با شیوع کرونا در اوایل اسفند ماه در کشور، وزارت آموزش‌وپرورش دستورالعمل مقابله با عفونت‌های حاد تنفسی ناشی از ویروس کرونا را به مدارس ابلاغ کرد؛ بر اساس این دستورالعمل، ادارات کل آموزش‌وپرورش استان‌ها باید در یک طرح ضربتی و سراسری نسبت به برگزاری دوره آموزشی و توانمندسازی با هدف انتقال مفاهیم اصول بهداشت فردی و توصیه‌های پیشگیرانه بهداشتی در قالب محتواهای آموزشی دیداری و شنیداری به دانش آموزان و کارکنان، اقدام می‌کردند.

به گزارش روزنامه صدای زنجان در بخشی از این دستورالعمل آمده بود: نسبت به تأمین و توزیع مواد شوینده و صابون مایع کافی و سطل زباله در‌دار مجهز به کیسه‌ زباله برای تمام مراکز تابعه اعم از آموزشی و اداری اقدام و در مدارسی که فاقد لوله‌کشی صابون مایع هستند از بطری‌های صابون مایع استفاده شود، استفاده از صابون جامد ممنوع است. همچنین تجهیزات مدرسه و سرویس‌های بهداشتی باید ضدعفونی می‌شدند و مدارس نسبت به تأمین مایع ضدعفونی‌کننده مانند الکل 60 درصد (60 درصد الکل و 40 درصد آب) برای ضدعفونی تجهیزات و فضاهای مورد استفاده عمومی مانند وسایل عمومی آزمایشگاهی، ورزشی، موس و کیبورد کامپیوتر، دستگیره درها و فضاهای عمومی اقدام و سرویس‌های بهداشتی ابتدای صبح و بعد از هر زنگ تفریح شستشو و ضدعفونی شود.

سرويس‌هاي بهداشتي مدارس از جمله مکان‌هايي است که در بهداشت عمومي دانش‌آموزان و در نتيجه چگونگي سلامت آنها موثر است. رعايت اصول بهداشتي در ساخت و پس از آن چگونگي استفاده از اين سرويس‌ها از ضرورت‌هايي است که هنگام ساخت يا بازسازي مدارس بايد به آن توجه شود. بسياري از مدارس قديمي با ساختمان‌هاي کوچک و غيربهداشتي که اغلب خانه‌هاي استيجاري است، در شهرها و روستاها وجود دارند که موجب مشکلات فراواني است.

بسیاری از معلمان مناطق روستایی نسبت به ادامه‌دار شدن بیماری کرونا و اینکه ممکن است این بیماری تا مهر ماه سال آینده نیز ادامه پیدا کنند، واکنش نشان می‌دهند.

یک معلم منطقه روستایی در این زمینه گفت: درست است که در حال حاضر مدارس تعطیل هستند و هیچ نگرانی در خصوص شیوع بیماری کرونا در مدارس وجود ندارد اما باید دید که در صورت ادامه‌دار بودن روند این بیماری مسئولین چه برنامه‌هایی را پیاده خواهند کرد؟ آیا آنها همچنان به روند تعطیل کردن مدارس ادامه خواهند داد یا خیر؟

وی افزود: ادامه‌دار بودن این مسئله مسلما تبعات بسیاری خواهد داشت از جمله اینکه این مسئله به مرور زمان برای عموم مردم عادی جلوه خواهد کرد و دیگر آن چنان که باید و شاید برای آنها اهمیت نخواهد داشت.

این معلم ادامه داد: اگر روند تعطیلی مدارس ادامه یابد و مسئولین تصمیم به بازگشایی مدارس کنند باید به موارد زیادی در این زمینه توجه داشته باشند که یکی از این موارد می‌تواند رعایت بهداشت عمومی در مدارس باشد. سرویس‌های بهداشتی بسیاری از مدارس روستایی با مشکلاتی روبه رو هستند. فرسوده بودن این سرویس‌ها موجب می‌شود که رعایت بهداشت در این مدارس به سختی ممکن شود.

وی خاطرنشان کرد: آینده نامعلومی که در ادامه روند شیوع کرونا وجود دارد، تفکر به بسیاری از این موضوعات را از آدمی می‌گیرد. مسلما مسئولین امر به این موارد توجه خواهند داشت و شاید اگر آینده‌نگری در این زمینه وجود داشته باشد بتوان در این زمینه عملکرد بهتری داشت.

