لیلا محمدی- اختلال در واردات و صادرات در پی شیوع کروناویروس و وضعیت بازار ارز سبب شد عرضه و تقاضای موبایل و کامپیوتر، قطعات و لوازم یدکی خودرو متزلزل شود. بنا به گفته مسئولان مربوطه شیب افزایش حدود 30 درصدی موبایل در زنجان از هفته‌های اخیر شیب کاهشی به خود گرفته است اما به دلیل سختگیری‌های ایجاد شده در روند ترانزیت کالاهای آی.تی از سوی کشورهای مربوطه، قیمت سرسام‌آور کامپیوتر فعلا تغییر نکرده است. بازار قطعات و لوازم یدکی خودرو نیز که نیازمند توجه مسئولان به تکیه بر ظرفیت‌های تولید داخل است، با قطعات بی‌کیفیت چینی دست و پنجه نرم می‌کند و جالب اینجاست بدون هیچ نظارتی این قطعات با قیمت گزاف همچنان به مشتریان فروخته می‌شود.

سال قبل در راستای افزایش قیمت بنزین و سهمیه‌بندی، بازار کسب و کارهای کامیپوتر، موبایل و قطعات و لوازم یدکی خودرو دچار رکود شد. اما اسفندماه همان سال درست زمانی که این صنوف در حال تطبیق خود با شرایط پیش آمده بودند، شیوع کروناویروس در ایران و جهان سبب شد تا وضعیت بدتر شود.

بنابر اظهار برخی از فعالان بازار موبایل و کامپیوتر، رکود حاکم بر بازار طی 30 سال گذشته بی‎سابقه بوده و ظرف دو سال گذشته بسیاری از فعالان این صنف تغییر شغل داده یا ورشکسته شده‎اند و اگر دولتمردان چاره‎ای در این‎باره اتخاذ نکنند شرایط به مراتب سخت‎تر و غیر قابل تحمل می‌شود. البته بسیاری از کارشناسان و صاحب‌نظران هم که معتقدند بیش از 60 درصد بازار کامپیوتر ناشی از شیوع کرونا بوده و وضعیت بازار ارز و محدودیت منابع دولتی که خرید تجهیزات رایانه‌ای ادارات دولتی را از خرید کالای دست اول و نو کوتاه کرده، در مراحل بعدی گرانی قیمت قرار دارند.

کرونا در بازار موبایل

ابراهیم، یکی از فعالان صنف موبایل و کامیپوتر با اشاره به افزایش ناگهانی موبایل پس از شیوع کروناویروس می‌گوید: تلفن همراهی که به قیمت یک میلیون و 300 هزار تومان فروخته می‌شد پس از شیوع کروناویروس و بازگشایی صنوف هم‌اکنون به 2 میلیون و 600 هزار تومان رسیده است. با این شرایط مشتری از چند کیلومتری مغازه هم رد نمی‌شود چه برسد خرید کند! این شرایط به وجود آمده نه به نفع فروشنده است نه مصرف‌کننده، مسئولان باید کاری کنند!

وی با بیان اینکه تمرکز شرکت‎های واردکننده کالا اکنون بیشتر روی تعمیر و خدمات پس از فروش است، عنوان می‌کند: حاشیه سود پائین باعث شده که واردات کالا برای واردکنندگان مقرون به صرفه نباشد. واردکننده برای واردات کالا باید حداقل 8 تا 10 میلیارد سرمایه داشته باشد، در صورتی که سود بانکی این پول به مراتب بیش‌تر است. به همین دلیل کالا وارد نمی‎کند!

آغاز ریزش قیمت‌ها در بازار‌ موبایل

فضايل رستمي‌راد، رئيس اتحاديه فروشندگان موبايل و رايانه زنجان با بیان اینکه 99 درصد قیمت گوشی‌های همراه متاثر از بازار ارز است از افزایش حدود 30 درصدی قیمت تلفن همراه خبر می‌دهد که به تدریج این روند حالت نزولی به خود گرفته است.

وی که نبود واردات ناشی از کروناویروس را علت اصلی افزایش قیمت تلفن همراه می‌داند، می‌گوید: عرضه کم و تقاضای بالا سبب شد که قیمت‌ها روند افزایشی پیدا کنند، اقدامات مربوط به ثبت سفارش انجام شده و از حدود 3 هفته پیش روند کاهش قیمت نیز آغاز شده است.

