لیلا محمدی- سرپرست شهرداری زنجان با اشاره به برگزاری نشستی با موضوع بررسی وضعیت طرح ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی با حضور مسئولان دستگاه‌های ذیربط در محل دفتر مدیرکل بازرسی استانداری گفت: متاسفانه با گذشت 28 ماه از اختصاص محلی برای استقرار شرکت تعاونی ساماندهی کارگران، این شرکت نتوانسته است به تعهدات خود عمل کرده و کارگران را از میدان 15 خرداد و ارگ جمع‌آوری کند. در نتیجه از نظر ضوابط شهرداری شرکت تعاونی ساماندهی کارگران ساختمانی و فصلی استان توانایی اجرای طرح مربوطه را ندارد و طبق قانون باید این محل را تخلیه کند.

رکود و رخوت شدید بازار مسکن و ساخت‌وساز در چند سال گذشته سبب شده تا معضل کارگران فصلی و مشکلات معیشتی و اقتصادی این قشر بیش از گذشته رنگ و بویی از جنس نگرانی به خود بگیرد، طبق اظهارات مسئولان ذیربط، تعداد کارگران ساختمانی و فصلی استان بیش از 30 هزار نفر تخمین زده شده است.

فراموش‌شدگان

احمد یکی از کارگران ساختمانی زنجان در گفت‌وگو با صدای زنجان گفت: رکود بازار مسکن کمر خانواده‌های کارگری بخش ساختمان را شکسته است، قبل از اینکه مسکن مهر با بی‌مهری مسئولان روبه‌رو شود بارقه‌هایی از امید در دل این افراد زحمت‌کش بود. ما بی‌صبرانه منتظریم تا پروژه مسکن اجتماعی دولت آغاز و زمینه برای حضور کارگران در عرصه ساختمان‌سازی فراهم شود.

او ضمن ابراز تاسف از عدم تعیین تکلیف مسئولان و بی‌توجهی آنان به وضعیت کارگران ساختمانی عنوان کرد: بسیاری از افرادی که دم از حمایت و ساماندهی کارگران فصلی می‌زنند عمق و تلخی فقر را احساس نکرده‌اند، تصور اینکه مردی صبح زود به امید کسب درآمد از خانه خارج شود اما غروب دست‌خالی و شرمنده برگردد غم‌انگیزترین حالت غمگین شدن است. باور کنید از نگاه کردن به چشمان دختر و همسرم شرم دارم.

این کارگر زنجانی تصریح کرد: مسئولان اصولا جامعه کارگری را به رسمیت نمی‌شناسند چرا که اگر مشکلات این قشر برای آن‌ها مهم بود تاکنون اقدامی برای حل آن می‌کردند.

با نگاهی گذرا در شهر زنجان می‌توان دریافت که میدان‌های دروازه ارگ و 15 خرداد محل اصلی تجمع کارگران فصلی در طول سال است، مکان‌هایی که در هر ساعت از شبانه‌روز تعداد زیادی کارگر در حاشیه آن منتظر این هستند که ماشینی مقابل آن‌ها ترمز کند.

حضور بی‌ضابطه کارگران فصلی در کنار خیابان علاوه بر برهم زدن مبلمان شهری مشکلات اجتماعی و تردد را نیز برای عابران پیاده و تاکسی‌ها ایجاد می‌کند. شهرداری زنجان حدود سه سال پیش محلی را جهت استقرار کارگران به امید جمع‌آوری آنان از میادین اصلی شهربه شرکت تعاونی کارگران ساختمانی و فصلی اختصاص داد اما آنچه مسلم است این است که کارگران از حضور در این محل و در برخی موارد ثبت‌نام در سامانه بانک اطلاعاتی شرکت امتناع می‌کنند.

کارگران معتقدند به هر میزان‌ که مسئولان دولتی استان در زمینه معیشت، امنیت شغلی کارگران فصلی بی‌توجه هستند، شهرداری و مجموعه مدیریت شهری به جز سوله‌ای که برای فعالیت شرکت تعاونی ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی اختصاص داده، اقدام عملی برای استقرار کارگران ساختمانی که منجر به اعزام آنان به محل کار، اشتغال و ایجاد درآمد برایشان شود، انجام نداده است.

