زهره میرعیسی‌خانی- 57 نماینده مجلس طرح یک فوریتی رفع انحصار از زبان انگلیسی در نظام آموزش همگانی کشور را به هیئت ‌رئیسه مجلس ارسال کردند. بر اساس این طرح، آموزش زبان‌ انگلیسی از برنامه مدارس حذف و اختیاری اعلام می‌شود و دانش‌آموزان برای یادگیری می‌توانند به آموزشگاه‌های آزاد مراجعه کنند.

به اعتقاد برخی نمایندگان مجلس، هم‌اکنون زبان انگلیسی در مدارس اجباری است و در این میان برخی دانش‌آموزان علاقه‌ای به تحصیل در دانشگاه را ندارند، بنابراین اجبار در زبان انگلیسی می‌تواند در ضعف تحصیل این گروه از دانش‌آموزان تاثیرگذار باشد.

همچنین نمایندگان اعلام کردند دانش‌آموزانی که با هدف مهارت آموزی و ورود سریع به بازار کار مسیر تحصیل در شاخه‌های کارودانش و فنی‌وحرفه‌ای را انتخاب کردند، به‌نظر می‌رسد ضرورتی به یادگیری زبان نداشته باشند. علاوه بر این نمایندگان در بندی از این طرح آورده‌اند، از تاریخ تصویب این قانون آموزش و پرورش مکلف است آموزش‌های زبان‌های موضوعی این قانون و زبان انگلیسی را صرفا از طریق آموزشگاه‌های آزاد تحت نظارت آن وزارتخانه و حداکثر معادل سه سال تحصیلی منحصرا برای دانش‌آموزان مقطع دبیرستان ارائه کند.

در مناطق دورافتاده و محروم که به هیچ‌عنوان امکان برقراری آموزشگاه‌های آزاد و ارائه آموزش در همه زبان‌های مورد تایید فراهم نیست، آموزش و پرورش می‌تواند با همکاری یکی از دانشگاه‌های مجری طرح و با توجه به تقاضای غالب دانش‌آموزان امکان آموزش فشرده یک یا دو زبان فقط برای دانش‌آموزان شاخه نظری اقدام کند.

عده‌ زیادی از کارشناسان بر این باورند که آموزش زبان انگلیسی در آموزشگاه‌ها موجب خصوصی‌سازی آموزش می‌شود و این خلاف اصل 30 قانون اساسی است. عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس درباره هدف از ارائه طرح رفع انحصار از زبان انگلیسی در نظام آموزشی همگانی کشور گفت: هدف کسانی که رفع انحصار از زبان انگلیسی را مطرح کرده‌اند، این است که منحصرا زبان انگلیسی در مدارس تدریس نشود و زبان‌های دیگر هم در مدارس و دانشگاه‌ها آموزش داده شوند.

 میرزاده افزود: نه درس زبان انگلیسی و نه معلمان این درس از مدارس حذف نخواهند شد، در ضمن موضوع مطرح شده، صرفا یک طرح است. کسانی که این طرح را عنوان کردند هدف اصلی شان این بوده که بالاخره اجازه بدهیم زبان‌های دیگر نیز در محافل علمی ما آموزش داده شود.

این در حالی است که بر اساس مطالعات سازمان بین‌المللی تحصیلی EF که به مدت شش سال در 60 کشور غیرانگلیسی زبان و بر روی 5 ‌میلیون نفر آزمون انجام گرفته شد، کشورهای سوئد، نروژ، هلند، استونی، دانمارک، اتریش و فنلاند حائز بالاترین رتبه‌ها در آموزش این زبان شدند و کشور ما در رتبه چهل‌ویکم این جدول و پایین‌تر از ترکیه و امارات متحده عربی در منطقه، در رده ضعیف قرار گرفت. بر اساس این طرح در صورت تصویب، آموزش و پرورش مکلف خواهد بود آموزش زبان‌های خارجی را از طریق آموزشگاه‌های آزاد تحت نظارت این وزارتخانه تدریس کند، یادگیری زبان خارجی را اختیاری کند و استخدام معلمان زبان را ممنوع کند.

 در این خصوص جعفر زنجانی، رئیس اداره آموزش دوره دوم متوسطه اداره کل آموزش و پرورش استان در گفت‌وگو با صدای زنجان با اشاره به اینکه دلیل اصلی وجود زبان دوم در دروس دوره متوسطه نیاز علمی است که به این مساله وجود دارد، گفت: نوع ارتباط ما در زمینه‌ی علم در جهان به گونه‌ای است که نیازمند زبان انگلیسی برای توسعه علمی هستیم.

وی ادامه داد: زبان علم امروز در دنیا زبان انگلیسی است و برای اینکه بخواهیم در زمینه علم پیشرفت داشته باشیم نیازمند زبان انگلیسی هستیم موضوعی که به نوعی نمایندگان ما از آن غافل شده‌اند.

زنجانی افزود: زبان انگلیسی صرف نظر از اینکه زبان سیاسی باشد زبان علم است چرا که تمام مقالات در سراسر جهان به زبان انگلیسی نوشته می‌شوند.

این مسئول با اشاره به اینکه به نظر می‌رسد که نباید در این زمینه احساسی و تعصبی عمل شود و باید به این موضوع با دقت بیشتری اندیشید؛ خاطرنشان کرد: منتهی موضوعی که باید به آن توجه داشت نحوه‌ آموزش زبان انگلیسی در مدارس است که بایستی بر روی این موضوع تمرکز بیشتری داشت.