اوضاع وخیم بازار صفر و یک‌ کامپیوتر

علاوه بر موبایل‌فروشان ظاهرا اوضاع فروشندگان بازار کامپیوتر هم خوب نیست. آن‌ها می‌گویند بیش از دو سال است که بازار در رکودی عمیق فرو رفته و هیچ توجهی به آن نمی‎شود. ورود کرونا نیز مزید بر علت شده و دیر یا زود اگر اقدامی به موقع انجام نشود باید کرکره‌هایشان را پائین بکشند!

امیر، یکی از فعالان قدیمی صنف رایانه با اشاره به شرایط نامیزان بازار کامپیوتر می‌گوید: اوضاع فروشندگان بازار کامپیوتر اصلا خوب نیست و بیش از دو سال است که بازار در رکودی عمیق فرو رفته و هیچ توجهی به آن نمی‎شود. به نظرم یکی از اصلی‎ترین دلایل رکود در بازار کامپیوتر کاهش خریدهای دولتی است. ارگان‎های دولتی بودجه کافی برای خرید ندارند و این باعث شده برای تجهیزات کامپیوتری هزینه نکنند و بیشتر رو به تعمیر قطعات قدیمی بیاورند. از طرف دیگر با افزایش و نوسان نرخ دلار و بازار ارز قیمت کامپیوتر افزایش یافته که این امر موجب کاهش خریدهای مصرف‎کنندگان شده است.

تنگناهای ارزی و کرونایی تولیدکنندگان کامپیوتر

فضائيل رستمي‌راد، رئيس اتحاديه فروش موبايل و رايانه زنجان نیز با اشاره به گرانی دو برابری قیمت کامپیوتر تصریح می‌کند: واقعیت را بگویم اطلاعات کافی از میزان دقیق افزایش قیمت کامپیوتر ندارم اما افزایش دو برابری قیمت نیز همانند سایر اجناس و کالاهای وارداتی متاثر از بسته بودن مبادی وارداتی به علت کروناویروس و افزایش قیمت ارز بوده است.

افشین آشوری، عضو شورای مرکزی و رئیس هیئت مدیره سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان نیز در این رابطه با اشاره به هماهنگی‌های انجام شده نظام صنفی رایانه‌ای کشور با وزارت صمت در رابطه با حل مشکل ناشی از شیوع کرونا مربوط به ورود قطعاتی که مورد استفاده کارخانجات تولیدکننده کامپیوتر قرار می‌گیرد، عنوان می‌کند: خوشبختانه در حال حاضر مشکلی در رابطه با ورود دیتاسنتر و سرورهای موردنیاز کارخانجات تولیدکننده داخلی نظیر CPU و کیس (بخشی از قطعات و مدل‌ها) وجود ندارد و با پیگیری‌ها، اجرای مصوبه عدم ورود نیز متوقف شد.

وی با بیان اینکه هیچ یک از کشورها از جمله ایران شاید در 100 سال گذشته چنین وضعیتی (شیوع کروناویروس) را شاهد نبوده‌اند، تاکید می‌کند: 60 تا 70 درصد ترانزیت مربوط به کالاهای آی.تی کشور ایران از امارات انجام می‌شود، لغو محدودیت‌های ناشی از کرونا در هر کشورهای متفاوت است، در ایران این محدودیت به تازگی برداشته شده اما در امارات محدودیت کماکان وجود دارد، بسیاری از کالاهای ما در انبارهای امارات مانده است. از سویی دیگر این کشور برای ترانزیت کالا شرایطی را اتخاذ کرده که سبب مشکلاتی در این حوزه شده است. نتیجه آن قطعا گرانی قطعات و در نتیجه بهم ریختن بازار تقاضا و عرضه است.

گرایش مردم به خرید تجهیزات دست دوم

آشوری با بیان اینکه بسیاری از مردم به علت افزایش چشمگیر قیمت کامپیوتر به سمت خرید تجهیزات دسته دوم و کارشده رفته‌اند، کمبود تولید و افزایش قیمت ارز را دو عامل مهم و اصلی در ایجاد وضعیت بازار کامپیوتر می‌داند و می‌گوید: در حال حاضر 30 تا 40 درصد قطعات موردنیاز کامپیوتر نظیر کیس و قاب در ایران تولید می‌شود و مابقی محصولات نظیر برد و Chip (تراشه الکترونیکی) هم وارداتی است، در نتیجه متاثر شدن بازار کامپیوتر ایران از بازار بین‌الملل عادی است.