تاکید مسئولان برای ساماندهی کارگران ساختمانی و فصلی

خردادماه امسال بود که دادستانی با ارسال نامه‌ای به شهرداری خواستار تسریع در اجرای طرح ساماندهی کارگران ساختمانی و فصلی شد. در این نامه تاکید شد با توجه به تجمع کارگران در میادین اصلی شهر که سبب ایجاد چشم‌انداز نامناسب شهری شده و بعضا موجبات درگیری و شلوغی محل و انجام اقدامات مجرمانه را فراهم می‌کند لازم است موضوع ساماندهی کارگران و دلالت آنها به شرکت تعاونی صنفی ساماندهی استادکاران و کارگران فصلی و ساختمانی استان که دارای مجوز بوده اقدام خوب و سازنده دانست که می‌تواند بخشی از مشکلات کارگری و ساماندهی جمعیت مذکور و خلوت نمودن میادین شهری را مرتفع کند. در این راستا مقرر شد دستورات لازم در خصوص مساعدت و همکاری با شرکت مذکور جمع آوری کارگران و دلالت و راهنمایی آنها جهت عضویت در شرکت مذکور صادر تا اقدامات لازم معمول شود.

چند روز پیش بود که عباس راشاد، عضو شورای شهر زنجان در گفت‌وگو با صدای زنجان تاکید کرد: شرکت تعاونی ساماندهی کارگران ساختمانی و فصلی استان نتوانسته به طور شایسته در مسیر اهداف مدنظر شورا گام بردارد.

راشاد با بیان اینکه اصل قرارداد این بود که سامانه ثبت اطلاعات نیروهای کارگری، بنا، گچ‌کار و غیره که در حوزه ساختمانی به شهروندان خدمات می‌دهند به طور کامل با تفکیک نیروهای حرفه‌ای و آماتور گردآوری شود تا از حضور فیزیکی کارگران در میدان‌های پانزده خرداد و ارگ کاسته و سبب کاهش حجم ترافیک شود، اضافه کرد: بنا بود تا شهروندانی که به این خدمات نیاز دارند به جای مراجعه به میدان ارگ، 15 خرداد بر اساس نیاز خود به مهارت نیروها، نسبت به انتخاب آنان از طریق سامانه مجازی اقدام کنند.

این عضو شورا با بیان اینکه مقرر شد تا کیفیت و زمان فعالیت نیروی کار و بررسی آن نیز بر عهده شرکت تعاونی باشد، گفت: همانطور که گفته شد شرکت تعاونی موظف بود نسبت به ایجاد و تکمیل سامانه‌ای برای ثبت اطلاعات کل کارگران اقدام کند اما اخیرا مشکلی پیش آمده و رضایتی که ما از این مجموعه باید داشته باشیم، بسیار کم است.

عضو شورای شهر زنجان تدوین بانک اطلاعاتی مربوط به ساماندهی کارگران ساختمانی و فصلی استان را گامی در مسیر تهیه اطلاعات دقیق از تعداد نیروهای بیکار و محل زندگی آنان، تعداد نیروهای کار مهاجر از روستاها به شهرها و مرکز استان،اطلاع از میزان تخصص، مکان و ساعت کاری نیروهای کارگری، برنامه‌ریزی مسئولان استانی برای هدایت آنان به بازار کار می‌داند و معتقد است: تا کنون در اطلاعات شرکت تعاونی ساماندهی کارگران ساختمانی و فصلی استان این موارد را مشاهده نکرده‌ام.

ابهام در کارت‌های مهارت فنی‌وحرفه‌ای کارگران

ابوذر نجفی، رئیس شرکت تعاونی ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی استان در مورد رتبه‌بندی کارگران به لحاظ حرفه‌ا‌ی و آماتور بودن اعضا که یکی از وظایف شرکت تعاونی در راستای ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی استان است به صدای زنجان گفت: اسامی نزدیک به 5 هزار نیروی کارگر ساختمانی و فصلی در شهرستان زنجان در بانک اطلاعاتی شرکت تعاونی ثبت شده که از این میزان حدود 2 هزار و 500 حرفه‌ای و 2 هزار و 500 دیگر آماتور هستند.