در این خصوص مهندس جهانگیر صفری، مدیر کل اداره نوسازی مدارس استان زنجان با اشاره به اینکه آمار دقیق مدارسی که در استان زنجان با مشکل سرویس بهداشتی مواجه هستند را آموزش‌و‌پرورش ارائه می‌کند، اظهارکرد: اداره نوسازی مدارس تنها در این زمینه سازنده سرویس‌های بهداشتی و اداره آموزش‌وپرورش استفاده‌کننده حقیقی از این سرویس‌ها است. از همین رو و با توجه به اینکه در استان بالغ بر دو هزار مدرسه وجود دارد، مسلما اطلاعاتی که در این زمینه آموزش و پرورش در اختیار ما قرار می‌دهد، بسیار اهمیت پیدا می‌کند هر چند این اداره به اطلاعات آموزش و پرورش بسنده نمی‌کند و خود به صورت میدانی به بررسی این اطلاعات می‌پردازد اما مسلما هر چه اطلاعاتی که آموزش و پرورش در اختیار اداره نوسازی قرار بدهد دقیق‌تر باشد، ما نیز عملکرد بهتری در این زمینه خواهیم داشت.

این مسئول افزود: اداره آموزش و پرورش در سال 98 در جلسه شورای آموزش و پرورش استان تعداد مدارس فاقد سرویس بهداشتی را 8 آموزشگاه اعلام کرد و این اداره کل بنا بر رسالتی که بر عهده داشت مدارس معرفی شده را به سرویس بهداشتی مجهز کرد. هرچند با توجه به اینکه در برخی از این مدارس تعداد دانش‌آموزان کم بود، برای برخی از این مدارس کانکس آماده تهیه شد. بنابراین با توجه به گزارش شورای آموزش‌و‌پرورش و طبق عملکرد اداره نوسازی می‌توان اذعان داشت که هم اکنون هیچ مدرسه‌ای در استان وجود ندارد که سرویس بهداشتی نداشته باشد.

این مسئول افزود: در حال حاضر برخی از مدارس سرویس بهداشتی دارند اما یا نتوانسته‌اند از آن بهره ببرند و یا این سرویس بهداشتی‌ها نیاز به تعمیرات دارد و نمی‌توان از آن استفاده کرد. ضمن اینکه ممکن است روستایی، مدرسه و سرویس بهداشتی داشته باشد اما آب نداشته باشد و طبیعی است که مدیر مدرسه باید در این زمینه مدیریت داشته باشد و منبع آبی برای این سرویس‌های بهداشتی فراهم آورد.

وی خاطرنشان کرد: ما در سال 96، 23 سرویس بهداشتی در قالب 17 آموزشگاه برای آموزش و پرورش ساختیم و آخرین گزارشی که  در خصوص مدارس فاقد سرویس بهداشتی داشتیم مربوط به سال 98 بود که همه این موارد را تهیه کردیم.

480 سرویس بهداشتی نیازمند بازسازی و تعمیر هستند

مدیر کل اداره نوسازی مدارس استان زنجان در پاسخ به اینکه «چه تعداد از سرویس بهداشتی مدارس استان زنجان نیازمند بازسازی و تعمیر هستند؟»، گفت: در حال حاضر 480 سرویس بهداشتی نیازمند به تعمیر‌ و بازسازی هستند که این میزان مدرسه خود نیاز به اعتباری بالغ بر 3 میلیارد و 500 میلیون تومان است و طی امسال تنها بخش کوچکی از این اعتبار تامین شده و این میزان اعتبار نیز صرف تعمیر سرویس بهداشتی مدارسی شد که به شدت نیازمند تعمیرات بودند.

تعمیرات هیچگاه به پایان نمی‌رسند

صفری با اشاره به اینکه تعمیرات اساسی در این زمینه هیچ گاه به پایان نمی‌رسد، افزود: نگهداری سرویس بهداشتی و نبود آب از مواردی است که در این زمینه بسیار تاثیرگذار است و بایستی در این زمینه مدیران مدرسه نظارت کافی را داشته باشند.

سرویس‌های بهداشتی استاندارد

وی ادامه داد: در حال حاضر اگر اداره نوسازی مدارس؛ بنا باشد تا برای آموزش‌وپرورش مدرسه‌ای را بسازد، حتما سرویس بهداشتی این مدارس نیز بر اساس استانداردهای موجود ساخته و تجهیز می‌شود؛ مگر اینکه مدرسه ساخته شده توسط خود آموزش‎وپرورش و یا خیری ساخته شود و یا اینکه مدرسه درسال‌های دور ساخته شده باشد که در این صورت نیز مدیر مدرسه این موضوع را پیگیر می‌شود و از ما درخواست می‌کند تا اعتباری را برای ساخت سرویس بهداشتی این مدرسه کنار بگذاریم تا در زمان مناسب سرویس بهداشتی ساخته شود.