تاکید بر فروش آنلاین موبایل و کامپیوتر

بازار خرید و فروش کامپیوتر و قطعات کامپیوتری مانند بسیاری از بازارهای دیگر به نفس نفس افتاده و از آنجایی که این محصولات با توجه به جو حاکم بر شرایط سخت اقتصادی کشور، به نوعی از سبد خانوار مردم حذف شده است. وضعیتی مشابه در بازار موبایل کشور نیز قبل از این هم اتفاق افتاده اما به نظر می‌رسد جان دادن دوباره به این بازارهای مهم جامعه، نیازمند همکاری چندین نهاد و تصمیم‌گیری‌های آن‌ها برای ورود به بازار اقتصاد دیجیتال و سرمایه‌گذاری بر روی اقتصاد دیجیتال و هوشمند باشد.

عضو شورای مرکزی و رئیس هیئت مدیره سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان زنجان که عامل 30 تا 40 درصد وضعیت آشفته بازار کامپیوتر را مربوط به ارز و مابقی را مربوط به کروناویروس می‌داند، بر لزوم سرمایه‌گذاری کشور بر روی اقتصاد دیجیتال تاکید کرده و می‌گوید: اگر کشور به دنبال رونق اقتصادی است باید هر چه سریع‌تر از اتکا به اقتصاد نفتی دست برداشته و به اقتصاد دیجیتال متمرکز شود.

وی با تاکید بر اینکه فروش سنتی تجهیزاتی نظیر موبایل و کامپیوتر قطعا برای فروشنده‌گان سود آنچنانی ندارد، پیشنهاد کرد تا تمامی فعالان این عرصه با ورود به بازار فروش آنلاین و انجام فرآیند کسب و کار بر بسترهای فراهم شده IT خود را از چالش‌های غیرقابل پیش‌بینی نظیر کروناویروس نجات دهند. چرا که در ایام کرونایی به جز کسب‌وکارهای اینترنتی تمامی حوزه‌های مربوط به بخش اقتصاد راکد شدند.

بازار قطعات خودرو

اگر از یکسال پیش تا الان حتی یک بار هم راهتان به تعمیرگاه‌های خودرو افتاده باشد، حتماً متوجه شده‌اید که پول بیشتری از جیبتان رفته و شاید حس کرده باشید که کیفیت کار هم مثل قبل نبوده است. تغییراتی که در حوزه تعمیر خودرو رخ داده است نه تنها برای مراجعه کنندگان بلکه برای تعمیرکاران و مکانیکی‌ها و جلوبندی‌سازها هم کاملاً محسوس بوده است. رانندگان با افزایش قیمت لوازم یدکی و تعمیرکاران با دستمزد ثابت از وضع موجود انتقاد می‌کنند.

راننده‌ای که هزینه‌های بالایی برای تعمیر خودروی خود پرداخت کرده است، می‌گوید: متاسفانه قطعات خودرو بسیار بالا رفته و از سوی دیگر کیفیت کار ارائه شده از سوی مکانیکی‌ها و تعمیرکاران به هیچ عنوان قابل قبول نیست.

بازار بی‌صاحب قطعات خودرو

یک راننده تاکسی نیز که افزایش قیمت قطعات خودرو را بی رحمانه می‌داند، عنوان می‌کند: قیمت قطعات خودرو به شدت بالا رفته و رانندگان تاکسی که از طریق مسافرکشی روزگار می‌گذرانند حتی هزینه تعمیر خود را هم در نمی‌آورند. واقعیت این است دیگر کسی قطعات خودرو را تعمیر نمی‌کند و همه راننده‌ها ترجیح می‌دهند قطعه نو بخرند و قطعه را تعویض کنند تا زمان برای تعمیر قطعه بگذارند، زیرا هزینه تعمیر قطعه در نهایت با قیمت قطعه نو تفاوت چندانی ندارد.

البته این تمام ماجرا نیست، این راننده ادامه می‌دهد: در مدت زمان کوتاهی قیمت قطعات یدکی چند برابر شد و در عین حال که کیفیت نه تنها افزایش نیافت در برخی موارد کاهش هم داشته است‌.

یکی از تعمیرکاران خیابان جمهوری زنجان نیز با اشاره به اینکه دستمزدها از سال 96 تغییر چندانی نکرده وتا حدودی ثابت مانده است، می‌گوید: تعمیرکاران سود زیادی از دستمزد نمی‌برند.هم اکنون فردی به نام تعمیرکار کم پیدا می‌شود چون اکثر افراد تعویض کار شده‌اند، نه مشتری و نه تعمیرکار تمایل چندانی برای تعمیر قطعه آسیب دیده ندارند و ترجیح می‌دهند تا قطعه عوض شود و به اصطلاح جنس نو بر روی خودرو باشد.

