قبلی وزارت علوم مرتبط بود، یادآور شد: از یک ماه پیش معاونت آموزشی تغییر یافت و با انرژی جدیدی وارد کار شده است ولی باید تبعات اشتباهات مدیران گذشته را بپذیریم.

این مسئول دانشگاه پیام نور معتقد است رسانه‌ها باید در وضعیت کنونی و کاهش اضطراب داوطلبان و خانواده‌های آنان اطلاع‌رسانی لازم را داشته و شفاف‌سازی کنند، خاطرنشان کرد: رسانه‌ها در انتقال اطلاعات درست به داوطلبان باید کمک حال باشند.

به گفته رحمانی برخلاف سال‌های گذشته که ظرفیت تمامی دانشگاه‌ها در رشته‌های مختلف به داوطلبان معرفی می‌شد امسال تمامی این موارد از دفترچه حذف شده است، بیان کرد: در حال حاضر صرفاً کد رشته محل‌های دانشگاه‌های مادر و تمام دولتی در دفترچه کنکور قید شده بود و مابقی رشته‌ها حذف شده است و داوطلبانی که در ردیف 15 درصد قرار نگرفتند باید به دانشگاه مد نظر خود به صورت حضوری مراجعه کرده و اطلاع لازم از نحوه پذیرش با سابقه تحصیلی کسب کند.

حذف تکمیل ظرفیت از کنکور امسال یک ضعف بود

وی با بیان این‌که هنوز برخی از داوطلبانی که جزو 15 درصد پذیرفته‌شدگان قرار دارند نیز تکلیفشان روشن نشده است چرا که بعضی از آن‌ها علاقه‌ای به رشته یا محل پذیرفته شده ندارند، گفت: در سال‌های گذشته تکمیل ظرفیت این مشکل را برطرف کرده بود و داوطلبان امکان شرکت در رشته‌های دارای ظرفیت خالی بودند ولی امسال این فرصت وجود ندارد.

به گفته معاون دانشگاه پیام نور زنجان باقی‌ داوطلبان که نتوانستند در دانشگاه‌های مادر و تاپ پذیرفته شوند برای ادامه تحصیل خود مجبورند به سایت سازمان سنجش مراجعه کرده و سوابق خود را بارگذاری کنند تا شاید در هفته اول مهر ماه در دانشگاه‌های پیام‌نور و موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی پذیرفته شوند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا دانشگاه پیام نور آمادگی جذب و پذیرش تعداد قابل توجهی از دانشجویانی که با سوابق تحصیلی متقاضی جذب هستند را دارد یا خیر، ابراز کرد: ظرفیت‌های دانشگاه پیام نور نیز در برخی رشته‌ها محدود بوده ولی با این حال امکان تغییر رشته به داوطلب را می‌دهد و داوطلبان با جذب در رشته‌های نزدیک به رشته مورد علاقه‌شان پس از  گذراندن یک ترم و واحدهای مشترک با داشتن معدل بالای 12 با معادل‌سازی امکان تحصیل در رشته مورد علاقه‌شان فراهم می‌شود.

رحمانی با اشاره به این‌که در صورتی که دانشجویان در چهار روز مهلت داده شده نتوانستند سوابق خود را در سایت سنجش بارگذاری کنند دانشگاه پیام نور آمادگی لازم را برای این موضوع اعلام کرده است، گفت: مشاوره و اخذ مدارک لازم از داوطلب و ثبت نام رایگان تمامی مراحل بخشی از استرس داوطلبان را کاسته است.

تأخیر دو هفته‌ای در آغاز سال تحصیلی ورودی‌های مهر ماه پیام نور

وی در پاسخ به این سوال که آیا دانشجویان پذیرفته شده با سوابق تحصیلی در دانشگاه پیام نور از نیمه دوم تحصیل خود را آغاز می‌کنند یا خیر، افزود: با وجود عدم شفافیت در این بخش خوشبینیم که نتیجه این ثبت‌نام‌ها در هفته اول مهر ماه اعلام شود که در صورت وقوع این امر دانشجویان بلافاصله بعد از اعلام نتایج سوابق تحصیلی ترم‌ خود را آغاز کنند از همین رو امسال سال تحصیلی ورودی‌های مهر ماه را  با دو هفته تأخیر آغاز می‌کنیم.

این مسئول در بیان راهکار خود برای وضعیت فعلی و کاهش سردرگمی داوطلبان این‌گونه عنوان کرد: داوطلبان برای کاهش استرس و نگرانی خود به صورت حضوری به دانشگاه پیام نور مراجعه کرده و هرگونه ابهامات خود را با مشاوران و کارشناسان مربوطه در محل در میان بگذارند.

وی با تأکید بر این‌که دانشگاه پیام نور مرکز زنجان برای هر سال تحصیلی بیش از 2 هزار نفر ظرفیت برای پذیرش دانشجو دارد، افزود: همه ساله یک هزار و 300 نفر دانشجو جذب می‌کنیم ولی این همه ظرفیت دانشگاه پیام نور نبوده و با توجه به انتخاب رشته‌های دانشجویان بوده است و ظرفیت کامل برای دانشگاه در سه چهار سال گذشته محقق نشده است چرا که در برخی از رشته‌ها هیچ علاقه‌مندی وجود نداشته است.

به گفته این مسئول امسال هیچ رشته جدیدی برای ما ابلاغ نشده است، افزود: دانشجویان متقاضی تحصیل در دانشگاه پیام نور نگران پرداخت شهریه‌های خود نباشند چرا که وام‌های بلندمدت با بهره‌های بسیار پایین به دانشجویان پرداخت می‌شود تا جایی که بتواند هزینه‌ تمامی ترم‌های خود را پوشش دهد.