تعمیرات و بازسازی مدارس برعهده اداره نوسازی است

صفری با بیان اینکه اگر بنا باشد اداره نوسازی مدرسه‌ای را بسازد، منطقه انتخاب شده برای مدرسه از نظر زیست محیطی استعلام می‌شود و همه پارامترهای مربوط به ایمنی سیل و مسائل زیست محیطی رعایت می‌شود، گفت: در مدت سه سالی که مسئولیت اداره نوسازی را به عهده گرفته‌ام، این اداره خود تعمیرات و بازسازی مدارس را به عهده گرفته است. پیش از این به طور معمول تعمیرات اساسی مدارس به صورت امانی به آموزش و پرورش داده می‌شد تا اداره آموزش و پرورش ضمن بررسی این موارد، نسبت به تعمیرات مدارس اقدام کند اما در حال حاضر ما همه تعمیرات را به عهده گرفته‌ایم و لیست مدارس و مشکلات آنها را اداره آموزش‌وپرورش به ما انتقال می‌دهد و این اداره موارد را براساس اعتبارات موجود در دست اقدام قرار می‌دهد.

اختصاص اعتباری جهت تسریع تعمیرات سرویس مدارس

وی افزود: من نوید این موضوع را به اداره آموزش‌و‌پرورش می‌دهم که با توجه به اینکه ریاست سازمان نوسازی مدارس کشور لیست مدارسی که نیاز به تعمیرات اساسی دارند را از این اداره گرفته است، احتمالا بودجه‌ای در این زمینه اختصاص خواهد یافت تا بخشی از این تعمیرات با سرعت بیشتری صورت گیرد هر چند که تعمیرات هیچ زمانی پایان نخواهد یافت.

خیرین همیشه در صحنه

این مسئول در پاسخ به اینکه «آیا می‌توان از ظرفیت خیرین برای تجهیز و نوسازی سرویس‌های مدارس بهره برد»، گفت: به طور کلی میزان مشارکت خیرین در کشور و متعاقب آن در استان بسیار خوب است و در حدود 30 درصد از پروژه‌های ما را خیرین می‌سازند و در حال حاضر در استان زنجان بالغ بر 17 پروژه صرفا خیری ساخته می‌شود اما به طور کلی ما نمی‌توانیم به آنها پیشنهاد بدهیم که سرمایه خود را در چه قسمتی هزینه کنند؛ اما زمانی هست که آورده‌ی یک خیر برای ساخت یک مدرسه کفایت نمی‌کند، این زمان به او پیشنهاد می‌کنیم که برای مثال دو سرویس بهداشتی و یا یک موتورخانه در مدارس بسازند و این موارد همگی به خیر و آورده‌ای که دارد؛ بستگی دارد.

این مسئول با اشاره به اینکه ما به همه کسانی که در امر مدرسه‌سازی کمک کنند، «خیّر» می‌گوییم و از دید ما کسی که حتی یک آجر برای ساخت مدرسه می‌آورد با کسی که یک مدرسه می‌سازد تفاوتی ندارد چرا که هر کسی بر اساس توان مالی خود به مدارس کمک می‌کند، افزود: برخی از خیرین دوست دارند که در منطقه و یا شهر خود مدرسه بسازند که ما در این زمینه نیز آنها را راهنمایی می‌کنیم که در جایی که واقعا نیاز است مدرسه بسازند و در واقع بر مدرسه‌سازی آن‌ها مدیریت می‌کنیم و معمولا تلاش می‌کنیم که آنها را تشویق به ساخت مدرسه در روستاهایی که مدرسه مطلوبی ندارند و یا در شهرک‌های اقماری که فاصله مدارس از هم زیاد است، اقدام به ساخت مدرسه کنند.

این مسئول خاطرنشان کرد:  ضمن قدردانی و تشکر از خیرین و دعوت به شرکت در پویش «آجر به آجر» که از جمله اهداف و سیاستگذاری‌های سازمان نوسازی کشور در جذب حداکثری مشارکت‌های مردمی در امر مدرسه‌سازی برای سال جهش تولید است، متذکر می‌شوم چنانچه خیری تا 50 درصد هزینه ساخت مدرسه‌ای را تقبل کند این اداره کل نیز متعهد می‌شود پروژه آن خیّر را در اسرع وقت تکمیل و تحویل دهد.