یکی از جلوبندی‌سازها نیز در گفت‌وگو با صدای زنجان با اشاره به کمیاب شدن برخی قطعات در بازار تصریح می‌کند: بعضی قطعات بسیار کمیاب شده‌اند، زمان زیادی صرف می‌شود تا لوازم یدکی و قطعه مورد نیاز یافت شود، البته وضعیت برای بعضی  خودروها مثل خودروهای چینی متفاوت است و عملاً قطعات یدکی ندارند و ممکن است حتی تا چندین ماه هم قطعه یدکی مورد نظر پیدا نشود.

مکانیک دیگری که تعمیرکار خودروهای لوکس و گرانقیمت است، می‌گوید: برای خودروهای خارجی ‌گران‌قیمت قطعات به سختی پیدا می‌شود، مکانیک و تعمیرکاران باید به واسطه‌ها سفارش داده تا جنس مورد نظر را دریافت کنند، آن هم با تاخیر 15 روز تا یک ماه و حتی بیش‌تر!

تعمیر کار دیگری که در سطح شهر زنجان فعالیت دارد، می‌گوید: تعویض لنت خودرو که جزو پرمصرف‌ترین و عادی‌ترین لوازم تعویضی خودرو است از 50 هزار تومان به بیش از 250 هزار تومان رسیده است، حتی هزینه تعویض روغن هم از 50 هزار تومان به 160 هزار تومان رسیده است. قیمت دیسک و صفحه نیز از 380 هزار تومان به حدود 1.5 میلیون تومان رسیده است!

افزایش بیش از 2 برابری قیمت قطعات خودرو

سیدتقی ترابی، رئیس اتحاديه‌های مکانيسين‌های اتومبيل زنجان با اشاره به قیمت بالای قطعات و لوازم یدکی خودرو معتقد است: شیوع کروناویروس سبب شد تا قیمت این اقلام به بیش از 2 برابر برسد. به طور مثال قیمت قطعه میل‌لنگ پژو که اسفندماه 98، 400 هزار تومان بود در حال حاضر به بیش از 2 میلیون تومان رسیده است!

لزوم توجه به تولید داخل

ترابی که معتقد است نوسانات دلار نیز در قیمت صعودی قطعات خودرو تاثیر داشته است، می‌گوید: وقت آن رسیده تا مسئولان شعار تکیه بر توان داخلی را کنار گذاشته و وارد میدان شوند. ایران در عرصه تولید قطعات خودرو کمتر از سایر کشورها نیست. و در زمینه تولید باکیفیت قطعات خودرو از جمله پژو، سمند و پرشیا که توانایی تولید 80 درصد قطعات را دارد از چین نیز جلوتر است.

ترابی در پاسخ به سؤالی مبنی بر سختگیری‌ها در فرآیند وادرات قطعات خودرو و ارتباط آن با گرانی قیمت لوازم یدکی تصریح می‌کند: به شخصه 50 درصد این گونه اظهارات را قبول دارم، واقعیت این است اگر از تولید داخل حمایتی صورت گیرد، چنین مشکلی را در بازار قطعات و لوازم یدکی خودرو شاهد نمی‌شویم.

آغوش باز بازار ایران به روی اجناس بی‌کیفیت چینی

وی با بیان اینکه تجار قطعات و لوازم یدکی خودرو را با قیمت پائین خریداری و وارد کشور می‌کنند، می‌افزاید: تجار این اجناس بنجول و بی‌کیفیت را که با قیمت پائین خریداری کرده‌اند، در داخل کشور به قیمت گزاف عرضه می‌کنند که نتیجه این اقدام، نابسامانی بازار قطعات و لوازم یدکی خودرو، بی‌توجهی به ظرفیت تولید داخل و غفلت از آن و در نهایت بیکاری جوانان و کمرنگ شدن اشتغال است.

ترابی تعطیلی کارخانجات تولیدی یکی پس از دیگری را بی‌توجهی مسئولان به مقوله تولید داخل دانسته و با یادآوری تولید لنت‌های باکیفیت ایرانی در چند سال اخیر می‌گوید: از این دلم می‌سوزد که دیگر لنت‌های ایرانی که کیفیت آن به مراتب بالاتر از اجناس خارجی بود، تولید نمی‌شود!

انتهای پیام