وی خاطرنشان کرد: یک دانش‌آموز در طول تحصیل خود 6 سال زمان برای یادگیری زبان انگلیسی می‌گذارد که بایستی این پروسه زبان آموزی را مورد بازبینی قرار بدهیم و بررسی کنیم تا زبان به شیوه کارآمدتر آموزش داده شود.

زنجانی با اشاره به اینکه بهتر است نگاه به مساله آموزش زبان انگلیسی در مدارس نگاه علمی‌تری باشد، گفت: دانش آموزان در سال‌های آتی عمر خود با ورود به دانشگاه‌ها برای اینکه به زبان علمی مقاله بنویسند نیازمند زبان انگلیسی هستند و از همین رو است که باید به این مساله با دید علمی نگریست و عاقلانه‌تر در این زمینه اندیشید.

 در ادامه مهدی نصیری، عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان، با اشاره به اینکه من هم به صورت آکادمیک و هم به صورت آزاد در جریان آموزش زبان انگلیسی هستم، گفت: نکته این جاست که آموزش و پرورش با تربیت نیروهای معلمی که در مراکز تربیت معلم انجام می‌شود حتی اگر هدفش رسیدن به توان زبانی خوب باشد؛ تاکنون نتوانسته است در این زمینه گام موثری بردارد و در مدارس این اتفاق نیفتاده است و این موضوع را می‌توان از نظام آموزشی به صورت عمومی دریافت کرد. ضمن اینکه نتایج تحقیقات که مطالعات بر روی آموزش و پرورش و سطح زبان انگلیسی دانش‌آموزان مشخص کرده است.

وی ادامه داد: بنابراین به نظر می‌رسد وقتی معلمی را برای مدارس جذب می‌کنیم یک جورهایی «هزینه‌کرد» داریم که این امر منجر به نتایج خوبی نمی‌شود. شواهد و قرائن نشان می‌دهد که موسساتی که از خود آموزش‌ و پرورش مجوز گرفته‌اند در انجام ماموریتی که دارد آزادانه‌تر عمل می‌کنند و همین امر موجب می‌شود تا نتایج خوبی هم حاصل شود پس اگر بخواهیم این کار را بکنیم از نظر عملی به نفع ما است و این اتفاق در حال وقوع است.

وی با اشاره به برای این موضوع که چرا آموزش زبان‌ انگلیسی آن طور که باید و شاید در آموزش و پرورش اتفاق نیفتاده است دلایل متعددی داریم، گفت: سن و جنسیت فاکتور مهمی در زمینه آموزش زبان‌انگلیسی هستند و مطمئنا روشی که برای کودکان زیر هفت سال کاربرد دارد با گروه‌های سنی دیگر متفاوت است.

وی با بیان اینکه کدام یک از این فاکتورهای مورد نیاز در سیستم آموزش و پرورش به کار گرفته می‌شود، گفت: تعداد افرادی که در یک کلاس آموزشی زبان باید حضور داشته باشند و همچنین تعداد روزهایی که دانش آموزان باید به زبان انگلیسی بپردازند، بسیار اهمیت دارد و متاسفانه آموزش و پرورش نمی‌تواند این شرایط مورد نیاز را در مراکز آموزشی خود فراهم کند و فراهم کردن این شرایط برای آموزش و پرورش هزینه‌بر است.

نصیری با اشاره به اینکه نکته‌ای که در زمینه آموزش زبان انگلیسی به دانش‌آموزان در بیرون از مدارس باید مورد توجه قرار گیرد این است که آموزش و پرورش حتما بر روی این اموزش‌ها نظارت داشته باشد، گفت: آموزش زبان کاملا با بحث فرهنگی آمیخته است و نباید اجازه بدهیم که از این سمت ما دچار تهاجم فرهنگی شویم و یکی از دغدغه‌هایی که در این زمینه وجود دارد این است که کودکان در زمان آموزش زبان انگلیسی دچار تهاجم فرهنگی نشوند. ضمن اینکه در این حوزه مبحثی به نام امپریالیسم زبانی وجود دارد که وقتی کشوری می‌خواهد زبان خود را در کل دنیا گسترده کند نیاز به تبلیغ چندانی نیست چرا که آن را در کتاب‌های آموزشی خود گسترش می‌دهد.

این مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه کتاب‌های آموزشی زبان انگلیسی در مدارس تحت نظارت هستند، افزود: اگر این شرایط برای آموزشگاه‌های بیرون از مدارس هم فراهم شود مسلما جلوی تهاجم فرهنگی گرفته می‌شود.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه یکی دیگر از شرایط آموزشگاه‌ها در بیرون از مدرسه این است که بایستی افراد دو سه جلسه در هفته به آموزش زبان بپردازند، گفت: شخصا اعتقاد دارم که آموزش زبان‌های دیگری مثل آموزش زبان روسی، آلمانی و فرانسوی می‌تواند مدارس را از حالت یک بعدی آموزش زبان انگلیسی خارج کند.

وی با اشاره به اینکه دوستانی که در دانشگاه‌ها مقاله نویسی می‌کنند و مطالعه دارند‌، غالبا زبان انگلیسی خود را از آموزش و پرورش فرا‌نگرفته‌اند، گفت: نظر شخصی من این است که چه زبان انگلیسی در مدارس آموزش داده شود چه آموزش داده نشود چندان تفاوت ندارد.

نصیری خاطر‌نشان کرد: به نظر می‌رسد در بحث آموزش زبان در دانشگاه‌ها بایستی یک میزان ورود پیدا کرد و در دانشگاه‌ها در این جهت سرمایه‌گذاری کرد.