رئیس شرکت تعاونی ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی استان در ادامه با بیان اینکه عمده کارگران ساختمانی و فصلی حرفه‌ای هستند، ادامه داد: عمده کارگران حرفه‌ای برای اینکه از مزایای بیمه تامین اجتماعی بهره‌مند شوند توجهی به درجه مهارت‌شان نداشته و بدون بررسی این موضوع از سوی فنی‌وحرفه‌ای، کارت درجه سه دریافت کرده‌اند.

پایش کارت‌‌های فنی‌وحرفه‌ای

محمدرضا انصاری، مدیرکل فنی‌وحرفه‌ای استان در پاسخ به این ابهامات در گفت‌وگو با صدای زنجان ضمن رد اظهارات رئیس شرکت تعاونی ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی استان عنوان کرد: صدور کارت‌های فنی‌وحرفه‌ای بر اساس سطح سواد متقاضیان است.

انصاری با اشاره به مشکلات موجود در حوزه ساخت و سازها تصریح کرد: در گذشته در تائید صلاحیت حرفه‌ای به این موضوع توجه نداشتیم، واقعیت این است وقتی سطح سواد فرد فعال در حوزه ساخت و ساز پائین است، مشکلات نقشه‌خوانی و غیره به میان می‌آید، اگر خواهان ارتقا کیفیت ساختمان‌سازی هستیم باید به سواد توجه داشته باشیم. البته منظور ما از سطح سواد داشتن مدرک دانشگاهی و سطح سواد آنچنانی نیست و دارا بودن سطح سواد در حد راهنمایی برای ما کافی است.

مدیرکل فنی‌وحرفه‌ای استان در مورد شرایط صدور کارت فنی‌وحرفه‌ای برای استادکاران عرصه ساخت و ساز که سن بالایی داشته و تخصص‌هایشان را به صورت تجربی به دست آورده‌اند نیز گفت: شخص بی سواد با مهارت مورد سنجش قرار می گیرد، در آزمون فنی و حرفه‌ای 75 درصد نمره عملی و 25 درصد تئوری است که این اشخاص در موفقیت در آزمون و کسب نمره قبولی مشکلی ندارند.

انصاری با اشاره به برگزاری کلاس‌های ارتقای مهارت برای افراد دارای کارت فنی و حرفه‌ای درجه دو و سه اضافه کرد: کارت‌های فنی و حرفه‌ای هر پنج سال یکبار تمدید شده و افراد آیتم‌های جدید در حوزه فعالیت خود از آموزش‌های این سازمان بهره‌مند می‌شوند.

مدیرکل فنی‌وحرفه‌ای استان با بیان اینکه از ابتدای اجرای طرح (سال 88) تاکنون 40 هزار و 259 فقره کارت درجه سه، 6 هزار و 772 فقره کارت درجه دو و 2 هزار و 314 فقره کارت درجه یک صادر شده است، تاکید کرد: تائید صلاحیت حرفه‌ای به معنای واقعی کلمه، از وظایف فنی و حرفه‌ای است. قبلا از این کارتها سوءاستفاده شده و اشخاصی که در ساختمان سازی مشغول نبودند از مزیت بیمه استفاده کرده‌اند اما بعد از پایش کارت‌ها در حال حاضر تنها زحمتکشان و فعالان این حوزه صاحب این کارت می‌شوند.

درخواست برای ورود شورای تامین

ابوذر نجفی، رئیس شرکت تعاونی ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی استان با اشاره به ثبت اسامی نزدیک به 5 هزار کارگر ساختمانی و فصلی در شهرستان زنجان در سامانه مربوطه در مورد عدم اجرای موفق طرح ساماندهی کارگران ساختمانی و فصلی توسط این شرکت به صدای زنجان گفت: تاکنون برای جلب حضور کارگران در شرکت تعاونی و اعزام آنان به محل‌های کار اقدامات تبلیغی و حمایتی متعددی انجام داده شده اما واقعیت این است اگر خواهان جمع‌آوری کارگران از میادین سطح شهر هستیم دستگاه‌های متولی به ویژه شهرداری باید زمینه را برای عملیاتی شدن اهداف مربوطه به ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی فراهم کنند چرا که شرکت تعاونی ابزار تشویقی برای ترغیب کارگران جهت حضور در شرکت را در دست ندارد.

نجفی بهره‌مندی کارگران عضو شرکت تعاونی از خدمات بیمه‌ای از جمله بیمه مسئولیت، جمع‌آوری کارگران فصلی و ساختمانی از میدان‌های سطح شهر و استقرار آنان در محل ثابت و دارای امکانات رفاهی، نظام‌مند شدن خدمات ساختمانی و سایر خدمات کارگری به کارفرمایان و شهروندان متقاضی بکارگیری نیروی کار، اعزام نیروهای بومی استان به مکان‌های نیازمند نیروی کار و جلوگیری از مهاجرت نیروهای کارگری بومی به خارج از استان را از اهداف اصلی طرح ساماندهی کارگران ساختمانی و فصلی اعلام کرد و گفت: متاسفانه نه شهرداری و نه دستگاه‌های اجرایی استان در پروژه‌های عمرانی خود از نیروهای کارگری تحت پوشش شرکت تعاونی استفاده نمی‌کنند. مسئولان اگر خواهان پیشرفت شرکت تعاونی در حوزه ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی هستند باید به این مهم توجه جدی داشته باشند. در حال حاضر نظام مهندسی ساختمان برای پیوستن به این طرح مشکلی دارد و مسئولان مجموعه می‌گوید اگر شهرداری حمایت کند و در حین صدور پروانه ساختمان کارفرما را مکلف به بکارگیری نیروی کار تحت پوشش شرکت کند این مجموعه مشکلی در حوزه همکاری با شرکت را ندارد.

** شهرداری حمایت نمی‌کند

رئیس شرکت تعاونی ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی استان ادامه داد: مدت زمان فعالیت نیروی فضای سبز شهرداری شش ماه در سال است. چه می‌شود مسئولان شهرداری چشم‌شان را بر فامیل بازی ببندند و نیروهای تحت پوشش شرکت تعاونی ساماندهی کارگران ساختمانی و فصلی را بکار گیرد؟ این افراد چشم داشتی به کار شهرداری و رسیدن به منصب تحت هر عنوانی را ندارند آنان برخلاف نورچشمی‌ها با اسم نیروی فضای سبز قصد ورود به بخش اداری این مجموعه را ندارند.

نجفی ضمن ابراز تاسف از عدم جدی گرفتن نامه ارسالی دادستانی به شهرداری در خصوص تسریع در اجرای طرح ساماندهی کارگران ساختمانی و فصلی ابراز کرد: متاسفم برای سرپرست شهرداری زنجان که نامه دادستانی خطاب به شهردار زنجان مبنی بر اقدام فوری برای ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی مستقر در میدان‌های ارگ و 15 خرداد شده است را جدی نمی‌گیرد و می‌گوید: هر کس که به دادستانی مراجعه کند، این نامه را می‌تواند دریافت کند! این نامه سر از کارگزینی شهرداری درآورده است، آیا دستور دادستانی به جای اجرا باید به کارگزینی ارجاع داده شود؟

وی اضافه کرد: پس از پیگیری‌های شرکت تعاونی ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی، شهرداری به این جمله که «شهرداری مکان فیزیکی به مساحت 700 مترمربع برای فعالیت به شرکت تعاونی ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی را تامین و به وظیفه خود در قبال اجرای این طرح عمل کرده است» مسئولیت اجرای این طرح را متوجه شرکت تعاونی دانست. ما تاکنون نزدیک 70 میلیون تومان برای تجهیز و ساخت بخش‌های این مکان هزینه کرده‌ایم. حدود 3 ماه قبل و پس از صدور مجوزهای قانونی برای درآمدزایی شرکت 3 باب مغازه را با هزینه شخصی خود در محل این ساختمان ایجاد کردیم و اجاره دادیم. این شرکت مطمئنا از حق خود کوتاه نمی‌آید.

نجفی در پاسخ به این اظهارات گفت: اگر شهرداری تا این حد به حقوق مردم پایبند است بهتر بود جلوی ریخت و پاش‌ها را می‌گرفت تا مسئولان رده بالای این مجموعه سر از مراجع قانونی درنمی‌آوردند.

رئیس شرکت تعاونی ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی استان با بیان اینکه متاسفانه شهرداری به جای حمایت ترجیح می‌دهد پاس‌کاری کند و می‌گوید مشوق شما در حوزه ارائه خدمات بیمه‌ای به کارگران باید اداره کار باشد نه شهرداری، ادامه داد: ما هم این اظهارات را می‌پذیریم اما مسئولان شهرداری نباید چشم‌شان را به خدمات شرکت ببندند و در حوزه ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی توپ را به زمین شرکت بیاندازند.

نجفی خواستار ورود شورای تامین به طرح ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی شد و گفت: اجازه نمی‌دهیم برخی با رانت شورا حق کارگران را تضییع کنند. متاسفانه تعدادی از فعالان صنف کارگری، شرکت تعاونی را تخریب و فعالیت این مجموعه را نادیده می‌گیرند، آنان قصد دارند با ورود به شورای شهر به عنوان عضو، حق کارگران را تضییع کنند هر چند تاکنون نیز از هر اقدامی علیه شرکت تعاونی در راستای اجرای طرح ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی کوتاهی نکرده‌اند.

رئیس شرکت تعاونی ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی استان عدم آشنایی مردم با فعالیت شرکت تعاونی و اخذ مبالغ از کارگران از سوی برخی احزاب و تشکل‌های کارگری که سبب ایجاد نارضایتی کارگران شده است را از اصلی‌ترین دلایل عدم استقبال کارگران از طرح ساماندهی کارگران ساختمانی و فصلی در شهرستان زنجان اعلام کرد.

وی با اشاره به فعالیت نزدیک به 3 هزار نفر کارگر ساختمانی و فصلی در ابهر، بیش از 3 هزار نفر در خرمدره و اشتغال 6 هزار نفر در طارم خاطرنشان کرد: معتقدیم اگر این طرح در شهرستان زنجان موفق شود قطعا سایر شهرستان‌ها برای ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی‌شان شرکت تعاونی را همراهی می‌کنند.

اختصاص مکان برای فعالیت از سوی شهرداری کافی نیست

حجت‌الاسلام رضا جهانشاهلو، از فعالان عضو شرکت تعاونی ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی استان نیز با تائید اظهارات نجفی اجرای موفق طرح ساماندهی کارگران را صرفا با همراهی شورای تامین ممکن دانست و گفت: اختصاص یک زمین و مکان برای فعالیت از سوی شهرداری کافی نیست و حمایت آنچنانی محسوب نمی‌شود. اجرای طرح ساماندهی کارگران ساختمانی و فصلی نیازمند خرد جمعی است. شورای تامین می‌تواند با ورود به این موضوع سبب تسهیل در ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی شود.

جهانشاهلو با بیان اینکه تا زمانی که کارگران ساختمانی شهرستان زنجان ساماندهی نشده است، کارگران استان ساماندهی نمی‌شوند، عنوان کرد: متاسفانه مسئولان تا به امروز در این زمینه شعار داده‌اند و از عمل‌گرایی غفلت کرده‌اند.

غلامحسن احمدی، سرپرست شهرداری زنجان در این رابطه در گفت‌وگو با صدای زنجان با بیان اینکه شهرداری حدود 2.5 سال پیش طی قراردادی محل بازارچه 22 بهمن سابق را با هدف ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی به شرکت تعاونی ساماندهی کارگران ساختمانی و فصلی استان اختصاص داد، اضافه کرد: مقرر شد تا یک سال این زمین رایگان در اختیار شرکت قرار گیرد، حتی در این راستا حمایت‌هایی برای استقرار و نصب بنر و غیره شامل حال شرکت تعاونی شد.

وی با بیان اینکه متاسفانه مسئولان شرکت تعاونی ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی استان با گذشت 28 ماه از فعالیت هیچ اقدامی در حوزه تمدید فعالیت شرکت نکرده‌اند، ساماندهی کارگران ساختمانی و فصلی و جمع‌آوری آنان از میدان ارگ و 15 خرداد را از مهم‌ترین و اصلی‌ترین موارد شهرداری دانست که باید در راستای دفاع از حقوق کارگران و ایجاد رضایمندی مردم از سوی این شرکت عملیاتی می‌شد اما مورد توجه جدی قرار نگرفته است.

احمدی با تاکید بر اینکه شرکت تعاونی کارگران فصلی و ساختمانی استان در حوزه جمع‌اوری کارگران و برگزاری دوره‌های آموزشی هیچ کاری نکرده است، ابراز کرد: متاسفانه مسئولان شرکت تعاونی بدون مجوز، مجموعه‌ای را که به صورت امانی از شهرداری دریافت کرده بودند اجاره دادند و به بیانی دیگر از اهداف اصلی دور شدند. به همین دلیل شهرداری دیگر با این شرکت برنامه‌ای ندارد.

سرپرست شهرداری زنجان با اشاره به برگزاری نشستی با مسئولان دستگاه‌های ذیربط در محل دفتر مدیرکل بازرسی استانداری تصریح کرد: از نظر ضوابط شهرداری شرکت تعاونی ساماندهی کارگران ساختمانی و فصلی استان توانایی اجرای طرح مربوطه را ندارد و طبق قانون باید این محل را تخلیه کند. شهرداری اگر این اقدام را نکند طبق قانون متخلف شناخته می‌شود، ما پس از گذشت 28 ماه و در راستای ملزم دانستن خود به لزوم ساماندهی کارگران ساختمانی و فصلی و حفظ منافع عمومی این تصمیم را گرفته‌ایم.

وی اضافه کرد: در نظر داریم مسئولیت ساماندهی کارگران ساختمانی و فصلی استان را به سازمان ساماندهی مشاغل شهری شهرداری واگذار کنیم و سپس با همکاری اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی، فرمانداری و سایر مسئولان ذیربط، اشخاص حقیقی و حقوقی واجد شرایط را برای این امر انتخاب نماییم.

سرپرست شهرداری زنجان در پاسخ به اظهارات شرکت تعاونی ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی استان در زمینه صرف هزینه میلیونی برای تجهیز بخش‌های سوله اختصاصی شهرداری برای آغاز به کار این مجموعه عنوان کرد: طبق قراردادی که منعقد شد شرکت برای فعالیت باید تجهیزات موردنیاز خود را با هزینه خود تامین و خریداری می‌کرد.

احمدی تکمیل بانک اطلاعاتی 5 هزارنفری کارگران از سوی شرکت تعاونی را اقدامی مثبت دانست و گفت: در این مورد باید اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان نظر دهد، ما می‌گوئیم هدف اصلی شهرداری جمع‌اوری کارگران از میدان‌های ارگ و 15 خرداد بود که این شرکت نتوانست کاری برای آن انجام دهد.

این مسئول در پاسخ به انتقادات مسئولان شرکت تعاونی در زمینه عدم اقدام جدی از سوی شهرداری در زمینه تکلیف پیمانکاران دستگاه‌ها برای استفاده از کارگران تحت پوشش این شرکت گفت: باید در چارچوب قرارداد کار کنیم. بکارگیری نیروهای کار شرکت تعاونی در پروژه‌های عمرانی از سوی سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی باید در چارچوب مجموعه‌های ذیربط انجام گیرد. وظیفه شهرداری در اجرای این طرح، تسهیل‌گری است. مسئولان شرکت انتظار دارند دستگاه‌های دولتی کارگران را از میادین جمع‌آوری کرده و آن‌ها را به دفتر شرکت ببرند. شرکت تعاونی ساماندهی کارگران ساختمانی و فصلی استان به عنوان بخش خصوصی باید قدرت اجرای برنامه محوله را داشته باشد.